Transgraniczne uznawanie zawodów i kwalifikacji nigdy nie było łatwym procesem. Każdy kraj ma inny system kształcenia i uzyskiwania uprawnień zawodowych, który nie zawsze są jasny dla obywateli i urzędów w innych państwach. Jednak odkąd w Europie działa Europejska Rama Kwalifikacji proces uzyskiwania kwalifikacji i uprawnień zawodowych staje się bardziej przejrzysty, a także bardziej przystępny dla pracowników i pracodawców.
Czym jest Europejska Rama Kwalifikacji?
Zgodnie z oficjalną definicją, Europejska Rama Kwalifikacji to ośmiostopniowa tabela zawierająca opisy wszystkich rodzajów kwalifikacji. Tabela ta służy do porównywania poziomów kwalifikacji w różnych systemach edukacyjnych w UE, w tym także Polskiej Ramy Kwalifikacji.
Europejska i krajowe ramy kwalifikacji tworzą system umożliwiający porównanie kwalifikacji różnych krajów europejskich. Opisy te mają przede wszystkim służyć mobilności i wymianie pracowników na obszarze Unii Europejskiej oraz krajów, które uczestniczą we wdrażaniu systemu obejmującego Europejską Ramę Kwalifikacji. Do grupy tych krajów należą: Islandia, Liechtenstein i Norwegia (należące do Europejskiego Obszaru Gospodarczego), Albania, Macedonia Północna, Czarnogóra, Serbia i Turcja (kraje kandydujące), Bośnia i Hercegowina, Kosowo** (potencjalne kraje kandydujące) oraz Szwajcaria.
Krajowe Ramy Kwalifikacji
Ramy kwalifikacji zwiększają przejrzystość, a także umożliwiają porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w poszczególnych krajach.
Każdy poziom, zarówno Polskiej, jak i Europejskiej Ramy Kwalifikacji określa na poziomie ogólnym zakres wymogów uwzględniający wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne, które muszą spełniać osoby posiadające kwalifikacje danego poziomu.
Europejskie Ramy Kwalifikacji działają w powiązaniu z innymi europejskimi i międzynarodowymi narzędziami wspierającymi uznawanie kwalifikacji.
Europejskie Ramy Kwalifikacji mają promować przejrzystość krajowych systemów kształcenia i szkolenia oraz budować wzajemne zaufanie.
IBE, IC i PZZJ, kwalifikacje – co to jest?
W każdym kraju odpowiednie instytucje zajmują się wdrażaniem krajowych ram kwalifikacji. W Polsce wdrażaniem kwalifikacji do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji zgodnego z Polską Ramą Kwalifikacji zajmuje się Instytut Badań Edukacyjnych („IBE’).
Obok wdrażania kwalifikacji do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji, Instytut Badań Edukacyjnych wspiera pracę organizacji chcących uzyskać status Instytucji Certyfikujących w zakresie określonych kwalifikacji rynkowych.
Instytut Badań Edukacyjnych wspiera także prace Podmiotów Zewnętrznego Zapewniania Jakości („ PZZJ”) dla danych kwalifikacji jak np. Fundację Centrum Rozwiązywania Sporów i Konfliktów przy WPiA UW dla kwalifikacji „Prowadzenie mediacji sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych”.
Wyżej wymienione instytucje składają się na „ekosystem”, który ma zapewnić, żeuzyskany w drodze walidacji certyfikat potwierdzajacy daną kwalifikację jest wiarygodnym i powszechnie uznawanym dowodem na to, co jego posiadacz rzeczywiście wie i umie.
Centrum Mediacji Lewiatan certyfikuje kwalifikacje mediatorów
Centrum Mediacji Lewiatan od 2020 roku ma status Instytucji Certyfikującej dla kwalifikacji „Prowadzenie mediacji sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych”.
Dzięki temu, mediatorzy, którzy uzyskali certyfikat walidacji w CML mogą łatwiej udowodnić swoje kompetencje szukając pracy w krajach biorących udział w systemie Europejskiej Ramy Kwalifikacji.
W Polsce uzyskanie kwalifikacji w zakresie „Prowadzenia mediacji sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych” dodatkowo umożliwi też wpis do Krajowego Rejestru Mediatorów, który ma powstać w 2023 r.
Warto podkreślić, że właśnie na Instytucjach Certyfikujących i PZZJ spoczywa obowiązek monitorowania jakości posiadanej wiedzy, umiejętności i kompetencji osób, które poddają się walidacji danej kwalifikacji.
Wnioski
Europejska Rama Kwalifikacji dla osoby wybierającej się do pracy za granicą stanowi rozwiązanie, które ułatwi rozpoznanie procedur uznawania uprawnień zawodowych w kraju docelowym, a dla firm z branży szkoleniowej uzyskanie statusu Instytucji Certyfikującej może stanowić ciekawą opcję biznesową.
Małgorzata Miszkin-Wojciechowska – dyrektorka Centrum Mediacji Lewiatan
mmiszkin@lewiatan.org
Artykuł dla BrusselsHeadlines – newslettera europejskiego Lewiatana