Europa talentów
- Pracodawcy w całej UE i we wszystkich sektorach doświadczają niedoborów siły roboczej i umiejętności. W celu zaradzenia niedoborom siły roboczej, kluczowe znaczenie ma dalszy wzrost udziału populacji UE w rynku pracy. Perspektywa polskich warunków i doświadczeń w tym zakresie wskazuje na konieczność aktywizacji w szczególności czterech głównych grup ludności: osób w wieku 50+, kobiet, osób z niepełnosprawnościami oraz osób zamieszkujących tereny oddalone od ośrodków miejskich. Dlatego uważamy, że kluczowym priorytetem powinno być lepsze dostosowanie kształcenia i szkolenia do realiów rynku pracy.
- Należy zwrócić szczególną uwagę na zbyt wolne tempo działań UE i państw członkowskich zmierzające do osiągnięcia unijnego celu, który zakłada udział co najmniej 60% wszystkich dorosłych uczestniczących w szkoleniach do roku 2030 r. Jednym z nadrzędnym celów powinno być wspieranie na wszystkich poziomach podnoszenia kompetencji i kwalifikacji cyfrowych, głównie poprzez bardziej elastyczne formy kształcenia oraz potwierdzania umiejętności. Apelujemy o wprowadzenie szerzej zakrojonych działań, które wzmocnią:
- elastyczne formy edukacji pozaformalnej, w tym uczenie się przez działanie m.in. w miejscu pracy
- standaryzację cyfrowych mikropoświadczeń
- zastosowanie nowoczesnych technologii w programach kształcenia w celu przygotowania przyszłych pracowników do skutecznego wykorzystywania narzędzi 4.0 w praktyce biznesowej.
- Ponadto, za konieczną uważamy aktywizację zawodową osób w wieku 50+, kobiet, osób z niepełnosprawnościami oraz osób zamieszkujących tereny oddalone od ośrodków miejskich. Jest to ważne z perspektywy gospodarczej: niekorzystne zmiany demograficzne powodują, że zasoby na lokalnym rynku pracy coraz mniej odpowiadają aktualnemu zapotrzebowaniu (do 2025 r. w polskiej gospodarce będzie brakowało ponad 1,5 mln ludzi). Tymczasem wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami oraz wśród osób w grupie wiekowej 55–64 od lat utrzymuje się na niskim poziomie. Kobiety wciąż napotykają bariery w rozwoju kariery z uwagi na obowiązki rodzinne i długie nieobecności w pracy związane z macierzyństwem. Przykładowo w Polsce 30% matek dzieci w wieku 1-9 lat nie pracuje, kobiety stanowią większość biernych zawodowo osób i 10 razy częściej niż mężczyźni wskazują obowiązki rodzinne jako przyczynę niepodjęcia pracy.
- Niedobór pracowników stanowi poważną barierę w rozwoju przedsiębiorstw. Przemyślane zarządzanie migracją zarobkową staje się koniecznością w warunkach pogłębiającej się luki podażowej i pogarszającej się sytuacji demograficznej. Rekomendujemy przygotowanie efektywnych i przejrzystych procedur umożliwiających skuteczną i szybką rekrutację wykwalifikowanych pracowników zza granicy. Cudzoziemcy od lat wypełniają luki kadrowe w branżach, pełniących kluczową rolę dla polskiej gospodarki: m.in. w ICT, budownictwie, logistyce, transporcie, przemyśle.
Europa wzmacniająca dialog społeczny
- Znaczenie partnerów społecznych i dobrze funkcjonującego dialogu społecznego zostało podkreślone podczas pandemii Covid-19, a partnerzy społeczni odegrali znaczącą rolę w kształtowaniu i wdrażaniu reakcji rynku pracy i miejsc pracy na pandemię. Komisja Europejska inicjuje szereg działań w tym zakresie, ale uważamy, że warto rozważyć analizę dotychczasowych działań i w oparciu o nią finansować dialog społeczny z europejskich funduszy.
Europa przyjazna dla pracowników i przedsiębiorców
- Promowanie właściwych warunków pracy może pomóc w rozwiązaniu problemu niedoboru siły roboczej w niektórych sektorach lub zawodach. Obowiązujące ustawodawstwo unijne w obszarze warunków zatrudnienia gwarantuje już dziś bardzo wysokie standardy wykonywania pracy. Zielona i cyfrowa transformacja przyczynią się do zmniejszenia obciążeń w miejscu pracy i większej ergonomii organizacji pracy.
- Uważamy, że kluczową rolę powinno odgrywać obecnie wspieranie i zachęcanie przedsiębiorstw do adaptowania organizacji pracy do potrzeb zarówno przedsiębiorstwa, jak i pracowników. Uwzględniając liczne akty prawa unijnego przyjęte w ostatnich latach, czy zapowiadając nowe inicjatywy legislacyjne w obszarze warunków zatrudnienia, Komisja Europejska nakłada na pracodawców nowe obciążenia administracyjne, biurokratyczne czy kosztowe, które mogą powstrzymywać rozwój oraz tworzenie przedsiębiorstw, szczególnie tych małych i średnich.
Europa wzmacniająca jednolity rynek w kontekście delegowania pracowników
- Jednym z fundamentów jednolitego rynku jest swoboda świadczenia usług wraz z delegowaniem pracowników. Swoboda świadczenia usług wiąże się z eliminacją dyskryminacji ze względu na przynależność państwową i przyjęciem środków ułatwiających korzystanie z niej, w tym harmonizację krajowych zasad dostępu. Niestety wymogi formalne wprowadzane przez niektóre państwa członkowskie, obowiązki notyfikacyjne, przeszkody związane z delegowaniem obywateli państw trzecich, brak dostępu do aktualnych i przejrzystych warunków pracy wciąż utrudniają proces tymczasowego delegowaniu pracowników z Polski. Apelujemy o większe zaangażowanie unijnych instytucji w celu ujednolicenia wymagań formalnych, oraz umożliwienia dostępu do aktualnych informacji, co wesprze wewnątrzunijną mobilność pracowników w ramach swobody świadczenia usług (delegowanie pracowników).
Europa równości
- UE poczyniła znaczne postępy w zakresie równości, w szczególności kobiet i mężczyzn, wciąż jednak pewne grupy na rynku pracy są w gorszej sytuacji. Równość na rynku pracy przynosi zarówno korzyści społeczne, jak i ekonomiczne, umożliwiając pełne wykorzystanie potencjału zawodowego oraz aktywizację osób biernych zawodowo. Stworzenie otwartego i inkluzywnego rynku pracy nie jest możliwe bez wyrównania szans w zatrudnieniu.
- Potrzebna jest zmiana społeczna, przełamywanie stereotypów oraz wsparcie przedsiębiorstw we wdrażaniu rozwiązań promujących równość i inkluzywność w miejscu prac. Kluczowe jest zaangażowanie w tworzenie sprawiedliwego rynku pracy wszystkich interesariuszy z sektora prywatnego i publicznego – zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym.
Robert Lisicki, Nadia Kurtieva, Sławomir Szymczak
Artykuł dla newslettera Brussels Headlines