Ogromne kontrowersje w projekcie budżetu na 2024 rok wzbudza podejście rządu do wynagrodzeń w sferze budżetowej? Propozycja 6,6% wzrostu płac jest niewystarczająca i oznacza dalszy realny spadek wynagrodzeń pracowników budżetówki – mówi prof. Jacek Męcina, doradca zarządu Lewiatana.
– Płace w budżetówce kolejny rok są zaniżone, czego efektem jest ich spłaszczenie, ale przede wszystkim postępujący realny spadek. Szeroko rozumiana administracja rządowa, samorządowa, specjalna, edukacja i nauka, kultura zostały potraktowane niesprawiedliwie. O ile w gospodarce podwyżki wyniosą średnio 10-11%, przy czym płaca minimalna rośnie w tempie niemal dwukrotnie wyższym, to rząd proponuje wzrost dla sfery budżetowej znacznie mniejszy i poniżej wskaźników inflacji – mówi prof. Jacek Męcina.
Płace realne spadają
Płace realne w sferze budżetowej spadają od wielu lat. Ze szczególnie niepokojącym zjawiskiem mieliśmy do czynienia w bieżącym roku, gdy ich poziom uległ istotnemu obniżeniu nie osiągając nawet wzrostu na poziomie inflacji. Efektem tego zjawiska jest pogorszenie sytuacji pracowników państwowej sfery budżetowej. Niemożliwy do uzupełnienia odpływ specjalistów z sektora publicznego, a w konsekwencji narastające ryzyko obniżenia jakości i efektywności funkcjonowania administracji rządowej i samorządowej, a także większości usług publicznych, jak edukacja, nauka, kultura. Jak firmy mogą oceniać warunki swojego rozwoju, gdy państwo i sfera usług publicznych jest coraz słabsza? Słaby system edukacji, niedoinwestowana nauka, administracja, z której odchodzą doświadczeni pracownicy to zapowiedź ogromnych problemów także dla gospodarki.
Nie wiadomo kto dostanie podwyżkę
– Podwyżka płac w sferze budżetowej w wysokości 6,6% jest przykładem braku konsekwencji w działaniu. Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy budżetowej przewiduje się wzrost wynagrodzeń o 12,3%, z czego tylko 6,6% to realna podwyżka kwoty bazowej, a pozostałe 5,7% ma zwiększyć fundusz wynagrodzeń. Oznaczać to może, że znaczna część tej kwoty będzie przeznaczona na podwyżki uposażeń do wysokości minimalnej płacy – dodaje prof. Jacek Męcina.
Sposób wyliczenia wzrostu funduszu wynagrodzeń jest również bardzo niejasny i mógłby stanowić przykład braku transparentności wydatkowania i planowania środków. Ministerstwo Finansów nie jest w stanie jednoznacznie wskazać kogo będzie dotyczyć 12,3% podwyżka wynagrodzeń, a kogo ten mechanizm nie obejmie.
– Wreszcie pamiętajmy, że 5,7% wzrost funduszu wynagrodzeń nie oznacza, że pieniądze otrzymają w tej samej wysokości wszyscy pracownicy budżetówki. Na przykład w przypadku nauczycieli wzrost niższy niż przewidywane podwyższenie płacy minimalnej, może oznaczać, że część pracowników oświaty od 1 stycznia 2024 roku będzie zarabiać poniżej ustawowego wynagrodzenia minimalnego – mówi prof. Jacek Męcina.
Płaca minimalna mocno w górę
– Rząd jako pracodawca pada ofiarą własnej hojności. Lekką ręką zgadza się na podwyżkę płacy minimalnej o 18%, za którą przedsiębiorcy zapłacą ponad 30 mld zł, a sam oszczędza środki na wynagrodzenia dla pracowników sfery publicznej. Nieuzasadnione ekonomicznie wzrosty wynagrodzenia minimalnego doprowadziły do sytuacji, że prawdopodobnie znaczna część pracowników sfery budżetowej w 2024 r. będzie właśnie zarabiać wynagrodzenie minimalne. Rząd zaś zaczyna zmagać się z problemem, z którym co roku mają do czynienia przedsiębiorcy, tj. skąd znaleźć środki na ustawowe wzrosty wynagrodzeń. Takie działanie to droga donikąd, a w roku wyborczym to także niebezpieczeństwo protestów i niepokojów społecznych, a dla biznesu problemy z pozyskiwaniem dobrych pracowników, z załatwianiem spraw i realizacją usług publicznych. Dlatego powtarzamy nasz postulat sprawiedliwego potraktowania pracowników usług publicznych i wzrostu wynagrodzeń na poziomie podobnym do płacy minimalnej czyli ok. 20%, tak aby zapewnić realny wzrost wynagrodzeń w sferze budżetowej – podsumowuje prof. Jacek Męcina.
Konfederacja Lewiatan