Konfederacja Lewiatan gościła Prezeskę Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości – Panią Katarzynę Duber-Stachurską. Przedsiębiorcy mieli okazję porozmawiać o instrumentach wsparcia realizowanych przez PARP i doświadczeniach tej instytucji w finansowaniu działalności MŚP. Głównym tematem rozmowy była Ścieżka SMART, czyli program skierowany na innowacyjne inwestycje i projekty badawczo-rozwojowe firm. Jest to jednocześnie flagowy instrument Programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG).
Rola i doświadczenie PARP
Katarzyna Duber-Stachurska oraz jej Zastępczyni – Pani Joanna Zembaczyńska Świątek podkreśliły charakter i rolę PARP we wspieraniu przedsiębiorstw. Agencja odpowiada nie tylko za Ścieżkę SMART, ale także za inne instrumenty w Programie FENG. Zarządza również częścią środków w Programie Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW), Programie Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS), Krajowym Planie Odbudowy (KPO), czy w ramach Funduszy Norweskich. W poprzednich perspektywach środków unijnych PARP dysponowała kilkudziesięcioma miliardami złotych. W latach 2021-2027 otrzymała do zarządzania fundusze wynoszące ok. 20 mld zł.
Doświadczenia i zmiany w Ścieżce SMART
PARP przeprowadziła już 3 konkursy w Ścieżce SMART (2 ogólne i 1 tematyczny – w obszarze dostępności). Do 24 października 2024 trwają kolejne dwa nabory wniosków. Zainteresowanie konkursami jest ogromne – w pierwszym konkursie do PARP wpłynęło ok. 1500, w drugim – ok. 2700 wniosków o dofinansowanie. Wnioski zawierające wszystkie moduły (których do konkursu nie wpłynęło dużo) muszą być ocenione według ponad 60 kryteriów zawierających ponad 300 aspektów. Liczne wyzwania – zarówno organizacyjne, jak i merytoryczne – skłoniły PARP do refleksji na temat zmian w systemie oceny. Ich celem ma być przyspieszenie informacji o wynikach (zwłaszcza dla podmiotów, których wnioski odpadną z konkursu ) oraz poprawa jakości oceny i komunikacji kierowanej do wnioskodawców.
Trwające konkursy Ścieżki SMART będą oceniane według zmienionych zasad. Szczegółowo omówiła je Pani Izabela Wójtowicz, Dyrektorka Departamentu Wdrożeń Innowacji w Przedsiębiorstwach w PARP. Zwróciła uwagę w szczególności na:
- wprowadzenie 2 etapów oceny,
- zniesienie obowiązku zawierania umów z podwykonawcą przed złożeniem wniosku,
- wprowadzenie limitów minimalnych wartości projektu i maksymalnych wartości dofinansowania,
- zmniejszenie wymaganej skali innowacji w module infrastruktura B+R,
- uproszczenie niektórych wymogów określonych w kryteriach,
- uporządkowanie kryteriów.
Efekty dla przedsiębiorców
Na efekty wprowadzenia nowych zasad składania i oceny wniosków w Ścieżce SMART musimy poczekać co najmniej do zakończenia procesu w trwających konkursach. PARP szacuje już teraz, że ponad 50% wniosków zostanie negatywnie ocenionych na pierwszym etapie. Odrzucone zostaną projekty nie wpisujące się w obszar badawczo-rozwojowy. Pozwoli to przekazać wnioskodawcom informacji o negatywnej ocenie zdecydowanie szybciej. Z kolei PARP i zaangażowani eksperci będą mogli skupić się na jakości rekomendacji i pracy nad wnioskami, które trafią do drugiego etapu i będą miały realną szansę na dofinansowanie.
W kontekście wprowadzonych zmian atutem będzie więc szybciej dostępna informacja o wyniku oceny po I etapie oraz poprawa jakości współpracy z wnioskodawcami, których wnioski trafią do II etapu oceny. Prawdopodobnie jednak łączny czas oceny wniosków pozostanie zbliżony do aktualnego. PARP nie przewiduje również wzrostu wskaźnika sukcesu, czyli skuteczności aplikowania o środki w Ścieżce SMART.
Plany na przyszłość
Spotkanie było okazją do rozmowy o planach na kolejne miesiące. Obecne na spotkaniu przedstawicielki Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej – Anna Świebocka i Marta Mioduszewska – poinformowały o przygotowaniach harmonogramu konkursów w Programie FENG na 2025 rok – ma on być dostępny pod koniec września. Rozmowa dotknęła także tzw. przeglądu śródokresowego, czyli przygotowywanych zmian w programach unijnych realizowanych w latach 2021-2027. Zmiany w istniejących instrumentach i propozycje nowych rozwiązań są przygotowywane przez administrację, m.in. we współpracy Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej oraz PARP. Jeszcze we wrześniu zostaną przekazane do konsultacji m.in. członkom komitetu monitorującego FENG.
Priorytety do dalszych prac
Wnioski ze spotkania z kierownictwem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości zostaną wykorzystane do agendy dalszych prac w Konfederacja Lewiatan związanych z obszarami i instrumentami wsparcia dla firm ze środków unijnych. W oczekiwaniu na projekty zmian i terminów naborów w kolejnych latach, zostaną w niej uwzględnione m.in. sposób realizacji zasady modułowości w Ścieżce SMART, liczba aspektów i kryteriów podlegających ocenie, jakość pracy ekspertów i system współpracy instytucji z ekspertami, organizacja procesu oceny wniosków i jego długość, propozycje rozwiązań sprzyjających potrzebom poszczególnych branży.