Z uwagi na wciąż znaczną skalę zjawiska nieposiadania przez zatrudnionych cudzoziemców numeru PESEL, Konfederacja Lewiatan apeluje do resortu finansów, aby przy składaniu przez firmy informacji o dochodach i zaliczkach odprowadzonych w 2022 roku, umożliwić wpisywanie w PIT-11 ciągu takich samych liczb, zamiast numeru PESEL.
Obowiązujące regulacje w pełni umożliwiają obywatelom państw trzecich uzyskanie identyfikatora podatkowego PESEL. Jednakże pracodawca na etapie rekrutacji nie ma możliwości weryfikacji tej kwestii. Nie może również uzależnić zatrudnienia cudzoziemca od wykazania się przez niego posiadaniem numeru PESEL. Takiego wymogu nie ma też w prawie pracy oraz specustawie ukraińskiej, która umożliwia powierzenie pracy obywatelowi Ukrainy nieposiadającemu numeru PESEL. Z danych zebranych od firm przez Konfederację Lewiatan wynika, że nawet kilkanaście tysięcy zatrudnionych w tym roku cudzoziemców, głównie Ukraińców, nie ma numeru PESEL.
Z informacji uzyskanych z Ministerstwa Finansów wiadomo, że wpisanie ciągu tych samych cyfr w miejsce numeru PESEL uniemożliwi złożenie deklaracji PIT-11.Wielu płatników nie będzie mogło wysłać deklaracji podatkowej ze względu na nieprzekazanie przez cudzoziemca numeru PESEL. Grożą za to wysokie kary grzywny.
– Dlatego apelujemy do resortu finansów o ponowne rozważenie procedury składania przez płatników zatrudniających cudzoziemców informacji o dochodach i zaliczkach odprowadzonych za 2022 rok. Najlepszym rozwiązaniem byłoby umożliwienie firmom wpisywania w PIT-11 ciągu takich samych liczb, zamiast numeru PESEL – mówi Nadia Kurtieva, ekspertka Konfederacji Lewiatan.
Większość obywateli Ukrainy nastawia się na krótszy pobyt w Polsce. Zatrudnienie często ma charakter tymczasowy z uwagi na niepewną sytuację i chęć powrotu do kraju. Dla płatników wiąże się to ze szczególnym wyzwaniem, gdyż rezygnacja z pracy może nastąpić przed uzyskaniem numeru PESEL przez cudzoziemca. Nawet jeśli w momencie rozpoczęcia zatrudnienia cudzoziemiec deklaruje zamiar ubiegania się o numer PESEL, często nie dochodzi do tego w praktyce. Natomiast w przypadku zakończenia zatrudnienia z uwagi na utrudniony kontakt z byłym pracownikiem pozyskanie numeru do rozliczenia podatkowego jest niemożliwe. Pracodawcy nie dysponują żadnym legalnym instrumentem, który by umożliwił pozyskanie numeru ewidencyjnego jeśli do jego nadania doszło po zakończeniu zatrudnienia.
Z powodu braku ustawowego obowiązku uzyskania identyfikatora podatkowego przez cudzoziemców, jego posiadanie nie może być warunkiem powierzenia im pracy. Odmowa przyjęcia do pracy z uwagi na brakujący numer PESEL nie jest uzasadniona i stwarzałaby dodatkową przeszkodę w finansowym usamodzielnieniu się cudzoziemców (w tym przede wszystkim obywateli Ukrainy) i ich integracji na polskim rynku pracy.
Konfederacja Lewiatan