Premier Mateusz Morawiecki i prezes NBP Adam Glapiński przedstawili kolejne propozycje wsparcia dla gospodarki w ramach tarczy finansowej.

Komentarz Grzegorza Baczewskiego, dyrektora generalnego Konfederacji Lewiatan

Program bezzwrotnych w 75% dotacji dla firm na ochronę przedsiębiorstw i utrzymanie zatrudnienia może okazać się skutecznym instrumentem chroniącym naszą gospodarkę przed negatywnymi skutkami COVID-19. Wątpliwości może budzić podział środków ze względu na wielkość firm, w szczególności relatywnie niewielka kwota przeznaczona dla dużych przedsiębiorstw, które zatrudniają w naszym kraju ponad 3 mln pracowników. To właśnie tam znajduje się znacząca część cennych miejsc pracy, które decydują o wysokiej pozycji konkurencyjnej naszej gospodarki.

Teraz potrzebne są szczegółowe rozwiązania, które zobowiązujemy się skonsultować w ekspresowym tempie. Liczymy zwłaszcza na realne ograniczenie biurokracji i faktycznie bezproblemowy i szybki dostęp do tych środków.

Wsparcie finansowe jest ważne, ale ciągle wiele branż czeka na przyjaźniejsze przepisy prawne, które pozwolą im lepiej funkcjonować.

Konfederacja Lewiatan

• Wiele uwag zgłoszonych przez resorty do projektu ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych jest niezasadnych.
• Ich przyjęcie opóźni przygotowanie i oddanie do użytku poszczególnych projektów inwestycyjnych – uważa Konfederacja Lewiatan.

– Szczególnie niebezpieczne jest wprowadzenie przepisów, które wydłużą czas uzyskiwania rozstrzygnięć administracyjnych. Tymczasem istotą rozwiązań przyjętych m.in. w art. 58 projektu ustawy jest przyspieszenie tych procedur w procesie inwestycyjnym przygotowania i budowy morskich farm wiatrowych. Chodzi tu o decyzje administracyjne dotyczące uwarunkowań środowiskowych, zgody wodnoprawnej, pozwolenia na budowę, czy pozwolenia na użytkowanie – ostrzega Dominik Gajewski, radca prawny, ekspert Konfederacji Lewiatan.

Dodatkowo brak jest uzasadnienia, dla propozycji forsowanych przez niektóre resorty, aby wydłużyć termin decyzji dla organu wydającego rozstrzygnięcie dla zgód wodnoprawnych. Po ostatniej reformie gospodarki wodnej i podziale kompetencji pomiędzy poszczególne podmioty Wód Polskich, zajęcie stanowiska w 14 dni nie powinno stanowić przeszkody.

Celem projektowanych przepisów jest zmotywowanie organu do terminowego załatwienia sprawy administracyjnej. Dlatego niezasadne jest obniżanie kar dla organów, które nie dotrzymują terminów.

Nie należy też zwiększać wymaganych od inwestora charakterystycznych parametrów technicznych przedsięwzięcia na etapie pierwszych pozwoleń lokalizacyjnych (rezerwujących teren). Rodzi to zbyt duże ryzyko dla inwestora i nie jest możliwe do spełnienia. Nikt nie dysponuje takimi danymi bez szczegółowych badań środowiska i tzw. projektowych (technicznych).

Zdaniem Konfederacji Lewiatan zbędne są dodatkowe opinie przy wydawaniu decyzji o przeniesieniu uprawnień wynikających z pozwoleń na wznoszenie sztucznych wysp. Poszczególne resorty żądają dla siebie dodatkowych uprawnień na późniejszych etapach realizacji inwestycji, nie zauważając, że wydają opinie na etapach wcześniejszych. Te uprawnienia są zbędne i wydłużają procedury administracyjne.

– Wszystkie zapisy dotyczące udziału w inwestycji materiałów i usług z rynków lokalnych (local content) muszą być przygotowane z dużą ostrożnością, tak, aby nie naruszyć traktatowych swobód przepływu towarów i usług. Można próbować wprowadzać elastyczne rozwiązania, które nie będą wymagały bezwzględnego obowiązku wykorzystania lokalnego łańcucha dostaw – dodaje Dominik Gajewski.

Konfederacja Lewiatan

• W kolejnym pakiecie pomocowym, tzw. tarczy 2.0, którym zajmuje się Sejm, znalazł się długo oczekiwany przez branżę leasingową przepis usprawniający proces zawierania umów leasingu i ich późniejszego aneksowania, czyli możliwość zawierania i zmieniania umów w formie dokumentowej, np.przy wykorzystaniu e-maila.

• Wątpliwości budzi jednak fakt, że daje on takie uprawnienia jedynie Agencji Rozwoju Przemysłu oraz jej spółce zależnej. Klienci innych firm leasingowych dalej nie będą mogli zawierać czy zmieniać umowy, np. z wykorzystaniem e-maila – zwracają uwagę Związek Polskiego Leasingu i Konfederacja Lewiatan.

W procedowanym aktualnie projekcie ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 tzw. Tarcza 2.0 znalazła się możliwość zawierania i zmieniania umów w formie dokumentowej, a nie jak dotychczas obligatoryjnie w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

– Zastrzeżenia nasze, co do tej regulacji budzi jedynie fakt, że daje ona uprawnienia w tym zakresie jedynie Agencji Rozwoju Przemysłu (ARP S.A.) oraz spółce zależnej ARP S.A, co sprawia, że jedynie klienci tej Grupy będą objęci takim usprawnieniem jak możliwość zawarcia, czy zmiany umowy np. z wykorzystaniem e-maila – mówi Andrzej Krzemiński, przewodniczący Komitetu Wykonawczego Związku Polskiego Leasingu. Tego typu rozwiązanie zaburzy konkurencyjność na rynku, a dodatkowo wpłynie na to, że część klientów będzie mogła zawrzeć, czy zmienić umowę bez konieczności bezpośredniego kontaktu z firmą leasingową, a pozostała część nie będzie miała takiej możliwości, co w dzisiejszych czasach stanu epidemii nie wydaje się być najwłaściwszym rozwiązaniem – dodaje Andrzej Krzemiński.

Niestety, nie przewidziano konsultacji publicznych tego projektu, co uniemożliwiło nam zgłoszenie uwag przed jego skierowaniem do Sejmu RP. Z tych właśnie względów podejmujemy aktualnie działania mające na celu zwrócenie uwagi na ten problem przez Parlament – podkreśla Andrzej Krzemiński.

Andrzej Krzemiński, przewodniczący Komitetu Wykonawczego Związku Polskiego Leasingu

Konfederacja Lewiatan

Firma doradcza CRIDO, pod patronatem i we współpracy z Lewiatanem, opracowała Praktyczny przewodnik po mechanizmach Tarczy Antykryzysowej. Przewiduje ona rozwiązania prawne i podatkowe mające na celu wsparcie przedsiębiorców w dobie epidemii koronawirusa.

W poradniku można znaleźć informacje na temat:

• dofinansowania wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne,
• wsparcia dla osób prowadzących działalność gospodarczą,
• wsparcia dla rynku pracy,
• ulg i zwolnień w zakresie podatków,
• odroczenia płatności podatków,
• odroczenia/wydłużenia terminów podatkowych,
• pozostałych odroczeń termin w zakresie raportowana,
• szczegółowych rozwiązań dotyczących COVID-19,
• odroczenia wejścia w życie przepisów,
• kontroli i postępowań,
• grantów i dotacji,
• płatności podatków i zaległości podatkowych,
• rozwiązań w zakresie poprawy płynności na gruncie ustawy o VAT,
• renegocjacji umów i kontraktów,
• wydłużenia spłaty kredytów,
• zarządzania płynnością finansową.

Kliknij poniższy obrazek aby pobrać przewodnik.

Konfederacja Lewiatan

• Rządowy projekt ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, którym dzisiaj będzie się zajmował Sejm, nie uratuje miejsc pracy i przedsiębiorstw przed upadkiem.
• Propozycje rządu są niewystarczające i nie biorą pod uwagę najważniejszych postulatów zgłaszanych przez firmy. Projekt ten nie był również konsultowany z organizacjami pracodawców. Za chwilę rozpoczyna się posiedzenie Sejmu, a wciąż nie ma oficjalnego projektu. Oceniając propozycje rządu musimy bazować na informacjach nieoficjalnych.
• To nie jest Tarcza Antykryzysowa 2.0, która zawiera rozwiązania adekwatne do potrzeb gospodarki, to nawet nie jest nowelizacja techniczna – uważa Konfederacja Lewiatan.

– Rząd obiecał, że po wejściu w życie tarczy antykryzysowej, przygotuje kolejny pakiet zmian, które pomogą firmom i pracownikom przetrwać kryzys wywołany pandemią koronawirusa. Tymczasem zaproponował drobne zmiany, które w żadnym stopniu nie uratują tysięcy miejsc pracy i przedsiębiorstw przed bankructwem. Dodatkowo tych zmian nie konsultował z przedsiębiorcami. Sytuacja firm i pracowników staje się coraz bardziej dramatyczna. Z naszych badań wynika, że 69% firm planuje redukcje zatrudnienia. Prawie połowa, jeżeli nie otrzyma wsparcia od państwa, będzie zmuszona zwalniać pracowników. 47% Polaków uważa, że skutki pandemii spowodują utratę pracy przez nich samych lub kogoś z ich bliskich, 51% Polaków uważa, że skutki pandemii znacząco wpłyną na spadek ich dochodów. 68% Polaków ocenia działania rządu jako niewystraczające. Jeżeli ludzie przestaną wierzyć w jakąś realną perspektywę poprawy, zaczną drastycznie ograniczać wydatki, co odbije się na wielkości sprzedaży i pogrąży również te firmy, które na razie jeszcze sobie radzą. To może oznaczać kolejną falę zwolnień i przyspieszenie wzrostu bezrobocia – mówi Grzegorz Baczewski, dyrektor generalny Konfederacji Lewiatan.

Nie można zaakceptować sytuacji, w której tuż przed rozpoczęciem obrad Sejmu nad kolejnym pakietem pomocowym, nie ma druku z treścią ustawy. Jego zapisy nie są konsultowane z organizacjami pracodawców. Z nieoficjalnych informacji wiemy, że w projekcie ustawy zabrakło dziesiątek prostych do wdrożenia, a koniecznych dla funkcjonowania firm zmian.

Konfederacja Lewiatan apeluje do minister Jadwigi Emilewicz, o pilne rozpoczęcie prac nad Tarczą Antykryzysową 2.0. Docierają do nas informacje o wielomiliardowym wsparciu, które szykuje jeszcze rząd. Żądamy jednak, aby kolejne programy były konsultowane z przedsiębiorcami.

– W całej Europie realizowane są programy oferujące realną pomoc pracodawcom. Unia Europejska rozdaje miliardy na wsparcie firm i dopłaty do wynagrodzeń, a nasz rząd wydaje się ignorować rzeczywistość. Jeżeli nie zmienimy tego błędnego kursu czeka nas nieuchronna gospodarcza katastrofa dodaje – Grzegorz Baczewski.

Z nieoficjalnych informacji wynika, że w pakiecie antykryzysowym, którym zajmie się dzisiaj Sejm, zabrakło szeregu postulatów biznesu.

Podatki
1. Zwolnienia środków finansowych blokowanych na kontach VAT lub zwalnianie ich w terminie 3 dni.
2. Skrócenia terminu zwrotu podatku VAT z deklaracji do 14 dni.
3. Odroczenia wprowadzenia kas rejestrujących online w branży gastronomicznej i hotelarskiej do końca 2020 r., a także objęcie ich uprawnieniem do stosowania kas fiskalnych w formie oprogramowania.
4. Odroczenia wprowadzenia JPK_V7M i JPK_V7K do końca 2020 r.
5. Zniesienia ograniczeń w stosowaniu faktur elektronicznych.
6. Prawa do rezygnacji z opłacania zaliczek uproszczonych dla wszystkich podatników.

Rynek pracy
7. Rozszerzenia zwolnienia ze składek płaconych do ZUS na wszystkie firmy przeżywające trudności ekonomiczne w związku ze skutkami COVID-19, bez ograniczeń co do ich wielkości.
8. Odpowiednich rozwiązań m.in. przestój/obniżony wymiar czasu pracy – nieproporcjonalnie niskie wsparcie pracodawców (3-miesiące dofinansowania) przy ogromnych kosztach dalszego ewentualnego utrzymania miejsc pracy. Rozwiązania trudne do zastosowania w praktyce, przy braku jednoznacznych wytycznych urzędów. Obecne decyzje pracodawców, w oparciu o niejasne warunki, będą wprowadzały stan niepewności na wiele miesięcy.
9. Rozwiązań kierowanych do sektora pracy tymczasowej (ponad 700 tys. osób).
10. Rozwiązań umożliwiających zabezpieczenie miejsc pracy w dłuższej perspektywie, spodziewanych jeszcze perturbacji w gospodarce i na rynku pracy – konta czasu pracy (rozliczanie czasu pracy w okresie 24 miesięcy).
11. Postulowanych rozwiązań w zakresie zarządzania HR w czasie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, tj. dopuszczenie postaci elektronicznej w prawie pracy (np. składanie wniosków w zakresie czasu pracy), umożliwienie pracodawcom udzielania pracowników urlopu wypoczynkowego, zarówno zaległego, jak i bieżącego.

Rynek Finansowy
12. Umowa leasingu i jej aneks wciąż muszą mieć formę pisemną, dlatego konieczna jest zmiana z papieru na np.: e-mail. Ponadto sprawna gospodarka, zwłaszcza w czasie epidemii, potrzebuje efektywnie funkcjonujących systemów, zapewniających płynność – stąd potrzeba zmian prawnych i ich usprawnienie. Mowa tutaj zarówno o branży zarządzania wierzytelnościami, jak i systemie sądowniczym i egzekucji komorniczej.

Ochrona środowiska
13. Przesunięcia do końca br. roku terminu na wdrożenie uregulowań prawnych (obowiązków po stronie przedsiębiorców) dotyczących gospodarki odpadami (magazynowanie odpadów), w zakresie obowiązku zabezpieczenia roszczeń, monitoringu wizyjnego, przepisów przeciwpożarowych (są to obowiązki bardzo kosztowne).
14. Koniecznych dodatkowych odpowiednich regulacji z zakresu szeroko pojmowanej ochrony środowiska w zakresie obniżenia lub rozłożenia na raty opłat za korzystanie ze środowiska o określony czas po okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Konieczne jest także odroczenie lub zawieszenie ich poboru.
15. Niezbędne jest przesunięcie o określony czas (po okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii) terminów sporządzenia przez przedsiębiorców sprawozdań z zakresu gospodarki odpadami z oraz przesunięcia w czasie obligatoryjnych rocznych audytów zewnętrznych (branża odpadowa).

Handel
16. Czasowego zawieszenia zakazu handlu w niedziele, opóźnienia wprowadzenia kas online dla gastronomii i handlu oraz przedłużenia wydanych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych przez okres 90 dni bezpośrednio następujących po odwołaniu stanu epidemii.

Leki
17. Zwiększenia bezpieczeństwa. Konieczne jest zastosowanie Refundacyjnego Trybu Rozwoju „RTR PLUS”. Taki mechanizm zapewniłby wparcie dla producentów którzy inwestują w krajową produkcję leków. Dodatkową zmianą, którą można błyskawicznie wprowadzić jest usunięcie paybacku z ustawy o refundacji. Payback to pokrywanie przez producentów leków większych niż zaplanowało Ministerstwo Zdrowia wydatków na refundację. System ten przerzuca na firmy odpowiedzialność za brak dyscypliny budżetowej i wpływa na spadek dostępności leków.

Telekomunikacja
18. Zmiany rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Operatorzy nie mogą czekać 30 dni na możliwość rozbudowy stacji bazowych, które mają znaczenie kluczowe dla optymalizacji sieci i możliwości zapewnienia dostępu do Internetu w sposób odpowiadający zwiększonemu zapotrzebowaniu klientów w tym zakresie.
19. Przyspieszenia prac nad zwiększeniem poziomu jej ucyfrowienia (zdalna weryfikacja kart pre-paid, jeszcze większe ucyfrowienie umów telekomunikacyjnych). Niepokój pod względem ich zgodności z m.in. RODO budzi propozycja dotycząca przekazywania przez operatorów danych o lokalizacji urządzeń końcowych.

Branża pocztowa
20. Branża pocztowa wskazuje, że operator pocztowy nie ponosi odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną w związku z uzasadnionymi działaniami władz publicznych lub własnymi działaniami mającymi na celu przeciwdziałanie COVID-19. ale regulacja powinna iść dalej w kierunku wyłączenia odpowiedzialności, za niewywiązanie się z usługi na skutek epidemii wirusa SARS-CoV-2.
Propozycja wprowadzenia odwróconej hybrydy usługi pocztowej ma być bezpłatna dla nadawcy, a Poczta Polska otrzyma na nią środki z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 w kwocie pokrywającej całkowite koszty. Regulacja ta w zakresie przesyłek innych niż administracyjne bezpośrednio godzi w rynek usług kurierskich i będzie miała bezpośredni wpływ na spadek przychodów, zwłaszcza teraz, gdy wiele osób pracuje zdalnie, a wymiana dokumentów jednak musi być podtrzymana.

Konfederacja Lewiatan

• Epidemia COVID-19 spowodowała, że niepewność Polaków o pracę jest najwyższa od 10 lat.
• Ze specjalnej edycji raportu „Monitor Rynku Pracy” zrealizowanego przez Instytut Badawczy Randstad, wynika, że 26% pracowników ryzyko utraty posady ocenia jako duże. To blisko 1/5 więcej niż przed ogłoszeniem pandemii.

Komentarz Moniki Fedorczuk, ekspertki Konfederacji Lewiatan

Obecna sytuacja jest kompletnie nowa zarówno dla pracodawców, jak i dla pracowników. Nie mamy żadnych doświadczeń jak w tym okresie się zachowywać, jak prowadzić firmę, jak pracować. To jest jednym z powodów lęku jaki odczuwają pracownicy, którzy obawiają się o przyszłość swojego miejsca pracy, jak i pracodawcy, którzy nie wiedzą, jak potoczą się losy ich firmy.
Wyniki badań pokazują wyraźnie, że większe obawy dotyczące utraty pracy mają osoby pracujące na umowy zlecenia i na umowy terminowe. Jest to o tyle uzasadnione, że zakończenie współpracy z takimi osobami jest dla pracodawcy stosunkowo proste i nie pociąga za sobą kosztów związanych z odprawami.

Przyszłość polskiego rynku pracy zależy od tego jak długo będzie trwać epidemia oraz zakresu działań osłonowych dla przedsiębiorców, jakie będą podejmowane przez rząd. Bez wsparcia państwa wiele firm nie przetrwa zmniejszenia lub braku zamówień i zerwanych łańcuchów dostaw.

Wzrost pesymizmu dotyczącego możliwości znalezienia pracy jest w tej sytuacji uzasadniony, szczególnie, że z rynku pracy płyną zapowiedzi zwolnień. Wiele osób ma też osobiste doświadczenia, które wskazują na problemy pracodawców. Okres 6 miesięcy na znalezienie nowej pracy może być faktycznie zbyt krótki, w sytuacji gdy nie jest wiadomo jak będzie przebiegać epidemia i jak długo potrwają ograniczenia wprowadzone przez rząd w celu zapobiegania jej rozprzestrzeniania. Trudno też przewidzieć, jak będzie wyglądał rynek pracy po zakończeniu epidemii. Prawdopodobnie nie wróci w skali 1 do 1 do stanu ze stycznia 2020 r, ale można prognozować że stopniowo kolejne branże, choć w różnym tempie, będą odbudowywały swój potencjał. Dla części pracowników będzie to oznaczało konieczność przyjęcia, choćby okresowo, pracy za niższą niż dotychczas stawkę lub na innym stanowisku i w innej branży.

Tarcza antykryzysowa przewiduje m.in. możliwość okresowego obniżenia pracownikom wynagrodzenia za pracę przy przestoju ekonomicznym czy czasowe obniżenie wymiaru pracy. Dla wielu pracowników, szczególnie tych niżej wynagradzanych, to rozwiązanie wiąże się z obawą o utrzymanie dotychczasowego poziomu życia, co jest w pełni zrozumiałe. Warto jednak podkreślić, choć nie było to przedmiotem badania, że patrząc choćby na wysokość zasiłków dla bezrobotnych, jest to rozwiązanie korzystniejsze o ile pozwoli na zapobiegnięcie likwidacji przedsiębiorstwa czy istotnemu ograniczeniu zatrudnienia. Po stronie pracodawców rozwiązania te wiążą się z ograniczeniem możliwości rozwiązywania umów o pracę w dłuższej perspektywie, co również wpływa na ostrożność firm w aplikowaniu o dofinansowanie.

Konfederacja Lewiatan