• Pandemia Covid-19 zwiększyła niepewność związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej. Od ponad roku utrzymuje się ona na wyraźnie wyższym poziomie.
• Przedsiębiorcy borykają się też z problemem absencji pracowników. W szczytowym momencie pandemii dotyczyła ona niemal dwóch milionów pracowników – zauważa Konfederacja Lewiatan.
Niepewność jest jedną z największych barier prowadzenia działalności gospodarczej. Przed pandemią przedsiębiorcy narzekali głównie na niepewność legislacyjną (zmienne i niespójne prawo). Natomiast od marca 2020 roku bardzo wyraźnie zyskała na znaczeniu niepewność gospodarcza (spadek popytu, zmienność, trudność w jego pokryciu). Odsetek firm postrzegających niepewność gospodarczą jako barierę dla własnej działalności wzrósł w ciągu miesiąca o 70% i ustabilizował się na wyraźnie wyższym poziomie. Dotyczy to wszystkich analizowanych przez GUS branż – także tych, których skutki pandemii doświadczyły w relatywnie niewielkim stopniu.
Niepewność gospodarcza jako bariera prowadzenia biznesu
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Uwaga: Badanie GUS analizuje monitoruje bariery prowadzenia działalności gospodarczej w 10 branżach. Ciemnoszara linia reprezentuje nieważony średni odsetek. Jasnoszare linie reprezentują minimalny i maksymalny wynik na poziomie branż.
Niepewność jest dużym problemem dla pojedynczych przedsiębiorstw, ale jej skutki odczuwane są w całej gospodarce. Zwiększa skłonność do ograniczania wszystkich działań postrzeganych jako ryzykowne (np. inwestycje) lub nie niezbędne (np. utrzymanie kadry) w celu poprawy płynności, która zwiększa możliwość elastycznego reagowania. W praktyce oznacza to zmniejszenie zapotrzebowania na dobra i usługi ze strony poddostawców oraz redukcję zatrudnienia – innymi słowy, wolniejszy wzrost gospodarczy i wyższe bezrobocie.
Okres pandemii stworzył wiele wyzwań w kwestii zapewnienia obsady. Dane BAEL GUS wskazują, że w 2020 roku pracodawcy doświadczyli okresów zwiększonej liczby zachorowań, wyłączenia pracowników z tytułu pełnienia funkcji opiekuńczych oraz konieczności wzięcia urlopu wypoczynkowego. Ich rozkład w czasie był funkcją pojawiania się kolejnych fal pandemii. W szczytowym momencie absencja dotyczyła niemal 2 mln pracowników, w co trzecim przypadku z powodu przestojów (przed pandemią było to zjawisko o pomijalnej skali). Prawdopodobnie, wtórne efekty pandemii (ograniczenia w handlu międzynarodowym – deficyty półprzewodników, stali, drewna itd.) będą przyczynami przestojów pojedynczych sektorów w nadchodzących kwartałach.
Powody absencji w pracy – liczba (wykres 1) i struktura (wykres 2)
Wykres 1
Wykres 2
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BAEL GUS.
Wykorzystano dane zebrane w ramach projektu: „Wzmocnienie dialogu społecznego w Polsce – model inicjowania dialogu społecznego przez stronę pracodawców” (Improved social dialogue in Poland: a model for initiating social dialogue by employer organisations) realizowanego przez Konfederację Lewiatan, w ramach Grantu Norweskiego – Godziwa Praca (Norway Grants – Decent Work) nr 2019/101979.
Konfederacja Lewiatan