Rozpoczęły się konsultacje społeczne Umowy Partnerstwa - Konfederacja Lewiatan

Powrót

To dokument, w którym rząd opisuje w co zainwestuje fundusze europejskie na lata 2021-2027, czyli 76 miliardów euro z unijnej polityki spójności i Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Projekt Umowy Partnerstwa przygotowało Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej.

Członkowie Konfederacji Lewiatan mogą przesyłać swoje uwagi lub rekomendacje do Umowy Partnerstwa na adres recepcja@konfederacjalewiatan.pl

W tytule wiadomości proszę wpisać Umowa Partnerstwa.

Uwagi zbieramy do 12 lutego 2021 roku.

W oparciu o te uwagi oraz analizę ekspertów KL przygotujemy opinię na temat Umowy Partnerstwa, którą przekażemy do Ministerstwa. Uwagi można przekazywać też bezpośrednio przez formularz na stronie funduszeeuropejskie.gov.pl

Fundusze UE na lata 2021-2027 będą przeznaczone na 6 celów:

„Bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa dzięki promowaniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji gospodarczej” – 11 784 mln euro
„Bardziej przyjazna dla środowiska niskoemisyjna Europa” – 20 536 mln euro
„Lepiej połączona Europa” – 17 558 mln euro
„Europa o silniejszym wymiarze społecznym” – 14 768 mln euro
„Europa bliżej obywateli” – 4 749 mln euro
„Umożliwienie regionom i obywatelom łagodzenia społecznych, gospodarczych i środowiskowych skutków transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu” (Fundusz Sprawiedliwej Transformacji) – 4 234 mln euro

W każdym z tych sześciu celów wskazano obszary interwencji. Z kolei w każdym z obszarów, poza diagnozą i informacją o planowanych rezultatach, zdefiniowano zakres wsparcia. Ta informacja ma charakter ramowy, jednak wszystkie programy, konkursy czy dotacje współfinansowane z funduszy UE 2021-2027 będą musiały wpisać się w ten zakres.

W naszej ocenie obszary interwencji oraz zakres wsparcia to najważniejsze informacje, na które warto zwrócić uwagę i – przede wszystkim – sprawdzić czy planowane wsparcie jest zgodne z faktycznymi potrzebami identyfikowanymi przez przedsiębiorców.

Dlatego przygotowaliśmy wyciąg opisujący zakres wsparcia w każdym z obszarów i celów w latach 2021-2027 .

Zachęcamy również do przejrzenia pełnego tekstu Umowy Partnerstwa .

Jakie obszary wsparcia proponuje rząd?

1. Bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa dzięki promowaniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji gospodarczej”

Obszar: wzrost znaczenia badań i innowacji w strukturze gospodarczej kraju oraz wykorzystywanie zaawansowanych technologii (B+R i wdrożenia)
Obszar: wzmacnianie potencjału przedsiębiorstw i administracji publicznej na rzecz nowoczesnej gospodarki

2. „Bardziej przyjazna dla środowiska niskoemisyjna Europa”

Obszar: efektywność energetyczna
Obszar: wsparcie produkcji energii z odnawialnych źródeł
Obszar: wsparcie infrastruktury energetycznej i inteligentnych rozwiązań (smart grids)
Obszar: przystosowanie do zmian klimatu
Obszar: zrównoważona gospodarka wodna i ściekowa
Obszar: Gospodarka odpadami i efektywne wykorzystanie zasobów
Obszar: ochrona dziedzictwa przyrodniczego i różnorodności biologicznej
Obszar: transport niskoemisyjny i mobilność miejska

3. „Lepiej połączona Europa”

Obszar: Rozwój lądowej infrastruktury transportowej (punktowej i liniowej) w ramach sieci bazowej i kompleksowej TEN-T oraz poza nią (transport drogowy, szynowy/kolejowy, wodny śródlądowy, morski, lotniczy)
Obszar: Poprawa dostępności transportowej regionów i subregionów
Obszar: Przyspieszenie wprowadzania rozwiązań cyfrowych do polskiego systemu transportowego
Obszar: sieci szerokopasmowe

4. „Europa o silniejszym wymiarze społecznym”

Obszar: rynek pracy, zasoby ludzkie
Obszar: edukacja i kompetencje
Obszar: włączenie i integracja społeczna
Obszar: ochrona zdrowia
Obszar: kultura i turystyka

5. „Europa bliżej obywateli”

6. „Umożliwienie regionom i obywatelom łagodzenia społecznych, gospodarczych i środowiskowych skutków transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu” (śląskie wielkopolskie, dolnośląskie, łódzkie, lubelskie i małopolskiego)

Jakie programy zaplanował rząd na lata 2021-2027?

Programy krajowe będą tematycznie zbliżone do tych realizowanych w perspektywie 2014-2020. Każdy program będzie realizował jeden lub więcej celów określonych dla perspektywy 2021-2027. Podział środków pomiędzy programy ma wyglądać następująco:

Programy krajowe (60% środków)

Infrastruktura i Środowisko – 25,1 mld euro (między innymi największe inwestycje infrastrukturalne, drogi, koleje, transport publiczny, ochrona środowiska)
Inteligentny Rozwój – 8 mld euro (między innymi innowacje, współpraca nauki i biznesu)
Wiedza, Edukacja, Rozwój – 4,3 mld euro (między innymi nauka, edukacja, żłobki, sprawy społeczne)
Polska Cyfrowa – 2 mld euro (między innymi cyfryzacja, sieci szerokopasmowe)
Polska Wschodnia – 2,5 mld euro (specjalna pula wsparcia dla województw Polski Wschodniej)
Pomoc Techniczna – 0,5 mld euro (wsparcie dla instytucji wdrażających fundusze UE)
Program dotyczący sprawiedliwej transformacji – 4,4 mld euro (pomoc w transfor-macji dla regionów górniczych: śląskiego, małopolskiego, dolnośląskiego, wielkopolskiego, łódzkiego i lubelskiego)
Program Pomoc Żywnościowa – 0,2 mld euro
Program Ryby – 0,5 mld euro
programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej – 0,56 mld euro.

Programy regionalne (40% środków)

dolnośląskie – 870 mln euro
kujawsko-pomorskie – 1,475 mld euro
lubelskie – 1,768 mld euro
lubuskie – 736 mln euro
łódzkie – 1,631 mld euro
małopolskie – 1,541 mld euro
mazowieckie – 1,67 mld euro
opolskie – 763 mln euro
podkarpackie – 1,661 mld euro
podlaskie – 992 mln euro
pomorskie – 1,129 mld euro
śląskie – 2,365 mld euro
świętokrzyskie – 1,106 mld euro
warmińsko-mazurskie – 1,228 mld euro
wielkopolskie – 1,070 mld euro
zachodniopomorskie – 1,311 mld euro.

Na co będzie można uzyskać wsparcie w latach 2021-2027?

Cel nr 1: „Bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa dzięki promowaniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji gospodarczej”

Obszar: wzrost znaczenia badań i innowacji w strukturze gospodarczej kraju oraz wykorzystywanie zaawansowanych technologii (B+R i wdrożenia)

Zakres wsparcia:

wsparcie prowadzenia działalności B+R przez przedsiębiorstwa i konsorcja z ich udziałem
wsparcie wdrażania wyników prac B+R, ze względu na koszty i ryzyko, które przedsiębiorstwa muszą ponieść na tym etapie, aby finalnie wprowadzić innowację do obiegu gospodarczego
wsparcie rozwoju systemu ochrony własności intelektualnej
wsparcie infrastruktury B+R – w szczególności w przedsiębiorstwach; w odniesieniu do publicznej infrastruktury badawczej przewiduje się możliwość finansowania przedsięwzięć dotyczących infrastruktury, która będzie wykorzystywana zarówno do działalności gospodarczej, jak i niegospodarczej
wsparcie rozwoju eksportu produktów innowacyjnych.
wsparcie rozwoju współpracy między: (1) przedsiębiorstwami, (2) przedsiębiorstwami a sektorem nauki oraz (3) przedsiębiorstwami, sektorem nauki, partnerami społecznymi i gospodarczymi oraz podmiotami sektora publicznego w procesie tworzenia, rozwoju i wdrażania innowacji oraz rozwoju mechanizmów dyfuzji wiedzy w gospodarce jak również transferu technologii
budowanie i wzmacnianie powiązań klastrowych o największym potencjale znajdujących się na różnych etapach rozwoju (klastrów zalążkowych, wzrostowych oraz klastrów kluczowych)
wzmocnienie podaży innowacji ze strony sektora nauki: rozwój kadr, międzynarodowe projekty doktoranckie o znaczeniu aplikacyjnym, rozwój współpracy między instytucjami (w tym z renomowanymi ośrodkami badawczymi z zagranicy) oraz zasobów technicznych niezbędnych do prowadzenia badań podstawowych, badań przemysłowych i prac rozwojowych, ukierunkowanie publicznych prac B+R na wybrane obszary kluczowe dla nowoczesnej gospodarki (zgodnie z koncepcją inteligentnych specjalizacji), konsolidacja prowadzonych przez polskie jednostki naukowe prac badawczych i rozwojowych z uwzględnieniem międzynarodowych i interdyscyplinarnych zespołów, w tym w formie wirtualnych instytutów badawczych, zwiększenie stopnia gotowości rozwiązań do komercjalizacji
wsparcie rozwoju nowych przedsiębiorstw (inkubacja, akceleracja, post-akceleracja), których działalność opiera się na nowych rozwiązaniach technologicznych (startupów) i przyjaznego ekosystemu start-upowego (w tym inkubatorów innowacji);wsparcie realizacji projektów stanowiących przedmiot wspólnego, europejskiego zainteresowania (ang. IPCEI).

Obszar: wzmacnianie potencjału przedsiębiorstw i administracji publicznej na rzecz nowoczesnej gospodarki

Zakres wsparcia:

transformacja cyfrowa gospodarki, polegająca na wdrożeniu programów stymulujących wprowadzanie w przedsiębiorstwach i sektorze publicznym rozwiązań cyfrowych
budowa infrastruktury instytucjonalnej dla transformacji cyfrowej:
- transformacja modeli biznesowych polskich przedsiębiorstw w kierunku Przemysłu 4.0, a w szczególności automatyzacji, robotyzacji i cyfryzacji przedsiębiorstw, digitalizacja procesów eksportowych
- rozwój gospodarki opartej na danych oraz rozwiązań algorytmicznych wykorzystujących techniki uczenia maszynowego oraz sztucznej inteligencji
- zwiększanie podaży i podnoszenie jakości e-usług sektora publicznego (w tym wspieranie projektów m.in. z zakresu e-administracji, e-edukacji i e-zdrowia) oraz cyfryzacji i zwiększenia dostępności danych publicznych (w tym ich standaryzacja i strukturyzacja), a także cyfrowych zasobów o znacznym potencjale ponownego wykorzystania, pozostających w dyspozycji podmiotów spoza sektora publicznego
- wsparcie rozwoju innowacyjnych rozwiązań w obszarze cyberbezpieczeństwa w różnych sektorach gospodarki; rozwój narzędzi służących do zbierania, analizy i wymiany informacji o zagrożeniach, podatnościach i incydentach, rozbudowa infrastruktury służącej podniesieniu poziomu odporności na cyberzagrożenia, zapewnienie cyberbezpieczeństwa w sieciach łączności, budowa i rozwój krajowego systemu certyfikacji cyberbezpieczeństwa produktów, usług i procesów
- wsparcie skalowalnych nowoczesnych rozwiązań informatycznych i technologicznych w ramach współpracy międzysektorowej obejmującej w szczególności administrację publiczną, przedsiębiorców i organizacje badawcze
inwestycji w MŚP, w szczególności zwiększających ich zaawansowanie technologiczne, poziom robotyzacji i zdolność do wdrażania innowacji (przede wszystkim w zakresie rozwiązań w ramach koncepcji Przemysłu 4.0)
stymulowanie popytu na innowacje ze strony przedsiębiorstw, zwłaszcza z sektora MŚP i społeczeństwa (m.in. poprzez promowanie innowacyjnych i zielonych zamówień publicznych, w tym zamówień przedkomercyjnych (PCP)
wzrost internacjonalizacji przedsiębiorstw, w tym zwiększenie zdolności przedsiębiorstw do tworzenia produktów i usług o wysokiej wartości dodanej, charakteryzujących się dużym potencjałem eksportowym (rozwój produktów), poszukiwanie i zdobywanie nowych rynków oraz zmiany modelu biznesowego
tworzenie lepszych warunków organizacyjno-prawnych oraz infrastrukturalnych dla rozwoju przedsiębiorstw poprzez rozwój potencjału instytucji publicznych do prowadzenia interwencji wspierających rozwój przedsiębiorstw (rożnej wielkości, będących na różnych etapach rozwoju przedsiębiorstwa), wsparcie dotyczyć może w szczególności uzbrajania terenów inwestycyjnych oraz promocji gospodarczej kraju i regionów
wsparcie rozwoju innowacyjnych usług dla przedsiębiorstw (m.in. w zakresie uświadamiania korzyści wynikających z cyfryzacji i zastosowania rozwiązań w zakresie Przemysłu 4.0 oraz GOZ), rozwój potencjału wybranych instytucji świadczących tego rodzaju usługi (m.in. EDIH/DIH – Europejskie Huby Innowacji Cyfrowych/ Huby Innowacji Cyfrowych, fabryki uczące się), zwiększanie zdolności krajowego i regionalnych ekosystemów innowacji do sieciowania (a docelowo do klasteryzacji) podmiotów biznesowych i naukowych
rozwój systemów doskonałości procesowej i produktowej przedsiębiorstw
upowszechnienie systemów i standardów jakości wśród przedsiębiorstw, wsparcie popytu na projakościowe usługi instytucji otoczenia biznesu (w tym mentoring, sieciowanie, zmiana modeli biznesowych, internacjonalizacja)
rozwój niezbędnych dla nowoczesnej gospodarki kompetencji i umiejętności przedsiębiorców, menadżerów i pracowników (zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym), w szczególności w zakresie nowych technologii, umiejętności cyfrowych, tzw. green skills oraz zarządzania innowacjami i nowymi modelami biznesowymi (działanie komplementarne wobec CP4 w którym planuje się również wsparcie rozwoju kompetencji kadr w jednostkach naukowych i badawczych).

Cel nr 2: „Bardziej przyjazna dla środowiska niskoemisyjna Europa”

Obszar: efektywność energetyczna

Zakres wsparcia:

zwiększenie efektywności energetycznej budynków mieszkalnych i publicznych (wraz z audytem), w tym mające na celu pełnienie wzorcowej roli sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej oraz zmniejszenia zjawiska ubóstwa energetycznego, w kierunku rozwiązań kompleksowych, w tym wraz z podłączeniem do sieci ciepłowniczej/chłodniczej, wraz z instalacją urządzeń OZE
poprawa efektywności energetycznej w przedsiębiorstwach (wraz z audytem), inwestycje ograniczające zużycie energii, odzyskiwanie energii w procesie produkcyjnym, zastosowanie efektywnych energetycznie technologii, głęboka i kompleksowa modernizacja energetyczna budynków w przedsiębiorstwach, wymiana urządzeń na energooszczędne wraz z instalacją urządzeń OZE
budowa/modernizacja systemów ciepłowniczych i chłodniczych (sieci) wraz z magazynami ciepła;  wymiana nieefektywnych źródeł ciepła, opartych o paliwa stałe na źródła odnawialne lub gazowe
inwestycje w źródła systemowe, celem transformacji w kierunku niskoemisyjnym oraz uzyskania statusu efektywnych systemów ciepłowniczych, w tym budowa i modernizacja jednostek: wysokosprawnej kogeneracji i trigeneracyjnych, gazowych, także z udziałem gazów zdekarbonizowanych, OZE, odzyskiem energii z odpadów i wykorzystania ciepła odpadowego)
wdrażanie działań zawartych w strategiach niskoemisyjnych
promocja, doradztwo, podnoszenie świadomości i wiedzy mieszkańców, i przedsiębiorców, władz lokalnych w zakresie efektywności energetycznej i wykorzystania OZE.

Obszar: wsparcie produkcji energii z odnawialnych źródeł

Zakres wsparcia:

budowa i rozbudowa instalacji produkcji energii z odnawialnych źródeł wraz z magazynami energii działającymi na potrzeby danego źródła OZE w zakresie wytwarzania: o energii elektrycznej; o ciepła
niwelowanie niestabilności produkcji energii z OZE poprzez instalacje towarzyszące i równoważące produkcję energii, tj. instalacje hybrydowe oraz wdrażanie na szerszą skalę instrumentów zarządzania popytem (DSM)
budowa lub przebudowa sieci umożliwiających odbiór energii z OZE.

Obszar: wsparcie infrastruktury energetycznej i inteligentnych rozwiązań (smart grids)

Zakres wsparcia:

rozbudowa i modernizacja inteligentnych sieci elektroenergetycznych przesyłowych i dystrybucyjnych na wszystkich poziomach napięć, w tym magazynowanie energii (np. poprzez zamianę jej formy), umożliwienia zwiększenia odbioru energii z OZE, wspierania rozwoju elektromobilności, oszczędności i zmniejszenia strat przesyłu i dystrybucji energii oraz zapewnienia stabilności dostaw
budowa, rozbudowa i modernizacja inteligentnych sieci i magazynów gazu, stopniowo umożliwiających w przyszłości przesył gazów zdekarbonizowanych takich jak wodór, biometan itp. na wszystkich rodzajach ciśnień
rozwój systemów dystrybucyjnych w oparciu o lokalne rozproszone źródła energii odnawialnej oraz stacje LNG
podnoszenie wiedzy i świadomości społeczeństwa i użytkowników poprzez edukację, działania informacyjne i demonstracyjne w zakresie stojących przed Polską wyzwań energetycznych, zasad działania systemu energetycznego, jego oddziaływania na środowisko oraz stwarzanym przez niego możliwościom zaangażowania mieszańców lub firm np. jako prosumentów.

Obszar: przystosowanie do zmian klimatu

Zakres wsparcia:

kompleksowe działania na rzecz adaptacji do zmian klimatu – poprzez m.in. dostosowanie infrastruktury do ekstremalnych stanów pogodowych, rozwój zielonej i niebieskiej infrastruktury, w tym z wykorzystaniem inteligentnych systemów zarządzania wodami opadowymi i likwidacją miejskich wysp ciepła
budowa, przebudowa lub remont urządzeń wodnych i infrastruktury hydrotechnicznej służących zmniejszeniu skutków powodzi i suszy, zwłaszcza w regionach najbardziej narażonych na jej występowanie
opracowanie i wdrażanie planów adaptacji do zmian klimatu i uwzględnienie ich w systemie planowania przestrzennego
opracowanie i wdrażanie dokumentów strategicznych i planistycznych w zakresie gospodarowania wodami oraz ochrony zasobów wodnych
wspieranie retencjonowania wody, w tym małej retencji, działania w celu zatrzymania odpływu wód opadowych, renaturyzacja przekształconych cieków wodnych i obszarów od wód zależnych, z wykorzystaniem naturalnych mechanizmów ekosystemowych (nature based solutions)
rozwój systemów ujęć, uzdatniania, dostawy i magazynowania wody (przy założeniu, iż projekty infrastruktury wodociągowej mogą być realizowane niezależnie od sieci kanalizacyjnej, jednakże system odbioru ścieków musi być na danym terenie zapewniony)
rozwój potencjału służb publicznych
rozwój monitoringu, systemów prognozowania i ostrzegania przed stanami nadzwyczajnymi oraz systemów ratownictwa, w tym doposażenie służb ratowniczych (m.in. zakup sprzętu do prowadzenia akcji ratowniczych i usuwania skutków zjawisk katastrofalnych lub poważnych awarii chemiczno-ekologicznych), a także zdolności analitycznych państwowego monitoringu środowiska i monitoringu sanitarnego
edukacja i promocja zachowań indywidualnych oraz grupowych, które sprzyjają zwiększeniu świadomości o zmianach klimatu, racjonalnemu korzystaniu z zasobów środowiskowych i wspierają ochronę zasobów nieodnawialnych.

Obszar: zrównoważona gospodarka wodna i ściekowa

Zakres wsparcia:

rozwój i modernizacja infrastruktury wodno-kanalizacyjnej oraz oczyszczania ścieków komunalnych, w tym budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków
wspieranie inteligentnych systemów zarządzania sieciami wodno-kanalizacyjnymi
wspieranie technologii pozwalających na zmniejszenie zużycia wody w procesach produkcyjnych (zamknięte obiegi wody, ponowne wykorzystanie) i w gospodarce komunalnej
zagospodarowanie osadów ściekowych z oczyszczalni ścieków komunalnych;  działania w zakresie zarządzania wodą mające na celu wykorzystanie wody w obiegu zamkniętym, powtórne wykorzystanie wody, zmniejszenie zużycia wody (np. w energetyce)
polepszenie jakości wody do spożycia
inne działania zwiększające zasoby wód podziemnych.

Obszar: Gospodarka odpadami i efektywne wykorzystanie zasobów

Zakres wsparcia:

rozwój systemów selektywnego zbierania odpadów
wspieranie recyklingu odpadów, w szczególności odpadów komunalnych
zwiększenie udziału tworzyw sztucznych nadających się do biodegradacji w gospodarce, eliminacja plastiku;zapobieganie powstawaniu odpadów żywnościowych
zagospodarowanie odpadów niebezpiecznych, w tym azbestowych
kompleksowe działania na rzecz remediacji terenów zanieczyszczonych oraz rekultywacji terenów zdegradowanych (w tym składowisk odpadów) oraz przywrócenie ich funkcjonalności środowiskowej i potencjału rozwojowego
wspieranie zmiany procesów produkcyjnych w celu przejścia z modelu liniowego na cyrkularny, redukowanie masy odpadów
transformacja przedsiębiorstw i gospodarki komunalnej w celu zwiększenia ponownego wykorzystania surowców, recyklingu (w tym upcyklingu) materiałów i efektywnego gospodarowania zasobami w kierunku priorytetowych procesów określonych w hierarchii sposobów postępowania z odpadami
edukacja ekologiczna, w tym zwiększenie świadomości obywateli/konsumentów na temat GOZ oraz w działania promujące nowe wzorce konsumpcji.

Obszar: ochrona dziedzictwa przyrodniczego i różnorodności biologicznej

Zakres wsparcia:

doskonalenie systemów ochrony przyrody i wsparcie zarządzania chronionymi zasobami przyrodniczymi
opracowanie i aktualizacja dokumentów planistycznych dla obszarów chronionych
wsparcie zarządzania i ochrony przyrody, w tym na obszarach chronionych – rozwój mechanizmów ochrony i zwiększania różnorodności biologicznej, rozwój projektów międzysektorowych w zakresie ochrony środowiska, rozwój gospodarki wykorzystującej funkcje lokalnych ekosystemów, z poszanowaniem zasad ich ochrony
ograniczenie antropopresji poprzez rozwój infrastruktury mającej na celu ukierunkowanie ruchu turystycznego na terenach chronionych i cennych przyrodniczo, zazielenianie przestrzeni miejskiej;
prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych w zakresie ochrony przyrody, wsparcie miejsc edukacji ekologicznej
zachowanie lub przywracanie właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz populacji zagrożonych gatunków.

Obszar: transport niskoemisyjny i mobilność miejska

Zakres wsparcia:

wsparcie systemów publicznego transportu zbiorowego w ramach miast i ich obszarów funkcjonalnych, w tym dalsza rozbudowa systemu metra, inwestycje w infrastrukturę i nowoczesny tabor szynowy i nisko i zeroemisyjny tabor kołowy (energia elektryczna, wodór, hybrydy, LNG, CNG), cyfryzacja transportu miejskiego oraz działania towarzyszące poprawiające m.in. przepływ i bezpieczeństwo pasażerów (np. miejskie i podmiejskie węzły przesiadkowe, systemy ITS)
rozwój infrastruktury dla ruchu niezmotoryzowanego (np. strefy wolne od ruchu samochodowego, strefowe uspokojenie ruchu, drogi i pasy rowerowe, spójne sieci tras rowerowych z infrastrukturą towarzyszącą, likwidacja utrudnień i zagrożeń w ruchu pieszym, tworzenie bezkolizyjnych, ciągłych i bezpośrednich tras pieszych);
działania na rzecz integracji transportu zbiorowego i wdrażania nowych sposobów przemieszczania się (np. systemy biletowe, systemy współdzielenia środków transportu i rozwój innowacyjnych środków transportu)
rozbudowa infrastruktury do ładowania i tankowania pojazdów zeroemisyjnych i niskoemisyjnych (nowo zakupionych i już użytkowanych pojazdów komunikacji publicznej), a także rozwój systemów autonomicznych w transporcie miejskim;  podnoszenie świadomości mieszkańców, pracodawców i władz samorządowych wszystkich szczebli w zakresie propagowania korzystania z niskoemisyjnego transportu zbiorowego i ruchu niezmotoryzowanego
przygotowanie kompleksowych dokumentów o randze strategicznej, opracowanych i wdrażanych przez władze miasta i podmioty zaangażowane w realizację miejskiej polityki transportowej (np. plany zrównoważonej mobilności miejskiej).

Cel nr 3: „Lepiej połączona Europa”

Obszar: Rozwój lądowej infrastruktury transportowej (punktowej i liniowej) w ramach sieci bazowej i kompleksowej TEN-T oraz poza nią (transport drogowy, szynowy/kolejowy, wodny śródlądowy, morski, lotniczy)

Zakres wsparcia:

likwidacja wąskich gardeł technicznych na całej sieci TEN-T i poza siecią, w tym szczególnie dotyczących dostępu do elementów liniowych i punktowych sieci TEN-T oraz budowa brakujących odcinków kolejowej sieci transportowej
zwiększenie kolejowej i drogowej dostępności transportowej poprzez budowę i przebudowę połączeń na sieci i poza siecią TEN-T, w tym połączeń włączających do sieci oraz połączeń kolejowych z portami lotniczymi
rozwój wodnej (śródlądowej oraz morskiej) infrastruktury transportowej w sieci TEN-T i poza siecią, w tym portów
„domknięcie” komodalnej sieci transportowej poprzez rozwój punktów przenoszenia potoku ładunków między gałęziami transportu, w tym lokalnych terminali przeładunkowych, a także rozwój nowych usług i dostosowanie środków transportu, w tym specjalistycznego taboru do przewozów intermodalnych
budowa międzynarodowych powiązań transportowych, w szczególności w relacji północ-południe (PL-LT, PL-CZ/SK), na poziomie transeuropejskim, regionalnym i lokalnym
dalszy rozwój infrastruktury służącej bezpieczeństwu i ochronie, w tym w transporcie lotniczym (inwestycje w obszarze bezpieczeństwa i ochrony ruchu lotniczego) a także inwestycje przyczyniające się do ochrony środowiska i do zwiększenia przepustowości przestrzeni powietrznej
działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa w całym sektorze transportu, w tym działania infrastrukturalne, edukacyjno-promocyjne oraz wdrażanie rozwiązań egzekwujących przestrzeganie dopuszczalnej prędkości oraz z zakresu infrastruktury niechronionych użytkowników drogi.

Obszar: Poprawa dostępności transportowej regionów i subregionów

Zakres wsparcia:

działania w zakresie infrastruktury liniowej i punktowej dla usług transportowych – wewnątrz wojewódzkich (z preferencją dla transportu kolejowego), wewnątrz powiatowych i wewnątrzgminnych (obejmujących m.in. obszary wiejskie i mniejsze miasta) z uwzględnieniem infrastruktury ładowania/tankowania paliw alternatywnych oraz obsługi pasażerów
poprawę dostępności miast i ich odciążenie od ruchu samochodowego, w szczególności tranzytowego
rozwój pasażerskiego transportu zbiorowego, w tym kolei aglomeracyjnej, i jego infrastruktury oraz unowocześnienie: zakup i modernizacja istniejącego taboru wraz z niezbędną infrastrukturą jego obsługi oraz dostosowanie obiektów i pojazdów do potrzeb osób o ograniczonej mobilności i z niepełnosprawnościami, w celu powiązania obszarów peryferyjnych z lokalnymi/regionalnymi centrami wzrostu (z preferencją dla transportu kolejowego)
integrację różnych form transportu ze szczególnym uwzględnieniem budowy i rozbudowy węzłów przesiadkowych, w tym wiążących komunikację lokalną z siecią pasażerskiego transportu szynowego, a także tworzenia i rozbudowy parkingów, systemów tras rowerowych oraz ciągów pieszo-rowerowych oraz uzupełnianie braków w infrastrukturze dla niezmotoryzowanych np. poprzez tworzenie tras rowerowych wzdłuż dróg, w tym również w śladzie zlikwidowanych linii kolejowych oraz promocja ruchu pieszego i rowerowego zarówno w celach przejazdów i dojazdów codziennych, jak i turystycznych, wsparcie rozwoju nowych rodzajów transportu zbiorowego (np. transport na żądanie) oraz indywidualnego (np. urządzenia transportu osobistego)
działania na rzecz taryfowej integracji transportu zbiorowego (systemy typu „wspólny bilet”)
wsparcie inwestycji w zakresie budowy i modernizacji dworców, szczególnie pod kątem ich dostosowania do zasad dostępności dla osób o ograniczonej mobilności i z niepełnosprawnościami, zapewnienia podróżnym odpowiednich środków bezpieczeństwa i komfortu oraz zapewnienia dostępu do infrastruktury towarzyszącej (np. parkingi dla samochodów i rowerów).

Obszar: Przyspieszenie wprowadzania rozwiązań cyfrowych do polskiego systemu transportowego

Zakres wsparcia:

wsparcie infrastruktury technicznej – budowa i rozbudowa centrów zarządzania ruchem umożliwiająca wzajemną współpracę pomiędzy centrami i służbami, a także gałęziami transportu; udostępnianie danych do punktów dostępowych; tworzenie warunków do wykorzystywania lokalnych map dynamicznych na potrzeby pojazdów zautomatyzowanych i usług nawigacyjnych dla osób niepełnosprawnych i pasażerów w ramach różnych gałęzi transportu (dworce, lotniska, porty morskie i przystanie rzeczne), w tym wdrażania współpracujących inteligentnych systemów (C-ITS) w transporcie drogowym; kontynuacja wdrażania systemów podnoszących sprawność i bezpieczeństwo ruchu kolejowego takich jak ERTMS
wsparcie działań (w tym inwestycje w aplikacje i systemy sterowania/zarządzania ruchem oraz sensorykę) na rzecz zapewnienia kontynuacji usług dla kierowców i pasażerów takich, jak informacja o warunkach ruchu i czasach podróży, informacja o sieci drogowej, informacja o zdarzeniach, informacja pogodowa, obszarowe i korytarzowe zarządzanie ruchem, dynamiczne wyznaczanie objazdów, inteligentne i bezpieczne parkingi, informacja pasażerska
wsparcie cyfryzacji danych transportowych, budowy, rozbudowy i utrzymania punktów dostępowych do danych o ruchu i podróżach w zakresie analizy danych (w tym algorytmy sztucznej inteligencji, Internet rzeczy czy w tym BigData).

Obszar: sieci szerokopasmowe

Zakres wsparcia:

budowa ultraszybkiej sieci szerokopasmowej (sieć o przepustowości dla łącza ,,w dół” wynoszącej co najmniej 100 Mb/s, z możliwością modernizacji do prędkości mierzonej w gigabitach) dla wszystkich gospodarstw domowych, zarówno na obszarach wiejskich, jak i miejskich oraz przedsiębiorstw
inwestycje w zakresie zapewnienia gigabitowego dostępu do Internetu dla miejsc stanowiących główną siłę napędową rozwoju społeczno-gospodarczego (np. szkoły, podmioty lecznicze, węzły transportowe, główne miejsca świadczenia usług publicznych, instytucje kultury, a także przedsiębiorstwa)
inwestycje w rozwój nowoczesnych technologii i systemów łączności zapewniających bezopóźnieniowy przepływ wielkich wolumenów danych w czasie rzeczywistym, , w tym przedsięwzięcia o charakterze pilotażowym i demonstracyjnym wykorzystujące infrastrukturę telekomunikacyjną najnowszych generacji, w tym wsparte działaniami informacyjno – edukacyjnymi dla mieszkańców.

Cel nr 4: „Europa o silniejszym wymiarze społecznym”

Obszar: rynek pracy, zasoby ludzkie

Zakres wsparcia:

większy dostęp do zatrudnienia dla wszystkich osób poszukujących pracy, poprzez aktywizację zawodową osób pozostających bez pracy, w tym zwłaszcza dla znajdujących się w trudnej sytuacji na rynku pracy: kobiet, osób młodych, osób starszych, osób długotrwale bezrobotnych i osób o niskich kwalifikacjach i kompetencjach, osób z niepełnosprawnościami
promowanie samozatrudnienia z wykorzystaniem instrumentów zwrotnych i bezzwrotnych
przeciwdziałanie segmentacji rynku pracy m.in. poprzez zapewnienie większego dostępu do stabilnego zatrudnienia oraz możliwości podnoszenia kompetencji i kwalifikacji dla osób zatrudnionych na umowach krótkoterminowych, umowach cywilno-prawnych, ubogich pracujących i osób odchodzących z rolnictwa
kompleksowe działania służące wydłużeniu zdolności do pracy osób starszych, uwzględniające zarządzanie wiekiem w przedsiębiorstwach, rozwijanie kompetencji osób starszych, promowanie zdrowego i aktywnego starzenia się
promowanie równości szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy w takich obszarach, jak m.in. poziom zatrudnienia, poziom wynagrodzeń, udział kobiet w kadrze zarządzającej
budowanie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym (elastyczny wymiar czasu pracy, praca w niepełnym wymiarze, praca na odległość), zwiększanie dostępu do opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz w wieku do rozpoczęcia przygotowania przedszkolnego
wsparcie wdrażania kompleksowej strategii zarządzania procesami migracyjnymi, m.in. wspieranie procesów zarządzania migracjami zarobkowymi oraz zapewnienia integracji obcokrajowców na rynku pracy i w społeczeństwie, wzmacnianie potencjału pracowników urzędów pracy, urzędów wojewódzkich i instytucji współpracujących w zakresie zatrudnienia obcokrajowców
dostosowanie pracowników, pracodawców, przedsiębiorców i przedsiębiorstw do zmian
doskonalenie potencjału instytucji rynku pracy na wszystkich poziomach, szczególnie wobec konieczności dostosowania usług do zmieniającego się rynku pracy
doskonalenie mechanizmów diagnozowania i prognozowania zapotrzebowania na kompetencje w gospodarce oraz zaangażowanie w ten proces partnerów społecznych, w szczególności wzmacnianie sektorowych rad ds. kompetencji i wzmacnianie potencjału partnerów społecznych w tym zakresie
doskonalenie mechanizmów i instrumentów umożliwiających szybkie dostosowanie podaży do zmian popytu na rynku pracy w zakresie kwalifikacji, umiejętności i terytorialnej mobilności.

Obszar: edukacja i kompetencje

Zakres wsparcia:

rozwój potencjału szkół do wyposażania uczniów w kompetencje transferowalne, proinnowacyjne oraz wsparcie procesu edukacyjnego w zakresie adaptacji nowoczesnych technologii do praktyki szkolnej
kształtowanie umiejętności cyfrowych społeczeństwa
zapewnienie edukacji włączającej na wszystkich etapach edukacji
doskonalenie pracy szkoły, w tym podnoszenie kompetencji nauczycieli oraz innych kadr systemu edukacji
wzmocnienie atrakcyjności, stabilności i prestiżu zawodu nauczyciela
wzmocnienie szkolnictwa zawodowego (w tym branżowego) w szczególności w zakresie wzmocnienia współpracy z pracodawcami i upowszechnienia kształcenia w miejscu pracy
rozwój nowoczesnego szkolnictwa wyższego oraz kwalifikacji i kompetencji kadry akademickiej i naukowej
umiędzynarodowienie i rozwoju współpracy ponadnarodowej w szkolnictwie wyższym i nauce
upowszechnianie i podnoszenia jakości edukacji przedszkolnej
rozwój i upowszechnienie uczenia się przez całe życie, w tym szczególnie promowania elastycznych form podnoszenia i nabywania nowych kompetencji, potwierdzania kwalifikacji, ułatwienia zmian kariery i promowania mobilności zawodowej
rozwijanie systemu badania i prognozowania zapotrzebowania na kompetencje w gospodarce
rozwój i doskonalenie systemu doradztwa zawodowego
włączenie dostępności w programach kształcenia, szczególnie w zakresie projektowania uniwersalnego
zwiększenie wykorzystania potencjału instytucji kultury na potrzeby edukacji niezbędnej dla rozwoju przemysłów kultury i kreatywnych.

Obszar: włączenie i integracja społeczna

Zakres wsparcia:

wspieranie osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, w tym osób najbardziej potrzebujących i dzieci w dostępie do usług społecznych i pełnym uczestnictwie w życiu społecznym i zawodowym
aktywizacja społeczno-zawodowa osób biernych zawodowo oraz osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym
przeciwdziałanie deprywacji materialnej przez udzielanie pomocy żywnościowej lub podstawowej pomocy materialnej osobom najbardziej potrzebującym
przeciwdziałanie ubóstwu energetycznemu poprzez wzmacnianie świadomości w zakresie konieczności oszczędnego korzystania z energii, pomoc finansową w zakresie dopłat do kosztów korzystania z czystej energii czy włączenia podmiotów ekonomii społecznej w szerszym zakresie w działania pro klimatyczne
wspieranie osób z niepełnosprawnościami w pełnym uczestnictwie we wszystkich aspektach życia
wzmacnianie sektora ekonomii społecznej, w tym poprzez większe wykorzystanie potencjału jednostek reintegracyjnych i przedsiębiorstw społecznych
zwiększanie równego i szybkiego dostępu do dobrej jakości, trwałych i przystępnych cenowo usług, modernizacja systemów zabezpieczenia społecznego, w tym wspieranie dostępu do ochrony socjalnej, poprawa dostępności usług opieki długoterminowej, wsparcie deinstytucjonalizacji usług społecznych
wykorzystanie integracyjnego potencjału kultury i dziedzictwa kulturowego, zapewnienie dostępu wszystkim obywatelom do dóbr kultury (digitalizacja zasobów) i usług kulturalnych, wzmacnianie uczestnictwa w kulturze (w tym aktywności kulturotwórcze, kreatywne) na poziomie lokalnym i regionalnym
poprawa koordynacji usług społecznych z usługami zdrowotnymi poprzez stosowne rozwiązania regulacyjne, organizacyjne i inwestycyjne
wspieranie integracji społeczno-gospodarczej migrantów, obywateli państw trzecich i społeczności marginalizowanych, w tym Romów
wzmacnianie potencjału instytucji pomocy społecznej, reintegracji, w zakresie współpracy międzyinstytucjonalnej i międzysektorowej, mechanizmów koordynacji, podnoszenia kompetencji pracowników, zmian organizacyjnych w instytucjach
kompleksowe wsparcie z zakresu poprawy dostępności do usług/budynków/obiektów/przestrzeni publicznych, a także inne działania, w tym: wypracowywanie i upowszechnianie standardów dostępności, kształcenie i szkolenie kadr dostępności, a także wsparcie podmiotów publicznych w zapewnieniu dostępności
wzmacnianie potencjału organizacji pozarządowych oraz podmiotów z nimi zrównanych realizujących zadania publiczne w obszarach sfery pożytku publicznego w szczególności dotyczących włączenia i integracji społecznej.

Obszar: ochrona zdrowia

Zakres wsparcia:

poprawa dostępu do wysokiej jakości profilaktyki poprzez realizację kompleksowych, wieloletnich programów promocji zdrowia i profilaktyki chorób na poziomie krajowym i regionalnym adresowanych zgodnie z potrzebami poszczególnych grup ludności
wspieranie dostępności do wysokiej jakości usług zdrowotnych, w szczególności w priorytetowych dziedzinach medycyny lub dziedzinach wynikających z potrzeb epidemiologicznych, zidentyfikowanych na poziomie kraju lub województwa, podnoszenia jakości świadczonych usług zdrowotnych, w tym dostosowanie podmiotów leczniczych do wymagań osób ze szczególnymi potrzebami, w tym osób starszych i z niepełnosprawnościami
wyrównywanie różnic geograficznych w dostępie do opieki zdrowotnej i społecznej, m.in. poprzez wspieranie inwestycji infrastrukturalnych  rozwoju i modernizacji zasobów infrastruktury zdrowia w tym w szczególności sprzętu i aparatury medycznej zapewniającej dostęp do usług dostarczanych w zgodzie z mapami potrzeb zdrowotnych
budowa lub modernizacji infrastruktury i wyposażenia podmiotów świadczących kompleksowe usługi sanatoryjne/uzdrowiskowe
szybkie i skuteczne udzielanie pomocy w stanach nagłego zagrożenia zdrowia i/lub życia
wzmocnienie roli POZ w dostarczaniu usług zdrowotnych oraz poprawy dostępności do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej i szpitalnej
stosowanie nowoczesnych form świadczenia usług medycznych i opiekuńczych (telemedycyna, telerehabilitacja, teleopieka) i poprawy ich dostępności
trwałe zwiększenie liczby personelu medycznego i osób wykonujących zawody mające zastosowanie w ochronie zdrowia oraz rozwój kompetencji zawodowych i podnoszenie kwalifikacji, w tym przede wszystkim personelu opieki długoterminowej
deinstytucjonalizacja świadczenia usług zdrowotnych i społecznych, w tym rozwoju opieki długoterminowej, w szczególności dla osób starszych, z niepełnosprawnościami oraz osób z zaburzeniami i chorobami psychicznymi
poprawa koordynacji usług zdrowotnych z usługami społecznymi poprzez stosowne rozwiązania regulacyjne, organizacyjne i inwestycyjne
wzmocnienie potencjału instytucji zarządzających systemem zdrowia na poziomie krajowym i regionalnym.

Obszar: kultura i turystyka

Zakres wsparcia:

zachowanie i modernizacja obiektów dziedzictwa kulturowego służących rozwojowi społeczno gospodarczemu, integracji społecznej i innowacjom, spełniających wymogi dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami
rozwój instytucji kultury ważnych dla edukacji i aktywności kulturalnej (m.in. szkoły artystyczne) oraz wzmacniania rozwoju przemysłów kultury i kreatywnych, w tym poprzez rozwój kompetencji personelu instytucji kultury
konserwacja zabytków ruchomych oraz zabytkowych muzealiów, starodruków, księgozbiorów, materiałów bibliotecznych, archiwalnych i zbiorów audiowizualnych (w tym filmowych) oraz ich ochrona i udostępnienie, także poprzez proces digitalizacji
odnowa lub adaptacja budynków, lokali, przestrzeni zewnętrznej z przeznaczeniem do pełnienia funkcji aktywizujących i integrujących lokalne społeczności z wykorzystaniem innowacji społecznych w kulturze (kompleksowe projekty odnowy infrastruktury i przestrzeni miejskiej wraz z wyposażeniem, np. domy kultury, świetlice publiczne, mediateki, biblioteki, klubokawiarnie, czyli tzw. miejsca trzecie)
inwestycje w obiekty/miejsca tworzące turystyczne szlaki tematyczne (obiekty/miejsca odwołujące się do walorów historycznych, kulturowych, przyrodniczych), w tym poprawa ich dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami, osób z niepełnosprawnościami
wzmacnianie potencjału organizacji pozarządowych oraz podmiotów z nimi zrównanych realizujących zadania publiczne w obszarach sfery pożytku publicznego w szczególności dotyczących kultury i turystyki
inwestycje w infrastrukturę turystyczną w pełni dostępną dla osób ze szczególnymi potrzebami
wspieranie rozwoju turystyki kulturowej oraz tworzenia nowych produktów turystycznych.

Cel nr 5: „Europa bliżej obywateli”

zwiększenie wpływu wspólnot lokalnych na kształt działań nakierowanych na rozwój terytoriów i rozwiązywanie ich specyficznych problemów w oparciu o endogeniczne potencjały.
realizacja przygotowanych na poziomie ponadlokalnym i lokalnym strategii ukierunkowanych na zmiany strukturalne danego obszaru, w zgodzie z priorytetami UE oraz celami zdefiniowanymi na poziomie krajowym w KSRR oraz regionalnym w SRW.

Cel nr 6: „Umożliwienie regionom i obywatelom łagodzenia społecznych, gospodarczych i środowiskowych skutków transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu” (śląskie wielkopolskie, dolnośląskie, łódzkie, lubelskie i małopolskiego)

Zakres wsparcia:

utrzymanie i docelowo podniesienie stopy zatrudnienia poprzez tworzenie nowych miejsc pracy w sektorach innych niż górnictwo i energetyka konwencjonalna
tworzenie i rozwijanie innowacyjnych przedsiębiorstw i sektorów aktywności gospodarczej oraz stwarzanie nowych możliwości rozwoju dla istniejących przedsiębiorstw
zmiana i podnoszenie kwalifikacji pracowników
rekultywacja i rewaloryzacja terenów pogórniczych i poprzemysłowych zdegradowanych z powodu problemów geologicznych i hydrologicznych związanych z podziemnymi obiektami górniczymi oraz wymagających rekultywacji i dekontaminacji
przeciwdziałanie wyludnianiu się terenów pogórniczych i degradacji społeczno-gospodarczej tych obszarów;
podniesienie dostępności usług publicznych
poprawa jakości powietrza
rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym
redukcja zagrożeń dla środowiska takich, jak obniżenie poziomu wód gruntowych czy susze.

Konfederacja Lewiatan