Starzejące się społeczeństwo europejskie, skala obciążenie dla systemów ochrony zdrowia spowodowana pandemią COVID-19, zmiany klimatu czy rosnąca odporność na antybiotyki były katalizatorami zwiększenia roli zdrowia publicznego w polityce unijnej. Między innymi w wyniku tych zjawisk Unia Europejska zdecydowała się pracować nad Europejską Unią Zdrowotną.
Komisja Europejska zdecydowała, że w ramach tego projektu będzie dążyć do stworzenia ram prawnych, których celem będzie przygotowanie Państw Członkowskich na przyszłe kryzysy zdrowotne, wzmocnienie ich wspólnej reakcji na nie, wzmocnienie zdolności pozyskiwania innowacyjnych i niedrogich produktów medycznych oraz wspólne doskonalenie metod leczenia i opieki chorób nowotworowych.
Głos Lewiatana w dyskusji
Jako Konfederacja Lewiatan zabieramy głos w unijnej dyskusji dotyczącej zdrowia publicznego.
Uważamy, że Europa powinna budować swoją suwerenność i bezpieczeństwo lekowe. Produkcja leków na terenie Unii Europejskiej powoduje, że ryzyko braków leków w wyniku zerwania łańcuchów dostaw jest mitygowane. Pandemia COVID-19 i wojna w Ukrainie uświadamiają, że ryzyko braku dostaw jest wysoka. W tym celu Konfederacja Lewiatan szeroko apelowała o wzmacnianie zdolności produkcyjnych API (Active Pharmaceutical Ingredient), czyli tych cząsteczek leku, które powodują, że dany lek działa i pełni swoją funkcję.
Także kwestia dostępu do leków jest kluczowa. Pacjenci powinni mieć możliwość uzyskiwania dostępu do leków bez przeszkód, w momentach kiedy leczenie farmaceutyczne jest niezbędne. Często pierwszym kontaktem dla pacjentów są lokalni farmaceuci. Komunikacja między farmaceutami a pacjentami powinna umożliwiać pełne informowanie pacjentów o usługach aptek i możliwościach realizacji świadczeń prozdrowotnych w danej aptece. Jest to podstawa dla dobrze funkcjonującego zdrowia publicznego. W ramach Państw Członkowskich Unii Europejskiej widzimy różnice w regulacji prawnej komunikacji farmaceuty i pacjenta. Całkowity zakaz komunikacji, który obowiązuje w prawie polskim, naszym zdaniem jest niezgodny z prawem unijnym, a dokładniej ze swobodą świadczenia usług i ma negatywny wpływ na poziom zdrowia publicznego. Dlatego od lat działamy na rzecz liberalizacji przepisów, która umożliwi podstawową komunikację na linii farmaceuta-pacjent, która będzie z korzyścią dla zdrowia pacjentów!
Dyskusja na temat zdrowia publicznego w Unii Europejskiej trwa. Jako Konfederacja Lewiatan będziemy dalej jej aktywnym uczestnikiem, tak żeby przyszłe ramy legislacyjne sprawne funkcjonowanie przedsiębiorców z korzyścią dla europejskiej ochrony zdrowia.
Wzmocnienie kompetencji UE w zakresie zdrowia publicznego?
Kompetencje Unii Europejskiej w zakresie ochrony zdrowia są ograniczone. Unia uzupełnia polityki krajowe, głównie skupiając się na działaniach koordynujących i wprowadzających jednolite standardy (poza obszarem leków i wyrobów medycznych, gdzie Unia ma szersze uprawnienia). Dyskusja polityczna i inicjatywy legislacyjne wskazują na rosnące znaczenie obszaru zdrowia publicznego w UE. Obserwujemy wzrost znaczenia zdrowia publicznego w działaniach instytucji europejskich, które stopniowo powiększają swoje kompetencje w tym obszarze bez zmiany traktatów unijnych. Można się zastanawiać się czy takie działanie (na które widzimy zgodę Państw Członkowskich) doprowadzi w niedalekiej przyszłości do zmian traktatów unijnych i oficjalne przekazanie kompetencji w zakresie zdrowia na poziom UE.
Kacper Olejniczak, ekspert ds. branży life sciences
Artykuł dla majowego wydania Brussels Headlines, newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan