KE ogłosiła 18 marca br. plan działania dotyczący przygotowania Komunikatu ws. Planu Celu Klimatycznego na 2030 r., który zostanie dołączony do wniosku zmieniającego poziom redukcji emisji na 2030 r. zgodnie z art. 2 ust. 3 Prawa Klimatycznego. Jest to bardzo istotny dokument, bo na jego podstawie KE podejmie decyzję dot. zwiększonego celu redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. (50 – 55% w porównaniu do poziomu z 1990 r.).
Komisja twierdzi, że zwiększenie celu redukcji emisji na 2030 r. doprowadziłoby do bardziej stopniowej rocznej ścieżki redukcji i podziału wysiłków między dniem dzisiejszym a 2050 r. Jest jednak także świadoma, że ten znaczny wzrost ambicji na 2030 r. skróciłby czas na dostosowanie się podmiotów gospodarczych do nowych celów. W związku z tym, Komunikat oceni jak zwiększyć ambicje w sposób, który najlepiej przyczyni się do zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz poprawy konkurencyjności gospodarczej UE poprzez przyspieszenie wdrażania innowacji i modernizację europejskich przedsiębiorstw. Komisja stwierdza również, że dokona oceny wykonalności, kosztów i możliwości związanych z koniecznym wdrożeniem czystych technologii. Komisja przeanalizuje potrzebę modernizacji bazy przemysłowej UE i zapewnienia sprzyjającego otoczenia dla MŚP, wpływ na globalną pozycję konkurencyjną UE, a także wpływ makroekonomiczny np. w sprawie miejsc pracy i wzrostu gospodarczego oraz potencjalnego ryzyka ucieczki emisji.

W drugim kwartale 2020 r. spodziewane są dalsze konsultacje publiczne, które będą otwarte przez 12 tygodni. W oparciu o wcześniejszą wypowiedź Wiceprzewodniczącego Komisji Fransa Timmermansa z tego miesiąca, Komunikat zostanie opublikowany we wrześniu 2020 r. wraz z wnioskiem zmieniającym niedawno zaproponowane europejskie Prawo Klimatyczne, ustanawiając ambicje na 50 lub 55% redukcji emisji do 2030 r.

Do dnia 15 kwietnia br. KE zbiera opinie na temat przedmiotowego dokumentu, które można zgłaszać tutaj.

Konfederacja Lewiatan

Kryzys kryzysem, ale prace koncepcyjne, regulacyjne, strategiczne w Brukseli trwają, choć z pewnością w zwolnionym tempie. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny zawiesił swoje spotkania i pracuje zdalnie do 27 marca. Jeśli granice będą zamknięte, a na to wygląda, spotka się pewnie nie wcześniej niż w maju. Niemniej warto przyjrzeć się liście nowych prac Komitetu, które, jak zawsze, wynikają albo ze zlecenia Komisji Europejskiej, albo Prezydencji, albo inicjatywy Komitetu.

Część nowych prac, podjętych w lutym lub marcu, jest związana z unijnymi strategiami. Komitet będzie pracował nad opiniami dotyczącymi strategii przemysłowej, strategii dla MSP, strategii równości płci, czy strategii bioróżnorodności do 2030. Do tego zestawu warto dodać też opinię dotyczącą przemysłowego wymiaru bezpieczeństwa Unii. To jest akurat projekt z inicjatywy własnej, ale może okazać się fundamentalnie ważny, bowiem pandemia każe spojrzeć nieco krytyczniej na skutki globalizacji i problem koniecznej samowystarczalności kontynentu. Tu może się zmieścić również kwestia bezpieczeństwa lekowego Europy, które można zapewnić przywracając w UE produkcję substancji czynnych leków generycznych, dziś w przeważającej mierze importowanych z Chin (europejscy producenci leków oryginalnych sami produkują takie substancje, gdyż próby robienia tego gdzie indziej, kończyły się kradzieżą innowacyjnego patentu). To wymagałoby zgody na nieco wyższe ceny leków, gdyż koszty produkcji w Europie są także wyższe. Z pewnością wymiar strategiczny będzie miał Europejski Pakt Klimatyczny.

Część opinii ma w tytułach przymiotnik „nowy”: nowy plan działań związanych z GOZ, cele zrównoważonego rozwoju w nowych modelach biznesowych, nowe rozwiązania dla zrównoważonej produkcji surowców. Inne, choć bez tego przymiotnika, kreślą pewną przyszłość albo staną się bazą do takiej prognozy: biała księga w sprawie sztucznej inteligencji, inkluzywna i zrównoważona Unia Bankowa, plan wzmocnienia jednolitego rynku czy w kierunku zrównoważonej konsumpcji.

Komitet pracuje też lub będzie pracował nad konkretnymi propozycjami jak: opodatkowanie gospodarki współdzielenia czy mechanizmy podatkowe na rzecz redukcji emisji CO2. Spośród wielu innych, istotne są opinie wprost odnoszące się do europejskich wartości: ochrona wolności mediów i ich różnorodności, praworządność i jej wpływ na wzrost gospodarczy czy godziwa płaca minimalna w Europie. Na koniec projekt opinii prognostycznej o bardzo stanowczym tytule: nie będzie zielonego ładu bez ładu społecznego.

Więcej: www.eesc.europa.eu

Konfederacja Lewiatan

„Zobowiązanie podjęte na wczorajszym szczycie Rady Europejskiej, aby zrobić wszystko, co konieczne, w celu rozwiązania poważnego kryzysu, przed którym stoimy, jest mile widziane przez europejską społeczność przedsiębiorców. Państwa członkowskie w całej UE już teraz podejmują działania, w szczególności mające na celu utrzymanie przepływów pieniężnych przedsiębiorstw. Opiera się to o pełną elastyczność Paktu Stabilności i Wzrostu, specjalne środki w celu uwolnienia funduszy UE oraz skoordynowanego EBC i EBI.” – powiedział Pierre Gattaz, Prezydent BusinessEurope.

„Zapewnienie przetrwania kryzysu wszystkim firmom posiadającym rentowne modele biznesowe będzie niewątpliwie wymagało podjęcia dalszych środków w nadchodzących tygodniach i miesiącach. BusinessEurope i nasze federacje członkowskie będą nadal ściśle współpracować z rządami i instytucjami UE w celu zapewnienia wszelkich niezbędnych środków. Europa sprosta wyzwaniu COVID-19 tylko wtedy, gdy nasz ważny ekosystem biznesowy pozostanie nienaruszony i gotowy do ożywienia gospodarczego, a to będzie wymagać działania w duchu solidarności. Przedsiębiorstwa w całej Europie już teraz okazują swoją solidarność poprzez wyjątkowe działania, takie jak ukierunkowanie produkcji i dzielenie się wiedzą specjalistyczną, w celu zapewnienia tak pilnie potrzebnego sprzętu medycznego i ochronnego. W naszym interesie leży, aby ta solidarność funkcjonowała między wszystkimi rozmiarami przedsiębiorstw, między przedsiębiorstwami a rządami oraz między państwami członkowskimi. Przede wszystkim musimy utrzymać ogólnoeuropejskie łańcuchy dostaw i zachować jednolity rynek europejski. Oba są niezbędne do dostarczenia towarów, na których polegamy w nadchodzących tygodniach. I nie możemy zapominać, że przepływy handlowe i inwestycyjne z resztą świata są równie ważne dla utrzymania odporności gospodarczej i uniknięcia niedoborów dostaw w Europie” – dodał Pierre Gattaz.

Konfederacja Lewiatan

Po opublikowaniu Białej Księgi dotyczącej sztucznej inteligencji, Komisja LIBE postanowiła, jako kolejny krok, omówić kwestię sztucznej inteligencji w sprawach karnych oraz jej wykorzystanie przez organy ścigania.

Zagadnienie wykorzystania sztucznej inteligencji w działaniach organów ścigania budzi wiele obaw, a także wątpliwości nie tylko ze strony europejskich decydentów, ale przede wszystkim ze strony społeczeństwa, które nadal dysponuje zbyt małą wiedzą na temat tej technologii, niejednokrotnie utożsamiając ją jedynie z aktywnością maszyn czy robotów. Problem ten z pewnością pogłębia brak jednej, uniwersalnej definicji sztucznej inteligencji, co skutkuje nieumiejętnym podawaniem przykładów jej zastosowań, a także ogólnym zwiększeniem obaw społeczeństwa wobec nowych technologii. Warto wskazać, iż niedawno opublikowana Biała Księga również nie zawierała definicji sztucznej inteligencji. Nadmieniono jedynie, iż przyszła definicja obejmować będzie słowa dane oraz algorytmy.

Podczas dyskusji zwrócono szczególną uwagę na nowe rodzaje przestępstw, które wykorzystują sztuczną inteligencję, jak choćby cyberprzestępczość, zorganizowane formy przestępczości polegające na przechwytywaniu płatności i przekazywaniu na wskazane konta bankowe, tworzenie fałszywych kont i domen internetowych, interwencja w procesy wyborcze, deepfakes, czy dezinformacja.

Ważne miejsce w debacie zajął temat stosowania technologii rozpoznawania twarzy przy wykorzystywaniu sztucznej inteligencji. Obecnie stosuje się tę technologię w celach prewencyjnych i identyfikacyjnych, jednak ciągle pojawiają się obawy związane z niewłaściwym wykorzystaniem pozyskanych danych biometrycznych. Co więcej, istnieje realne ryzyko dyskryminacji oraz nieuzasadnionej kryminalizacji będące konsekwencją użycia nieodpowiednich danych wejściowych. Nie można bowiem zapominać o tym, iż jakość danych wejściowych przetwarzanych przez dane algorytmy bezpośrednio rzutuje na jakość danych wyjściowych, a więc tych, które otrzymujemy jako końcowy efekt przetwarzania danych. W wątpliwość poddano możliwość wykorzystania na szeroką skalę technologii rozpoznawania twarzy w miejscach publicznych, która powinna zostać uprzednio dokładnie omówiona i precyzyjnie uregulowana, gdyż bez podjęcia tych kroków może ona naruszać prawa podstawowe, a przede wszystkim prawo do prywatności. Zgodnie stwierdzono, że kluczową kwestią jest stopień kontroli jaki technologia rozpoznawania twarzy pozostawia człowiekowi.

Skupiając się na wykorzystaniu sztucznej inteligencji w działaniach organów ścigania, członkowie Komisji LIBE przywołali konkretne przykłady zastosowania technologii w aktywności organów ściągania. Obecnie stosuje się sztuczną inteligencję do prognozowania gdzie należy prowadzić działania policyjne oraz kogo należy poszukiwać. Ponadto jest ona niezwykle pomocna w praktykach przewidywania tendencji w przestępczości – Wielka Brytania oraz Stany Zjednoczone już stosują sztuczną inteligencję, aby zidentyfikować osoby, które z dużym prawdopodobieństwem ponownie popełnią przestępstwo i tym samym organy ścigania próbują zapobiec recydywie. Praktyki te jednak po raz kolejny dla dużej grupy osób jawią się jako wątpliwe, gdyż ich nadużywanie bądź też nieumiejętne stosowanie może doprowadzić do naruszenia praw podstawowych oraz przepisów RODO. Co więcej, zwrócono uwagę na liczne wątpliwości w kwestii profilowania potencjalnych przestępców, gdyż możliwe są działania dyskryminacyjne organów ścigania korzystających ze sztucznej inteligencji. Algorytm odzwierciedla i intensyfikuje bowiem tendencje obecne w historycznych danych. Uprzedzenia „wbudowane” w dane mogą bezpośrednio wpływać na prawo do sprawiedliwego procesu czy zasadę domniemania niewinności. W celu zapewnienia wskazanej odpowiedzialności za algorytmy oraz ich rozliczalność niezbędnym jest więc przyjęcie podejścia stawiającego człowieka w centrum tej technologii, tak aby sztuczna inteligencja była godna zaufania. Osiągnięcie tego jest realne, jednakże koniecznym jest uczynienie procesu decyzyjnego sztucznej inteligencji możliwym do analizy i prześledzenia. Po raz kolejny podkreślono jeden z największych obecnie problemów z jakim zmaga się obszar sztucznej inteligencji, mianowicie mimo zapowiedzi przeznaczania na rozwój tej technologii 20 mld euro rocznie wciąż brak jest odpowiedniej liczny ekspertów w dziedzinie sztucznej inteligencji, którzy byliby wystarczająco zaznajomieni z aspektami etycznymi jej wykorzystania.

Już dziś wiemy, że przepisy RODO nie są wystarczające, aby regulować sztuczną inteligencję. Powstaje jednak pytanie co z przyszłymi regulacjami w zakresie sztucznej inteligencji? W jakim stopniu możemy oczekiwać, iż będą one jednolite we wszystkich państwach członkowskich, skoro obecnie możemy zaobserwować znaczne różnice we wdrożeniu przepisów rozporządzenia o ochronie danych? Bazując na przesłankach Białej Księgi, najprawdopodobniej pojawi się sektorowe podejście do sztucznej inteligencji, które powinno uwzględniać fundamentalne wartości UE. Warto podkreślić, iż potrzebna będzie także debata wokół zaproponowanego przez Komisję Europejską podejścia opartego na ryzyku. Samo pojęcie ryzyka jest bowiem pojęciem subiektywnym, zmiennym w czasie. Nie możemy więc traktować go jako wartości stałej.

Konfederacja Lewiatan