Obciążenie dla systemów ochrony zdrowia spowodowane pandemią COVID-19 było czymś nieobserwowanym w Europie od dziesiątków lat. Trudna sytuacja stała się katalizatorem dla stworzenia Europejskiej Unii Zdrowotnej. W ramach projektu, Komisja Europejska chce stworzyć ramy prawne, których celem będzie przygotowanie państw członkowskich UE na przyszłe kryzysy zdrowotne.
Priorytetami Europejskiej Unii Zdrowotnej będą:
- Wzmocnienie wspólnej reakcji krajów członkowskich na kryzysy związane z ochroną zdrowia
- Wzmocnienie zdolności do pozyskiwania nowoczesnych i niedrogich produktów medycznych
- Wspólne ulepszanie metod leczenia chorób nowotworowych
Europejska Unia Zdrowotna – ofensywa legislacyjna w obszarze zdrowia publicznego
W pierwszym z trzech obszarów nowej Unii Zdrowotnej, Komisja Europejska chce przygotować państwa członkowskie na nowe zagrożenia dla zdrowia publicznego. W tym celu KE skupia się na:
- Wzmocnieniu koordynacji odpowiedzi na zagrożenia dla zdrowia na poziomie unijnym
- Poszerzeniu uprawnień Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób oraz Europejskiej Agencji Leków w zakresie nadzoru i analiz naukowych, które będą wykorzystywane podczas kryzysów zdrowotnych
- Powołaniu nowej agencji ds. gotowości biomedycznej
W drugim obszarze Komisja Europejska przygotowała strategię farmaceutyczną, która ma wzmacniać znaczenie takich obszarów jak:
- Zwiększenie odporności łańcuchów dostaw i przenoszenie produkcji do UE
- Realizacja niezaspokojonych potrzeb medycznych i promowanie wysokich standardów produktów leczniczych na całym świecie
- Wspieranie konkurencyjnego i innowacyjnego europejskiego przemysłu farmaceutycznego
W ramach ostatniego obszaru Komisja Europejska stworzyła Europejski plan walki z rakiem. Skupia się on na profilaktyce onkologicznej i zagwarantowaniu wysokiej jakości życia pacjentom, osobom wyleczonym i ich krewnym.
W celu wypracowania nowego podejścia do leczenia i profilaktyki onkologicznej, Komisja Europejska zamierza wykorzystać nowe technologie, zbiory danych oraz transformację cyfrową.
Kompetencje UE w zakresie zdrowia publicznego zostaną wzmocnione?
Kompetencje Unii Europejskiej w zakresie ochrony zdrowia są ograniczone. Unia uzupełnia polityki krajowe, skupiając się głównie na koordynacji i wprowadzaniu wspólnych standardów (poza obszarem leków i wyrobów medycznych, gdzie Unia ma szersze uprawnienia).
Propozycje dotyczące Europejskiej Unii Zdrowotnej wskazują, że znaczenie obszaru zdrowia publicznego w UE jest coraz większe. Jest to widoczne również w działaniach poszczególnych instytucji europejskich, które stopniowo powiększają swoje kompetencje w tym obszarze, bez zmiany traktatów unijnych.
Można się zastanawiać, czy takie działania (na które widzimy zgodę państw członkowskich) doprowadzą w niedalekiej przyszłości do zmian traktatów unijnych i oficjalne przekazanie szerszych kompetencji w zakresie zdrowia na poziom UE.
Kacper Olejniczak, ekspert Konfederacji Lewiatan
e-mail: kolejniczak@konfederacjalewiatan.pl
Konfederacja Lewiatan