• Dzisiaj Komisja Europejska w Parlamencie Europejskim ogłosiła propozycje dotyczące Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, będącego częścią strategii wsparcia w ramach Europejskiego Zielonego Ładu.
• Fundusz ma dysponować 7,5 mld euro w perspektywie 2021-2027. KE wskazała, iż jego środki wygenerują inwestycje na kwotę 30-50 mld euro. Na razie nie wiadomo ile z tej kwoty otrzyma Polska.
• Zdaniem Konfederacji Lewiatan zaproponowany budżet jest za niski.
– Biorąc pod uwagę ogromne potrzeby inwestycyjne w Polsce zarówno w sektorze energetycznym, jak i w poszczególnych sektorach przemysłu zaproponowany budżet jest stanowczo za niski. Dla przykładu – koszty transformacji samego ciepłownictwa wynoszą 110 mld euro do 2030 roku (297 mld euro do 2050 roku). Aby dokonać pełnej transformacji naszego sektora energetycznego i przemysłu w kierunku niskoemisyjnym potrzebny jest czas na inwestycje i środki na ich finansowanie. Wydaje się zatem, iż zaproponowany budżet jest zbyt niski biorąc pod uwagę również skalę sektora węglowego w całej UE tj. infrastruktura węglowa obecna jest w 108 regionach i generuje blisko 237 tys. miejsc pracy w sektorach zależnych od paliw kopalnych. Wszystkie te regiony mogą być potencjalnie beneficjentami Funduszu Sprawiedliwej Transformacji – mówi Dorota Zawadzka-Stępniak, dyrektorka departamentu energii i zmian klimatu Konfederacji Lewiatan.
Fundusz ma być powołany w ramach polityki spójności. Na razie nie jest znany jego podział na poszczególne kraje członkowskie. Jest on niezwykle ważny, dla tych regionów, które są najbardziej uzależnione od wykorzystywania paliw kopalnych, w tym regionów z Polski. Z Funduszu będą mogły skorzystać wszystkie 27 kraje członkowskie. Zapewni on wsparcie dla obszarów stojących przed poważnymi wyzwaniami społeczno-gospodarczymi. Zakłada się, że w Polsce ze wsparcia mogłyby skorzystać 4 regiony tj. Górny Śląsk i Dolny Śląsk, Małopolska i Wielkopolska.
Fundusz jest tylko częścią Mechanizmu Sprawiedliwej Transformacji, który docelowo ma generować inwestycje rzędu 100 mld euro. Zdaniem Konfederacji Lewiatan środki Funduszu są jednak kluczowe w kontekście mobilizowania innych źródeł finansowania inwestycji, w tym ze środków prywatnych.
Najważniejszym elementem będzie sposób dystrybucji i alokacji środków z Funduszu. Dystrybucja powinna uwzględniać możliwości finansowania inwestycji przez kraj członkowski w kierunku neutralności klimatycznej. Alokacja środków natomiast powinna uwzględniać skalę wyzwań regionów najbardziej uzależnionych od paliw kopalnych z najwyższymi emisjami gazów cieplarnianych, wyzwania społeczne związane z utratą miejsc pracy oraz przekwalifikowaniem pracowników.
– Jest to o tyle istotne, iż skorzystanie ze środków Funduszu będzie najprawdopodobniej warunkowe i uzależnione od zaakceptowania przygotowanych przez kraje członkowskie terytorialnych planów transformacji uwzględniających m.in. zapisy Krajowego Planu na rzecz energii i klimatu. Warto podkreślić, iż Polska przekazała Krajowy plan na rzecz energii i klimatu na lata 2021-2030 do KE 30 grudnia 2019 r. wypełniając obowiązek nałożony przepisami Rozporządzenia i Rady, lecz jego zapisy i jakość pozostawiają wiele do życzenia – dodaje Dorota Zawadzka-Stępniak.
Konfederacja Lewiatan