Z jakimi wyzwaniami mierzy się biznes w Polsce? Czy europejskie regulacje sprzyjają konkurencyjności? Podjęliśmy się oceny sytuacji i przedstawiliśmy polskim posłom do Parlamentu Europejskiego postulaty dotyczące kierunków rozwoju polityki UE w nowym cyklu instytucjonalnym.
„Regulacyjna inflacja” czy „regulacyjne tsunami” – z takimi określeniami spotykamy się na co dzień kiedy wsłuchujemy się w głos przedsiębiorców oraz związków branżowych należących do Lewiatana. Jakimi tematami powinni zająć się unijni decydenci oraz jakie cele powinny przyświecać ich działaniom, aby w końcu udało się odwrócić niepokojące tendencje i wzmocnić konkurencyjność Europy? O tym rozmawialiśmy z nowo wybranymi posłami do Parlamentu Europejskiego 1 października br. w Brukseli. Teraz nadszedł czas na bardziej szczegółowe podsumowanie potrzeb przedsiębiorców.
W ocenie biznesu niezbędne jest podjęcie m.in. następujących pilnych działań:
- Zahamowanie regulacyjnej inflacji w obszarze substancji chemicznych – potrzeba większej przewidywalności i planów zmian regulacyjnych oraz mniejszej ilości nowych obostrzeń, a także wydłużenia okresów przejściowych dla składników (apel o rewizję założeń Strategii Chemicznej na rzecz Zrównoważenia);
- Wsparcie transformacji przemysłu motoryzacyjnego zgodnie z zasadą neutralności technologicznej (apel o „Strategię dla Motoryzacji” i ustanowienie strategii na wszystkich etapach łańcucha wartości: od badań i rozwoju oraz produkcji pojazdów, komponentów i baterii; przez sieci ładowania, energię i systemy wsparcia po wycofanie z eksploatacji i recykling);
- Przywrócenie mechanizmów rynkowych na rynkach energii UE, przyspieszenie procesu udzielania zezwoleń na budowę infrastruktury energetycznej i budowy OZE oraz wsparcie dekarbonizacji ciepłownictwa (dotacje, darmowe CO2, elastyczne definicje zielonego ciepła wytwarzanego w magazynach ciepła, ciepło odpadowe i z odpadów);
- Mobilizacja finansów publicznych i prywatnych na renowację budynków (szacuje się, że około 130 miliardów euro rocznie wydaje się na renowację w krajach UE, a luka w osiągnięciu celów na rok 2030 wynosi 275 miliardów euro rocznie);
- Zadbanie o bezpieczeństwo lekowe, w tym rozpoczęcie prac nad Critical Medicines Act (uzależnienie od zewnętrznych dostawców wzbudza obawy dotyczące odporności UE na zakłócenia w łańcuchów dostaw) oraz odstąpienie od formalnego zakończenia procesu legislacyjnego i rozpoczęcie prac nowym brzmieniem dyrektywy dot. oczyszczania ścieków komunalnych;
- Poprawa konkurencyjności rynku aptecznego i debata na temat kształtu regulacji aptecznych w Polsce;
- Wsparcie dyskusji i zmian w zakresie rozporządzeń MDR i IVDR, które nie spełniają założonego celu, jakim jest ustanowienie solidnych i zrównoważonych ram regulacyjnych zapewniających wysoki poziom bezpieczeństwa przy jednoczesnym wspieraniu innowacji;
- Zwiększenie konkurencyjności cyfrowej Europy i zapewnienie, że wdrażanie AI Act odzwierciedla i reaguje na bieżące zmiany technologiczne, a firmy są wspierane w ich wysiłkach na rzecz zapewnienia zgodności (UE powinna mieć na uwadze i uczestniczyć w międzynarodowych dyskusjach na temat zarządzania sztuczną inteligencją);
- Pozostawienie utworów audiowizualnych poza zakresem rozporządzenia o zakazie geoblokowania z uwagi na terytorialność licencji i praw autorskich do tych utworów (w dłuższej perspektywie zniesienie zasady terytorialności praw autorskich doprowadziłoby m.in. do zubożenia oferty treści tworzonych lokalnie i wzrostu cen);
- Ochrona praw autorskich i debata nad dyrektywą o prawie autorskim, która nie rozstrzyga jednoznacznie kwestii wykorzystywania twórczości przez narzędzia AI;
- Dopasowanie kształcenia i szkolenia do realiów rynku pracy – niedobór pracowników stanowi poważną barierę w rozwoju przedsiębiorstw, dlatego potrzebne jest przemyślane zarządzanie migracją zarobkową w warunkach braku ludzi do pracy i pogarszającej się sytuacji demograficznej;
- Zabezpieczenie rynku wewnętrznego UE i wprowadzenie działań mających na celu ochronę produkcji płytek ceramicznych przed nieuczciwą konkurencją spoza UE.
Należy zauważyć, że choć powyższy katalog jest bardzo zróżnicowany, to w żadnym stopniu nie wyczerpuje wszystkich prezentowanych przez związki branżowe postulatów. Stanowi jedynie próbę ukazania koniecznych do podjęcia działań, których podstawą powinna być prawidłowo przeprowadzona ocena wpływu na dany sektor i jego konkurencyjność. Wierzymy jednak, że ten katalog będzie stanowił istotną inspirację do dalszych dyskusji w Warszawie i Brukseli, szczególnie w kontekście nadchodzącej prezydencji Polski w Radzie UE.
Ewelina Augustyniak, ekspertka ds. UE, Konfederacja Lewiatan
Artykuł dla październikowego wydania Brussels Headlines – newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan