• Sądowe rozprawy zdalne mają zalety, w szczególności w dobie pandemii. Pozwalają na szybkie i bezpieczne prowadzenie postępowania, w którym uczestniczyć mogą nawet osoby przebywające na kwarantannie.
• Sąd Arbitrażowy przy Konfederacji Lewiatan opublikował Zbiór Dobrych Praktyk Dotyczących Prowadzenia Rozpraw Online.
– Reguluje on wszystkie zagadnienia istotne z punktu widzenia przeprowadzenia rozprawy online. Przede wszystkim, znajdują się w nim postanowienia dotyczące wyrażenia przez strony zgody na taką rozprawę, konsultacji przeprowadzanych w tym zakresie z trybunałem, jak również samej organizacji rozprawy zdalnej – mówi adw. Paweł Bukiel, członek Komitetu Arbitrażowego Sądu Arbitrażowego Lewiatan.
Zbiór Dobrych Praktyk szczegółowo odnosi się również do zagadnienia przesłuchania świadków, stron lub biegłych przy pomocy środków porozumiewania się na odległość. Określa on w końcu zasady dotyczące technicznych zagadnień przeprowadzenia rozprawy, m.in. w zakresie wyboru odpowiedniej platformy informatycznej, przetestowania technologii, a nawet sposobu usytuowania kamery czy mikrofonu.
– Możliwość przeprowadzenia rozpraw w trybie zdalnym stała się „kołem ratunkowym” dla sądownictwa i arbitrażu w dobie pandemii COVID-19. Rozwiązania takie jak Kodeks Dobrych Praktyk dają nadzieję, że format ten będzie efektywnie wykorzystywany również po ustaniu pandemii, przyczyniając się do zmniejszenia kosztów i przyspieszenia postępowania – dodaje Vladyslav Semerynskyi, aplikant radcowski.
Rozprawy w trybie zdalnym od lat budziły zainteresowanie. Aktualność tego tematu wzrosła wraz z nadejściem pandemii COVID-19. Wejście w życie przepisu art. 15zzs ust. 6 tzw. Tarczy, na mocy którego odwołano rozprawy sądowe na kilka miesięcy, sparaliżowało sądownictwo powszechne w Polsce.
Sądy arbitrażowe bardzo sprawnie wypracowały odpowiednie rozwiązania do walki ze skutkami pandemii. Szybkie wprowadzenie rozpraw online na szeroką skalę było możliwe dzięki właściwej arbitrażowi elastyczności.
Jednak w praktyce zastosowanie rozpraw zdalnych nadal budzi kontrowersje. Do głównych zagrożeń zalicza się: naruszenie zasady równości stron, brak bezpośredniego kontaktu ze świadkami czy biegłym oraz problemy techniczne. Aby rozprawy zdalne mogły być uważane za równorzędne tym przeprowadzanym w formie stacjonarnej, konieczne było znalezienie rozwiązań, które pozwolą na wyłączenie lub istotne ograniczenie wskazanych ryzyk.
Instytucje arbitrażowe opublikowały w ostatnim czasie zalecenia dotyczące rozpraw w formie zdalnej. Zaliczyć do nich należy w szczególności Protokół Seulski dotyczący wideokonferencji w międzynarodowym arbitrażu handlowym z 18 marca 2020 r. czy też Listę Kontrolną opublikowaną przez ICC.
Konfederacja Lewiatan