Po burzliwych negocjacjach Unia Europejska zatwierdziła w rocznicę rosyjskiej inwazji na Ukrainę kolejny pakiet sankcji, które szwedzka prezydencja, informując o unijnym porozumieniu, określiła „najpotężniejszymi i najdalej idącymi do tej pory”. Co zawiera 10. pakiet sankcji?
Najważniejsze elementy 10. pakietu sankcji UE:
Zakaz eksportu i ograniczenia dotyczące kolejnych produktów oraz technologii podwójnego zastosowania
W celu osłabienia sektorów rosyjskiego kompleksu wojskowo-przemysłowego, UE objęła sankcjami dodatkowe komponenty elektroniczne wykorzystywane w rosyjskich systemach uzbrojenia (np. w dronach, rakietach, helikopterach, innych pojazdach), a także wprowadziła zakaz dotyczący eksportu określonych metali ziem rzadkich i kamer termowizyjnych do zastosowań wojskowych. Sankcje obejmują również produkty, takie jak ogniwa, oprogramowanie, optyka, laser, półprzewodniki oraz elektroniczne układy scalone. Do listy wojskowych użytkowników końcowych dodano 96 kolejnych podmiotów powiązanych z rosyjskim kompleksem wojskowo-przemysłowym. Na liście, po raz pierwszy, znalazło się siedem irańskich podmiotów, które wykorzystuje komponenty importowane z UE do produkcji wojskowych dronów „Shahed” dostarczanych Rosji.
Zakaz eksportu na setki produktów, które mogą być wykorzystywane w ramach rosyjskich działań wojennych
Obejmuje to pojazdy, takie jak samochody ciężarowe (i ich części zamienne), naczepy i pojazdy specjalne, np. skutery śnieżne; towary, które mogą być łatwo przekierowane do rosyjskiego wojska, w tym np. generatory prądu, lornetki, anteny, radary, kompasy; konstrukcje i części konstrukcji jak mosty, wieże, wózki widłowe, dźwigi; towary kluczowe dla funkcjonowania i rozwoju rosyjskiego przemysłu (elektronika, części maszyn, pompy, maszyny do obróbki metali itp.); kompletne zakłady przemysłowe, urządzenia do produkcji elektroniki, wyciągarki kryształów, piece, obrabiarki, elektrody. Zakaz obejmuje również fentanyl i jego pochodne, prekursory chemiczne substancji działających na ośrodkowy układ nerwowy, szczepionki, immunotoksyny, niektóre produkty medyczne, zestawy diagnostyczne i do badań żywności. Dodatkowo, na liście znalazły się towary wykorzystywane w przemyśle lotniczym (na przykład silniki turboodrzutowe i turbośmigłowe).
Dodatkowe zakazy importu
Rozporządzenie zawiera również zakaz importu do UE m.in. bitumu i materiałów pokrewnych, takich jak asfalt, oraz kauczuku syntetycznego i sadzy.
Sektor finansowy
Kolejne trzy rosyjskie banki (Tinkoff Bank, Alfa Bank i Rosbank) zostały dodane do listy podmiotów objętych zamrożeniem aktywów i zakazem udostępniania środków finansowych i zasobów gospodarczych.
Dodatkowe środki o różnym charakterze
Dodatkowe środki obejmują zakaz zajmowania jakichkolwiek stanowisk przez obywateli rosyjskich w organach zarządzających przedsiębiorstw infrastruktury krytycznej państw członkowskich, a także zakaz udostępniania obywatelom i podmiotom rosyjskim zdolności magazynowania gazu w Unii (z wyłączeniem LNG). Wprowadzono również środki ułatwiające wycofywanie się z inwestycji na rosyjskim rynku. Prywatne loty między UE a Rosją, bezpośrednie lub przez państwa trzecie, powinny być zgłaszane z wyprzedzeniem. Wprowadzono także zakaz tranzytu towarów i technologii podwójnego oraz broni przez terytorium Rosji do państw trzecich.
Obowiązki sprawozdawcze i środki przeciwdziałające obchodzeniu przepisów
Nowy pakiet sankcji nakłada nowe obowiązki sprawozdawcze dotyczące informowania o aktywach Centralnego Banku Federacji. Jest to szczególnie istotne w kontekście potencjalnego wykorzystania rosyjskich środków publicznych do sfinansowania odbudowy Ukrainy po klęsce Rosji. Inne środki obejmują również obowiązki sprawozdawcze dotyczące zamrożonych środków finansowych i zasobów gospodarczych (w tym transakcji na krótko przed umieszczeniem ich w wykazie) oraz aktywów, które powinny zostać zamrożone.
Kolejne osoby i podmioty objęte sankcjami indywidualnymi
Na liście sankcyjnej znalazło się kolejnych 87 osób i 34 podmioty. Wśród podmiotów gospodarczych to m.in. Alfa-Bank, Rosbank, Tinkoff Bank, Fundusz Narodowego Bogactwa Rosji i Rosyjskie Narodowe Towarzystwo Reasekuracyjne. Na poziomie politycznym, od 20 grudnia 2022 r. sankcje objęły kolejnych członków rosyjskiej Rady Federacji, w tym przedstawiciela nielegalnie anektowanej tzw. Ługańskiej Republiki Ludowej oraz zastępcę sekretarza Rady Generalnej partii Jedna Rosja, 19 wiceministrów, szereg urzędników rządu rosyjskiego, w tym szefów agencji federalnych, 4 deputowanych do Dumy Państwowej, Ogólnorosyjski Front Narodowy. Na liście sankcyjnej znaleźli się również rosyjscy dowódcy wojskowi i dwóch członków Grupy Wagnera, a także osoby odpowiedzialne za deportacje i przymusowe adopcje ukraińskich dzieci. Sankcjami zostały objęte również cztery osoby z Iranu zaangażowane w opracowywanie i dostarczanie dronów używanych przez Rosję przeciwko Ukrainie.
Zawieszenie licencji nadawczych kolejnym stacjom
Aby przeciwdziałać międzynarodowej kampanii dezinformacji prowadzonej przez Federację Rosyjską zawieszono również licencje nadawcze dwóm kolejnym stacjom: RT Arabic i Sputnik Arabic.