5 maja Komisja Europejska przedstawiła zrewidowaną strategię przemysłową. KE potwierdziła w niej, że w III kwartale tego roku zaproponuje strategię normalizacyjną. Konsultacje dokumentu rozpoczną się na przełomie czerwca i lipca. Nowa strategia pokazuje, że Komisja coraz mocniej dostrzega rolę norm jako ważnego narzędzia, które ma wzmocnić jednolity rynek – zarówno w odniesieniu do towarów, jak i usług.
Normy dla towarów – działania europejskich organizacji biznesowych
BusinessEurope (paneuropejska federacja zrzeszająca organizacje pracodawców z całej Europy, w tym Konfederację Lewiatan) jest przeciwko ingerencji Komisji w procesy normalizacyjne, które spowodowały opóźnienia w pracach nad zharmonizowanymi normami. Dotyczył tego wspólny list z lutego 2021 napisany przez przedstawicieli przemysłu europejskiego i skierowany do prezydencji UE.
W strategii przemysłowej Komisja Europejska zobowiązała się do usunięcia tzw. „wąskich gardeł”, które występują na jednolitym rynku w zakresie normalizacji. KE zasugerowała też przyjęcie bardziej strategicznego podejścia do norm w kluczowych obszarach technologicznych, zarówno na poziomie wewnętrznym, jak i międzynarodowym (np. dotyczących sztucznej inteligencji).
BusinessEurope udało się już dwukrotnie podnieść kwestię harmonizacji norm na forum Rady ds. Konkurencji. W rezultacie, na ostatnim posiedzeniu 21 maja, Rada omówiła wspólne stanowisko siedemnastu delegacji państw członkowskich[1]. Podkreślono w nim, że obecny sposób pracy „może potencjalnie zagrozić właściwemu funkcjonowaniu europejskiego systemu standaryzacji”.
Delegacje przedstawiły też kilka interesujących propozycji usprawnienia i przyspieszenia procesów standaryzacyjnych w UE. Było to zgodne z naszymi zaleceniami. BusinessEurope z zadowoleniem przyjęła te propozycje i współpracuje z innymi europejskimi partnerami branżowymi, aby opracować szczegółowe zalecenia.
Normy dla towarów – pomysły Komisji
Komisja rozważa kilka opcji rozwiązania problemów związanych z normami dla towarów. Część rozwiązań znajdzie się w nadchodzącej strategii normalizacji, która ma się pojawić w III kwartale roku.
Rozważane są cztery główne scenariusze:
- Przywrócenie starych procesów normalizacyjnych (sprzed orzeczenia ETS): Jest to najbardziej pożądany scenariusz, choć bardzo mało prawdopodobny. Komisja jest przekonana, że na podstawie orzeczenia ETS normy zharmonizowane powinny być traktowane jako narzędzia „quasi-prawodawcze” ze względu na domniemanie zgodności, jakie się z nimi wiąże.
- Ograniczenie biurokracji w procedurach normalizacyjnych: Aby uczynić system znacznie bardziej efektywnym i szybszym oraz „odzyskać pozycję na arenie międzynarodowej”, Komisja powołała grupę zadaniową z europejskimi organizacjami normalizacyjnymi w celu określenia rozwiązań dla obecnych tzw. „wąskich gardeł” (z ang. bottlenecks). Chociaż przemysł nie jest formalnie częścią tej grupy zadaniowej, Komisja chce usłyszeć nasze propozycje. BusinessEurope pracuje nad takimi zaleceniami.
- Przegląd rozporządzenia w sprawie normalizacji (UE) nr 1025/2012: Komisja prawdopodobnie zdecyduje się na „ukierunkowaną” rewizję rozporządzenia, aby dokonać przeglądu zarządzania europejskimi organizacjami normalizacyjnymi. Komisja chce przerwać obecny monopol w zakresie tworzenia norm i uniknąć ingerencji podmiotów zagranicznych w strategiczne obszary technologiczne. Wynik tej rewizji jest wysoce nieprzewidywalny.
- Wspólne specyfikacje techniczne: Wariant ten zyskuje na popularności na szczeblu Komisarzy. Komisja zasadniczo opierałaby się na specyfikacjach technicznych za pośrednictwem aktów delegowanych lub wykonawczych, które są w coraz większym stopniu uwzględniane w prawie UE (np. regulacje dot. sztucznej inteligencji; rozporządzenie w sprawie maszyn). Scenariusz ten naszym zdaniem całkowicie podważyłby proces standaryzacji i de facto wycofałby Europę z ustanawiania międzynarodowych norm.
Normy dla usług – pomysły Komisji
Komisja zamierza bardziej integrować rynek usług, przede wszystkim usług budowlanych, inżynieryjnych, architektonicznych, informatycznych i prawnych, które ucierpiały z powodu restrykcyjnych przepisów krajowych w czasie pandemii Covid-19.
Celem jest to, aby przedsiębiorstwa działające w tych „kluczowych obszarach” korzystały z domniemania zgodności. Ważne jest również wyeliminowanie zbędnych systemów certyfikacji, które stanowią poważne bariery dla międzynarodowego świadczenia usług.
Komisja znajduje się na bardzo wczesnym etapie nowego przedsięwzięcia. Nadal nie określiła, które normy dotyczące usług dla przedsiębiorstw mogłyby przynieść najlepsze efekty dla gospodarki. KE zwraca się do środowiska przedsiębiorców o wskazówki. Konfederacja Lewiatan jako członek BusinessEurope będzie monitorować ten proces.
Adam Dorywalski, ekspert Lewiatana ds. UE
e-mail: adorywalski@konfederacjalewiatan.pl
Konfederacja Lewiatan
[1] CY, CZ, DE, DK, EE, EL, ES, FI, HU, IE, LU, MT, NL, PL, RO, SE i SK.