Od sukcesu Pracowniczych Planów Kapitałowych zależy zdolność do realizacji fundamentalnych celów rozwojowych państwa w średnim i długim okresie – napisali eksperci w raporcie „Pracownicze plany kapitałowe (PPK) jako benefit – szanse i wyzwania”, który na zlecenie Polskiego Funduszu Rozwoju przygotowała Konfederacja Lewiatan.
Te cele to trwałe zwiększenie stopy krajowych inwestycji, dolanie paliwa do rozwoju rynku kapitałowego i zmniejszenie obciążenia wynikającego ze starzejącego się społeczeństwa.
– PPK znajdują się obecnie w punkcie zwrotnym. O ile uczestnictwo w programie pracowników dużych firm zależało od skali i skuteczności działań komunikacyjnych po stronie PFR i instytucji finansowych, teraz do gry wkraczają pracownicy mniejszych firm. Podejmując decyzję, potencjalni uczestnicy mogą wziąć pod uwagę, czy uznają dotychczasową partycypację za sukces i co stanowi normę społeczną w ich otoczeniu. Dlatego w tym przedsięwzięciu dobry wynik z przeszłości z dużym prawdopodobieństwem będzie zwiastował dobry wynik w przyszłości. Taką ścieżkę przeszły inne kraje, w których oferowano podobne programy (w szczególności Wielka Brytania czy Nowa Zelandia) – mówi dr Sonia Buchholtz, ekspertka ekonomiczna Konfederacji Lewiatan.
Pozytywne rezultaty sprzyjają powiększaniu liczby oszczędzających bez angażowania większych środków. Dodatkowym czynnikiem, który definiuje polski kontekst, jest zaufanie do długoterminowej umowy między państwem a obywatelem.
Eksperci Konfederacji Lewiatan przygotowali kilkanaście rekomendacji, które mogą się przyczynić do sukcesu PPK:
1. Promowanie korzyści pracownika z tytułu uczestnictwa w PPK poprzez zestawianie ich z innymi instrumentami o podobnym charakterze.
2. Rozważenie zniesienia tzw. podatku Belki lub zniesienia opodatkowania (PIT) wpłaty finansowanej przez pracodawcę. Rozważenie wniesienia elementów natychmiastowej gratyfikacji.
3. Upowszechnienie wiedzy finansowej wśród pracowników kanałami nieformalnymi (w tym, poprzez NGO-sy, organizacje pracodawców i związki zawodowe oraz media).
4. Rozwiązanie problemu osób, które mają relatywnie niewielkie szanse aktywnie partycypować w PPK – np. długotrwale bezrobotni, bierni zawodowo.
5. Brak zasadniczych zmian w systemie PPK przez dłuższy okres. Komunikacja kwestii przeniesienia środków z OFE do IKE w sposób nie naruszający zaufania do systemu.
6. Wprowadzenie możliwości dokonywania przez pracodawcę wpłat wstecznych lub innych działań służących zwiększeniu motywacyjnej roli PPK.
7. Promowanie PPK wśród pracodawców – unikanie traktowania ich wyłącznie jako odbiorców decyzji państwa i pracowników.
8. Rozważenie opóźnienia we wdrażaniu PPK dla podmiotów o szczególnie złej sytuacji wywołanej pandemią COVID-19.
9. Wprowadzenie możliwości dokonywania korekt we wpłatach na PPK bez ryzyka kary finansowej.
10. Rozwój rynku kapitałowego dla długofalowego podniesienia zyskowności inwestycji.
11. Głębsza analiza zmian na rynku benefitów wywołanych COVID-19 oraz promocja PPK jako czasowej alternatywy dla benefitów ograniczonych przez reżim sanitarny.
Konfederacja Lewiatan