Z inicjatywy Biura Konfederacji Lewiatan w Brukseli, odbyło się spotkanie ekspertów i firm członkowskich Lewiatana z Jackiem Truszczyńskim oraz Aleksandrą Barańską z Komisji Europejskiej (Task Force RECOVER).
Spotkanie dotyczyło funkcjonowania Instrumentu na rzecz Odbudowy i Odporności oraz oceny Krajowego Planu Odbudowy przez Komisję Europejską. Moderatorką dyskusji była Marzena Chmielewska, zastępczyni dyrektora generalnego ds. funduszy europejskich.
Już na jesieni ubiegłego roku Komisja Europejska (KE) opublikowała komunikat określający wytyczne (zrewidowane w 2021 r.) dotyczące przygotowywania Krajowych Planów Odbudowy (KPO) w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Odporności o wartości 672,5 mld euro z wartego 750 mld euro Funduszu Odbudowy dla całej UE. Polsce przypada z tego tytułu ponad 23 mld euro dotacji i ponad 34 mld euro pożyczek. Jednak żeby te pieniądze trafiły do Polski, rząd musi przedstawić Komisji Europejskiej program reform i inwestycji, czyli właśnie KPO, realizowany do roku 2026, a następnie Komisja musi ten plan zaakceptować. Jak dotąd polski rząd nie przesłał swojej propozycji projektu KPO do Komisji, pomimo, że zrobiło to już 18 państw, a rozmowy z Komisją na ten temat toczą się od jesieni zeszłego roku.
Dla Komisji przy ocenie projektu KPO najważniejsze będą trzy kwestie: czy zaproponowane projekty przyczyniają się do skutecznego rozwiązywania problemów określonych w rekomendacjach dla poszczególnych krajów w ramach Semestru Europejskiego (jest to tzw. zarządzanie gospodarcze na poziomie UE wprowadzone po kryzysach z 2008 i 2010 r.), czy zawierają środki, które skutecznie przyczynią się do zielonej i cyfrowej transformacji oraz czy przyczynią się do wzmocnienia wzrostu, tworzenia miejsc pracy oraz odporności gospodarczej i społecznej państw członkowskich. Każdy KPO będzie musiał być przynajmniej w 37% przeznaczony na projekty dotyczące klimatu i w 20% na cyfryzację. Przedstawiciele Komisji wyraźnie zaznaczyli, że oczekują od państw członkowskich przedstawienia w ramach KPO całościowego programu reform i inwestycji, najlepiej w postaci już konkretnych propozycji legislacyjnych, a nie ogólnikowych strategii. Bardzo ważnym elementem zdaniem Komisji jest także komplementarność KPO z pozostałymi funduszami unijnymi, tj. programem sprawiedliwej transformacji i polityką spójności.
Co istotne, to od państwa członkowskiego zależy jaka część środków, o które będą mogły ubiegać się firmy będzie dla nich grantem, a jaka pożyczką. Podział na wysokość pożyczek/grantów ustalony przez UE obowiązuje tylko na poziomie: Komisja Europejska – państwo członkowskie, a nie państwo członkowskie – beneficjent. Dlatego właśnie np. pieniądze z puli 34 mld euro pożyczek, które przypadają Polsce mogą być dla beneficjenta grantem i na odwrót tj. środki z 23 mld euro grantów dla Polski mogą dla beneficjenta przyjąć formę pożyczki.
Komisja zachęca państwa członkowskie by aplikowały nie tylko o granty, ale także pożyczki zaznaczając przy tym, że wymaga to ze strony państw członkowskich przedstawienia dodatkowego, bardziej szczegółowego i ambitnego programu reform i inwestycji w ramach KPO.
Państwa członkowskie powinny do 30 kwietnia najpóźniej przedstawić już oficjalne KPO Komisji Europejskiej, która będzie miała 2 miesiące, aby dokonać analizy. Następnie po otrzymaniu rekomendacji ze strony Komisji (pozytywnej bądź negatywnej), KPO muszą zostać zatwierdzone przez Radę UE, czego można spodziewać się najwcześniej w czerwcu br.
Sporządzając Krajowy Plan Odbudowy, państwa członkowskie powinny przeprowadzić konsultacje z partnerami społecznymi, m. in. ze środowiskami biznesowymi, w tym Konfederacją Lewiatan, która jest aktywnym uczestnikiem procesu przygotowania KPO. Dlatego mamy nadzieję, że polski rząd możliwie szybko przedstawi swój projekt KPO do konsultacji publicznych.
Konfederacja Lewiatan