Rola pojazdów elektrycznych i niskoemisyjnych źródłeł energii w transporcie, dynamika transformacji oraz zarządzanie tym procesem, a także rola prawodawstwa i wsparcia państwa w przeprowadzeniu zmian były tematem webinaru „Dekarbonizacja transportu. Wyzwania i szanse” zorganizowanego przez Radę Zielonej Transformacji Konfederacji Lewiatan.
Transport najtrudniej poddaje się dekarbonizacji. W Polsce udział OZE w transporcie wyniósł w 2022 r. tylko 5,5%. Aby obniżać ślad węglowy, stosować można różne narzędzia. Należą do nich biokomponenty w paliwach klasycznych, stosowanie niskoemisyjnych paliw alternatywnych, takich jak np. biometan oraz elektryfikacja transportu, z zastrzeżeniem, że energia elektryczna powinna pochodzić także ze źródeł OZE.
Wyzwania są ogromne. Aby skutecznie przeprowadzić dekarbonizację tego sektora, potrzebne jest zebranie wiedzy ze strony różnych interesariuszy i głosy niezależnych ekspertów oraz przedstawicieli sektora, dzięki którym będzie możliwe poznanie problemu z różnych perspektyw i uzyskanie szerokiej wiedzy – uważa Jakub Safjański, dyrektor Departamentu Energii i Zmian Klimatu Konfederacji Lewiatan.
Ropa naftowa wciąż pozostanie istotnym źródłem energii
Adam Ambrozik z BP mówił podczas spotkania, że era dominacji ropy naftowej w transporcie powoli dobiega końca.
Według raportu Energy Outlook, spadki globalnego zużycia tego surowca zauważymy po roku 2030. Trzeba mieć jednak świadomość, że nawet po tej dacie ropa naftowa nadal pozostanie istotnym źródłem energii, szczególnie w transporcie ciężkim i lotnictwie. Obecnie nie widać jednej alternatywy, która mogłaby w prosty sposób zastąpić ropę i zdominować transport w podobny sposób. Obserwujemy stopniowe przechodzenie wszystkich rodzajów mobilności na różne alternatywne, niskoemisyjne źródła energii – podkreślił.
Jego zdaniem w tej zmianie dominuje elektryfikacja transportu drogowego, szczególnie dobrze widoczna w obszarze samochodów osobowych i komunikacji miejskiej. Wydaje się, że biopaliwa i paliwa wodorowe będą stanowić źródła energii przyszłości w lotnictwie i transporcie morskim. Zarówno dynamika tej transformacji, jaki i jej finalny kształt będą w dużej mierze zależeć od postępu technologicznego i regulacji prawnych, które mogą być zarówno akceleratorem zmian lub stać się dla nich barierą.
Rośnie presja na dekarbonizację sektora transportu
W Polsce rośnie presja na dekarbonizację sektora transportu. Jednak świadomość tego, że sektor ten jest rosnącym źródłem emisji, nie jest powszechna w debacie publicznej.
W dążeniu do dekarbonizacji sektora można wykorzystać rekomendacje międzynarodowych think tanków. Jednakże niezwykle ważne jest, aby przy wdrażaniu międzynarodowych zaleceń dotyczących dekarbonizacji sektora transportu uwzględniać lokalne uwarunkowania – mówił Krzysztof Krawiec z Wise Europa..
Jego zdaniem nie należy jednak wykorzystywać argumentu, że zalecenia powinny być „spolonizowane”, jako pretekstu do unikania działań, w tym zakresie, ale do utrzymania konkurencyjności polskich firm transportowych poprzez mądre zarządzanie procesem transformacji. Ważny jest tu aspekt społeczny.
Zwiększenie udziału aut elektrycznych jest nieodwracalne
Miłosz Karpiński z Międzynarodowej Agencji Energii mówił podczas webinaru, że transformacja sektora transportowego potrzebuje bardzo silnych ram regulacyjnych i stałego, długofalowego wsparcia państwa dla jej powodzenia. Od lat 70. XX w. tylko bardzo nieznacznie zmieniła się struktura paliw transportowych i wciąż w 91% oparte są one na paliwach kopalnych.
Transformacja sektora ciężkiego transportu wymaga całościowego podejścia, także w zakresie ograniczenia transportu kołowego i zwiększenia udziału frachtów intermodalnych, a efektywność emisyjna w transporcie nie może być utożsamiana z oszczędzaniem zużycia paliw przez środki transportu. Zwiększenie udziału aut elektrycznych (w tym hybryd typu plug-in) jest nieodwracalne i bardzo szkoda, że Polska wydaje się nie mieć ambicji zwiększenia swojej roli w tym sektorze podczas gdy położenie kraju i jego zasoby mogłyby zostać wykorzystane np. w zakresie budowy zdolności przerabiania i rafinacji minerałów krytycznych czy budowy aut elektrycznych lub ich komponentów – zaznaczył Miłosz Karpiński.
Przedsiębiorcy potrzebują programów wsparcia
Jak podkreślił Paweł Wideł, prezes Związku Pracodawców Motoryzacji i Artykułów Przemysłowych, transformacja energetyczna jest faktem i polskie firmy muszą się niej dostosować.
Nasze zakłady produkujące pojazdy są elementem globalnego łańcucha wartości i w ramach mega trendów zaczęły produkcję pojazdów zeroemisyjnych. Ale te inwestycje nie są dane raz na zawsze. Wskazał na potrzebę wsparcia rynku samochodów zeroemisyjnych w Polsce, aby wesprzeć stronę popytową, jako ważną rolę regulatora, który zdecydował o transformacji. Równie ważne jest wsparcie infrastruktury do ładowania pojazdów zeroemisyjnych, bez infrastruktury nie będzie pokonanej obawy przed brakiem zasięgu.
Na koniec podkreślił, że ważne jest wsparcie dekarbonizacji zakładów produkcyjnych. Bez energii zielonej, stabilnej i taniej nie będzie reinwestycji i nowych inwestycji oraz ich finansowania. Chodzi
o wsparcie OZE do wytwarzania energii elektrycznej wykorzystywanej do produkcji, tak aby ją zazielenić i poprzez autokonsumpcję wesprzeć proces transformacji polskiej energetyki. Ważne jest też wsparcie magazynów energii w zakładach, aby korzystać z zielonej energii w trybie ciągłym.
Maciej Wroński, prezes Związku Pracodawców Transport i Logistyka Polska, wskazał na wyzwania przed jakimi stanęła branża transportu ciężkiego. Podkreślił, że do tej pory wykonała ona ogromną pracę na rzecz poprawy efektywności zużycia paliw dzięki narzędziom cyfrowym i dynamicznemu planowaniu tras przejazdu.
Potrzebne są jednak bardzo dobrze zaplanowane programy wsparcia finansowego na rzecz tej branży np. na zakup pojazdów elektrycznych. Należy także pamiętać o różnych drogach dekarbonizacji sektora przewozu – zaznaczył.
Rola Konfederacji Lewiatan
Według Jakuba Safjańskiego potrzebne jest pogłębienie wyzwań tematu dekarbonizacji transportu u decydentów, aby umożliwić firmom adaptację do zmian regulacyjnych wynikających z prawodawstwa UE poprzez lepsze regulacje oraz programy wsparcia finansowego. Konfederacja Lewiatan jest ogólnopolską organizacją pracodawców, która dzięki reprezentacji wielu sektorów gospodarki, jest zaangażowana w przekazywaniu wiedzy eksperckiej dla administracji i świata polityki.
Webinar „Dekarbonizacja transportu. Wyzwania i szanse” odbył się 29 maja w siedzibie Lewiatana oraz online. W spotkaniu udział wzięli eksperci i praktycy.
