Nowy model ROP nie może być parapodatkiem [+MP3]

Wysłuchaj komentarza eksperta:

Zdaniem Konfederacji Lewiatan takie rozwiązanie może negatywnie wpłynąć na rynek, środowisko i konsumentów. Opłata ma być pobierana od producentów na podstawie rozporządzenia ministra klimatu i środowiska i przekazywana na rachunek publicznego operatora, czyli Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

W opinii przedsiębiorców reprezentujących w Konfederacji Lewiatan firmy wprowadzające produkty na rynek, handel detaliczny oraz organizacje odzysku opakowań, ta propozycja będzie miała negatywny wpływ na rynek, środowisko i konsumentów. Wprowadzenie odgórnych stawek ROP może prowadzić do kumulacji wydatków i wzrostu cen produktów spożywczych. Dodatkowo, brak mechanizmów korygujących może skutkować jedynie zwiększeniem obciążeń finansowych dla przedsiębiorców, co ostatecznie przełoży się na wzrost cen produktów.

– Obawiamy się, że narzucenie sztywnych opłat, oderwanych od rodzaju surowca, stoi w sprzeczności z unijnymi zasadami dotyczącymi kosztów netto i ekomodulacji. Ponadto, trudno będzie w tym modelu zapewnić transparentność finansową i szeroki dialog społeczny – podkreśla Piotr Mazurek, ekspert ds. gospodarki obiegu zamkniętego Konfederacji Lewiatan.

Ryzyko niezgodności z przepisami UE

Konfederacja Lewiatan zwraca również uwagę na potencjalne ryzyko niezgodności proponowanego modelu z przepisami europejskimi, w szczególności ze znowelizowaną dyrektywą 2008/98/WE („Dyrektywa odpadowa”) oraz rozporządzeniem unijnym PPWR. Model z państwowym administratorem może ignorować zapisy w tych aktach prawnych, co może prowadzić do problemów z wdrożeniem ROP w Polsce i narazić nas na kary ze strony Komisji Europejskiej.

– Mamy poważne wątpliwości, czy proponowane przez resort klimatu założenia ROP są zgodne z unijnymi przepisami. Obawiamy się, że centralizacja i upaństwowienie systemu, podobnie jak na Węgrzech, doprowadzi do niskich poziomów recyklingu. Dlaczego mamy naśladować najgorsze, a nie najlepsze przykłady?” – pyta Piotr Mazurek.

Apel o powrót do modelu rynkowego

Konfederacja Lewiatan apeluje do resortu klimatu i środowiska o ponowne przeanalizowanie proponowanej koncepcji ROP i powrót do modelu rynkowego, opartego na współpracy między producentami, organizacjami ROP, samorządami i recyklerami. Tylko taki model jest w stanie zapewnić efektywny, zrównoważony i transparentny system gospodarowania odpadami opakowaniowymi.

Deregulacja i opieranie rozwoju gospodarki na rozwiązaniach rynkowych są priorytetem rządu, o czym dobitnie mówił premier Donald Tusk podczas prezentacji planu gospodarczego na 2025 roku. Tworzenie systemu ROP, gdzie jego realizatorem będzie instytucja publiczna stoi w absolutnej sprzeczności z tym priorytetem. Jest to również zniechęcające pod kątem przyszłych inwestycji dla międzynarodowych firm także obecnych w Polsce, które mają bardzo dobre doświadczenia funkcjonowania w systemach ROP w takich krajach jak Belgia czy Czechy i dla których zaproponowany system jest absolutnie niezrozumiały i trudny do zaakceptowania.

– Zdanie odrębne w Lewiatanie prezentują przedstawiciele firm odpadowych, którzy popierają powyższy zarys koncepcji ROP. Uważają oni, że powyższe założenia dają szansę na osiągnięcie celów środowiskowych, przede wszystkim na zwiększenie poziomów recyklingu oraz zapełnienie luki inwestycyjnej w zakresie instalacji do sortowania odpadów opakowaniowych – dodaje Piotr Mazurek.

Poniżej przypominamy najważniejsze postulaty Konfederacji Lewiatan w zakresie ROP:

• Sprawiedliwość kosztów – wprowadzający powinni pokrywać całość kosztów selektywnej zbiórki, transportu i przetwarzania odpadów, ale kosztów netto, czyli z wyłączeniem m.in. dochodów z ich przetwarzania,
• Ekomodulacja opłat – powinny one uwzględniać dokładny rodzaj surowca z jakiego wykonane jest opakowanie oraz hierarchie postępowania z odpadami,
• Szeroki dialog – jasno sprecyzowane zadania i współpraca wszystkich interesariuszy w całym łańcuchu wartości, czyli przedsiębiorców samorządów, firm odbierających odpady, recyklerów i organów nadzorczych,
• Przejrzystość finansowa – jasne zasady przepływu środków wraz z mechanizmami przejrzystej kontroli i weryfikacji gwarantującymi szczelność całego systemu,
• Edukacja – zwiększenie poziomów recyklingu nie będzie możliwe bez odpowiedniego wyedukowania mieszkańców w kierunku lepszego segregowania odpadów oraz przejrzystych reguł co i gdzie należy wyrzucać.

Konfederacja Lewiatan