System kaucyjny: zmiany idą w dobrą stronę, ale nadal nie jesteśmy gotowi na start w 2025 roku [+MP3]

Wysłuchaj komentarza eksperta:

Właśnie zakończyły się konsultacje projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi czyli nowelizacji ustawy kaucyjnej.

Niektóre regulacje trzeba poprawić

– Pozytywnie oceniamy większość zmian zaproponowanych w nowelizacji, jednak jako przedsiębiorcy czyli wprowadzający napoje w opakowaniach, na których będzie ciążył obowiązek ich selektywnej zbiórki, proponujemy pewne korekty. Postulujemy zmienić zapis dotyczący przekazywania kaucji przez wprowadzających do operatora. Chodzi o to, żeby nie przekazywać kaucji codziennie, a w ustalonych terminach. Proponujemy, aby dla opakowań jednorazowych (puszki i butelki plastikowe) odbywało się to po zakończeniu miesiąca, w którym pobrano lub naliczono kaucję. Natomiast dla opakowań szklanych wielorazowych, aby rozliczenie niezwróconej kaucji było prowadzone w rocznym okresie rozliczeniowym. Z doświadczenia wiemy, że jest to optymalny okres, w jakim możliwe jest oszacowanie liczby niezwróconych opakowań z uwzględnieniem ich sezonowości sprzedaży i zwrotu – mówi Piotr Mazurek, ekspert Konfederacji Lewiatan.

Konfederacja Lewiatan popiera też pobieranie kaucji w całym łańcuchu sprzedaży. To był jeden z najważniejszych postulatów przy pracach nad ustawą kaucyjną w 2023 r. Lewiatan zabiega o doprecyzowanie przepisów w celu uniknięcia wątpliwości, że obowiązek pobrania kaucji dotyczył będzie każdego rodzaju nabycia produktów w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym, czyli nie tylko sprzedaży, ale również wszystkich innych przypadków odpłatnego lub nieodpłatnego udostępnienia tych produktów.

Obowiązkowy odbiór opakowań wielokrotnego użytku

– Kolejnym postulatem, o który wnioskowaliśmy na etapie prac parlamentarnych było wprowadzenie obowiązku odbioru opakowań wielokrotnego użytku przez każdy podmiot sprzedający produkty w takim opakowaniu. Cieszy nas wysłuchanie przez resort klimatu i środowiska głosu biznesu w tym zakresie. Wnosimy jednak o doprecyzowanie zmian dotyczących obowiązków operatorów systemu kaucyjnego, w szczególności zakresu umów między operatorami oraz wprowadzającymi – podkreśla Piotr Mazurek.

– Ponadto razem z przedstawicielami branży mleczarskiej proponujemy całkowite wyłączenie opakowań po produktach mlecznych, nie do 2026 roku, lecz w ogóle z zakresu systemu kaucyjnego. Dodatkowo z systemu powinny być również wyłączone suplementy diety – dodaje Piotr Mazurek.

Za mało czasu na wdrożenie systemu kaucyjnego

Konfederacja Lewiatan ubolewa, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska nie chce wysłuchać najważniejszego postulatu branży, aby dać więcej czasu na przygotowanie całego systemu i uruchomić go rok później, czyli 1 stycznia 2026 r.

Zdaniem Lewiatana uruchomienie systemu 1 stycznia 2025 r. należy już uznać za całkowicie nierealne ze względu na znaczące opóźnienia w przyjęciu ram prawnych dla powstania systemu kaucyjnego. Zbudowanie i uruchomienie ogólnopolskiego, efektywnego środowiskowo i ekonomicznie, powszechnego i przyjaznego dla konsumentów systemu zaledwie w ciągu kilku miesięcy, jest niemożliwe zarówno ze względów organizacyjnych, technicznych, jak i barier prawnych skutkujących nierównymi warunkami rejestracji podmiotów reprezentujących (operatorów systemu). Duże firmy wprowadzające napoje planujące założyć spółkę będącą podmiotem reprezentującym w ramach systemu kaucyjnego, są zmuszone ze względu na sumę obrotów przejść procedurę uzyskania zgody na koncentrację od Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.  Może to trwać nawet do 6 miesięcy.

Inne zmiany w ustawie proponowane przez Lewiatana:

• zwolnienie kaucji z VAT.
• dopasowanie minimalnych poziomów selektywnej zbiórki do unijnych regulacji.
• umożliwienie przejściowej realizacji poziomów zbiórki w obecnym systemie zbiórki selektywnej w odniesieniu do opakowań wprowadzonych w ramach systemu kaucyjnego.
• zapewnienie okresu przejściowego dla opakowań bez oznakowania systemem kaucyjnym.
• uznanie wprowadzających butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 l za wprowadzających napoje bezpośrednio.
• zwolnienie odpadów zebranych selektywnie z opłat za zanieczyszczenie terenów publicznych.
• zmianę wzoru oznakowania wskazującego na objęcie opakowania systemem kaucyjnym.
• wprowadzenie możliwości transportu /magazynowania opakowań i odpadów opakowaniowych łącznie na cele transportu zwrotnego.
• umożliwienie wnioskowania o DPR (dokument potwierdzający recykling) przez operatora.

 Najważniejsze zmiany w ustawie kaucyjnej, które chce wprowadzić resort klimatu i środowiska

• pobieranie kaucji nie tylko od użytkownika końcowego (klienta/konsumenta) w sklepie, ale na każdym etapie obrotu produktem,
• odbieranie szklanych opakowań wielokrotnego użytku również przez małe sklepy (o powierzchni poniżej 200 m2, jeżeli są w nich sprzedawane napoje w takich butelkach).
• przesunięcie obowiązku zbiórki opakowań po mleku i produktach mlecznych o rok, czyli od 2026 r.

Ponadto nowelizacja wprowadza nowe obowiązki dla operatorów (co najmniej 1 punkt odbioru opakowań i odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym w każdej gminie) oraz zmiany w wydawaniu im zezwoleń.

Konfederacja Lewiatan