W nawiązaniu do toczących się konsultacji nad wnioskiem Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/1020 i dyrektywę (UE) 2019/904 oraz uchylające dyrektywę 94/62/WE), Konfederacja Lewiatan przesyła uwagi.
KL/166/67/PM/2023
Pobierz pismo
W nawiązaniu do toczących się konsultacji publicznych projektu ustawy o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych (UD485) Konfederacja Lewiatan przesyła uwagi.
KL/150/60/PG/2023
Pobierz pismo
W nawiązaniu do rozpatrywanego dnia 11 kwietnia 2023 r. przez Komisję Infrastruktury i Komisję Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (UD369) Konfederacja Lewiatan przesyła stanowisko.
KL/144/58/PG/2023
Pobierz stanowisko
W dobie palących wyzwań klimatycznych, niestabilnych cen energii, wdrażania taksonomii unijnej i transformacji energetycznej, uwaga władz i biznesu skupia się coraz mocniej na dwutlenku węgla. Liczymy ślady węglowe, zgłębiamy tajniki raportowania niefinansowego, zapominając że z rur wydechowych oraz kominów domów i fabryk emitujemy substancje, które tu i teraz decydują o jakości powietrza, którym oddychamy.
Dlatego Komisja Europejska, wyciągając wnioski z rekomendacji WHO z 2021 roku, dojrzała do tego, by po 15 latach zrewidować treść tzw. dyrektywy powietrznej AAQD (Ambient Air Quality Directive) i uczynić ją elementem całego pakietu zmian znanych jako Europejski Zielony Ład. Celem zmian AAQD jest uproszczenie, skonsolidowanie, ale i zaostrzenie europejskich przepisów dotyczących zanieczyszczeń powietrza. Dyrektywa wprowadzi nowe wymagania, zaostrzy dopuszczalne limity poziomów zanieczyszczeń (szczególnie pyłów i NOx) i wymusi rewizję regionalnych planów ochrony powietrza.
Styczniowe konsultacje polskiego stanowiska do dyrektywy AAQD nie wzbudziły dużego zainteresowania przedsiębiorców. Powody były dwojakie – pierwszym był bardzo krótki termin na składanie uwag, a drugim – przekonanie, że przepisy te nie dotyczą bezpośrednio sektora prywatnego.
Podejście jest zrozumiałe, ale tylko po części prawdziwe. Ostateczny kształt dyrektywy będzie miał bardzo szeroki, zarówno bezpośredni jak i pośredni wpływ na politykę krajową, regionalną i lokalną, akty prawne i instrumenty wsparcia. Sprostanie nowym wymaganiom nie będzie możliwe bez przyspieszenia całej „zielonej agendy”, a przede wszystkim – poprawy efektywności energetycznej budynków, zwiększenia skali termomodernizacji oraz integracji sektorów (sector coupling) – szczególnie elektryfikacji transportu, ciepłownictwa oraz intensywnego rozwoju źródeł i infrastruktury OZE. W perspektywie lat nowe wymagania wpłyną na to jak i z czego budujemy domy, jak i czym je ocieplamy, ogrzewamy, czym dojeżdżamy do pracy, na zakupy itd. Tym samym zmiany będą dotyczyć wszystkich – również przedsiębiorców.
Kto, kiedy i jakich zmian może się spodziewać? Jakie wyzwania, ryzyka i szanse niosą nowe przepisy? Aby choć trochę przybliżyć ten temat, Rada ds. Czystego Powietrza Konfederacji Lewiatan w połowie marca zorganizowała webinar z udziałem dwojga radców prawnych specjalizujących się w tematyce ochrony powietrza – Agnieszką Warso-Buchanan (ClientEarth Prawnicy dla Ziemi) oraz Miłoszem Jakubowskim (Frank Bold). Wszystkich zainteresowanych zmianami, jakie niesie rewizja dyrektywy powietrznej, zachęcamy do zapoznania się z nagraniem webinaru:
Jan Ruszkowski, ekspert Lewiatana
Artykuł dla marcowego wydania Brussels Headlines – europejskiego biuletynu Lewiatana
Projekt regulacji dotyczącej linii bezpośredniej jest próbą implementacji Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniającej dyrektywę 2012/27/UE. Propozycja uregulowania tej materii została zawarta w projekcie ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (UC74).
Dlaczego linia bezpośrednia jest ważna dla polskich przedsiębiorców? Masowe odmowy wydawania warunków przyłączenia do sieci dystrybucyjnej i przesyłowej przez operatorów systemów elektroenergetycznych dotyczące przyłączeń instalacji OZE zagrażają rozwojowi i konkurencyjności gospodarki. Im wyższa generacja energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, tym niższa jest cena energii elektrycznej na rynku spot. Linia bezpośrednia w polskim sektorze elektroenergetycznym mogłaby więc stanowić nie tylko sposób na obniżenie opłat za energię elektryczną (co jest niezwykle istotne zwłaszcza z perspektywy przedsiębiorstw energochłonnych) i zwiększenie użycia energii elektrycznej pochodzącej ze źródeł odnawialnych, ale także remedium na problem braku przyłączeń do sieci.
Regulacja ta była przedmiotem sporu między Ministrem Klimatu i Środowiska a Ministrem Rozwoju
i Technologii, który postulował wdrożenie bardziej liberalnych i przyjaznych przedsiębiorcom przepisy.
Propozycja MKiŚ nie implementuje prawidłowo przepisów unijnych, co więcej – jest z nią niezgodna, ponieważ ogranicza ona zakres podmiotów przyłączonych do tej sieci wyłącznie do przedsiębiorstw energetycznych wykonujących działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną. Wbrew wymogom Dyrektywy rynkowej wprowadza nieuzasadnione i nieproporcjonalne ograniczenia wobec wytwórców i odbiorców.
Obecna wersja projektu (etap komisji prawniczej) przewiduje, że podmiot ubiegający się o budowę linii bezpośredniej (lub posiadający do niej tytuł prawny) jest zobowiązany do przekazania Prezesowi URE zgłoszenia o zamiarze wybudowania linii bezpośredniej lub dalszego korzystania z niej wraz z informacjami m.in. o maksymalnym napięciu znamionowym, schemacie elektrycznym, długości i lokalizacji linii bezpośredniej, a ponadto ekspertyzą wpływu tej linii lub urządzeń, instalacji lub sieci do niej przyłączonych na system elektroenergetyczny – ekspertyza ta musi być wydana przez podmioty spełniające wskazane w projekcie kryteria, a sam zakres ekspertyzy musi być uzgodniony z właściwym operatorem sieci elektroenergetycznej, do którego przyłączany będzie podmiot korzystający z linii bezpośredniej. Linia może zostać wpisana do wykazu linii bezpośrednich po spełnieniu wielu bardzo szczegółowych wymogów.
Ponadto, przewidziana została także konieczność uiszczania opłaty solidarnościowej przez wydzielonego odbiorcę (z wyjątkiem wydzielonego odbiorcy nieprzyłączonego do sieci elektroenergetycznej) albo przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną, do którego energia elektryczna dostarczana jest z jednostki linią bezpośrednią oraz do odbiorców przyłączonych do sieci, urządzeń i instalacji tego przedsiębiorstwa. Ma być ona ponoszona za energię elektryczną dostarczoną linią bezpośrednią, a wnoszona do przedsiębiorstwa wykonującego działalność gospodarczą w zakresie przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej do sieci którego odbiorca ten lub to przedsiębiorstwo są przyłączone. Opłata ta odpowiada udziałowi tego podmiotu w kosztach stałych za przesyłanie lub dystrybucję energii elektrycznej, w części niepokrytej innymi składnikami taryfy. Ma być ona zależna od ilości energii elektrycznej dostarczanej tą linią bezpośrednią.
Powyższe wymagania są niezwykle rygorystyczne i stanowią bariery dla rozwoju linii bezpośrednich. Ich budowa pozwoliłaby odbiorcom przemysłowym (w tym przedsiębiorstwom energochłonnym) tworzyć i bezpośrednio wykorzystywać nowe jednostki OZE, co w konsekwencji oznaczałoby obniżenie kosztów przeznaczanych na rachunki za energię elektryczną oraz niższy ślad węglowy. Mniejsza liczba inwestycji w OZE, zwłaszcza przez duże przedsiębiorstwa stanowiące ważny obszar krajowej gospodarki, może mieć dramatyczne skutki dla obecnych, jak i nowych inwestycji w Polsce.
Firmy potrzebują wykazania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych z powodu wymogów zrównoważonej sprawozdawczości. Będzie to miało również znaczenie dla możliwości pozyskiwania finansowania dla ich działalności. Niezwykle istotne jest więc obniżanie śladu węglowego na każdym etapie produkcji z uwagi na coraz bardziej rygorystyczne regulacje unijne – im mniejszy procent zielonej energii w polskim miksie energetycznym, tym mniejsza atrakcyjność Polski jako obszaru do inwestycji na arenie międzynarodowej, co spowoduje utratę wielu potencjalnych wpływów do krajowego budżetu i obniżenie pozycji naszej gospodarki na tle innych państw Europy. Brak narzędzi do dekarbonizacji, takich jak linia bezpośrednia, jest zagrożeniem dla inwestycji w wielu sektorach przemysłu w Polsce.
Konfederacja Lewiatan monitoruje prace legislacyjne nad linią bezpośrednią, wskazując że tylko liberalne regulacje zapobiegną tym zagrożeniom.
Paulina Grądzik, ekspertka Konfederacji Lewiatan
Artykuł ukazał się w lutowym wydaniu Brussels Headlines, newslettera europejskiego Lewiatana
Podczas swojego przemówienia inauguracyjnego na Światowym Forum Ekonomicznym (WEF) w Davos w Szwajcarii, przewodnicząca von der Leyen omówiła cztery filary tego planu:
Ramy te zostaną uzupełnione ustawą o surowcach krytycznych, mającą na celu zapewnienie wystarczającego dostępu do materiałów, takich jak pierwiastki ziem rzadkich, które są niezbędne do produkcji kluczowych technologii, oraz reformą rynku energii elektrycznej – wszystko po to, aby obniżyć koszty energii odnawialnej.
W przypadku ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (IPCEI) uproszczona i szybka ścieżka wydawania zezwoleń byłaby szczególnie pożądanym usprawnieniem (IPCEI w sprawie mikroelektroniki i technologii komunikacyjnych nie został jeszcze uruchomiony).
Zapowiedziano ułatwienia dla państw członkowskich w zakresie przyznawania pomocy publicznej, niezbędnej do przyśpieszenia transformacji. W tym celu KE przedstawiła państwom członkowskim „projekt wniosku w sprawie przekształcenia tymczasowych ram prawnych dotyczących pomocy państwa w tymczasowe ramy prawne dotyczące sytuacji kryzysowej i przejściowej w celu ułatwienia i przyspieszenia ekologicznej transformacji Europy”. Wniosek ten ma na celu tymczasowe uelastycznienie ram prawnych w zakresie pomocy państwa. Proponowane zmiany obejmować mają m.in.:
UE obawia się, że europejskie przedsiębiorstwa przeniosą się do Stanów Zjednoczonych, które dysponują wartym 369 mld dolarów programem subsydiowania „zielonego” przemysłu.
Komisja Europejska nie podała wielkości zapowiedzianego Europejskiego Funduszu Suwerenności, z uwagi na brak poparcia wszystkich rządów UE, zwłaszcza Niemiec.
Jedenaście krajów – Dania, Finlandia, Irlandia, Niderlandy, Polska, Szwecja, Węgry, Litwa, Czechy, Słowacja i Belgia – wzywa Komisję do zachowania szczególnej ostrożności przy rozluźnianiu zasad pomocy państwa, ponieważ obawia się, że może to doprowadzić do tak zwanego „wyścigu po dotacje” i fragmentacji rynku wewnętrznego.
W związku z zieloną i cyfrową transformacją konieczne jest odpowiednie przygotowanie pracowników do nowych wymagań rynku pracy i ich wsparcia w zakresie podnoszenia oraz zmiany kwalifikacji. KE zabezpieczyła na ten cel odpowiednie środki finansowe – 2 mld euro z budżetu Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, a także około 25,7 mld euro z programu NextGenEU. Ponadto, Komisja zaproponuje również ustanowienie Net-Zero Industry Academies, które dodatkowo mają wzmocnić działania w zakresie rozwoju umiejętności i kwalifikacji w strategicznych sektorach przemysłu.
Komisja rozważy również, jak połączyć podejście „Skills-first”, uznające umiejętności rzeczywiste, z obecnym podejściem ukierunkowanym na zdobywanie kwalifikacji. Ponadto, zamierza również skupić się na działaniach ułatwiających dostęp obywateli państw trzecich do unijnych rynków pracy w sektorach priorytetowych, jak również zapewnić środki wspierające publiczne i prywatne finansowanie rozwoju umiejętności.
W rezolucji przyjętej 16.02.2023 r., w odpowiedzi na Plan przemysłowy Zielonego Ładu, posłowie PE wzywają Komisję do pracy nad planami zmian w europejskim przemyśle oraz jego relokacji. Zwracają uwagę na potrzebę wzmocnienia mocy produkcyjnych UE dla strategicznych technologii, takich jak energia słoneczna i wiatrowa, pompy ciepła oraz baterie.
Domagają się również zwiększenia skali i lepszej komercjalizacji strategicznych technologii oraz potrzeby szybkich i przewidywalnych procedur wydawania pozwoleń na realizację nowych projektów w celu jak najszybszego wdrożenia odnawialnych źródeł energii.
W ocenie europarlamentarzystów przyszły Europejski Fundusz Suwerenności powinien mieć na celu uniknięcie fragmentacji spowodowanej przez nieskoordynowane krajowe programy pomocy państwa i zapewnić skuteczną reakcję na kryzys. Wyrażają również sprzeciw wobec wprowadzania większej elastyczności do zasad pomocy państwowej bez szukania europejskich rozwiązań dla krajów, które nie mają możliwości finansowania ogromnej pomocy państwowej.
Posłowie chcą, aby Komisja Europejska zajęła bardziej zdecydowane stanowisko w sprawie zwalczania nieuczciwej konkurencji globalnej spowodowanej nieuzasadnioną pomocą państwa. Ponadto, wyrażają zaniepokojenie przepisami amerykańskiej ustawy o obniżeniu inflacji (IRA), które dyskryminują przedsiębiorstwa z UE.
Branża automotive w Polsce potrzebuje szybkich i sprawnych rozwiązań, aby pozostać w europejskim łańcuchu wartości – pozostaje zatem aktywnie uczestniczyć w procesie zmian regulacyjnych, bowiem wyścig zbrojeń przemysłowych nabiera coraz „lepszego” tempa.
Agnieszka Szpoton, dyrektorka biura Związku Pracodawców Motoryzacji i Artykułów Przemysłowych
Artykuł ukazał się w lutowym wydaniu Brussels Headlines, newslettera europejskiego Lewiatana
Dyrektywa zastąpi mocno już przestarzałe regulacje, upraszczając i konsolidując przepisy w nich zawarte oraz wprowadzi nowe wymagania do obowiązującego systemu oceny i zarządzania jakością powietrza w państwach UE.
Propozycja Komisji wyznacza m.in. nowe, bardziej restrykcyjne, limity dla szeregu zanieczyszczeń powietrza, w tym pyłów zawieszonych (głównie z kominów) oraz tlenków azotu (głównie z rur wydechowych). Propozycja nie harmonizuje norm europejskich z nowymi wytycznymi WHO z września 2021 roku, ale niewątpliwie stanowi krok w tym kierunku.
A dlaczego pisze o tym Lewiatan? Jaki związek ma to z przedsiębiorcami?
Choć transpozycja AAQD nie wpłynie na przedsiębiorców bezpośrednio, to jednak przełoży się na politykę krajową, regionalną i lokalną, akty prawne i instrumenty wsparcia, a to pośrednio wpłynie też na działalność biznesu. Generalnie, AAQD będzie mocno wspierać zieloną agendę – rozwój niskoemisyjnego transportu, OZE, poprawę efektywności energetycznej i dekarbonizację ciepłownictwa/ogrzewnictwa.
O taką analizę, odpowiedzi na ww. pytania i sesję Q&A poprosiliśmy dwoje świetnych prawników, analizujących od lat regulacje dot. jakości powietrza. Dlatego miło nam już dziś gorąco zaprosić Państwa na webinar o tym, co zmieni dyrektywa AAQD, który odbędzie się 15 marca w godz. 10:00 – 11:30.
Webinar będzie zorganizowany w ramach e-Akademii Lewiatana w partnerstwie z Radą ds. Czystego Powietrza Konfederacji Lewiatan. Będzie to wydarzenie otwarte, bezpłatne, na które zaprosimy, również spoza Lewiatana, przedstawicieli wszystkich ww. sektorów.
Bliższe informacje nt. agendy, prowadzących oraz link do formularza zgłoszeniowego będzie rozsyłany różnymi kanałami komunikacyjnymi Konfederacji Lewiatan pod koniec lutego, jednak już teraz warto zarezerwować tę datę w kalendarzu. Jeśli ktoś z Państwa chciałby już dziś zgłosić chęć uczestnictwa lub uzyskać bliższe informacje, prosimy o kontakt z Janem Ruszkowskim, Koordynatorem Rady ds. Czystego Powietrza Konfederacji Lewiatan: jruszkowski@lewiatan.org.
Jan Ruszkowski, ekspert Konfederacji Lewiatan
Artykuł ukazał się w lutowym wydaniu Brussels Headlines, newslettera europejskiego Lewiatana
W ramach konsultacji propozycji nowelizacji dyrektywy Rady 91/271/EWG z 21 maja 1991 r. dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych Konfederacja Lewiatan przekazuje uwagi firm członkowskich.
KL/37/14/MC/2023
W związku z przekazaniem do Sejmu rządowego projektu ustawy o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu (druk nr 2804), Konfederacja Lewiatan przekazuje postulaty dotyczące objęcia ochroną niektórych kluczowych dla społeczeństwa i dla całej gospodarki branż.
KL/484/234/AB/2022
Pobierz