Pierwsze konkursy z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji wystartują w drugim kwartale roku. Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji to narzędzia finansowe, które mają udzielać wsparcia regionom górniczym o największej intensywności emisji oraz regionom, w których najwięcej osób pracuje w sektorze paliw kopalnych.
Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji został wprowadzony w budżecie unijnym w celu łagodzenia skutków transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu.
Składa się z trzech filarów:
- Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST)
- Gwarancji budżetowej InvestEU
- Instrumentu pożyczkowego na rzecz sektora publicznego (IPSP).
Dla przedsiębiorców najatrakcyjniejszym narzędziem będzie Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, którego celem jest łagodzenie skutków podjętych już działań transformacyjnych w regionach węglowych, tj. skutków wpływających na społeczeństwo, zatrudnienie, gospodarkę i środowisko.
Regiony węglowe w Polsce, które zostały objęte FST
Do otrzymania środków z FST niezbędne było opracowanie terytorialnych planów sprawiedliwej transformacji przez poszczególne regiony węglowe. Plany te obejmują okres do 2030 roku i wskazują najbardziej dotknięte skutkami transformacji obszary, które powinny otrzymać największe wsparcie.
W Polsce wsparcie obejmie następujące obszary:
- województwo wielkopolskie – ze wsparcia w ramach funduszu będą mogły skorzystać firmy zlokalizowane w Wielkopolsce Wschodniej (m. Konin, powiaty: koniński, kolski, turecki, słupecki)
- województwo śląskie – ze wsparcia będą mogły skorzystać podmioty z podregionów: katowickiego, bielskiego, tyskiego, rybnickiego, gliwickiego, bytomskiego, sosnowieckiego
- województwo dolnośląskie – program jest skierowany wyłącznie do obszaru dawnego województwa wałbrzyskiego (obejmuje 5 powiatów: wałbrzyski, kłodzki, świdnicki, ząbkowicki i dzierżoniowski)
- województwo małopolskie – z funduszu będą mogły skorzystać podmioty prowadzące działalność w regionie Małopolski Zachodniej (powiaty: wadowicki, oświęcimski, olkuski, chrzanowski)
- województwo łódzkie – o wsparcie z funduszu będą mogły ubiegać się firmy z obszaru górniczo-energetycznego w okręgu piotrkowsko-bełchatowskim.
Region śląski otrzymał najwięcej środków w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji – 2,22 mld euro. Następne pod względem wysokości wsparcia są: region wałbrzyski w województwie dolnośląskim z kwotą 581,5 mln euro oraz Wielkopolska Wschodnia – 415 mln euro. Alokacje te będą przeznaczone na inwestycje jednostek samorządu terytorialnego (JST) oraz dla przedsiębiorców. Udział procentowy dofinansowania zależeć będzie od stopnia rozwoju regionu. Będzie to 50 proc. dla regionów lepiej rozwiniętych, 70 proc. dla regionów w okresie przejściowym i 85 proc. dla słabiej rozwiniętych. Na przykład w województwie śląskim będzie to 85 proc., a na Dolnym Śląsku i w Wielkopolsce – 70 proc..
Możliwości dofinansowania projektów
Środki z FST będą przyznawane jedynie w formie bezzwrotnych dotacji, co jest niezwykle atrakcyjne dla przedsiębiorców. W odróżnieniu od większości krajowych i regionalnych programów dotacyjnych, w ramach funduszu dotacje będą dostępne dla projektów inwestycyjnych bez wymogu wdrożenia innowacji.
FST jest częścią regionalnych programów na lata 2021-2027 poszczególnych województw. O wsparcie będą mogli ubiegać się wszyscy przedsiębiorcy prowadzący działalność we wskazanych subregionach.
We wszystkich wybranych obszarach dofinansowanie można otrzymać na projekty związane m.in. z:
- inwestycjami w zakresie podnoszenia konkurencyjności, wprowadzenia nowych/ulepszonych neutralnych dla środowiska produktów czy dywersyfikacji działalności
- internacjonalizacją i cyfryzacją działalności przedsiębiorstw (w niektórych regionach jako element uzupełniający do projektów)
- poprawą efektywności energetycznej
- inwestycjami w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym – GOZ
- przeprowadzeniem prac B+R oraz z zakresu komercjalizacji wyników prac B+R
- infrastrukturą B+R.
Pierwsze konkursy z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji w Wielkopolsce oraz na Dolnym i Górnym Śląsku wystartują już w drugim kwartale 2023 roku.
Zachęcamy do zapoznania się harmonogramem naborów (stan na 20 marca 2023 r.):
NABORY FST
Kontakt w Konfederacji Lewiatan:
Patrycja Kosińska
Departament Funduszy Unijnych i Edukacji Cyfrowej
e-mail: pkosinska@lewiatan.org