Archiwa Aktualności - Konfederacja Lewiatan

Powrót

Kobiety nadal zajmują tylko 17% miejsc w radach nadzorczych i zarządach firm w Polsce. Funkcje prezesek sprawuje 5% kobiet, a przewodniczących rady nadzorczej 12% - wynika z raportu przygotowanego przez Deloitte.

badanie kobiety zarządy

Według światowego badania 23% kobiet zasiada w radach nadzorczych i zarządach firm. Autorzy raportu “Women in the boardroom. Budowanie kultury równości i włączającego przywództwa w radach nadzorczych i zarządach”, podają, że przy istniejącym tempie zmian równa reprezentacja (parytet) będzie musiała poczekać aż do 2073 r. w przypadku przewodniczących i do 2111 r. w przypadku prezesek przedsiębiorstw.

Nierówność płci w gospodarce

– Coraz więcej kobiet wchodzi na rynek pracy w Polsce, zajmuje stanowiska kierownicze, zakłada własną firmę, jednak wciąż napotyka liczne bariery na swojej ścieżce kariery. Nierówność płci w gospodarce wynika z wielu czynników, m.in. długotrwałych barier strukturalnych i przemian społeczno-ekonomicznych. Przyczyn niskiej reprezentacji kobiet na wyższych stanowiskach kierowniczych dopatrywać się należy zarówno w indywidualnym podejściu, jak i w czynnikach zewnętrznych. Część barier ma naturę psychologiczną i dotyczy pewności siebie i wiary we własne możliwości. Z drugiej strony musimy walczyć ze stereotypami, które „wypychają” kobiety z życia ekonomicznego i sprowadzają ich rolę do „opiekunki domowego ogniska” – mówi Nadia Kurtieva, ekspertka Konfederacji Lewiatan.

Parytety mogą pomóc

Stosowanie kwot i parytetów samo w sobie nie gwarantuje jeszcze równego dostępu kobiet i mężczyzn do pełnienia funkcji decyzyjnych ze względu na inne bariery, które mogą napotykać kobiety w karierze zawodowej, jak chociażby konieczność pogodzenia pracy z obowiązkami rodzicielskimi. Mimo to, warto zauważyć, że ustawowe gwarancje równości oddziałują na opinię społeczną i sygnalizują problem niedostatecznej reprezentacji kobiet na stanowiskach kierowniczych. Instytucjonalne mechanizmy zwiększenia udziału kobiet w zarządach przyczyniają się do zmiany postrzegania kategorii płci w biznesie i w perspektywie mają doprowadzić do sytuacji, w której wymóg zrównoważenia organów decyzyjnych pod względem płci będzie przestrzegany automatycznie bez konieczności stosowania kwot lub parytetów.

Unia Europejska interweniuje

Udział kobiet w organach zarządczych pozostaje od wielu lat na właściwie niezmiennym poziomie. Obserwujemy tylko nieznaczny wzrost. Z tego względu pojawia się coraz więcej głosów, że bez ustawowych kwot zmiana będzie trwała za długo. Unia Europejska także wprowadza odpowiednie przepisy. Od lipca 2026 r. będzie obowiązywać dyrektywa UE w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów spółek giełdowych oraz powiązanych środków, która wymusi na spółkach giełdowych, aby 40% stanowisk dyrektorów niewykonawczych lub 33% wszystkich stanowisk kierowniczych zajmowały osoby należące do niedostatecznie reprezentowanej płci.

Różnorodność przynosi korzyści

– Próg 30% lub 1/3 danego gremium decyzyjnego został uznany za tzw. „masę krytyczną”, czyli minimalny udział, przy którym głosy mniejszości zaczynają mieć wpływ na decyzje podejmowane przez większość. Różnice, wynikające z odmiennych potrzeb i wartości kobiet i mężczyzn są niezbędne dla różnorodności, która niesie ze sobą korzyści zarówno w biznesie, jak i w życiu społecznym. Ważne jest, aby kobiece i męskie perspektywy były uwzględniane w równym stopniu podczas procesu decyzyjnego. Wprowadzenie minimalnego progu udziału niedoreprezentowanej płci w składzie zarządu lub rady nadzorczej jest szybką ścieżką zwiększenia partycypacji kobiet i stanowi alternatywę stopniowej ewolucyjnej zmiany reprezentacji, która ze względu na bariery strukturalne będzie odbywała się w niezwykle powolnym tempie. Stworzenie odgórnych mechanizmów i ram prawnych przyspieszających poprawę równowagi płci w procesie decyzyjnym jest zatem kluczowe w zagwarantowaniu równości szans – dodaje Nadia Kurtieva.

Raport przeczytasz tutaj

Konfederacja Lewiatan

Powrót

Ministerstwo Zdrowia rozpoczęło prekonsultacje na temat nowelizacji zakazu reklamy aptek. Do końca miesiąca strona społeczna może zgłaszać swoje propozycje i stanowiska. Jest to związane z postępowaniem w TSUE i skargą Komisji Europejskiej przeciwko Polsce, dotyczącymi przepisów ograniczających działalność reklamową aptek, a rozpoczętymi na wniosek Konfederacji Lewiatan.

apteki lewiatan zakaz reklamy

13 marca 2024 r. do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wpłynęła skarga Komisji Europejskiej przeciwko Polsce, dotycząca przepisów ograniczających już od kilkunastu lat działalność reklamową podmiotów prowadzących apteki w Polsce, zawartych w art. 94a ust. 1 ustawy – Prawo farmaceutyczne. Komisja Europejska podjęła działania w związku ze skargą Konfederacji Lewiatan.

Komisja Europejska wskazała, że polskie prawo narusza dyrektywę o handlu elektronicznym oraz art. 49 i 56 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w zakresie, w jakim zakazuje wszelkich form komunikacji handlowej, w tym drogą elektroniczną. W związku z tym ostatecznie przyjęte rozwiązanie legislacyjne w zakresie reklamy aptek powinno być zgodne z prawem unijnym i praktykami przyjętymi w poszczególnych państwach wspólnoty, gdzie reklama aptek jest co do zasady dopuszczalna, a jej zakres jest uregulowany.

– Polska jest ewenementem na mapie Europy. W innych państwach UE standardem wspieranym przez państwo są usługi i programy realizowane w aptekach, a komunikacja pomiędzy pacjentem a farmaceutą i apteką są pożądaną wartością społeczną – komentuje Kacper Olejniczak, dyrektor departamentu ochrony zdrowia i sektora life sciences Konfederacji Lewiatan.

– Obowiązujący już od kilkunastu lat zakaz nie sprzyja przede wszystkim pacjentom, którzy pozbawieni są informacji o ofercie i usługach dostępnych w aptekach. Usługi farmaceutyczne, chociaż formalnie dopuszczone, są oferowane jedynie w ograniczonym zakresie. Apteki w obawie przed sankcjami powstrzymują się od informowania o ich dostępności albo po prostu ich nie wprowadzają obawiając się, że pacjenci i tak się o nich nie dowiedzą. Zakaz uniemożliwia także udział aptek w programach społecznych, na przykład w rządowym programie Karta Dużej Rodziny, w ramach którego rodziny wielodzietne otrzymują zniżki na zakup szeregu towarów i usług – argumentuje Marcin Piskorski, prezes Związku Pracodawców Aptecznych PharmaNET.

Zakaz reklamy w obecnym kształcie wyewoluował w zakaz informowania, czego skutkiem jest karanie właścicieli aptek m. in. za umieszczanie na witrynie apteki informacji o prowadzonych wewnątrz szczepieniach czy fakcie, że personel apteki mówi po ukraiński. Ściganie aptekarzy to zaś dziś główne zajęcie urzędników Inspekcji Farmaceutycznej.

Konfederacja Lewiatan i PharmaNET biorą udział w rozmowach toczących się w ramach dialogu społecznego zainicjowanego przez Ministerstwo Zdrowia. Przedstawią także swoje stanowisko w prekonsultacjach.

– Mając na uwadze dobro polskich pacjentów oraz służącego im kluczowego sektora polskiej gospodarki, proponujemy zmianę obecnie obowiązujących przepisów na wzór rozwiązań obowiązujących w innych państwach unijnych, gdzie regulacje dotyczące reklamy aptek kierowanej do publicznej wiadomości zamiast całkowitego zakazu, zawierają jedynie pewne ograniczenia, jak np. brak możliwości kierowania do publicznej wiadomości reklamy dotyczącej leków refundowanych czy oferowanie jakichkolwiek korzyści w zamian za nabycie produktu leczniczego – informuje Marcin Piskorski. – Jeśli chcemy rozwiązać te kwestie w Polsce, musimy podążać drogą rozwiązań wypracowanych w UE. Wtedy unikniemy procesu przed TSUE, a sprawę uda rozwiązać się polubownie – dodaje.

Konfederacja Lewiatan

Powrót

53% przedsiębiorców uważa, że presja ze strony pracowników na wzrost wynagrodzeń jest podobna jak rok temu. 39% podkreśla, że jest zdecydowanie większa - wynika z kwietniowego badania, które na zlecenie Konfederacji Lewiatan przeprowadził CBM Indicator.

indeks lewiatan płace

Podobną jak przed rokiem presję na wzrost płac sygnalizują przedsiębiorstwa małe (55%), duże (54%) i średnie 47%). Większy nacisk na podwyżki wynagrodzeń odczuwają szczególnie firmy średnie (40%) i małe (39%). W przypadku firm dużych odsetek odpowiedzi wynosi 34%.

Polska prezydencja w UE

60% przedsiębiorców spodziewa się, że nadchodząca polska prezydencja w UE nie będzie miała wpływu na sytuację biznesu w Polsce. 40% przewiduje, że korzystnie wpłynie na działalność gospodarczą. Im większa firma tym mocniejsze przekonanie o korzyściach z naszej prezydencji. W przypadku przedsiębiorstw dużych wynosi ono 56%, średnich 44%, a małych tylko 37%.

Obietnice wyborcze rządu

48% przedsiębiorców było przekonanych, że po pierwszych 100 dniach funkcjonowania rządu zostanie zrealizowana tylko niewielka część obietnic wyborczych, które nowa koalicja złożyła przedsiębiorcom. 24% uważało, że rząd w ogóle nie zrealizuje obietnic. W to, że rząd zrealizuje większość zapowiedzi wierzyło 26% firm.

Cykliczne badanie nastrojów przedsiębiorców „Indeks Biznesu” przeprowadził w kwietniu br., na reprezentatywnej próbie przedsiębiorców, CBM Indicator na zlecenie Konfederacji Lewiatan.

Konfederacja Lewiatan

Powrót

Dostosowanie polskich przepisów do AI Act, ścisłą współpracę międzynarodową i wsparcie innowacji, demokratyzację AI w opiece zdrowotnej czy mocniejszą ochronę danych osobowych - rekomenduje Konfederacja Lewiatan w kontekście rozwoju sztucznej inteligencji.

lewiatan rekomendacje sztuczna inteligencja

– Postulujemy, aby proces wdrożenia unijnego rozporządzenia AI Act do porządku krajowego opierał się na szeroko prowadzonych konsultacjach i wysłuchaniach publicznych, w których powinni brać aktywny udział przedstawiciele jak największej liczby branż i sektorów. Po przyjęciu AI Act organy odpowiedzialne powinny wydawać wskazówki dotyczące kwalifikacji systemów AI i oceny ryzyka, po poprzedzeniu konsultacji społecznych – mówi Eliza Turkiewicz, ekspertka Konfederacji Lewiatan.

Rekomendacje Lewiatana dotyczące sztucznej inteligencji

1. Dostosowanie naszych przepisów do prawa UE

Postrzegamy dostosowanie polskich przepisów do zgodności z unijnym aktem w sprawie sztucznej inteligencji oraz interpretacje ułatwiające ich stosowanie jako kluczowe wyzwanie, wymagające szczegółowej analizy prawa polskiego i unijnego. W naszej ocenie, w tym celu niezwykle istotne i potrzebne mogą się okazać konsultacje i ścisła współpraca wielu branż, w tym w szczególności sektora technologicznego oraz branż zainteresowanych wykorzystaniem narzędzi AI oraz organów państwowych. Prace legislacyjne powinny uwzględniać potrzeby i wyzwania związane z rozwojem technologii AI oraz możliwości współpracy i regulacji na arenie międzynarodowej.

2. Wzmocnienie współpracy międzynarodowej i wsparcie dla polskich firm

Jesteśmy przekonani, że celem polityki dotyczącej sztucznej inteligencji w Polsce powinno być wspieranie krajowych firm korzystających z AI oraz tych, które mają potencjał wykorzystania takich rozwiązań. Aby to osiągnąć, należy promować i zwiększać wykorzystanie nowoczesnych technologii AI przez polskie przedsiębiorstwa, bez względu na ich wielkość, oraz zwiększać liczbę rozwiązań AI produkowanych w Polsce lub przez nasze firmy. Zachęty finansowe, takie jak preferencje podatkowe czy dofinansowania projektów związanych z AI, powinny być dostępne dla wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od sektora czy rozmiaru działalności. To może przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności wielu polskich firm. Ponadto, wierzymy w konieczność budowania mostów między sektorem publicznym, prywatnym, akademickim, organizacjami pozarządowymi oraz środowiskiem międzynarodowym w celu wsparcia wymiany wiedzy i doświadczeń związanych z AI.

3. Zwiększenie bezpieczeństwa danych osobowych

Rozwój sztucznej inteligencji rodzi nowe możliwości i zagrożenia dla ochrony danych osobowych. Wzrasta potrzeba zabezpieczenia danych osób objętych przetwarzaniem w systemach opartych na AI. Ważne jest, aby harmonizować obowiązujące przepisy dotyczące ochrony danych osobowych z regulacjami związanymi ze sztuczną inteligencją. Uważamy, że należy szczególnie dopilnować spójnego podejścia do ochrony danych w ramach RODO i AI Act oraz ich implementujących przepisów. Te regulacje powinny działać wspólnie, by uniknąć niezgodności i nadmiernego uregulowania. Wskazane jest ściślejsze współdziałanie między Prezesem Urzędu Ochrony Danych Osobowych a właściwym organem ds. AI, wyznaczonym zgodnie z AI Act.

4. Upowszechnienie AI w opiece zdrowotnej

Sztuczna inteligencja rewolucjonizuje opiekę zdrowotną, przyśpieszając prace badawcze nad tworzeniem nowych leków, poprawiając diagnostykę, zmniejszając koszty leczenia i prognozując skutki terapii. Jej wykorzystanie staje się standardem globalnym i kluczowym elementem dla placówek medycznych, które borykają się z wyzwaniami finansowymi i kadrowymi. Niestety, większość polskich instytucji zdrowia nie może teraz cieszyć się korzyściami cyfryzacji.

W związku z tym, proponujemy oparcie systemów rządowych na rozwiązaniach chmurowych oraz elastyczne dostosowanie placówek medycznych do ich wykorzystania. Ponadto, apelujemy o wspólne działania z branżą w celu opracowania klarownych wytycznych dotyczących używania sztucznej inteligencji w medycynie, wspierając ich kliniczne zastosowania i doskonaląc organizację opieki zdrowotnej. Te wytyczne powinny promować zasady odpowiedzialnej sztucznej inteligencji oraz ułatwiać wprowadzanie innowacji medycznych.

5. Zintensyfikowanie edukacji w zakresie AI i higieny cyfrowej

W kontekście sztucznej inteligencji nie możemy zapomnieć o jednym z najważniejszych filarów jej funkcjonowania jaką jest edukacja i higiena cyfrowa. Uważamy za konieczne inicjowanie i wspieranie programów edukacyjnych i szkoleniowych na wszystkich szczeblach edukacji, aby zwiększyć świadomość i umiejętności związane z AI wśród obywateli i pracowników, przedsiębiorców różnych sektorów. Wprowadzenie łatwo dostępnych a być może obowiązkowych dla dzieci lub młodzieży kursów higieny cybernetycznej – umiejętności krytycznego podejścia do treści dostępnych w mediach masowych.

6. Adaptacja pracowników do nowej ery technologicznej

Rozwój sztucznej inteligencji w różnych sektorach niesie ze sobą zarówno nowe możliwości, jak i obawy o utratę pracy i zmianę charakteru istniejących stanowisk. Automatyzacja procesów może zwiększyć efektywność pracowników, pozwalając im skupić się na bardziej skomplikowanych zadaniach. Jednakże może też sprawić, że niektóre stanowiska staną się mniej istotne lub ograniczy się zakres ich obowiązków. W związku z tym konieczne jest odpowiednie przygotowanie pracowników, niezależnie od formy zatrudnienia, do zmieniającej się dynamiki rynkowej. Należy regularnie analizować ryzyko i szanse związane z tworzeniem nowych miejsc pracy. Długoterminowym celem powinno być zwiększenie zarówno ilości, jak i jakości zatrudnienia poprzez rozwój sztucznej inteligencji.

7. Dostęp do wiarygodnych danych potrzebnych sektorowi finansowemu

Sztuczna inteligencja ma coraz większe znaczenie w sektorze finansowym, przynosząc zaawansowane możliwości analizy danych, automatyzacji procesów i optymalizacji decyzji biznesowych. Pragniemy zwrócić uwagę, że kształtowanie polityki sztucznej inteligencji musi uwzględniać podstawowy element, bez którego systemy sztucznej inteligencji nie mogą funkcjonować: dostęp do dobrej jakości, wiarygodnych danych. Postulujemy zatem umożliwienie przekazywania przez potencjalnych i aktualnych kredytobiorców dotyczących ich danych z ZUS w sposób zautomatyzowany (np. przez API), do instytucji pożyczkowych, które oceniają ich zdolność kredytową oraz umożliwienie przez osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą przekazywania danych z urzędów skarbowych o wysokości zapłaconego podatku VAT (w celu oszacowania ich dochodów) w sposób zautomatyzowany (np. przez API), do instytucji pożyczkowych, które oceniają ich zdolność kredytową.

8. Cyfryzacja sądów i dokumentów sądowych

W Polsce co roku notuje się wzrost liczby spraw sądowych i wydanych orzeczeń, co już teraz prowadzi do istotnych opóźnień w procesach sądowych i obniżenia wydajności systemu. Wdrożenie dużych modeli językowych w sposób ostrożny i akceptowalny społecznie mogłoby częściowo usprawnić procesy sądowe i zwiększyć efektywność sądownictwa. Jednak, aby w ogóle rozważać tę możliwość w przyszłości, niezbędna jest wcześniejsza cyfryzacja sądów oraz dokumentów sądowych, która do tej pory nie została przeprowadzona. Inne kraje Unii Europejskiej oraz instytucje unijne oraz prywatne sądownictwo arbitrażowe już korzystają z takich rozwiązań w różnym stopniu. Bez działań mających na celu cyfryzację, państwowy system sądownictwa może się załamać. Dlatego niezbędne jest jak najszybsze inwestowanie w cyfryzację sądów.

Zobacz rekomendacje Lewiatana dotyczące sztucznej inteligencji

Konfederacja Lewiatan

Powrót

76% przedsiębiorców nie popiera pomysłu wprowadzenia 4-dniowego tygodnia pracy. Prawie dwie trzecie uważa, że odblokowanie pieniędzy z KPO będzie miało pozytywny wpływ na działalność ich firm - wynika z kwietniowego badania, które na zlecenie Konfederacji Lewiatan przeprowadził CBM Indicator.

4-dniowt tydzień pracy indeks lewiatan

Wprowadzenia 4-dniowego tygodnia pracy zdecydowanie nie popierają firmy duże (78%), średnie (77%) i małe (75%). Podoba się ten pomysł tylko 24% przedsiębiorców, w tym 25% małych firm, 22% dużych i 21% średnich.

Pieniądze z KPO

61% przedsiębiorców spodziewa się, że odblokowanie pieniędzy z KPO będzie miało pozytywny wpływ na ich firmy. Uważa tak 72% dużych firm, 63% średnich i 59% małych. Nie zgadza się z tym poglądem 38% przedsiębiorców. Najwięcej wątpiących jest wśród firm małych (40%). O pozytywnym wpływie pieniędzy z KPO na biznes nie jest też przekonanych 37% średnich firm i 26% dużych.

Tworzenie prawa w UE

60% przedsiębiorców chce, aby ich firma miała możliwość angażowania się w proces tworzenia prawa na poziomie UE. Szczególnie za tym opowiadają się firmy duże (76%). Ale także 61% średnich i 59% małych.

39% przedsiębiorców nie ma potrzeby angażowania się w tworzenie prawa na poziomie UE.

Cykliczne badanie nastrojów przedsiębiorców „Indeks Biznesu” przeprowadził w kwietniu br., na reprezentatywnej próbie przedsiębiorców, CBM Indicator na zlecenie Konfederacji Lewiatan.

Konfederacja Lewiatan

Powrót

Zachęcamy przedstawicieli naszych firm członkowskich do uczestnictwa w pracach nowo tworzonej grupy ds. współpracy z Ukrainą. Jej zadaniem będzie informowanie o możliwych formach i zasadach współdziałania z ukraińskimi partnerami.

grupa Ukraina współpraca

Proponujemy stworzenie w ramach Konfederacji Lewiatan grupy ds. współpracy z Ukrainą i zapraszamy do uczestnictwa w jej pracach wszystkich zainteresowanych z naszych firm członkowskich.

Zespół zadaniowy na rzecz Ukrainy (Task Force Ukraina)

Od połowy 2022 roku działa w Lewiatanie Zespół ds. współpracy z Ukrainą (Task Force Ukraina – TF4U). W dotychczasowej pracy koncentrowaliśmy się na kilku formach tej współpracy, w szczególności z partnerskimi organizacjami ukraińskimi: współorganizowaniem z nimi spotkań i konferencji, wspieraniem procesu ich współpracy z instytucjami unijnymi i ich członkostwa w BusinessEurope (prezydent Maciej Witucki jest wiceprezydentem BE ds. współpracy z Ukrainą).

W ubiegłym roku na stronie internetowej Lewiatana uruchomiliśmy podstronę poświęconą Ukrainie, na której zamieszczamy najistotniejsze bieżące informacje, propozycje udziału w nadchodzących wydarzeniach polsko-ukraińskich i oferty potencjalnej współpracy dla firm polskich z partnerami z Ukrainy.

Odpowiadamy na apele o szersze działania na rzecz współpracy z Ukrainą

W tym czasie spotykaliśmy się nieraz z apelami ze strony niektórych z naszych członków o poszerzenie form naszego działania na rzecz współpracy polsko-ukraińskiej. Przed podejmowaniem tego typu działań powstrzymywała nas do tej pory niestabilna militarnie i trudna do przewidzenia sytuacja gospodarcza Ukrainy.

Obecnie zmieniają się okoliczności – przede wszystkim w marcu 2024 r. Komisja Europejska uruchomiła fundusz wsparcia dla Ukrainy w kwocie 50 mld euro na lata 2024-2027, którego istotną częścią są fundusze na wsparcie inwestycji (około 7 mld euro) oraz na pomoc techniczną (około 4 mld euro). Istnieją realne możliwości uczestnictwa polskich firm w realizacji finansowanych z nich projektów. W dniu 18 kwietnia 2024 odbyła się w Brukseli konferencja poświęcona tej kwestii. Pojawiły się ostatnio również konkretne inicjatywy ze strony Stanów Zjednoczonych, w szczególności US AID, które mogą zaowocować wsparciem aktywniejszych form działania na rzecz współpracy polskich firm z Ukrainą.

W związku z tym chcemy zaprosić wszystkich zainteresowanych naszych członków do włączenia się do grupy ds. współpracy z Ukrainą. Bardziej szczegółowe dookreślenie i ewentualne rozszerzenie form działania grupy nastąpiłoby po jej uformowaniu.

Wszystkich chętnych prosimy o przesłanie maila do dr. Andrzeja Rudki, koordynatora projektu TF4U na adres arudka@lewiatan.org.

Powrót

Rząd potwierdza, że system kaucyjny zostanie uruchomiony już z początkiem przyszłego roku, czyli za ok. 9 miesięcy. Konfederacja Lewiatan uważa, że potrzeba więcej czasu, aby dobrze przygotować się do tak ważnego przedsięwzięcia.

lewiatan ROP system kaucyjny

Wysłuchaj komentarza eksperta:

– Wprowadzenie systemu kaucyjnego bez przemyślanego i kompleksowego modelu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta, a co za tym idzie odpowiedniego skierowania strumienia finansowego może okazać się katastrofalne w skutkach. W najgorszym przypadku może nawet doprowadzić do wzrostu kosztów gospodarowania odpadami przez mieszkańców. Dlatego wspólnie z innymi organizacjami, a także samorządami apelujemy o jak najszybsze wdrożenie systemu ROP – mówi Piotr Mazurek, ekspert Konfederacji Lewiatan.

Standardy dla systemu ROP

Dyrektywa 2018/851/WE w sprawie odpadów w Art. 8a precyzyjnie określa standardy dla systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) w państwach członkowskich UE. Niestety, polski system ROP wynikający z istniejącej krajowej legislacji odnosi się tylko do niektórych aspektów i wskazanych standardów, a dodatkowo jego funkcjonowanie nie realizuje podstawowych celów.

Zaproponowany 2 sierpnia 2021 roku projekt ustawy UC81 nie zapewniał pełnego wdrożenia zapisów Art. 8a ramowej dyrektywy o odpadach. Nie realizował bowiem celu środowiskowego, gdzie opłaty z tytułu ROP przeznaczane są wyłącznie na spełnienie celów dyrektywy, czyli efektywne zagospodarowanie odpadów opakowaniowych. W projekcie pozbawiono również wprowadzających (producentów produktów w opakowaniach) jakiegokolwiek wpływu na funkcjonowanie systemu gospodarki odpadami opakowaniowymi, czyli na ten element systemu ROP, którego efektywność ma bezpośredni wpływ na np. osiągane poziomy recyklingu, czyli zamykanie obiegów surowcowych. UC81 sprowadził wprowadzających do roli płatnika quasipodatku bez możliwości wpływu na jego wysokość ani sposób wydatkowania tych pieniędzy. Dlatego konieczny jest w Polsce, nowy kompleksowy system ROP, który będzie zgodny z wymogami dyrektywy i skuteczny w osiąganiu celów środowiskowych.

– W ramach pracy grupy eksperckiej ds. ROP w Konfederacji Lewiatan wypracowaliśmy najważniejsze założenia systemu ROP, obejmujące jego główne cechy, cele, role i obowiązki poszczególnych interesariuszy oraz aspekty dotyczące finansowania. Zdajemy sobie sprawę, że nie jest to przedstawienie kompletnego systemu z uwzględnieniem wszystkich jego elementów. Są to jednak warunki brzegowe, które zapewnią realizację celów środowiskowych i zgodność z wymaganiami Art. 8a. Grupa ds. Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta działa w naszej organizacji już od ponad 4 lat i dzięki szerokiej reprezentacji przedsiębiorców z różnych sektorów może pochwalić się kompleksowym i horyzontalnym spojrzeniem na tematy dotyczące gospodarki opakowaniami i odpadami opakowaniowymi – dodaje Piotr Mazurek.

Jaki powinien być nowy system ROP zdaniem Lewiatana:

Przede wszystkim być zgodny z wymogami dyrektywy 2018/851/WE i powinien zapewniać realizację celów środowiskowych.
Opierać się na zasadach efektywności, przejrzystości i rozliczalności.
Odpowiednio zdefiniować role i obowiązki zarówno dla wprowadzających, jak i dla pozostałych uczestników systemu.
Uwzględniać wymóg pełnej partycypacji wprowadzających produkty w opakowaniach w kosztach gospodarowania odpadami opakowaniowymi.
Umożliwiać wprowadzenie zróżnicowanych opłat ROP – zgodnie z ekomodulacją (zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami).
Określać sposób pobierania i dystrybuowania opłat – w naszej ocenie przez organizacje ROP do gmin jak i do firm gospodarujących odpadami.
Objąć również opakowania zbierane w tzw. obrocie komercyjnym.
Charakteryzować się zasadami równego traktowania i niedyskryminacji żadnego podmiotu systemu ROP.
Umożliwiać platformę do regularnego dialogu wszystkich uczestników.
Wspierać edukację mieszkańców w zakresie poprawnego prowadzenia selektywnej zbiórki w gospodarstwach domowych.
Wdrożyć silniejsze zachęty finansowe motywujące do skutecznego segregowania odpadów.
Zawierać skuteczne mechanizmy kontroli i sprawozdawczości.

Realizacja tych rekomendacji jest niezbędna do zapewnienia zgodności Polski z wymogami dyrektywy 2018/851/WE i do osiągnięcia celów środowiskowych. System ROP powinien być oparty na zasadach efektywności, przejrzystości i rozliczalności, a wprowadzający powinni mieć wpływ na funkcjonowanie systemu.

Tylko wtedy jest w stanie efektywnie poprawić gospodarką opakowaniami i odpadami opakowaniowymi w naszym kraju.

Konfederacja Lewiatan

Powrót

Regulacje przedłużające mechanizm mrożenia cen energii do końca roku negatywnie wpłyną na kondycję finansową firm energetycznych. Konfederacja Lewiatan uważa, że dalsze stosowanie cen maksymalnych energii elektrycznej będzie niezgodne z prawem UE. Pracodawcy są zaniepokojeni brakiem konsultacji w tej sprawie.

ceny energia mrożenie

W ubiegłym tygodniu Stały Komitet Rady Ministrów przyjął projekt ustawy o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych innych ustaw, który przedłuża mechanizm mrożenia cen energii do końca roku.

Bez konsultacji publicznych

Tryb procedowania projektu pozostawia jednak wiele do życzenia. Niestety, mimo wielu wcześniejszych zapowiedzi, że w obecnej kadencji projekty aktów prawnych nie będą zwalniane z konsultacji publicznych, co pozbawia przedstawicieli branży możliwości zabrania głosu, i tym razem zastosowano tryb odrębny, rezygnując z przeprowadzenia choćby skróconych konsultacji. Przedstawiciele sektora energetycznego nie mieli więc możliwości zapoznania się z treścią projektu i zgłoszenia uwag, co powinno mieć miejsce w prawidłowo przebiegającym procesie legislacyjnym, zwłaszcza występując w charakterze adresatów poszczególnych obowiązków wynikających z projektu.

Zagrożona płynność spółek energetycznych

W ocenie Konfederacji Lewiatan problem stanowi jednak nie tylko tryb procedowania projektu, ale także jego treść, co potwierdza także m.in. opinia Ministerstwa Aktywów Państwowych mówiąca, że „wprowadzane przepisy będą miały negatywny wpływ na sytuację finansową przedsiębiorstw energetycznych. Obniżenie wyników finansowych grup energetycznych wpływa na wzrost wskaźnika zadłużenia Dług netto/EBITDA, co może powodować przekroczenie kowenantu (zobowiązania finansowego) umów i w konsekwencji prowadzić do postawienia zadłużenia grup energetycznych w stan natychmiastowej wymagalności”. Według MAP wdrożenie projektu w życie może grozić zaburzeniem płynności finansowej spółek energetycznych.

Przepisy szkodliwe dla gmin

Takie ryzyko może powstać także dla gmin – jak mówi opinia Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, realizacja obowiązków wynikających z projektu ustawy przez gminy może spowodować zagrożenie płynności przyznawania przez gminy świadczeń rodzinnych i świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz zagrożenie dla realizacji różnych programów, w tym Aktywny Rodzic. Ponadto, realizacja przewidzianych w projekcie obowiązków we wskazanym w nim terminie byłaby po stronie ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego „daleko utrudniona, a realność dochowania tego terminu budzi istotne wątpliwości zarówno z przyczyn prawnych, jak i technicznych”.

Szereg uwag do ustawy zgłosiło także Ministerstwo Finansów, które zwraca uwagę m.in. na konieczność „zrealizowania oszczędności w rezerwach celowych budżetu państwa i odpowiedniego dokonania zmian ich przeznaczenia” w celu zabezpieczenia środków na realizację założeń projektu ustawy. Resort zgłosił także zastrzeżenie co do Oceny Skutków Regulacji, która nie uwzględnia przewidzianych w projekcie kosztów wynoszących ok. 1,8 mld zł.

Ceny maksymalne niezgodne w prawem UE

– W dalszym ciągu stoimy na stanowisku, że dalsze stosowanie cen maksymalnych, zgodnie z założeniami projektu, będzie niezgodne z prawem UE. Ryzyko nałożenia kar na Polskę jest szczególnie wysokie w przypadku stosowania cen maksymalnych wobec odbiorców innych niż gospodarstwa domowe. Rzekome korzyści ze stosowania cen maksymalnych dla tej grupy odbiorców są nieproporcjonalne wobec ryzyka zapłacenia przez Polskę miliardowych kar z tytułu nieprzestrzegania regulacji unijnych – mówi Paulina Grądzik, ekspertka Konfederacji Lewiatan.

Ponadto, projekt nie przewiduje rekompensat za stosowanie cen maksymalnych w drugim półroczu 2024 r. dla odbiorców innych niż gospodarstwa domowe. Oznacza to znaczące straty dla prywatnych sprzedawców energii elektrycznej, którzy poniosą koszty przedłużenia mechanizmu cen maksymalnych.

Konfederacja Lewiatan apeluje o ponowną analizę założeń projektu ustawy w porozumieniu z innymi zainteresowanymi resortami oraz przewidując możliwość zabrania głosu w tej sprawie przez przedstawicieli branży energetycznej, którzy bez wątpienia są adresatami części z obowiązków przewidzianych w projekcie.

Konfederacja Lewiatan

Powrót

Sprzedaż detaliczna w marcu br. była wyższa niż przed rokiem o 6,1%. W porównaniu z lutym 2024 r. wzrosła o 14,2% - podał GUS.

2024 marzec sprzedaż detaliczna

Komentarz Mariusza Zielonki, eksperta ekonomicznego Lewiatana

W ostatnich kilku latach, w związku ze świętami Wielkiej Nocy, marzec zaraz po grudniu jest miesiącem, kiedy Polki i Polacy wydają najwięcej pieniędzy na zakupy. Niezależnie od tego jakie panują nastroje w społeczeństwie, jak wysoka jest inflacja i ile nam zostaje w kieszeniach, tradycja spędzania świat przynosi średniomiesięczny wzrost wydatków na żywność o 13%. Nawet w okresie najgłębszej pandemii miesięczny wzrost wyniósł ponad 12%. Tym razem nie jest inaczej. Wyniki sprzedaży detalicznej żywności w ubiegłym miesiącu były lepsze o ponad 18%. W skali roku wydaliśmy na żywność o 6,6% więcej.

Oczywiście, przełożyło się to na dobry wynik ogólnej sprzedaży detalicznej, choć gorszy od prognoz. Sprzedaż detaliczna w marcu 2024 wzrosła w skali roku o 6,1% (ceny stałe) oraz aż o 14,2% (ceny stałe) w skali miesiąca i to przy dwóch dniach roboczych mniej niż rok wcześniej.

W rocznej relacji to jednak nie produkty spożywcze zaważyły na 6% wzroście sprzedaży. Nadal kupujemy dużo więcej samochodów niż przed rokiem (+13,5%) oraz paliw (+11,2%). Do niedawna sprzedaż silnie korelowała z produkcją w kilku kategoriach produktów. Porównując z wczorajszymi danymi z przemysłu pojawia się obawa, że ten pierwszy, motoryzacyjny kanał sprzedaży może za chwilę się wyczerpać.

Perspektywy dla konsumpcji jednak pozostają nadal optymistyczne. Zarabiamy coraz więcej, bo szybko rosną płace, odkładamy coraz więcej pieniędzy i poprawiają się nastroje społeczne.

Konfederacja Lewiatan

Powrót

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w przedsiębiorstwach w marcu br. w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku wzrosło nominalnie o 12% i wyniosło 8408,79 zł brutto. Przeciętne zatrudnienie było zaś niższe o 0,2% i osiągnęło 6501,2 tys. etatów - podał GUS.

2024 marzec płace

Wysłuchaj komentarza eksperta:

Komentarz Mariusza Zielonki, eksperta ekonomicznego Lewiatana

Mamy kolejny rekord w wynagrodzeniach. W marcu średnia płaca przebiła 8400 zł brutto. Oznacza to wzrost nominalnie w ciągu roku o 12%, a realnie blisko o 10%. Polakom zostaje z miesiąca na miesiąc coraz więcej pieniędzy w kieszeni i ten stan utrzyma się co najmniej przez najbliższy rok. Pierwszy kwartał tego roku to też rekordowy wynik średniego wynagrodzenia, które przekroczyło z kolei barierę 8000 zł brutto, co przełożyło się na nominalny wzrost aż o 12,5%

Dynamika realnych płac będzie się zmniejszać w najbliższych miesiącach, a to za sprawą rosnącego wskaźnika inflacji. Nadal jednak pracownicy będą wywierać presję na pracodawcach o wyższe podwyżki. Szczególnie, że za rogiem czyha już druga podwyżka płacy minimalnej.

Najnowsze wyniki indeksu Lewiatana wprost pokazują, że presja płacowa na pracodawcach jest wciąż silna i ma się dobrze. Zgodnie z wynikami indeksu 92% przebadanych firm odczuwa presję płacową, a blisko 40% uważa, że jest ona coraz wyższa.

Z kolei już 6 miesiąc z rzędu spada liczba zatrudnionych, ale ten spadek jest niewielki, zaledwie o 0,2%. To w naszej ocenie dowód, że rynek pracy jest silny, ponieważ przy tak słabej koniunkturze jaka obecnie dominuje w przemyśle należałoby się spodziewać znacznie większej redukcji zatrudnienia niż jest w rzeczywistości.

Konfederacja Lewiatan