Obywatele Ukrainy, którzy chcą pracować w Polsce, nie zawsze są świadomi, na jakie bariery mogą napotkać. Wskazanie im przeszkód i pomoc w ich pokonaniu są kluczowe, by mogli funkcjonować na naszym rynku pracy. Istotne jest też zapewnienie możliwości podjęcia zatrudnienia na umowę o pracę, która daje poczucie większej stabilności.
Konfederacja Lewiatan wspiera przedsiębiorców zatrudniających oraz planujących zaangażować Ukraińców do pracy. Dobiega końca nasz pilotażowy program „Model aktywizacji zawodowej obywateli Ukrainy”, który ma na celu wypracowanie modelu aktywizacji obywateli Ukrainy. Szczegółowe wnioski i sam model zostaną przedstawione na początku przyszłego roku, podczas kongresu Praca 4.0.
Bariery przy zatrudnianiu Ukraińców w Polsce
Szukający pracy w Polsce obywatele Ukrainy stykają się z polskim systemem prawnym, odmiennym niż ukraiński. Nieznajomość zasad prawa polskiego znacznie utrudnia legalne zatrudnienie. Również długie i trudne procedury uniemożliwiają często Ukraińcom odnalezienie się na rynku pracy zgodnie z ich kompetencjami. Wiele osób o bardzo wysokich kwalifikacjach nie może z tego powodu podjąć pracy, mimo że w Polsce potrzebni są tacy pracownicy.
W ramach projektu zidentyfikowana została też przeszkoda, jaką jest niski poziom obustronnego zaufania. W efekcie wielu obywateli Ukrainy porzuca pracę. Pracodawcy często proponują umowę zlecenia jako formę zatrudnienia bardziej elastyczną oraz niewiążącą się z dodatkowymi kosztami, na wypadek gdyby wybór pracownika okazał się niewłaściwy.
Umowa o pracę dla Ukraińców mało popularna, ale możliwa
Działania aktywizacyjne prowadzone w ramach projektu przez Jobs First sp. z o.o. na zlecenie Konfederacji Lewiatan miały doprowadzić do zatrudnienia obywateli Ukrainy na podstawie umowy o pracę. Jak podkreśla Łukasz Arendt, koordynator projektu w Konfederacji Lewiatan, okazało się jednak, że na polskim rynku pracy w tej grupie dominuje zatrudnianie na podstawie umów cywilno-prawnych, a sami Ukraińcy akceptują tę formę kontraktu.
Równocześnie w większości przypadków zatrudnienie to jest poniżej posiadanych przez Ukraińców kompetencji – jedynie dla 14 proc. osób, które podjęły zatrudnienie, była to praca zgodna z wyuczonym zawodem i kwalifikacjami – co wynika przede wszystkim ze słabej znajomości języka polskiego, czy odmienności regulacji prawnych w Polsce i w Ukrainie.
– Pokonanie tych barier wymaga czasu, ale otwiera drogę do lepszej pracy. Właśnie dlatego dla skutecznej aktywizacji obywateli Ukrainy kluczowe znaczenie ma, po pierwsze uświadomienie im tych obiektywnych przeszkód i wskazanie ścieżki rozwoju na polskim rynku pracy, a po drugie podjęcie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, która daje poczucie większej stabilności – podkreśla Łukasz Arendt.
Stabilność zatrudnienia obywateli Ukrainy w Polsce
Jak pokazują doświadczenia z pilotażu, takie podejście przynosi efekty – Ukraińcy, którzy podjęli zatrudnienie, utrzymują je w kolejnych miesiącach od rozpoczęcia pracy. Dłuższy okres pozostawiania w zatrudnieniu powoduje większe zaufanie, pewność i komfort pracodawcy i przełamuje stereotyp Ukraińca jako osoby niestabilnej zatrudnieniowo.
Od rozpoczęcia procesu aktywizacji w projekcie 44 osoby ze 140 uczestników objętych programem podjęły zatrudnienie na umowę o pracę. Obecnie dla 36 z nich uzyskano potwierdzenie pozostawania w stosunku zatrudnienia przez okres miesiąca, a dla 19 osób przez dwa miesiące – czekamy na kolejne potwierdzenia. – Ze względu na czas trwania pilotażu jest to na razie maksymalny okres obserwacji. Wynika z nich, że niewielki odsetek uczestników programu nie utrzymuje zatrudnienia, co wskazuje, że podjęte w ramach programu działania skutkują wysoką stabilnością zatrudnienia – dodaje Łukasz Arendt. Obywatele Ukrainy znajdują pracę przede wszystkim w małych i średnich przedsiębiorstwach.
Projekt jest realizowany w ramach Inicjatywy Nr FWD-H-4 pt. “Model aktywizacji zawodowej obywateli Ukrainy” w ramach Funduszu Współpracy Dwustronnej “FWD” Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021 i Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014-2021. Inicjatywa jest finansowana przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy Norweskich i EOG.
Czytaj też: Jak wojna w Ukrainie wpływa na rynki pracy – wiemy, jakie są bariery