Podniesienie kwoty, od której występuje obowiązek stosowania zasady konkurencyjności, z obecnych 50 tys. zł do 130 tys. zł netto, co byłoby spójne z prawem zamówień publicznych – to jedna z propozycji zgłoszonych przez Konfederację Lewiatan w trakcie konsultacji zmian „Wytycznych dotyczących kwalifikowalności wydatków na lata 2021-2027”.
Konfederacja Lewiatan wzięła udział w konsultacji zmian „Wytycznych dotyczących kwalifikowalności wydatków na lata 2021-2027”. To ważny dokument, którego stosowanie ma ogromne znaczenie dla poprawności realizacji dofinansowanych projektów. Różne interpretacje, luki w regulacjach czy częściowe przenoszenie przepisów z prawa zamówień publicznych do zasady konkurencyjności, powodują trudności w stosowaniu wytycznych. Mogą też skutkować problemami w realizacji projektu, a nawet korektą finansową.
Niewielkie zmiany
Aktualnie procedowane zmiany w wytycznych nie są rewolucyjne. Dotyczą w szczególności sposobu oceny kwalifikowalności podatku od towarów i usług (VAT), zamówień na podobne usługi lub roboty budowlane znajdujących wśród wyłączeń od stosowania zasady konkurencyjności, sposobu wyceny nieruchomości, wyłączenia z limitu 10%/15% wydatków poniesionych na nabycie innych niż zakup tytułów prawnych do nieruchomości. Te uregulowania nie budzą wątpliwości i w ich zakresie członkowie Konfederacji Lewiatan zgłosili jedynie drobne uwagi. Miały one charakter doprecyzowujący. W opinii przedsiębiorców znacznie bardziej problematyczne są inne zapisy wytycznych – związane ze stosowaniem zasady konkurencyjności. To sposób wyboru wykonawców lub dostawców w projektach, który ma być otwarty i zapewniać równe szanse wszystkim oferentom.
Tożsamość zamówień
Wydatki w projekcie powinny być ponoszone zgodnie z zasadami kwalifikowalności kosztów. Jedną z nich jest efektywność – kluczowe powinno być osiągnięcie jak najlepszych rezultatów w ramach dostępnych środków. Dlatego oszacowanie wartości zamówienia ma znaczący wpływ dla wyboru odpowiedniej procedury. Coraz więcej wątpliwości w tym zakresie budzi stosowanie tożsamości podmiotowej, przedmiotowej i czasowej zamówień. Restrykcyjne interpretacje, zwłaszcza w trakcie kontroli projektów, w praktyce zmuszają przedsiębiorców do sumowania wartości zamówień. Brakuje jasnych wytycznych mówiących o tym, jak rozumieć łączne występowanie tożsamości. Dla bezpieczeństwa (i tym samym uniknięcia korekt finansowych) wielu zamawiających w praktyce prawie zawsze stosuje zasadę konkurencyjności. W efekcie nawet drobne zakupy i usługi w projekcie są objęte tą zasadą, choć jednostkowe zamówienia są niewielkiej wartości.
Konsekwencje sumowania
Sumowanie wartości zamówień i stosowanie zasady konkurencyjności do większości zakupów w projektach ma swoje konsekwencje. Stanowi duże obciążenie administracyjne firm, przedłuża procedury w projekcie. W wielu przypadkach uniemożliwia to racjonalne dokonywanie zakupów. Potencjalni wykonawcy również muszą angażować więcej czasu w przygotowanie ofert. Nie przynosi to jednak rezultatów zgodnych z celem – czyli efektywnego ponoszenia wydatków. Z doświadczeń firm wynika, że niewielkie zapytania ofertowe nie cieszą się zainteresowaniem potencjalnych wykonawców, a składane aplikacje często są niepełne.
Propozycje rozwiązania
– Zaproponowaliśmy rozwiązania, które pomogą usunąć te problemy. Jednym z nich jest podniesienie kwoty, od której występuje obowiązek stosowania zasady konkurencyjności, z obecnych 50 tys. zł do 130 tys. zł netto. Byłby to próg spójny z prawem zamówień publicznych. Drugie rozwiązanie wiąże się z definiowaniem tożsamości w zamówieniach. Zgłosiliśmy potrzebę dialogu na ten temat. Proponujemy analizę zasadności przenoszenia restrykcyjnych zapisów dotyczących tożsamości zamówień w projektach unijnych w ramach zasady konkurencyjności. Zwracamy uwagę na niefunkcjonalność obecnych zapisów i ich interpretacji. Zgłaszamy propozycję analizy konkretnych przypadków i wypracowania nowych zapisów, lepiej oddających specyfikę projektów unijnych. Zmiany z wymogach i zasadach stosowania zasady konkurencyjności są konieczne, ponieważ obecnie stanowi ona duże obciążenie dla podmiotów realizujących projekty, a jednocześnie nie spełnia swojej funkcji – nie służy wyborowi najlepszych jakościowo i najbardziej efektywnych cenowo ofert na realizację zamówień w projektach – mówi Agnieszka Lewandowska, ekspertka Konfederacji Lewiatan.
Konfederacja Lewiatan