Najskuteczniejszym sposobem znaczącego ograniczenia importu surowców z Rosji jest zmniejszenie zużycia energii w przemyśle i w gospodarstwach domowych oraz przyśpieszenie rozwoju OZE – uważa Konfederacja Lewiatan.
– Na ograniczenie importu surowców z Rosji potrzebujemy kilku lat. W krótszej perspektywie nie jest to możliwe z powodu niezbędnych nakładów na budowę koniecznej infrastruktury, oczekiwanych zmian technologicznych czy też znalezienia nowych źródeł dostaw – mówi Dorota Zawadzka-Stępniak, dyrektorka departamentu energii i zmian klimatu Konfederacji Lewiatan.
W ocenie Lewiatana najskuteczniejszym sposobem eliminacji importu paliw z Rosji będzie przede wszystkim ograniczenie zużycia energii i poprawa efektywności energetycznej zarówno w przemyśle jak i w domach oraz przyśpieszenie rozwoju OZE w Polsce.
Ogromny potencjał poprawy efektywności energetycznej drzemie w polskim przemyśle. Jak wynika z analiz przeprowadzonych na Politechnice Wrocławskiej[1], wymiana starych maszyn i urządzeń użytkowanych dzisiaj w przemyśle na nowe przyniosłaby zmniejszenie zużycia energii w Polsce o 17% (23 TWh). Do rocznej produkcji takiej ilości energii elektrycznej z węgla kamiennego potrzebujemy około 9 milionów ton węgla, czyli równowartość importu z Rosji w 2020 roku.
Jak wskazuje Międzynarodowa Agencja Energetyczna, obniżenie temperatury ogrzewanych pomieszczeń w gospodarstwach domowych już o 1 stopień Celsjusza dałoby oszczędności w skali całej UE odpowiadające 100% polskiego importu gazu z Rosji (10 miliardów m3)[2]. Dodatkowo, w Polsce mamy do czynienia z niewykorzystanym potencjałem w zakresie termoizolacji budynków, który zdaniem ekspertów pozwoli na ograniczenie zużycia energii w skali odpowiadającej zużyciu ok. 6,8 miliarda m3 gazu rocznie[3].
Bardzo ważne jest również przyśpieszenie rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE). Każda wyprodukowana megawatogodzina energii z OZE to uniknięcie spalenia 400 kg rosyjskiego węgla i 90 m3 gazu ziemnego. Aby całkowicie zniwelować import węgla z Rosji w 2020 r. Polska musiałaby z OZE wyprodukować dodatkowo około 21 TWh energii elektrycznej. Produkcja z OZE w 2020 r. wyniosła 16,3 TWh, co oznaczałoby więcej niż podwojenie produkcji OZE w Polsce. Bez źródeł OZE nie istnieje wodór odnawialny, a technologie wodorowe stanowią ważny element zdekarbonizowanej gospodarki.
Jeśli chodzi o dywersyfikację importu gazu to Polska dokonała znaczącego postępu. Od początku 2023 roku import gazu z Rosji powinien zostać zastąpiony importem z Norwegii poprzez uruchomienie tzw. Baltic Pipe. Ponadto Polska rozbudowała terminal LNG w Świnoujściu i planuje budowę kolejnego. Uzupełniającym sposobem na uniezależnienie się od importu gazu jest zapewnienie szybkiego rozwoju produkcji biometanu w Polsce – potencjał produkcji biometanu szacuje się na 5-6 mld m3 rocznie. Zagospodarowanie powstających bioodpadów i ich przetwarzanie na biometan wymaga powstania około 500-600 instalacji biogazowych oraz odpowiedniej rozbudowy sieci gazowej.
Inaczej jest w kwestii uniezależnienia się od importu rosyjskiej ropy naftowej. Tutaj konieczna jest analiza możliwości importu ropy do Polski z innych kierunków, w tym w szczególności drogą morską. Niezbędna infrastruktura, która umożliwi zastąpienie importu ropy z Rosji już istnieje. Należy jednak podkreślić, że w tym przypadku trzeba się liczyć ze znacznie wyższym poziomem cen, szczególnie w krótkim okresie.
Bardzo istotne jest wspieranie rozwoju elektromobilności – każdy przejechany kilometr przez samochód elektryczny zmniejsza wielkość zużycia – i importu – ropy naftowej do Polski. Koncepcję elektromobilności należy realizować również w oparciu o rozwój transportu publicznego w szczególności kolei aglomeracyjnej i międzymiastowej. Nie bez znaczenia jest również konieczność zwiększania udziału transportu kolejowego w przewozie towarów. Z deklaracji branży kolejowej wynika, że do 2030 r. 85% energii zużywanej na kolei będzie pochodziło z OZE, co będzie kolejnym elementem budującym niezależność energetyczną i zmniejszającym zapotrzebowanie Polski na paliwa konwencjonalne.
Konfederacja Lewiatan
[1] Źródło: https://wysokienapiecie.pl/21766-polak-produkuje-mniej-za-wiecej-skad-taka-energochlonnosc/
[2] Źródło: https://www.iea.org/reports/a-10-point-plan-to-reduce-the-european-unions-reliance-on-russian-natural-gas
[3] Źródło: https://6paliwo.pl/#raporty