Przyszłość branży motoryzacyjnej w Polsce, w kontekście dekarbonizacji, zależy od wprowadzenia odpowiednich regulacji prawnych i wsparcia finansowego, w tym dotyczącego rozwoju infrastruktury ładowania. To umożliwi motoryzacji dostęp do zielonej energii – uważa Konfederacja Lewiatan.
Wsparcie regulacyjne
– Regulacje przepisów krajowych powinny sprzyjać obniżeniu kosztów pozyskania energii, które są w Polsce wysokie w porównaniu do innych krajów UE. Aby dekarbonizacja zakładów produkcyjnych zakończyła się sukcesem przy zachowaniu konkurencyjności branży, energia dla automotive powinna charakteryzować się niskim śladem węglowym, niską ceną i stabilnością dostaw. Jeżeli energia ma być zielona, tania i stabilna trzeba m.in. wdrożyć regulacje wspierające programy pilotażowe w zakresie magazynowania energii przez zakłady produkcyjne, czy wprowadzić niższe opłaty dystrybucyjne dla zakupionej energii w przypadku zakładu produkcyjnego, który także wytwarza energię na własne potrzeby oraz przekazuje jej nadwyżki do sieci poprzez obniżenie opłat dystrybucyjnych – mówi Jakub Safjański, dyrektor departamentu energii i zmian klimatu Konfederacji Lewiatan.
Wsparcie finansowe
– Osiągnięcie neutralności emisyjnej przemysłu motoryzacyjnego jest warunkiem jego pozostania w europejskim łańcuchu wartości. Wyzwania związane z emisjami i ochroną środowiska będą miały największy wpływ na przemysł motoryzacyjny w dłuższym okresie. Sprostanie im uzasadnia stworzenie w Polsce programu wsparcia transformacji zakładów produkcyjnych przemysłu motoryzacyjnego w stronę neutralności emisyjnej – mówi Paweł Wideł, prezes Związku Pracodawców Motoryzacji i Artykułów Przemysłowych. Chodzi o wsparcie projektów zmniejszających zapotrzebowanie na energię w firmach, np. modernizację i przebudowę systemów dystrybucji i zużycia energii elektrycznej, gazu i ciepła w przedsiębiorstwach, modernizację systemów pomiarowych i kontrolnych, systemów oświetlenia budynków i terenów przemysłowych, powstawanie instalacji OZE na własne potrzeby firmy, czy poprawienie charakterystyki energetycznej budynków w przedsiębiorstwach – dodaje.
Zapewnienie energii dla transportu
Ważne jest również zapewnienie energii elektrycznej dla transportu. Transport odpowiada za 22,3% emisji gazów cieplarnianych w UE. W tym samochody osobowe emitują 12,8%, samochody dostawcze 2,5% a transport ciężarowy i autobusowy 5,6% gazów cieplarnianych. W tym kontekście szczególnie istotne jest wprowadzenie systemu bezpośredniego wsparcia rozwoju infrastruktury ładowania – zarówno publicznej, jak i prywatnej.
Rozwój infrastruktury ładowania ma kluczowe znaczenie dla przyszłości elektromobilności w Polsce. U nas nadal barierą jest niewystarczająca infrastruktura przy autostradach i głównych drogach, a dodatkowo ładowarki są zbyt wolne. Najczęściej dysponują one mocą 50 kW, co przy obecnych standardach ładowania nowych samochodów znacząco spowalnia proces ładowania na trasie. Finansowe wsparcie inwestycji w stacje ładowania wpłynie na dynamiczny rozwój infrastruktury nie tylko pod względem ilościowym (liczba punktów ładowania) ale też jakościowym (większa moc ładowarek). Należy wziąć również pod uwagę umożliwienie ładowania elektrycznych pojazdów ciężarowych.
Koło zamachowe polskiej gospodarki
Motoryzacja jest drugim największym sektorem w przetwórstwie przemysłowym, charakteryzującym się silną proeksportowością i stabilnym wzrostem w ciągu ostatnich 20 lat. Odpowiada obecnie za 8% krajowego PKB. W 2022 r. działające w Polsce zakłady zwiększyły produkcję o 9,6% w porównaniu z 2021 r. Ze wszystkich fabryk według danych dostarczonych przez producentów wyjechało 420,1 tys. samochodów osobowych i lekkich dostawczych.
Bezpośrednio przy produkcji pojazdów, części i podzespołów zatrudnienie znajduje 200 tys. pracowników – ponad 7% wszystkich osób pracujących w całym przemyśle. Dodatkowo w sektorach powiązanych z motoryzacją pracuje kolejne 300 tys. osób.
Jeden z liderów eksportu
Często w danym regionie jest to największy pracodawca, a wynagrodzenia kształtują się powyżej średniej w przemyśle. Motoryzacja jest również czołową branżą eksportową, której wartość przekracza 150 mld zł rocznie, a udział w całkowitym eksporcie polskiej gospodarki wynosi ok. 12%. Branża motoryzacyjna od lat przyciąga też znaczące inwestycje zagraniczne.
Sektor motoryzacyjny stoi obecnie przed szeregiem wyzwań, związanych między innymi z kryzysami trwającymi od roku 2020 wywołanymi przez pandemię Covid-19, brakiem komponentów do produkcji pojazdów, zaburzeniami w transporcie i logistyce oraz wojną w Ukrainie. Powoduje to wciąż niebezpieczne dla branży skutki w postaci załamania łańcuchów dostaw, wzrostu cen surowców i energii czy utrzymywania się wysokich stóp procentowych.
Potrzebne jest wspólne działanie wszystkich interesariuszy na rzecz zapewnienia dostępnej finansowo mobilności dla wszystkich obywateli oraz zapewnienia zrównoważonego procesu transformacji przemysłu motoryzacyjnego w kierunku neutralności emisyjnej, tak, aby uniknąć szokowego załamania tradycyjnego przemysłu przy zapewnieniu postępu technicznego i technologicznego przemysłu motoryzacyjnego w Polsce.
Zrównoważony rozwój
– Działania krajowe powinny objąć zarówno kwestie środowiskowe, takie jak wsparcie dekarbonizacji mobilności i przemysłu, wsparcie nabywania przez pracowników nowych kompetencji i kwalifikacji oraz wsparcie firm i pracowników w okresie znaczącego spadku obrotów spowodowanych czynnikami zewnętrznymi, leżącymi poza wpływem przedsiębiorców. Niezwykle ważne jest, aby nowe regulacje, tak na poziomie unijnym, jak i polskim, uwzględniały konieczność zrównoważonego rozwoju, z korzyścią dla środowiska i utrzymaniem jakościowych miejsc pracy, wsparciem inwestycji w badania i rozwój oraz wsparciem dla innowacyjnych inwestycji produkcyjnych – dodaje Jakub Safjański.
Ważny jest też dialog pomiędzy przemysłem motoryzacyjnym i administracją, sektorem energetycznym, paliwowym, nauki, samorządami, MŚP i innymi niezbędnymi interesariuszami, aby zrozumieć wzajemne potrzeby i ograniczenia w celu zaproponowania optymalnych ścieżek rozwojowych dla Polski.
Konfederacja Lewiatan