Na początku maja polski rząd przesłał do Komisji Europejskiej zaktualizowaną wersję Krajowego Planu Odbudowy (KPO). Jeden z jego komponentów dotyczy ochrony zdrowia. W zaktualizowanym dokumencie środki na ochronę zdrowia wzrosły z 4,3 mld do 4,5 mld euro. Istotnym pytaniem jest, jaka cześć tych funduszy trafi do przedsiębiorców prywatnych?
Tekst ukazał się w majowym wydaniu biuletynu europejskiego Lewiatana Brussels Headlines
Inwestycje w KPO można podzielić na te, które trafią do przedsiębiorców prywatnych i te, które zostaną skierowane do sektora ochrony zdrowia, czyli w większości dla podmiotów publicznych. Te drugie skupiają się głównie na rozwoju kadr medycznych i modernizacji szpitali. W tekście koncentruję się na środkach, które mogą trafić bezpośrednio do przedsiębiorców.
Środki w KPO dla podmiotów prywatnych
Z punktu widzenia prywatnych przedsiębiorców z branży ochrony zdrowia, główne inwestycje skupiają się na reformie dotyczącej rozwoju badań naukowych, a także reformie dotyczącej stworzenia sprzyjających warunków dla rozwoju sektora leków i wyrobów medycznych.
Pierwsza z reform znajduje się w części grantowej KPO i ma budżet 273 mln euro. Jeden z jej aspektów przewiduje przekazanie Agencji Badań Medycznych środków na konkursy grantowe skierowane do jednostek naukowych oraz przedsiębiorców (na prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie nauk medycznych). Tematyka konkursów będzie skupiona na innowacjach produktowych, takich jak leki, rozwój wyrobów medycznych (szczególnie do użytku mobilnego, które mogłyby być przydatne w procesie diagnostycznym) oraz rozwój i wdrażanie narzędzi cyfrowych do celów medycznych i zdrowotnych.
Planowane jest wsparcie około 80 projektów. Obok powyższego aspektu, reforma dotyczy też budowy publicznego Centrum Badawczo-Analitycznego i wzmocnienia ośrodków prowadzących niekomercyjne badania kliniczne. Na tym etapie jeszcze nie wiemy, jaka część środków trafi do przedsiębiorców prywatnych, a jaka na cele publiczne. Dodatkowo, reforma ogranicza potencjalnych beneficjentów do mikro, małych i średnich przedsiębiorców.
Podział środków na poszczególne komponenty w KPO
Druga reforma dotyczy stworzenia sprzyjających warunków dla rozwoju sektora leków i wyrobów medycznych i co za tym idzie – wzmocnienia krajowej produkcji. Ma to zapewnić bezpieczeństwo zdrowotne Polaków.
Producenci będą mogli korzystać z instrumentu, dzięki któremu otrzymają wsparcie na tworzenie nowej infrastruktury do produkcji wyrobów takich jak: API (substancje czynne), leki generyczne i biopodobne oraz wyroby medyczne. Dodatkowo przewidziane są też inwestycje w istniejącą już infrastrukturę produkcyjną. Ma to na celu zwiększenie zdolności wytwórczych i poprawę produktywności.
Ważne pytania o pieniądze
W porównaniu do pierwotnej wersji KPO suma środków w ramach reformy wzrosła ze 193 mln euro do 300 mln euro. Pieniądze zostały jednak przeniesione do części pożyczkowej KPO. Zasadniczym pytaniem jest to, w jaki sposób rząd będzie przekazywał środki, które zostaną pożyczone od UE?
Jeśli rząd zdecyduje się przekazać je w formie bezzwrotnej pomocy, wtedy sytuacja sektora farmaceutycznego ulegnie poprawie w stosunku do pierwotnego KPO. Natomiast jeśli środki będą pożyczane przedsiębiorcom, to istnieje ryzyko, że nie zostaną one wykorzystane.
Pożyczki w ramach KPO nie będą bardziej korzystne niż istniejące kredyty rynkowe, które obecnie są po prostu tanie. Wynika to z rekordowo niskich stóp procentowych, dużej ilość pieniędzy w systemie i wysokiej oceny wiarygodności i zdolności do regulowania zobowiązań przez firmy z branży farmaceutycznej.
Podsumowanie
Widać, że w porównaniu do pierwotnej wersji KPO, rząd zdecydował się zwiększyć budżety w ramach reform istotnych dla sektora prywatnego. W naszej ocenie budżety ciągle są niewystarczające w stosunku do potrzeb i możliwości rozwojowych sektora prywatnego. W dodatku wciąż nie ma pewności, jaka ich część trafi do przedsiębiorców i jak powinny być rozumiana część pożyczkowa KPO.
Jako Konfederacja Lewiatan będziemy zabiegać o jak najszybsze wyjaśnienie tych kwestii. Liczymy również, że zagadnienia zostaną poruszone przez Komisję Europejską podczas rozmów z rządem na temat KPO. Zgodnie z planem, rozmowy powinny zakończyć się do końca czerwca.
Kacper Olejniczak
Ekspert Konfederacji Lewiatan
e-mail: kolejniczak@konfederacjalewiatan.pl
Konfederacja Lewiatan