W ostatnim czasie na poziomie unijnym zaobserwować można wzmożone zainteresowanie kwestiami związanymi z prawem własności intelektualnej. Komisja Europejska w listopadzie opublikowała IP Action Plan, który zakłada uaktualnienie ram prawnych Unii Europejskiej tam, gdzie jest to konieczne, oraz wprowadzenie zrównoważonej polityki w zakresie własności intelektualnej, aby pomóc przedsiębiorstwom, również MŚP, w pełni korzystać z ich dóbr własności intelektualnej, a więc wynalazków, znaków towarowych, wzorów przemysłowych czy choćby oznaczeń geograficznych. Ponadto, IP Action Plan ma na celu, uwzględniając obecną sytuację, wzmocnienie ochrony twórczości w czasach kryzysu zdrowotnego i gospodarczego spowodowanego koronawirusem SARS-CoV-2, a także ułatwienie płynnego przejścia na systemy cyfrowe oraz te, które uwzględniają założenia Zielonego Nowego Ładu.
Dodatkowo, na stronach Komisji Europejskiej zamieszczono wstępną ocenę skutków (inception impact assessment) dotyczącą przeglądu obowiązujących przepisów dotyczących wzorów przemysłowych oraz oznaczeń geograficznych, przede wszystkim skupiając się, w przypadku tych drugich, na dodatkowych świadectwach ochronnych dla produktów leczniczych oraz produktów ochrony roślin. Kolejnym tematem będącym w zakresie zainteresowania Komisji Europejskiej są patenty konieczne do spełnienia normy.
We wszystkich przedstawionych kwestiach Komisja Europejska wyraźnie podkreśla potrzebę harmonizacji, głównie w przypadku procedur, na poziomie unijnym obowiązujących w państwach członkowskich przepisów w zakresie własności intelektualnej. Poza tym organem Unii Europejskiej, również europejskie organizacje pracodawców sprawnie reagują na przyszłe zmiany legislacyjne, rozpatrując możliwe rozwiązania i próbując znaleźć wyjście kompromisowe.
Tematem niezwykle ważnym wśród organizacji pracodawców na poziomie unijnym stało się ostatnio zagadnienie harmonizacji materialnego prawa patentowego, w szczególności nieszkodliwego ujawnienia określonego w art. 55 Konwencji o patencie europejskim. Określa on wyjątki od kryterium nowości, niezbędnego do uznania, że dany wynalazek posiada zdolność patentową. Pozostałymi dwoma kryteriami, również poddawanymi ocenie, są poziom wynalazczy oraz przemysłowa stosowalność. Zgodnie z treścią przytoczonego przepisu ujawnienie wynalazku nie jest brane pod uwagę, jeżeli nastąpiło nie wcześniej niż sześć miesięcy przed dokonaniem europejskiego zgłoszenia patentowego i jeżeli spowodowane było bezpośrednio lub pośrednio:
- oczywistym nadużyciem w stosunku do zgłaszającego lub jego poprzednika prawnego, albo
- faktem, że zgłaszający lub jego poprzednik prawny wystawili wynalazek na oficjalnej lub oficjalnie uznanej wystawie międzynarodowej w rozumieniu Konwencji o wystawach międzynarodowych, podpisanej w Paryżu dnia 22 listopada 1928 r. i po raz ostatni zmienionej dnia 20 listopada 1972 r.
Pomijając przepisy Konwencji, podobne uregulowania znaleźć można w art. 25 ust. 5 ustawy prawo własności przemysłowej, zgodnie z którym przepisy nie wyłączają możliwości udzielenia patentu na wynalazek, jeżeli jego ujawnienie nastąpiło nie wcześniej niż sześć miesięcy przed dniem dokonania zgłoszenia wynalazku i było spowodowane oczywistym nadużyciem w stosunku do zgłaszającego lub jego poprzednika prawnego. Uregulowanie to nosi nazwę „ulgi w nowości”.
Warto zatem podkreślić, że ulga w nowości będzie dostępna jedynie w przypadku jednoczesnego wystąpienia dwóch warunków, mianowicie czasowego – badanie, kiedy nastąpiło ujawnienie oraz przyczynowego – stwierdzenie czy ujawnienie było spowodowane oczywistym nadużyciem w stosunku do zgłaszającego lub jego poprzednika prawnego.
BusinessEurope aktywnie uczestniczy w pracach Industry Trilateral (IT3), która skupia się na temacie harmonizacji materialnego prawa patentowego. W obecnym kwartale, grupa planuje publikację wniosku w sprawie harmonizacji materialnego prawa patentowego, który obejmuje przede wszystkim takie zagadnienia jak:
- stan techniki
- wnioski patentowe
- nieszkodliwe ujawnienia
- pierwszeństwo do uzyskania patentu
- publikacja zgłoszenia po upływie 18 miesięcy od daty pierwszeństwa.
Konfederacja Lewiatan stanowczo sprzeciwiła się tym zmianom, zwracając uwagę, że w systemie europejskim nie funkcjonuje, poza przypadkami wskazanymi w art. 55 Konwencji o patencie europejskim okres karencji, dlatego też zupełnie bezzasadne wydają się postulaty jego wprowadzenia, przy jednoczesnym przedłużeniu z obecnie obowiązującego warunkowo okresu 6 miesięcy do okresu 18 miesięcy.
Dodatkowo, wskazano na zasadnicze różnice między przepisami prawa patentowego poszczególnych państw członkowskich, podkreślając jednocześnie, że tego typu modyfikacja doprowadzi do licznych zawiłości prawnych, a także zwiększy koszty postępowań w sprawie udzielenia patentu. Co więcej, zwrócono uwagę na multiplikację ilości postępowań, będącą wynikiem wprowadzenia okresu karencji, który daje nową możliwość rozpoczęcia postępowania.
Temat ten jest niezwykle aktualny, uwzględniając ustanowienie jednolitego systemu patentowego w Europie, a tym samym Jednolitego Sądu Patentowego. Jednolity patent europejski wejdzie w życie dopiero, gdy umowę o powołaniu Jednolitego Sądu Patentowego ratyfikuje co najmniej 13 państw UE. Z tym większą uwagą, obserwuje się plany przyjęcia aktu zatwierdzającego do Porozumienia o JSP przez Niemcy. W przypadku jego przyjęcia Jednolity Sąd Patentowy może rozpocząć funkcjonowanie, najprawdopodobniej, już w 2022 r.
Pobierz stanowisko Lewiatana w tej sprawie (materiał w jęz. angielskim)
Elżbieta Dziuba, ekspertka Konfederacji Lewiatan
Konfederacja Lewiatan