Test MŚP – szansa na lepszą legislację dla biznesu?
16 listopada 2024

Test MŚP – szansa na lepszą legislację dla biznesu?

Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) to 99% wszystkich firm w UE i motor rozwoju europejskiej gospodarki. Mimo to wciąż zmagają się z nadmiernymi obciążeniami regulacyjnymi, które hamują ich rozwój. Raport „SME Test Benchmark 2024” przygotowany przez europejskie organizacje biznesu pokazuje, że narzędzia wspierające MŚP w procesie legislacyjnym są coraz lepsze, ale ich stosowanie wymaga większej konsekwencji i zaangażowania politycznego.

BusinessEurope, Eurochambres i SMEunited ponownie podjęły się oceny stosowania tzw. testu MŚP przez Komisję Europejską w odniesieniu do nowych wniosków ustawodawczych  – tym razem organizacje biznesu dokonały analizy projektów legislacyjnych opublikowanych w drugiej połowie unijnego cyklu instytucjonalnego (2019–2024). Najnowszy raport „SME Test Benchmark 2024” zawiera ważne wnioski na temat tego, jak instrument ten jest stosowany w praktyce.

Czym jest test MŚP?

Zmniejszenie obciążeń regulacyjnych i administracyjnych dla przedsiębiorstw oraz lepszy proces stanowienia prawa, w szczególności dla MŚP, pozostają wysoko na liście priorytetów politycznych Komisji Europejskiej na nową kadencję. Warto jednak zauważyć, że narzędzia lepszego stanowienia prawa już istnieją i w ostatniej kadencji zostały dodatkowo rozszerzone o nowe mechanizmy dedykowane MŚP, takie jak np. pakiet pomocy gospodarczej. Test MŚP pozostaje jednak wciąż kluczowym elementem procesu stanowienia prawa i w nowej kadencji powinien on być lepiej wykorzystywany przez KE.

Test MŚP jest stosowaną w wielu krajach (np. Wielkiej Brytanii, Danii, czy Szwecji) pogłębioną analizą wpływu projektowanych i istniejących regulacji na sektor małych i średnich przedsiębiorstw. Jego celem jest oszacowanie kosztów i korzyści nowych przepisów i tym samym przygotowanie propozycji, które wyeliminują bądź zminimalizują ich negatywne skutki dla MŚP. Komisja Europejska wprowadziła stosowanie testu jako obowiązkowy element każdej oceny skutków regulacji już w 2009 r., jednak w praktyce nie był on szeroko wykorzystywany.

Jak test MŚP był stosowany w ostatnich latach?

W omawianym raporcie dokonano analizy ocen skutków regulacji (Impact Assessment), które stanowią zasadniczy element unijnego programu lepszego stanowienia prawa Komisji Europejskiej i które sporządza się w odniesieniu do inicjatyw, w przypadku których spodziewane są znaczące skutki gospodarcze, społeczne i środowiskowe.

Organizacje biznesu dokonały więc analizy 23 ocen skutków regulacji, która wskazała, że choć uwzględnianie wpływu legislacji na MŚP jest coraz powszechniejsze, wciąż pozostają obszary, które wymagają poprawy tak, by proces legislacyjny był bardziej przyjazny przedsiębiorstwom.

Jednym z pozytywnych trendów jest fakt, że aż 22 z 23 ocen IA uwzględniło wpływ regulacji na MŚP. W większości przypadków konsultacje publiczne umożliwiały respondentom identyfikację jako MŚP, co pozwoliło na bardziej precyzyjne uwzględnienie ich potrzeb w procesie analizy. Ponadto w wielu przypadkach opinie przedsiębiorstw zostały wyraźnie uwzględnione w raportach, co oznacza poprawę w stosunku do poprzednich lat. Mimo to prezentacja wyników wciąż pozostawia wiele do życzenia – aż siedem IA nie zawierało dedykowanych rozdziałów dotyczących testu MŚP, co utrudniało przejrzystą ocenę wpływu regulacji na różne grupy firm.

Problemem pozostaje także długość i dostępność konsultacji publicznych. Choć standardowy okres konsultacji powinien wynosić 12 tygodni, tylko 17 z 23 przypadków spełniało ten wymóg. Dodatkowo ponad połowa konsultacji pokrywała się z okresem wakacyjnym, co znacząco ograniczało możliwość udziału przedsiębiorców.

Brak spójnego rozróżnienia MŚP na mikro, małe i średnie firmy również stanowi problem – różnice w ich potrzebach i możliwościach są kluczowe dla skutecznego kształtowania polityki. Podczas gdy 22 z 23 ocen uwzględniało różnice wpływu inicjatyw ustawodawczych na MŚP i duże przedsiębiorstwa, podział między różnymi grupami w ramach MŚP – mikro, małymi i średnimi przedsiębiorstwami – został dokonany tylko częściowo w 4 ocenach.

Raport podkreśla również potrzebę bardziej systematycznego uwzględniania danych ilościowych w ocenie skutków regulacji. Chociaż w 13 z 23 ocen wykorzystano analizy ilościowe, nadal brakuje spójności w tym zakresie. W niektórych przypadkach, takich jak Dyrektywa w sprawie odpowiedzialności za sztuczną inteligencję, brak danych ilościowych został uzasadniony, jednak w wielu innych nie podjęto nawet próby oszacowania kosztów i korzyści w sposób liczbowy.

Jak tworzyć prawo bardziej przyjazne dla MŚP?

Aby legislacja unijna mogła realnie wspierać MŚP, niezbędne jest poprawienie stosowania testu MŚP. Kluczowe jest zapewnienie spójności w jego stosowaniu we wszystkich inicjatywach legislacyjnych oraz wyraźne przedstawianie wyników w dedykowanych sekcjach raportów. Komisja Europejska powinna również unikać konsultacji w okresach wakacyjnych oraz zadbać o ich pełną dostępność językową. Wreszcie, bardziej systematyczne uwzględnianie analiz ilościowych umożliwi interesariuszom lepsze zrozumienie potencjalnych skutków regulacji.

Raport „SME Test Benchmark 2024” wyraźnie wskazuje, że narzędzia wspierające małe i średnie firmy są coraz bardziej zaawansowane, ale ich skuteczność wciąż wymaga poprawy. Aby legislacja unijna mogła faktycznie wspierać rozwój gospodarczy, musi być tworzona z uwzględnieniem realnych potrzeb przedsiębiorców i przy zachowaniu zasady „Think Small First”. Przedsiębiorcy liczą na uproszczenie procesów i zmniejszenie obciążeń, co pozwoli im skupić się na innowacjach, konkurencyjności i tworzeniu nowych miejsc pracy.

Z raportem można się zapoznać tutaj.


Luana Żak, zastępczyni dyrektorki przedstawicielstwa Konfederacji Lewiatan w Brukseli

Artykuł dla listopadowego wydania Brussels Headlines – newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan

Apel BusinessEurope do Rady ds. Konkurencyjności UE
16 listopada 2024

Apel BusinessEurope do Rady ds. Konkurencyjności UE

W liście do Rady ds. Konkurencyjności UE, w związku z posiedzeniem zaplanowanym na 28 listopada 2024 r., BusinessEurope ponownie podkreśla pilną potrzebę rozwiązania problemów związanych ze słabnącą konkurencyjnością Europy i koniecznością szybkiego wdrożenia rekomendacji z raportów Letty i Draghiego.

Cieszy nas fakt, że przyszłość konkurencyjności oraz problemy firm europejskich związane z jakością legislacji będą ponownie przedmiotem prac Rady. Jednak kluczowe jest teraz podjęcie pilnych działań. Bez konkretnych kroków Europa ryzykuje dalsze osłabienie swojej pozycji na świecie.

Obciążenia regulacyjne

W liście do Rady, skupiliśmy się na zwięzłym przekazie dotyczącym obciążeń regulacyjnych oraz konieczności podjęcia działań. Apelujemy o:

  • Ustalenie konkretnych celów redukcji obciążeń poprzez wprowadzenia wiążących celów.
  • Stworzenia dedykowanego programu do 2025 roku, czyli np. zainicjowanie uruchomienia kompleksowej propozycji w tym zakresie, z harmonogramem regularnych ewaluacji, aby osiągnąć wyznaczone cele.

Wpływ na przemysł i miejsca pracy

Europejski przemysł zmaga się z nadmiernymi obciążeniami regulacyjnymi, które ograniczają inwestycje w zieloną i cyfrową transformację, zagrażając równocześnie miejscom pracy. Dotyczy to wielu sektorów, m. in. sektora motoryzacyjnego, który przeżywa obecnie poważny kryzys. Ponadto, niepewność związana z wpływem Aktu o Sztucznej Inteligencji na inwestycje w Europie stwarza znaczące ryzyko dla konkurencyjności. Dlatego BusinessEurope wzywa do dokładnej oceny kosztów zgodności i dostarczenia jasnych wytycznych, aby Europa mogła pozostać globalnym liderem innowacji w dziedzinie AI.

Stres-test acquis UE

W listach do nowych komisarzy, w których opisane są ich misje w nowej Komisji Europejskiej, przewidziano już mandat do przeprowadzenia „stres-testu” acquis UE. Narzędzie to powinno zostać uruchomione bez zbędnej zwłoki, aby umożliwić rozwiązanie problemów regulacyjnych już w 2025 roku.

Działania BusinessEurope

W celu wsparcia działań Komisji Europejskiej w zakresie obciążeń regulacyjnych, BusinessEurope finalizuje zestawienie ich przykładów z państw członkowskich. Wyniki tych prac, wraz z praktycznymi rozwiązaniami, wkrótce zostaną przekazane Radzie i Komisji. Liczymy, że poprzez regularny dialog z biznesem, w nowej kadencji uda się stworzyć środowisko regulacyjne bardziej przyjazne dla biznesu.


Kinga Grafa, zastępczyni Dyrektorki Generalnej Lewiatana ds. europejskich

Artykuł dla listopadowego wydania Brussels Headlines – newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan

Prognoza gospodarcza BusinessEurope – dokąd zmierza europejska gospodarka na przełomie roku 2024/2025?
16 listopada 2024

Prognoza gospodarcza BusinessEurope – dokąd zmierza europejska gospodarka na przełomie roku 2024/2025?

© European Union, 2024, CC BY 4.0

BusinessEurope współpracując z federacjami członkowskimi publikuje dwa razy w roku prognozę, która zapewnia wgląd w ostatnie i przewidywane trendy gospodarcze w Europie. Czy uda się nam uniknąć „powolnej agonii”, przed którą ostrzega w swoim raporcie Mario Draghi?

Raport Draghiego wskazuje jasno, że długoterminowy spadek konkurencyjności UE jest wyzwaniem strukturalnym, którym należy się pilnie zająć, aby zapewnić przyszły dobrobyt unikając przy tym „powolnej agonii”, a nawet deindustrializacji. Jak zauważa BusinessEurope, od II kwartału 2022 r. do II kwartału 2024 r. gospodarka UE wzrosła zaledwie o 1,2%, przy czym 11 państw członkowskich odnotowało wzrost niższy od tej średniej. W konsekwencji oczekuje się, że gospodarka UE wzrośnie jedynie o 0,9% w 2024 r. i tylko o 1,3% w 2025 r.

Z analizy BusinessEurope wynika, że przedsiębiorstwa w sektorze produkcyjnym nadal borykają się z wysokimi cenami energii, a malejąca konkurencyjność osłabia potencjał eksportowy europejskich firm. Wykorzystanie mocy produkcyjnych w przemyśle spadło poniżej 80% do września 2024 r., powracając do poziomów obserwowanych ostatnio pod koniec 2020 r. podczas recesji spowodowanej COVID.

W ankiecie przeprowadzonej na potrzeby prognozy ponad dwie trzecie (72%) federacji członkowskich BusinessEurope stwierdza, że ich zdaniem klimat biznesowy dla producentów przemysłowych pogorszył się lub nie wykazał żadnej poprawy w ostatnim czasie. Co niepokojące, prawie dwie trzecie (65%) federacji członkowskich postrzega w ten sam sposób klimat biznesowy dla usług.

Na podstawie danych z federacji członkowskich BusinessEurope prognozuje że:

  • inflacja bazowa będzie nadal spadać, wynosząc średnio 2,3% i 2,2% odpowiednio w UE i strefie euro w 2024 r., zanim spadnie poniżej celu EBC wynoszącego 2,0% w 2025 r.;
  • bezrobocie spadnie z poziomu 5,9% z sierpnia 2024 r., osiągając 4,8% w UE w 2024 r. i 4,7% w 2025 r., jednocześnie stabilizując się na poziomie 5,0% w 2024 r. i 2025 r. w strefie euro;
  • głównymi czynnikami wzrostu w 2024 r. pozostaną konsumpcja publiczna i eksport netto, choć oba nie będą już tak kluczowe w 2025 r. kiedy najważniejszymi źródłami wzrostu staną się konsumpcja prywatna i inwestycje;
  • nakłady inwestycyjne UE skurczą się o 0,9% w 2024 r., a następnie odbiją się do 1,5% wzrostu w 2025 r. w wyniku mniej restrykcyjnych działań polityki pieniężnej w latach 2024 – 2025;
  • w 2025 r. zarówno inwestycje ogółem, jak i inwestycje prywatne odnotują silne odbicie na skutek niższych stóp procentowych.

W jakim kierunku poprowadzić europejską politykę, aby uniknąć „powolnej agonii” i przyspieszyć ten bardzo powolny wzrost? Zdaniem BusinessEurope pierwszym i koniecznym krokiem jest zmniejszenie kosztów i obciążeń regulacyjnych. Niezbędne do tego jest jednak prawdziwe zaangażowanie polityczne i podjęcie działań ukierunkowanych na ułatwienie innowacyjności, uproszczenie wymogów sprawozdawczych, przyspieszenie procedur wydawania pozwoleń oraz realne obniżenie kosztów energii.

Kolejnym krokiem jest wzmocnienie jednolitego rynku poprzez zapewnienie równych szans i usunięcie przeszkód w prowadzeniu działalności transgranicznej. Ukończenie jednolitego rynku we wszystkich jego wymiarach, w tym finansowym, powinno pozostać wysoko na liście politycznych priorytetów.

Na koniec, UE i rządy państw członkowskich powinny wykorzystać wszystkie dostępne dźwignie polityczne, aby wzmocnić zachęty i zapewnić, że korzyści ekonomiczne wynikające z innowacji, które od dawna pozostają w tyle, zostaną zmaksymalizowane.

Jak zauważa BusinessEurope, zobowiązania wobec wszystkich tych obszarów zostały wyrażone w „Wytycznych politycznych” przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen na lata 2024-2029. Kolejne analizy i prognozy wykażą jednak czy i w jaki sposób działania europejskich przywódców przyczyniły się do poprawy klimatu biznesowego w UE. Liczymy, że tak się stanie.

Pełna prognoza dostępna jest tutaj.


Ewelina Augustyniak, ekspertka ds. UE, Konfederacja Lewiatan

Artykuł dla listopadowego wydania Brussels Headlines – newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan

Jak rozwiązać kryzys konkurencyjności Europy?
21 października 2024

Jak rozwiązać kryzys konkurencyjności Europy?

Europa znalazła się na zakręcie. Do niedawna symbol globalnej potęgi, teraz staje w obliczu poważnych wyzwań, które osłabiają jej gospodarczą atrakcyjność w stosunku do krajów takich jak Stany Zjednoczone czy Chiny. Nowy raport koalicji Europe Unlocked, której Lewiatan jest członkiem proponuje konkretne działania, które mogą wzmocnić unijną konkurencyjność.

Raport ten zawiera szczegółowy plan działań, mający na celu przeciwdziałanie zmniejszającemu się udziałowi Europy w gospodarce światowej, utrzymującej się niskiej produktywności oraz obciążeniom regulacyjnym, ostrzegając, że brak działań może prowadzić do długotrwałej stagnacji gospodarczej.

Spadek pozycji gospodarczej Europy

Udział Europy w światowej gospodarce się kurczy. Od 1993 do 2022 roku PKB per capita w USA wzrosło o prawie 60%, podczas gdy w Europie zaledwie o mniej niż 30%. Różnica ta jeszcze bardziej się pogłębiła w sektorach o wysokim wzroście, takich jak technologie, gdzie Europa pozostaje wyraźnie w tyle. W 2023 r. gospodarka UE wzrosła zaledwie o 0,5%, podczas gdy w Stanach Zjednoczonych było to 3,1%.

Ten spadek konkurencyjności zagraża europejskiej stabilności ekonomicznej. Bez zwiększenia produktywności, kraje europejskie będą miały trudności z realizacją kluczowych programów politycznych, gospodarczych i społecznych. Powolne tempo wzrostu gospodarczego ograniczy  zdolność kontynentu do stawiania czoła globalnym wyzwaniom, takim jak transformacja ekologiczna i cyfrowa, czy tym związanym z zapewnieniem szeroko pojętego bezpieczeństwa.

Wydaje się, że liderzy UE zaczynają rozumieć powagę problemu i to, że ma on głęboko zakorzenione przyczyny, które sięgają daleko poza kryzysy ostatnich lat. Zostało to podkreślone w raportach byłych premierów Włoch Enrico Letty i Mario Draghiego, a także w niedawnych oświadczeniach przewodniczącej Komisji Ursuli von der Leyen.

Liderzy UE muszą skupić się na przeprowadzeniu zmian strukturalnych, które uczynią gospodarkę UE bardziej dynamiczną i produktywną, zamiast polegać na krótkoterminowych rozwiązaniach lub próbować naśladować podejścia innych krajów. Bruksela powinna skupić się na dalszym rozwijaniu mocnych stron gospodarczych Europy: jednolitym rynku i polityce otwartego handlu.

Główne wyzwania: starzejące się społeczeństwo, niska produktywność i nadmiar regulacji

Przyczyn stagnacji gospodarczej Europy jest wiele. Starzejące się społeczeństwa, połączone z zatrzymaniem wzrostu produktywności, sprawiają, że Europa przegrywa konkurencję z bardziej dynamicznymi gospodarkami globalnymi. Różnica w produktywności między Europą a Stanami Zjednoczonymi pogłębiła się w ciągu ostatnich 12 lat, szczególnie w sektorach napędzanych innowacjami technologicznymi.

Dodatkowo, nadmierne regulacje tłumią innowacje, a przedsiębiorstwa zamiast inwestować w rozwój, muszą borykać się z rosnącą biurokracją. Alarmujące jest to, że ponad 60% przedsiębiorstw postrzega przepisy UE jako bariery inwestycyjne i rozwojowe. Priorytetem nowej KE musi być przywrócenie gospodarczej atrakcyjności UE i zatrzymanie inflacji regulacyjnej.

Gospodarcza mapa drogowa

Aby rozwiązać te problemy,  koalicja Europe Unlocked proponuje pakiet konkretnych działań:

1. Wzmocnienie jednolitego rynku

Jednolity rynek jest fundamentem gospodarki europejskiej. Jego dalsza integracja mogłaby przynieść do 2,8 biliona euro rocznie i jak ostatni raport E. Letty pokazał, wciąż jest wiele do zrobienia. Dotychczas wydaje się, że brakowało woli politycznej do pogłębiania integracji i egzekwowania zasad jednolitego rynku. Celem nowej KE powinno być opracowanie nowej strategii pogłębiania jednolitego rynku, która powinna starannie ustalić priorytety (zwłaszcza w sektorze usług), koncentrując się na tych barierach rynkowych, które mają najbardziej negatywny wpływ na wzrost gospodarczy i produktywność.

2. Uwolnienie potencjału cyfrowej gospodarki Europy

Europa pozostaje w tyle w globalnej rewolucji cyfrowej, zwłaszcza w porównaniu do USA. W pełni funkcjonujący jednolity rynek cyfrowy mógłby zwiększyć PKB o 2%, a inwestycje w sieci nowej generacji, takie jak 5G, mogłyby dodać ponad 106 miliardów euro rocznie. Uproszczenie regulacji cyfrowych i poprawa infrastruktury są kluczowe.

3. Nowe podejście do regulacji

Raport zwraca uwagę na to, że KE musi zmienić swoje podejście do regulacji – potrzebujemy propozycji opartych na sumiennie wykonanych ocenach skutków regulacji, w tym analizie ich wpływu na konkurencyjność przedsiębiorstw. Nadmierna biurokracja jest wskazywana jako główna przeszkoda dla inwestycji i innowacji. UE musi również zmniejszyć obciążenia regulacyjne o co najmniej 25%, koncentrując się na uproszczeniu przepisów, uczynieniu ich bardziej przewidywalnymi i mniej uciążliwymi, szczególnie dla małych i średnich przedsiębiorstw.

4. Ożywienie globalnego handlu

W miarę jak globalne praktyki gospodarcze się zmieniają, Europa musi dążyć do nowych porozumień handlowych, aby zachować konkurencyjność. Nowa KE powinna dążyć do zawierania kolejnych umów handlowych z regionami takimi jak Afryka, ASEAN i Mercosur. Europejskie firmy potrzebują nowych rynków zbytu, a także stabilnych łańcuchów dostaw.

5. Zrównoważona transformacja ekologiczna

Transformacja ekologiczna może stać się motorem wzrostu gospodarczego, jeśli zostanie przeprowadzona w sposób efektywny. Raport wskazuje na konieczność przyciągnięcia prywatnych inwestycji poprzez stworzenie przejrzystych, długoterminowych polityk oraz promowanie innowacji technologicznych.

6. Budowanie wykwalifikowanej siły roboczej

Europejska siła robocza nie jest w pełni przygotowana do sprostania wymaganiom nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy. Rozwiązanie problemu niedopasowania umiejętności jest kluczowe dla wspierania innowacji i zwiększania produktywności. Raport zaleca bliższą współpracę między instytucjami UE a państwami członkowskimi w celu poprawy edukacji, szkolenia zawodowego i mobilności pracowników.

Czas na zdecydowane działania

Wyzwania stojące przed gospodarką Europy nie są nowe, ale konsekwencje braku działań stają się coraz bardziej poważne. Podczas gdy inne regiony dynamicznie się rozwijają, Europa ryzykuje staniem się mniej zamożną i mniej istotną na arenie międzynarodowej. Reformy strukturalne, inteligentniejsze regulacje i koncentracja na innowacjach są jedynymi drogami do zapewnienia kontynentowi witalności gospodarczej i globalnej konkurencyjności w nadchodzących dekadach.

Link do raportu: https://europeunlocked.eu/wp-content/uploads/Europe-Unlocked-Call-To-Action.pdf.


Luana Żak, zastępczyni dyrektorki przedstawicielstwa Konfederacji Lewiatan w Brukseli

Artykuł dla październikowego wydania Brussels Headlines – newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan

Przyszłość Jednolitego Rynku: Priorytety dla wzmocnienia konkurencyjności Europy na lata 2024-2029
21 października 2024

Przyszłość Jednolitego Rynku: Priorytety dla wzmocnienia konkurencyjności Europy na lata 2024-2029

Jak wynika z raportu BusinessEurope na temat priorytetów dla jednolitego rynku po 2024 roku, mierzymy się z poważnymi zagrożeniami wynikającymi z braku dalszej integracji wspólnego rynku UE. W rezultacie, atrakcyjność i konkurencyjność Europy na arenie globalnej maleje, co potwierdzają raporty Letty i Draghiego.

W odpowiedzi na polityczny apel przewodniczącej Ursuli von der Leyen o nadanie nowej dynamiki procesowi tworzenia rynku wewnętrznego oraz wnioski z obydwu raportów, BusinessEurope uznaje za kluczowe wzmocnienie polityk wspierających swobodny przepływ towarów (FMG). Uwolnienie potencjału jednolitego rynku w tym zakresie, jak również rynku usług mogłoby generować nawet 644 miliardy euro rocznie do 2032 roku, z czego sama poprawa FMG przyniosłaby 228–372 miliardy. Dodatkowo, jak zauważył Draghi, fragmentacja rynku wewnętrznego ogranicza inwestycje i rozwój firm w UE, zniechęcając je do zwiększania skali działalności w Europie.

FMG to obszar, który odniósł ogromne sukcesy: handel wewnątrz UE wzrósł z 14% w 1992 roku do 22% w 2021 roku, a dzięki likwidacji barier regulacyjnych przyczynił się do wzrostu PKB UE o 3,1–6,2%, w zależności od kraju członkowskiego. Mimo tych osiągnięć, ostatnie lata przyniosły rekordową liczbę naruszeń związanych z niewłaściwym stosowaniem europejskiego prawa: 837 przypadków w 2020 roku i 699 w 2023 roku.

Zharmonizowane przepisy prawne są fundamentem FMG i jednym z kluczowych elementów rozwoju jednolitego rynku. Od lat proces ten ewoluował, począwszy od tzw. „Starego Podejścia”, gdzie wprowadzano setki szczegółowych przepisów, aż po „Nowe Podejście”, skupiające się na wymaganiach zasadniczych. Ta elastyczniejsza struktura, która ewoluowała w Nowe Ramy Legislacyjne (NLF), generuje rocznie dziesiątki miliardów euro dla gospodarki unijnej.

Kluczowe problemy, które BusinessEurope podnosiło od wielu lat, nadal pozostają w dużej mierze niezaadresowane, a niektóre z nich wręcz się pogłębiły. Priorytety biznesu wciąż są te same – m. in.: zachowanie spójnych ram prawnych poprzez konsekwentne stosowanie NLF w nowym ustawodawstwie; powrót do przekazania tworzenia zharmonizowanych standardów europejskich w ręce interesariuszy; zwiększenie zdolności krajowych organów nadzoru rynku, aby skutecznie wspierały funkcjonowanie rynku wewnętrznego; rozwój wytycznych dotyczących stosowania zasady wzajemnego uznawania i egzekwowania, zwiększenie dostępu do informacji oraz narzędzi rozwiązywania problemów.

Zachowanie spójnych ram prawnych poprzez konsekwentne stosowanie NLF w nowym ustawodawstwie

W ostatnich latach NLF zmaga się jednak z rosnącą złożonością, co rodzi obawy, że nowe przepisy nie są w pełni zgodne z ich założeniami. Aby to zmienić, konieczne jest ponowne zobowiązanie decydentów do przestrzegania zasad NLF i konsekwentnego stosowania go w unijnych przepisach dotyczących harmonizacji produktów. Taki krok pozwoliłby zmniejszyć obciążenia wynikające z fragmentarycznego stosowania NLF. W związku z tym postulujemy aktualizację ram NLF do wersji „NLF 2.0”. Oceny i analizy Komisji Europejskiej wyraźnie wskazują obszary, w których należy wprowadzić zmiany, zwłaszcza w zakresie definicji i wyzwań związanych z zieloną i cyfrową transformacją.

Zasada wzajemnego uznawania towarów

Zasada wzajemnego uznawania towarów wymaga, by państwa członkowskie zezwalały na sprzedaż produktów legalnie wprowadzonych na rynek w innym państwie członkowskim, bez nakładania dodatkowych ograniczeń czy przepisów o równoważnym efekcie. Zasada ta, wywodząca się z Traktatu Rzymskiego, została rozwinięta przez orzecznictwo UE i obecnie jest zawarta w Traktacie o funkcjonowaniu UE (artykuły 34–36 TFUE) oraz w Rozporządzeniu 2019/515.

Bez wzajemnego uznawania firmy narażone są na dodatkowe koszty wejścia na nowe rynki i tracą szanse biznesowe. Przepisy krajowe mogą tworzyć bariery utrudniające swobodny przepływ towarów, ograniczając także wybór produktów i podnosząc ceny dla konsumentów. Mimo reformy z 2019 roku, państwa członkowskie wciąż różnie interpretują zasadę wzajemnego uznawania, stosując własne wymagania i uzasadnienia dotyczące bezpieczeństwa, które skutkują ograniczeniem dostępu do rynku.

Ocena skutków przeprowadzona w 2017 roku wskazała główne przyczyny problemów: brak świadomości, brak pewności prawnej oraz brak zaufania i współpracy z krajowymi organami. Konsekwencje są znaczące – aż 71% MŚP zgłosiło, że doświadczyło odmowy dostępu do rynku.

SOLVIT – narzędzie do rozwiązywania problemów na jednolitym rynku

System SOLVIT został stworzony jako nieformalna sieć rozwiązywania problemów, umożliwiająca obywatelom i firmom zgłaszanie naruszeń ich praw na jednolitym rynku. SOLVIT odgrywa istotną rolę w rozwiązywaniu barier, z jakimi zmagają się firmy z powodu różnych interpretacji przepisów.

BE liczyło na to, że firmy zaczną częściej korzystać z SOLVIT, co mogłoby pomóc w zbieraniu danych na temat funkcjonowania zasady wzajemnego uznawania w UE. Niestety, wykorzystanie SOLVIT przez biznes pozostaje wciąż bardzo niskie. W latach 2022–2023 tylko około 117 przypadków biznesowych zostało zgłoszonych do SOLVIT, z czego 9% FMG. Jednak pozytywne jest to, że aż 74% przypadków biznesowych zostało rozwiązanych.

Jeśli nowy cykl instytucjonalny UE nie podejmie problemów, które utrzymują się już od wielu lat, to stracimy szansę na wzrost konkurencyjności i innowacyjności w UE.


Kinga Grafa, zastępczyni Dyrektorki Generalnej Lewiatana ds. europejskich

Artykuł dla październikowego wydania Brussels Headlines – newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan

EFNI – kluczowe tematy dla polskiej prezydencji w Radzie UE z punktu widzenia sektora farmaceutycznego
21 października 2024

EFNI – kluczowe tematy dla polskiej prezydencji w Radzie UE z punktu widzenia sektora farmaceutycznego

EU PHOTO / FERENC ISZA

W tym roku na Europejskim Forum Nowych Idei dużo mówiliśmy o tematach dot. polskiej prezydencji w Radzie UE. Szczególnie głośny wybrzmiał temat bezpieczeństwa lekowego Wspólnoty.

Temat ten był podnoszony w panelach:

Temat bezpieczeństwa lekowego Wspólnoty jest także jednym z kluczowych zagadnień dla nowej Komisji Europejskiej, pojawia się on także w Mission letter dla Olivéra Várhelyi potencjalnego Komisarza odpowiedzialnego za ochronę zdrowia. Dla Konfederacji Lewiatan jest to temat priorytetowy. Uważamy, że należy jak najszybciej zacząć prace nad Critical Medicines Act, który miałby na celu  przywrócenia produkcji API i leków gotowych do Europy. Jest to strategicznym celem wszystkich instytucji europejskich wyrażonym w dokumentach kierunkowych takich jak:

  • opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z grudnia 2023 r.
  • deklaracja wersalska Rady z dn. 11 marca 2022 r.
  • rezolucja Parlamentu Europejskiego o brakach leków z 17 września 2020 r.
  • strategia farmaceutyczna Komisji Europejskiej z dn. 25 listopada 2020 r.

Propozycję aktu dot. leków krytycznych należy postrzegać jako zestaw narzędzi składający się z różnych instrumentów i rozumieć ją jako uzupełnienie Pakietu Farmaceutycznego. Jednym z narzędzi miałoby być stworzenie mechanizmu wsparcia finansowego dla produkcji substancji czynnych. Należy pamiętać, że koszt wdrożenia produkcji pojedynczej substancji czynnej szacowany jest na 50-180 mln euro, a czas wdrożenia to od 3 do 6 lat. Trudno wyobrazić sobie realizację tego rodzaju inwestycji bez odpowiednich instrumentów wsparcia na poziomie unijnym.


Kacper Olejniczak, dyrektor Departamentu Ochrony Zdrowia i Sektora Life Sciences, Konfederacja Lewiatan

Artykuł dla październikowego wydania Brussels Headlines – newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan

Regulacyjna inflacja i apel biznesu w Brukseli
21 października 2024

Regulacyjna inflacja i apel biznesu w Brukseli

Z jakimi wyzwaniami mierzy się biznes w Polsce? Czy europejskie regulacje sprzyjają konkurencyjności? Podjęliśmy się oceny sytuacji i przedstawiliśmy polskim posłom do Parlamentu Europejskiego postulaty dotyczące kierunków rozwoju polityki UE w nowym cyklu instytucjonalnym.

„Regulacyjna inflacja” czy „regulacyjne tsunami” – z takimi określeniami spotykamy się na co dzień kiedy wsłuchujemy się w głos przedsiębiorców oraz związków branżowych należących do Lewiatana. Jakimi tematami powinni zająć się unijni decydenci oraz jakie cele powinny przyświecać ich działaniom, aby w końcu udało się odwrócić niepokojące tendencje i wzmocnić konkurencyjność Europy? O tym rozmawialiśmy z nowo wybranymi posłami do Parlamentu Europejskiego 1 października br. w Brukseli. Teraz nadszedł czas na bardziej szczegółowe podsumowanie potrzeb przedsiębiorców.

W ocenie biznesu niezbędne jest podjęcie m.in. następujących pilnych działań:

  • Zahamowanie regulacyjnej inflacji w obszarze substancji chemicznych – potrzeba większej przewidywalności i planów zmian regulacyjnych oraz mniejszej ilości nowych obostrzeń, a także wydłużenia okresów przejściowych dla składników (apel o rewizję założeń Strategii Chemicznej na rzecz Zrównoważenia);
  • Wsparcie transformacji przemysłu motoryzacyjnego zgodnie z zasadą neutralności technologicznej (apel o „Strategię dla Motoryzacji” i ustanowienie strategii na wszystkich etapach łańcucha wartości: od badań i rozwoju oraz produkcji pojazdów, komponentów i baterii; przez sieci ładowania, energię i systemy wsparcia po wycofanie z eksploatacji i recykling); 
  • Przywrócenie mechanizmów rynkowych na rynkach energii UE, przyspieszenie procesu udzielania zezwoleń na budowę infrastruktury energetycznej i budowy OZE oraz wsparcie dekarbonizacji ciepłownictwa (dotacje, darmowe CO2, elastyczne definicje zielonego ciepła wytwarzanego w magazynach ciepła, ciepło odpadowe i z odpadów);
  • Mobilizacja finansów publicznych i prywatnych na renowację budynków (szacuje się, że około 130 miliardów euro rocznie wydaje się na renowację w krajach UE, a luka w osiągnięciu celów na rok 2030 wynosi 275 miliardów euro rocznie); 
  • Zadbanie o bezpieczeństwo lekowe, w tym rozpoczęcie prac nad Critical Medicines Act (uzależnienie od zewnętrznych dostawców wzbudza obawy dotyczące odporności UE na zakłócenia w łańcuchów dostaw) oraz odstąpienie od formalnego zakończenia procesu legislacyjnego i rozpoczęcie prac nowym brzmieniem dyrektywy dot. oczyszczania ścieków komunalnych; 
  • Poprawa konkurencyjności rynku aptecznego i debata na temat kształtu regulacji aptecznych w Polsce; 
  • Wsparcie dyskusji i zmian w zakresie rozporządzeń MDR i IVDR, które nie spełniają założonego celu, jakim jest ustanowienie solidnych i zrównoważonych ram regulacyjnych zapewniających wysoki poziom bezpieczeństwa przy jednoczesnym wspieraniu innowacji; 
  • Zwiększenie konkurencyjności cyfrowej Europy i zapewnienie, że wdrażanie AI Act odzwierciedla i reaguje na bieżące zmiany technologiczne, a firmy są wspierane w ich wysiłkach na rzecz zapewnienia zgodności (UE powinna mieć na uwadze i uczestniczyć w międzynarodowych dyskusjach na temat zarządzania sztuczną inteligencją); 
  • Pozostawienie utworów audiowizualnych poza zakresem rozporządzenia o zakazie geoblokowania z uwagi na terytorialność licencji i praw autorskich do tych utworów (w dłuższej perspektywie zniesienie zasady terytorialności praw autorskich doprowadziłoby m.in. do zubożenia oferty treści tworzonych lokalnie i wzrostu cen); 
  • Ochrona praw autorskich i debata nad dyrektywą o prawie autorskim, która nie rozstrzyga jednoznacznie kwestii wykorzystywania twórczości przez narzędzia AI;
  • Dopasowanie kształcenia i szkolenia do realiów rynku pracy – niedobór pracowników stanowi poważną barierę w rozwoju przedsiębiorstw, dlatego potrzebne jest przemyślane zarządzanie migracją zarobkową w warunkach braku ludzi do pracy i pogarszającej się sytuacji demograficznej; 
  • Zabezpieczenie rynku wewnętrznego UE i wprowadzenie działań mających na celu ochronę produkcji płytek ceramicznych przed nieuczciwą konkurencją spoza UE. 

Należy zauważyć, że choć powyższy katalog jest bardzo zróżnicowany, to w żadnym stopniu nie wyczerpuje wszystkich prezentowanych przez związki branżowe postulatów. Stanowi jedynie próbę ukazania koniecznych do podjęcia działań, których podstawą powinna być prawidłowo przeprowadzona ocena wpływu na dany sektor i jego konkurencyjność. Wierzymy jednak, że ten katalog będzie stanowił istotną inspirację do dalszych dyskusji w Warszawie i Brukseli, szczególnie w kontekście nadchodzącej prezydencji Polski w Radzie UE.


Ewelina Augustyniak, ekspertka ds. UE, Konfederacja Lewiatan

Artykuł dla październikowego wydania Brussels Headlines – newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan

Cyfryzacja w agendzie polskiej prezydencji w Radzie UE – Lewiatan w KPRM
11 października 2024

Cyfryzacja w agendzie polskiej prezydencji w Radzie UE – Lewiatan w KPRM

W piątek 11 października przedstawicielki Lewiatana uczestniczyły w dyskusji z przedstawicielami Ministerstwa Cyfryzacji zorganizowanej w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Spotkanie z sekretarzem stanu Dariuszem Standerskim oraz Piotrem Kobielskim, zastępcą dyrektora Departamentu Współpracy Międzynarodowej, odbyło się w ramach przygotowań do polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej.

Poszczególne ministerstwa przedstawiają w ostatnim czasie swoje plany w KPRM oraz prowadzą konsultacje z organizacjami przedsiębiorców na temat przyszłej agendy gospodarczej UE. Konfederacja Lewiatan bierze czynny udział w tych spotkaniach, reprezentując interesy polskich przedsiębiorców w ramach Rady Przedsiębiorców ds. Prezydencji.

Przedmiotem bieżącego spotkania był program Prezydencji w obszarze polityki cyfrowej, który opiera się na czterech filarach:

  • cyberbezpieczeństwie
  • sztucznej inteligencji i technologiach cyfrowych
  • spójności wdrażania prawa cyfrowego
  • dyplomacji i zarządzaniem internetem

Najwięcej uwagi podczas rozmów poświęcono kwestiom cyberbezpieczeństwa, które są strategicznie istotne dla Unii Europejskiej. Postulaty Konfederacji Lewiatan, dotyczące m.in. wspólnego finansowania inicjatyw z zakresu cyberbezpieczeństwa oraz wzmacniania infrastruktury cyfrowej, zostały uwzględnione w planach Ministerstwa Cyfryzacji.

Równie ważnym tematem dyskusji była sztuczna inteligencja. Priorytetem ministerstwa jest harmonizacja wdrożenia AI Act oraz opracowanie unijnej strategii dotyczącej AI. Polska, jako kraj przewodniczący, przejmie również przewodnictwo w AI Board – kluczowym organie doradczym utworzonym na mocy unijnych regulacji.

Konfederację Lewiatan podczas spotkania reprezentowały: Aleksandra Musielak, dyrektorka Departamentu Rynku Cyfrowego, Eliza Turkiewicz, ekspertka z Departamentu Rynku Cyfrowego oraz Ewelina Augustyniak, ekspertka ds. UE.

Szwedzka Federacja Pracodawców na spotkaniu w Lewiatanie
08 października 2024

Szwedzka Federacja Pracodawców na spotkaniu w Lewiatanie

We wtorek 8 października Konfederacja Lewiatan gościła delegację Svenskt Näringsliv - Szwedzkiej Federacji Pracodawców. Rozmawialiśmy o priorytetach nadchodzącej polskiej prezydencji w Radzie UE, obecnej sytuacji gospodarczej oraz wymieniliśmy się doświadczeniami i rozmawialiśmy o możliwych obszarach współpracy.

Aby skutecznie działać w dzisiejszym dynamicznym otoczeniu biznesowym, kluczowe jest utrzymywanie partnerskich relacji nie tylko na poziomie krajowym, ale również międzynarodowym. Konfederacja Lewiatan od lat pielęgnuje współpracę z organizacjami pracodawców z całej Europy, co pozwala na wymianę cennych doświadczeń i najlepszych praktyk. Na spotkaniu ze Szwedzką Federacją Pracodawców omówiliśmy szereg kluczowych kwestii, które mają istotny wpływ na rozwój przedsiębiorczości w Polsce i Europie. Rozmawialiśmy o nowej kadencji Parlamentu Europejskiego w kontekście nadchodzących istotnych prac legislacyjnych oraz o priorytetach dla nowej Komisji Europejskiej. W tym kontekście eksperci zaprezentowali przygotowane przez Lewiatana 10 postulatów na polską prezydencję w Radzie UE.

Główne obszary tematyczne dyskusji ze Szwedzką Federację Pracodawców dotyczyły:

  • cyfryzacji, ze szczególnym uwzględnieniem cyberbezpieczeństwa
  • rynku pracy, w tym aktywizacji osób w wieku 50+ i z niepełnosprawnościami oraz wyzwaniach migracji zarobkowej
  • bezpieczeństwa – militarnego, energetycznego, lekowego i informacyjnego
  • legislacji, która powinna być mniej skomplikowana, łatwiejsza do wdrożenia i nie blokowała potencjału rozwojowego firm
  • jednolitego rynku
  • sytuacji politycznej w Polsce i jej wpływu na rozwój przedsiębiorczości.

Spotkanie pokazało, że wiele wyzwań, przed którymi stoimy, ma wymiar ponadnarodowy a ich rozwiązanie jest możliwe tylko dzięki szerokiej, międzynarodowej współpracy.

Ze strony Konfederacji Lewiatan w spotkaniu udział wzięli: Małgorzata Mroczkowska-Horne (dyrektor generalna), Mariusz Zielonka (ekspert ds. ekonomicznych), Nadia Winiarska (ekspertka Departamentu Pracy), Jakub Safjański (dyrektor Departamentu Energii i Zmian Klimatu), Piotr Mazurek (ekspert ds. gospodarki obiegu zamkniętego), Aleksandra Musielak (dyrektorka Departamentu Rynku Cyfrowego) oraz Wojciech Liczkowski (Departament Komunikacji).

Szwedzką Federację Pracodawców reprezentowali: Charlotte Andersdotter (Head of Office), Tuomas Nousiainen, Julia Karström, Elin Lilliehöök, Emma Jensen, Markus Tobé, Olof Wijkmark, Fanny Söderberg i Frida Nygren.

„Spotkanie z Prezydencją” – wiceministra Katarzyna Anna Kacperczyk z Ministerstwa Zdrowia
19 września 2024

„Spotkanie z Prezydencją” – wiceministra Katarzyna Anna Kacperczyk z Ministerstwa Zdrowia

W środę 18 września członkowie Lewiatana spotkali się z wiceministrą zdrowia, Katarzyną Anną Kacperczyk. To kolejne wydarzenie zorganizowane w ramach cyklu „Spotkań z Prezydencją”, poświęconego priorytetom polskiej prezydencji w Radzie UE.

Organizowane przez Konfederację Lewiatan „Spotkanie z Prezydencją” tym razem zostało poświęcone planom resortu zdrowia związanym z przyszłym sprawowaniem przez Polskę prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. W środę 18 września 2024 roku gościliśmy Katarzynę Annę Kacperczyk, wiceministrę zdrowia oraz Katarzynę Drążek-Laskowską, dyrektorkę Departamentu Współpracy Międzynarodowej.

Małgorzata Mroczkowska-Horne (Konfederacja Lewiatan), Katarzyna Anna Kacperczyk (Ministerstwo Zdrowia), Katarzyna Drążek-Laskowska (Ministerstwo Zdrowia)

Dyskusja z członkami Lewiatana skupiała się na priorytetach w obszarze zdrowia na nadchodzącą prezydencję Polski w Radzie UE , a w szczególności:

  • wyzwaniach związanych z cyfryzacją,
  • zdrowiu psychicznym dzieci i młodzieży,
  • profilaktyce zdrowotnej.

Omówiono planowane prace legislacyjne i nielegislacyjne w obszarze Rady EPSCO-zdrowie. Przedstawicielki Ministerstwa wskazywały, że priorytetem polskiej prezydencji będzie ukończenie prac legislacyjnych dotyczących pakietu farmaceutycznego.

Obecni na spotkaniu członkowie Konfederacji Lewiatan podkreślili też znaczenie projektu Critical Medicines Act, który może się pojawić w czasie naszej prezydencji, a także mówili o rewizji rozporządzeń dotyczących wyrobów medycznych (MDR i IVDR).

Wspomniano również o tym, że Polska będzie chciała zainicjować dyskusję na forum Unii Europejskiej na temat cyberbezpieczeństwa wyrobów medycznych, a w obszarze zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży będzie dążyć do przyjęcia konkluzji Rady.

Spotkanie prowadzili Małgorzata Mroczkowska-Horne, dyrektorka generalna Konfederacji Lewiatan oraz Kacper Olejniczak, dyrektor Departamentu Ochrony Zdrowia i Sektora Life Sciences.

Przeczytaj więcej o priorytetach Konfederacji Lewiatan na polską prezydencją w Radzie UE w obszarze zdrowia: Europa pogłębiająca Unię Zdrowotną.