Inicjatorem konferencji o przyszłości Europy był prezydent Emmanuel Macron. Przewodnicząca von der Leyen poparła ją i włączyła do swojego programu. Stworzyła nawet osobne portfolio, które objęła wiceprzewodnicząca Dubravka Šuica. Pomysł Macron’a polegał na tym, aby umożliwić obywatelom wypowiedzenie się na temat przyszłego kierunku rozwoju Unii oraz wspólnie z Europejczykami znaleźć rozwiązania umożliwiające skuteczniejsze zarządzanie instytucjami UE (np. procesem wyłaniania Spitzenkandidaten oraz wprowadzenie międzynarodowych list w wyborach do Parlamentu Europejskiego). Innym ważnym tematem miała być dyskusja o zmianie traktatów w obszarach, w których jest to potrzebne dla przyspieszenia procesu decyzyjnego.
Konferencja jest wspólną inicjatywą Komisji Europejskiej, Rady oraz Parlamentu Europejskiego i instytucje te biorą na siebie odpowiedzialność za jej rezultat. 10 marca 2021r., szefowie unijnych instytucji podpisali wspólną deklarację, która głosi, że celem konferencji jest „zwiększenie roli obywateli w kształtowaniu przyszłych polityk i ambicji Unii, równocześnie zwiększając jej odporność na kryzysy”. W ramach konferencji planowany jest cykl wydarzeń w Brukseli oraz w regionach, podczas których obywatele będą mieli okazję wyrazić swoje poglądy na ważne dla nich tematy, m. in. poprzez krajowe panele obywatelskie. W organizacji debat pomoże interaktywna wielojęzyczna platforma cyfrowa, na której będą publikowane relacje i analizy z poszczególnych wydarzeń. Państwa członkowskie oraz instytucje regionalne i lokalne mogą również wnieść wkład w przebieg konferencji, organizując wydarzenia dedykowane tematom ważnym z punktu widzenia danej społeczności.
Dyskusje będą przebiegać w ramach wytyczonych przez zakres kompetencji UE lub „w których działanie UE przyniosłoby korzyści obywatelom Europy”. To ostatnie zdanie było kompromisem, aby pozostawić uchylone drzwi dla dyskusji o zmianie traktatów, czemu większość państw jest niechętnych. Podczas Konferencji poruszone zostaną na pewno priorytetowe tematy unijne, czyli zielona i cyfrowa transformacja, wpływ pandemii na społeczeństwa i gospodarkę, jak również zdrowie publiczne. Dodatkowo, interesariusze będą mogli zgłaszać inne, ważne dla nich kwestie.
Struktura zarządzania Konferencją o przyszłości Europy przedstawia się następująco:
1. Wspólne przewodnictwo, WP (Przewodniczący: Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego oraz Rady),
2. Zarząd składający się z przedstawicieli unijnych instytucji (każda z nich będzie miała po trzech przedstawicieli oraz maksymalnie czterech obserwatorów). W charakterze obserwatorów zapraszani będą przedstawiciele Komitetu Regionów oraz Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, a „w stosownych przypadkach” także przedstawiciele innych organów UE oraz partnerzy społeczni. Zarząd podlega bezpośrednio WP a decyzje ma podejmować w drodze konsensusu. 18 marca Parlament Europejski wyznaczył swoich przedstawicieli do Zarządu. Jednym z jego członków będzie Zdzisław Krasnodębski (EKR). Komisję Europejską reprezentować będzie wiceprzewodnicząca Dubravka Šuica, Maroš Šefčovič i Věra Jourová, a Radę – ambasadorzy Trojki,
3. Wspólny Sekretariat, który ma wspierać prace Zarządu,
4. Sesja plenarna konferencji będzie się odbywać co najmniej raz na sześć miesięcy. Będą w niej uczestniczyć przedstawiciele Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji Europejskiej, a także wszystkich parlamentów narodowych oraz obywateli. Reprezentowani będą także Komitet Regionów, EKES, partnerzy społeczni i społeczeństwo obywatelskie. Jej celem będzie zapewnienia, aby zalecenia krajowych i europejskich paneli obywatelskich, pogrupowane według tematów, były omawiane i analizowane bezstronnie, w jak najszerszym zakresie.
Konferencja o przyszłości Europy zostanie oficjalnie zainaugurowana 9 maja 2021 r. Inauguracyjna sesja plenarna mogłaby się odbyć tuż przed wakacjami, druga pod koniec 2021 r., a ostatnia wiosną 2022 r., czyli podczas francuskiej Prezydencji w Radzie UE, na czym bardzo zależy prezydentowi Macron. Końcowy wynik Konferencji zostanie przedstawiony w raporcie dla szefów unijnych instytucji. Państwa członkowskie będą musiały uzgodnić wówczas kolejne kroki, szczególnie jeśli jego zalecenia będą wymagały zmian traktatowych.
Cieszy nas, że partnerzy społeczni zostali wymienieni we Wspólnej deklaracji aż trzykrotnie. Na mocy Deklaracji otrzymaliśmy także możliwość realnego wpływy na proces decyzyjny. To doskonała okazja, aby podejmować tematy ważne dla biznesu, zarówno w Brukseli, jak i w Polsce. Według ostatniego badania Eurobarometru, Europejczycy uważają gospodarczy, przemysłowy i handlowy potencjał UE za jej główny atut na arenie globalnej, obok demokracji i praw człowieka.
Kinga Grafa, Dyrektorka biura Konfederacji Lewiatan w Brukseli
Konfederacja Lewiatan