Przyszłość edukacji w Europie – wyzwania polskiej prezydencji w Radzie UE

Podczas polskiej prezydencji w Radzie UE kluczowymi tematami dyskusji w obszarze edukacji są edukacja włączająca, dobrostan dzieci, cyfryzacja szkoły oraz rozwój międzynarodowej mobilności uczniów i nauczycieli. To właśnie te zagadnienia stanowiły główny punkt rozmów z minister Joanną Muchą w ramach cyklu „Spotkania z Prezydencją”. Spotkania z przedstawicielami biznesu i uczelni to okazja do wymiany doświadczeń i zgłaszania postulatów dotyczących przyszłości edukacji.

Priorytety polskiej prezydencji w edukacji

Chociaż agenda edukacyjna polskiej prezydencji nie jest obszerna, otwiera ona pole do wymiany dobrych praktyk między państwami UE. Wspólne priorytety zostały uzgodnione w ramach trio Polska – Dania – Cypr. Kluczowe kwestie to:

• Edukacja włączająca – dostosowanie systemu do różnych potrzeb uczniów, zwłaszcza w kontekście rosnącej liczby dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i zmieniającej się struktury demograficznej. W Polsce obserwujemy m.in.:
  • gwałtowny wzrost liczby uczniów z orzeczeniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych,
  • zmiany w liczebności roczników na wsiach i w małych miasteczkach, podczas gdy duże miasta i ich obrzeża borykają się z problemem przepełnionych klas,
  • trudności nauczycieli wynikające z konieczności dostosowania się do nowych wyzwań edukacyjnych.
• Nowy paradygmat szkoły – przesunięcie akcentu z nauki faktów na przygotowanie do dorosłego życia, rozwój empatii, kreatywności i zdolności interpersonalnych. Kluczowe stają się umiejętności społeczne, krytyczne myślenie oraz edukacja zdrowotna, obywatelska i klimatyczna. Planowane jest wdrożenie mikropoświadczeń w ramach edukacji klimatycznej.
• Cyfryzacja – analiza wpływu technologii na zdrowie psychiczne i fizyczne dzieci oraz rozwój umiejętności krytycznego myślenia i weryfikacji informacji. W debacie podnoszono kwestie związane z:
  • nadmiarem bodźców i ich wpływem na koncentrację uczniów,
  • przeładowanym programem nauczania,
  • koniecznością wprowadzenia działań profilaktycznych i edukacyjnych dotyczących zagrożeń cyfrowych, takich jak manipulacja i dezinformacja.
• Mobilność międzynarodowa – dostosowanie programu Erasmus+ do zmieniających się potrzeb edukacyjnych po 2027 roku. Program cieszy się dużą popularnością, jednak wymaga modyfikacji, by lepiej odpowiadał na wyzwania przyszłości.

System edukacji w przebudowie

Minister Joanna Mucha podkreśla, że edukacja w Polsce wymaga gruntownych reform. MEN pracuje nad zmianami podstaw programowych, profilem absolwenta oraz dostosowaniem funkcjonowania placówek edukacyjnych do wyzwań demograficznych. Planowane reformy obejmują także większe finansowanie sektora edukacji, w tym podwyżki dla nauczycieli, które mają zapobiec brakowi kadr i zwiększyć motywację do wdrażania zmian.

Postulaty biznesu i edukacyjne wyzwania przyszłości

Przedstawiciele środowiska biznesowego zwrócili uwagę na kilka kluczowych aspektów, takich jak:

• niedostosowanie szkolnictwa branżowego do potrzeb rynku pracy,
• wykorzystanie AI do orientacji zawodowej młodzieży,
• rozwój współpracy szkół z biznesem, zwłaszcza na poziomie lokalnym,
• bariery w implementacji innowacyjnych rozwiązań edukacyjnych przygotowywanych przez firmy i fundacje,
• potrzebę rozwijania kompetencji refleksyjnych, krytycznego myślenia, pracy metodami projektowymi oraz prawa do eksperymentowania i popełniania błędów,
• reformę kształcenia nauczycieli i konieczność ich superwizji,
• nadanie priorytetu kształceniu ustawicznemu w polityce MEN.

Do większości z tych postulatów minister Joanna Mucha odniosła się podczas spotkania, podkreślając, że część z nich wykracza poza ramy prezydencji, ale będą przedmiotem dalszych rozmów. Jesteśmy umówieni na kolejne spotkania z kierownictwem resortu, by kontynuować dialog o przyszłości edukacji.

Wydarzenie odbyło się w ramach cyklu Lewiatana „Spotkania z Prezydencją”.

Zobacz także:
10 postulatów na polską prezydencję w Radzie UE. Europa konkurencyjna i silna globalnie