System kaucyjny może wejść w życie od 2026 roku [+MP3]

Wysłuchaj komentarza eksperta:

– Apelowaliśmy o wprowadzenie zmian, które zdaniem przedsiębiorców, współtworzących system kaucyjny pomogą w uniknięciu problemów organizacyjnych. Już od samego początku prac nad projektem ustawy proponowaliśmy przesunięcie startu systemu na 2026 rok. Z doświadczeń innych krajów wiedzieliśmy, że zbudowanie, efektywnego, powszechnego i przede wszystkim przyjaznego dla konsumentów systemu wymaga czasu i nie można tego zrobić w ciągu zaledwie kilku miesięcy. Dlatego wczorajsza decyzja senatorów to bardzo dobra wiadomość. Cieszy zrozumienie naszych postulatów – mówi Piotr Mazurek, ekspert Konfederacji Lewiatan.

Wiele przepisów trzeba doprecyzować

Zdaniem Konfederacji Lewiatan doprecyzowania wymagają też inne zapisy, które znalazły się w ustawie. Jednym z nich jest niefortunne objęcie systemem kaucyjnym jednostek handlowych, które w zdecydowanej większości sprzedają towary nieżywnościowe. W przypadku placówek takich jak sklepy odzieżowe, meblowe, budowlane, RTV/AGD  czy apteki i drogerie należy pamiętać, że są one kompletnie nieprzygotowane pod kątem logistycznym do odbioru opakowań i wypłacania kaucji konsumentom.

Ważne są też m.in. zwolnienie kaucji z podatku VAT, zmiany doprecyzowujące przepisy dla opakowań szklanych wielokrotnego użytku, powołanie organizacji parasolowej czy zwolnienie z obowiązku odbioru pustych opakowań i odpadów opakowaniowych przez kurierów i firmy świadczące usługi dostarczania i transportu żywności, w tym napojów.

Apteki w systemie kaucyjnym

Warto zwrócić szczególną uwagę na apteki, w których systemem kaucyjnym objęte będą m. in. opakowania po suplementach diety w płynie. Z jednej strony apteki jako placówki ochrony zdrowia, powinny koncentrować się przede wszystkim na profesjonalnej opiece nad pacjentem, w tym zapewnieniu mu dostępu do produktów leczniczych. Z drugiej strony doliczanie kaucji do produktów sprzedawanych w aptekach podniesie koszty jakie będą ponosić pacjenci. Dla wielu z nich suplementy, wraz z lekami, są produktami pierwszej potrzeby, które pełnią kluczową funkcję w codziennej profilaktyce zdrowotnej i wspomaganiu procesów leczenia.

– Włączenie aptek do systemu kaucyjnego będzie wiązało się z obciążeniem farmaceutów i techników farmaceutycznych dodatkowymi obowiązkami oraz z potencjalnymi trudnościami o charakterze organizacyjnym. Powinni oni skupić się na opiece nad pacjentami, a nie na naliczaniu kaucji czy zbieraniu pustych opakowań.

Ponadto apteki mają często ograniczoną przestrzeń, a w konsekwencji organizacja miejsca na zbiórkę opakowań mogłaby okazać się niemożliwa lub istotnie wpłynąć na komfort pacjentów i świadczonych usług. Dodatkowo oprogramowanie apteczne nastawione jest na weryfikacje autentyczności produktów tam sprzedawanych i nie jest przystosowane do pobierania kaucji. Nie można zapominać również o ograniczeniach ze względu na obowiązujący w Polsce całkowity zakaz reklamy aptek. Zgodnie z aktualnymi przepisami apteki nie mogą informować o prowadzonej działalności, z wyłączeniem jedynie informacji o lokalizacji i godzinach otwarcia. Każda informacja o systemie kaucyjnym, zwłaszcza dotycząca konkretnych produktów, tj. suplementów diety w płynie objętych kaucją, może być postrzegana jako niedozwolona reklama – mówi Marcin Piskorski, prezes Związku Pracodawców Aptecznych PharmaNET.

Apel o wyłączenie opakowań suplementów

Konfederacja Lewiatan apeluje o niedodawanie nowych obowiązków farmaceutom i technikom farmaceutycznym, a co za tym idzie wyłączenie aptek i opakowań po suplementach diety z systemu kaucyjnego, podobnie jak stało się to w przypadku opakowań po produktach leczniczych, wyrobach medycznych czy też  opakowaniach na napoje po produktach mlecznych.

– Wyłączenie opakowań suplementów diety z systemu kaucyjnego jest nie tylko kluczowe z punktu widzenia harmonizacji przepisów, ale także ochrony zdrowia publicznego. Suplementy diety, podobnie jak produkty lecznicze, zawierają substancje czynne, które mogą wchodzić w interakcje. Proponowane przez nasze organizacje wyłączenie może zostać wprowadzone przy użyciu prostego mechanizmu regulacyjnego, podobnego do tego, który już zastosowano dla wyrobów mleczarskich. Warto pamiętać również, że dla pacjentów każda dodatkowa opłata, jaką jest w tym przypadku kaucja, może stanowić istotne obciążenie finansowe, szczególnie w kontekście ograniczonych budżetów jakie posiadają często osoby starsze czy przewlekle chore, zmagające się z wysokimi kosztami leków i opieki zdrowotnej – mówi Ewa Jankowska, prezes PASMI.

Konfederacja Lewiatan