• Pandemia Covid-19 zwiększyła niepewność związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej. Od ponad roku utrzymuje się ona na wyraźnie wyższym poziomie.
• Przedsiębiorcy borykają się też z problemem absencji pracowników. W szczytowym momencie pandemii dotyczyła ona niemal dwóch milionów pracowników – zauważa Konfederacja Lewiatan.

Niepewność jest jedną z największych barier prowadzenia działalności gospodarczej. Przed pandemią przedsiębiorcy narzekali głównie na niepewność legislacyjną (zmienne i niespójne prawo). Natomiast od marca 2020 roku bardzo wyraźnie zyskała na znaczeniu niepewność gospodarcza (spadek popytu, zmienność, trudność w jego pokryciu). Odsetek firm postrzegających niepewność gospodarczą jako barierę dla własnej działalności wzrósł w ciągu miesiąca o 70% i ustabilizował się na wyraźnie wyższym poziomie. Dotyczy to wszystkich analizowanych przez GUS branż – także tych, których skutki pandemii doświadczyły w relatywnie niewielkim stopniu.

Niepewność gospodarcza jako bariera prowadzenia biznesu

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Uwaga: Badanie GUS analizuje monitoruje bariery prowadzenia działalności gospodarczej w 10 branżach. Ciemnoszara linia reprezentuje nieważony średni odsetek. Jasnoszare linie reprezentują minimalny i maksymalny wynik na poziomie branż.

Niepewność jest dużym problemem dla pojedynczych przedsiębiorstw, ale jej skutki odczuwane są w całej gospodarce. Zwiększa skłonność do ograniczania wszystkich działań postrzeganych jako ryzykowne (np. inwestycje) lub nie niezbędne (np. utrzymanie kadry) w celu poprawy płynności, która zwiększa możliwość elastycznego reagowania. W praktyce oznacza to zmniejszenie zapotrzebowania na dobra i usługi ze strony poddostawców oraz redukcję zatrudnienia – innymi słowy, wolniejszy wzrost gospodarczy i wyższe bezrobocie.

Okres pandemii stworzył wiele wyzwań w kwestii zapewnienia obsady. Dane BAEL GUS wskazują, że w 2020 roku pracodawcy doświadczyli okresów zwiększonej liczby zachorowań, wyłączenia pracowników z tytułu pełnienia funkcji opiekuńczych oraz konieczności wzięcia urlopu wypoczynkowego. Ich rozkład w czasie był funkcją pojawiania się kolejnych fal pandemii. W szczytowym momencie absencja dotyczyła niemal 2 mln pracowników, w co trzecim przypadku z powodu przestojów (przed pandemią było to zjawisko o pomijalnej skali). Prawdopodobnie, wtórne efekty pandemii (ograniczenia w handlu międzynarodowym – deficyty półprzewodników, stali, drewna itd.) będą przyczynami przestojów pojedynczych sektorów w nadchodzących kwartałach.

Powody absencji w pracy – liczba (wykres 1) i struktura (wykres 2)

Wykres 1

Wykres 2

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BAEL GUS.

Wykorzystano dane zebrane w ramach projektu: „Wzmocnienie dialogu społecznego w Polsce – model inicjowania dialogu społecznego przez stronę pracodawców” (Improved social dialogue in Poland: a model for initiating social dialogue by employer organisations) realizowanego przez Konfederację Lewiatan, w ramach Grantu Norweskiego – Godziwa Praca (Norway Grants – Decent Work) nr 2019/101979.

Konfederacja Lewiatan

W sierpniu 2021 roku w sektorze przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 9 osób pracowało 6352 tys. osób. Oznacza to wzrost rok do roku o 0,9%, ale spadek w stosunku do lipca br. o 0,2%. Przeciętne wynagrodzenie wyniosło 5843,75 zł i było o 9,5% wyższe w ujęciu rocznym oraz o 0,1% niższe niż w lipcu – podał GUS.

Komentarz Moniki Fedorczuk, ekspertki Konfederacji Lewiatan

Ze spadkiem zatrudnienia na przełomie lipca i sierpnia mieliśmy do czynienia również w 2019 roku (nie przywołuję tu roku 2020 z uwagi na odmienność zachodzących procesów wywołanych przez pandemię). W porównaniu z sierpniem 2019 liczba zatrudnionych spadła o 37,6 tys. Mimo, że w skali kraju nie jest to dużo, może wskazywać na trudności z pozyskaniem pracowników lub na rezygnację pracowników z pracy etatowej na rzecz własnej działalności gospodarczej, co również ogranicza pulę osób zainteresowanych podjęciem zatrudnienia. Brak pracowników o określonych kwalifikacjach, gotowych do podjęcia pracy, może stać się w najbliższym czasie podstawą decyzji o automatyzacji określonych procesów w firmach, szczególnie dużych, które mają środki na przeprowadzenie takiej zmiany.

Dynamika wzrostu wynagrodzeń wraca do poziomu sprzed pandemii. Od początku roku obserwujemy zauważalny wzrost wynagrodzeń we wszystkich sekcjach PKD – od 5,1% w sekcji „Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją” do 12,4% w sekcji „Pozostała działalność usługowa”.
Wzrost wynagrodzeń jest spowodowany silnym konkurowaniem o pracowników pomiędzy pracodawcami we wszystkich branżach. Najsilniej jest to widoczne w firmach związanych z wykorzystaniem nowych technologii, w tym w sektorze ICT.

Wysokość wynagrodzenia jest tym czynnikiem, który cały czas najsilniej wypływa na decyzje pracowników o pozostaniu w firmie lub zmianie pracy. Przyczyną braku pracowników jest przede wszystkim demografia – liczne roczniki wyżu powojennego przeszły lub przechodzą na emeryturę, a wchodzące na rynek pracy grupy młodych nie rekompensują tego ubytku. Do tego nadal nie widać szerokiej fali powrotów osób, które zdecydowały się na pracę za granicą na fali poakcesyjnej emigracji zarobkowej. To powoduje, że firmy muszą posiłkować się pracownikami z zagranicy (co widać w rosnącej liczbie wydawanych pozwoleń na pracę i oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcowi) lub decydować się na automatyzację produkcji.

Konfederacja Lewiatan

W dniu 15 września br. odbył się webinar poświęcony zagadnieniu wsparcia inwestycji w efektywność energetyczną budynków w formule EPC/ESCO w gronie członów Konfederacji LEWIATAN. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Konfederację Lewiatan (KL) i Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) z udziałem przedstawicieli Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR) i Krajowej Agencji Poszanowania Energii S.A. (KAPE).

Wydarzenie otworzył p. Maciej Witucki – Prezydent Konfederacji Lewiatan, który zadeklarował, że wszyscy jesteśmy „w zielonej gotowości” i podkreślił wagę i słuszność działań w kierunku poprawy efektywności energetycznej m.in. budynków. Wskazał również, iż kompleksowa i głęboka termodernizacja jest zgodna z celami Europejskiego Zielonego Ładu i strategią Komisji Europejskiej – Fala Renowacji, która została ogłoszona w październiku 2020 r. Fala Renowacji ma wspierać inwestycje w budynkach w celu poprawy ich efektywności energetycznej, pobudzać transformację cyfrową oraz tworzyć możliwości zatrudnienia w całym łańcuchu dostaw związanym z renowacjami. Następnie p. Artur Lorkowski- Zastępca Prezesa NFOŚiGW zadeklarował gotowość Funduszu we wdrażaniu programu priorytetowego, a także przybliżył rolę nowego mechanizmu wsparcia inwestycji w efektywność energetyczną budynków wielorodzinnych oraz budynków użyteczności publicznej w oparciu o umowę o poprawę efektywności energetycznej EPC (Energy Performance Contract) w celu pobudzenia rynku ESCO. Ponadto podkreślił wagę zrównoważonych korzyści dla wszystkich ze stron.

Część merytoryczna rozpoczęła się od prezentacji p. Katarzyny Jastrzemskiej – Zastępcy Dyrektora Departamentu Efektywności Energetycznej NFOŚiGW na temat Programu Priorytetowego NFOŚiGW „Renowacja z gwarancją oszczędności EPC+, w której zostały przedstawione założenia i zasady udzielania wsparcia w ramach nowego programu priorytetowego NFOŚiGW.

W dalszej części wystąpienia głos zabrała p. Marta Babicz – Dyrektor Departamentu Funduszy Zewnętrznych NFOŚiGW, prezentując kluczowe elementy współpracy między jednostką samorządu terytorialnego/właścicielem budynku a przedsiębiorstwem ESCO. Przedstawione zostały założenia wzoru umowy EPC definiującej prawa i obowiązki partnerów projektu, czyli właściciela budynku(ów) i przedsiębiorstwa ESCO, na etapie przygotowania i realizacji inwestycji na rzecz efektywności energetycznej budynku(ów) oraz zarządzania zużyciem energii w budynku po przeprowadzeniu inwestycji.

W ostatniej części merytorycznej p. Marcin Borek – Dyrektor Funduszu Inwestycji Samorządowych PFR S.A. przybliżył korzyści dla przedsiębiorstw ESCO płynące z propozycji wsparcia finansowego ze strony Polskiego Funduszu Rozwoju mających przyczynić się rozwoju rynku ESCO w Polsce, omawiając m.in. rolę wykupu wierzytelności w nowym mechanizmie wsparcia i możliwe alternatywne elementy oferty PFR dla ESCO.

Po części merytorycznej przyszedł czas na sesję pytań i odpowiedzi. Uczestnicy spotkania dyskutowali na tematy związane z ryzykiem związanym z formułą ESCO oraz sposobami mitygowania ryzyka w projekcie. Doprecyzowana została także rola KAPE, która pełni funkcję doradcy energetycznego na etapie pilotażu i ma za zadanie wspomóc Beneficjentów Programu zarówno w wyborze budynków, jak i opracowaniu koncepcji i przygotowaniu fiszki projektowej wymaganej do udziału w Programie.

Przybliżone zostały także szczegóły programu i naboru na etapie pilotażu, który ma zostać oficjalnie ogłoszony przez NFOŚiGW już na początku IV kwartału 2021 roku. Budżet programu ma wynosić 110 mln zł, co wg szacunków NFOŚiGW ma wygenerować inwestycje na kwotę nawet 450 mln zł.

Zachęcamy Państwa do śledzenia strony internetowej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (https://www.gov.pl/web/funduszmodernizacyjny/nabor-wnioskow2) i przede wszystkim do inwestycji w efektywność energetyczną budynków w formule EPC/ESCO.

Więcej informacji:
Program „Renowacja z gwarancją oszczędności EPC (Energy Performance Contract) Plus” NFOŚiGW jest skierowany do JST, spółdzielni oraz wspólnot mieszkaniowych będzie oferował wkład dotacyjny na termomodernizację w budynkach wielorodzinnych oraz budynkach użyteczności publicznej. Grant NFOŚiGW pozwoli pokryć koszty inwestycji koniecznych lecz potencjalnie generujących najmniejsze oszczędności, a co za tym idzie ułatwi montaż finansowy inwestycji. Warunkiem wypłaty dotacji będzie przedłożenie umowy o poprawę efektywności energetycznej EPC zawartej między beneficjentem programu a przedsiębiorstwem ESCO. W ramach realizacji programu NFOŚiGW udostępni wzory umów oraz zapewni wsparcie doradcze, zaś Polski Fundusz Rozwoju umożliwi wykup wierzytelności od przedsiębiorstw ESCO po osiągnięciu zakładanego poziomu oszczędności energii po przeprowadzeniu inwestycji.

Koncepcja stosowania zoptymalizowanych inwestycji w poprawę efektywności energetycznej budynków realizowanych w oparciu o umowę o poprawę efektywności energetycznej EPC między właścicielem budynku a przedsiębiorstwem ESCO:

•  W świetle ogromnej skali potrzeb inwestycyjnych w zakresie termomodernizacji budynków w Polsce i ograniczonej puli środków publicznych, niezbędnym jest mobilizowanie kapitału prywatnego. Formuła EPC obejmuje zaangażowanie przedsiębiorstwa ESCO na etapie projektowania inwestycji, parametryzowania oszczędności energii, montażu finansowego inwestycji poprzez zapewnienie środków na jej realizację i monitorowanie rzeczywistych poziomów zużycia energii w budynku w toku jego użytkowania po termomodernizacji.
• Generowane w toku użytkowania budynku oszczędności pozwalają w okresie kilku do kilkunastu lat od realizacji inwestycji spłacić koszty inwestycji i pokryć koszty zarządzania zużyciem energii w budynku w tym okresie. W rezultacie, obniża się oddziaływanie budynku na atmosferę i podnosi się komfort użytkowania budynku bez wzrostu kosztów dla właściciela i mieszkańców budynku dzięki generowanym oszczędnościom zużycia energii.
• Polepszeniu płynności finansowej przedsiębiorstw ESCO służyć ma możliwość wykupu wierzytelności przez Polski Fundusz Rozwoju.

Konfederacja Lewiatan

• Na tle innych krajów UE polska gospodarka poradziła sobie dobrze ze skutkami pandemii Covid-19. Spadek PKB nastąpił później, był płytszy, a wyjście z dołka bardziej dynamiczne – uważa Konfederacja Lewiatan.
• W I kwartale 2021 r. PKB był niższy w stosunku do poziomu sprzed pandemii o 1,6%, podczas gdy w UE ok. 4,6%. Był to jeden z najmniejszych spadków w UE.

Pozytywny wkład w ostatnich kwartałach miały zmiany struktury popytu konsumpcyjnego w Polsce i za granicą. Przesunięcie wydatków konsumpcyjnych od objętych obostrzeniami usług do różnego rodzaju dóbr konsumpcyjnych trwałych. Polska jest relatywnie dużym producentem tego rodzaju wyrobów, m.in. sprzętu RTV-AGD, mebli, wyposażenia domu itp. Dużą rolę odegrały niższe koszty wytwarzania polskich produktów wzmocnione przez osłabienie złotego w 2020 r. Dodatkowo, pozytywne rezultaty przyniosły inwestycje w moce wytwórcze m.in. w segmencie baterii i akumulatorów. W tym wypadku Polska dobrze zidentyfikowała szansę na niszę do zagospodarowania o kluczowym charakterze dla „zielonej” odbudowy gospodarek po kryzysie. Czynniki te przełożyły się na zaskakująco wysoki popyt na produkty krajowego przemysłu.

Z perspektywy danych statystycznych, skutki pandemii dla polskiego rynku pracy jak dotąd miały charakter odchylenia od długookresowych trendów. Starzenie się społeczeństwa przy polityce publicznej nie promującej aktywności zawodowej powoduje, że długookresowy wskaźnik zatrudnienia wypłaszacza się na poziomie ok. 55%, a pandemia wywołuje jedynie jednokwartałowy uszczerbek (zmiana poniżej 1 pkt. proc.)

Przypadek bezrobocia jest bardziej złożony. O ile przed pandemią kształtowało się na poziomie bliskim naturalnemu , o tyle pandemia miała minimalny wpływ na bezrobocie ekonomiczne (różnica rzędu 0,3 pkt. proc. ), ale już bezrobocie rejestrowane wzrosło silniej i trwalej (o 1,1 pkt. proc.). Może to oznaczać, że faktyczna aktywność ekonomiczna ludności nie została ograniczona przez pandemię (chociaż mówimy tu o ekstensywnej podaży pracy). Ale nie zawsze było to widoczne w legalnej sferze gospodarki.

O tym, że na polskim rynku pracy odczuwalna jest konkurencja o pracowników (zwłaszcza wykwalifikowanych) wiadomo nie od dzisiaj. Jego odzwierciedleniem jest wysoka dynamika płac (wyraźnie przekraczająca poziom inflacji). Ta dynamika utrzymywała się mimo napływu pracowników zagranicznych. Na tym tle, pandemia zahamowała ten wzrost (ale nie nastąpił spadek) w praktyce na jeden kwartał. Ostatnie dostępne dane statystyczne wskazują, że nie wróciła ona jeszcze do poziomów z 2019 roku, jednak sygnały ze strony pracodawców o rotacji i niezapełnionych wakatach stanowią dowody zwiastujące dalsze wzrosty.

Realna dynamika PKB – indeks jednopodstawowy (2019Q4=1)

Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych Eurostat

Skumulowana realna dynamika PKB w okresie 2019Q4-2021Q1 w UE

Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych Eurostat.

Uwaga: Wyniki Irlandii i Luksemburga są niemiarodajne z uwagi na czynniki nie związane ze stanem krajowych gospodarek (optymalizacja podatkowa).

Dynamika handlu zagranicznego 2020 vs. 2019

Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych NBP.

Statystyki rynku pracy

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Uwaga: dane BAEL za 2021 pominięto z uwagi na zmianę metodologii. Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS.

Roczna dynamika wynagrodzeń nominalnych

Wykorzystano dane zebrane w ramach projektu: „Wzmocnienie dialogu społecznego w Polsce – model inicjowania dialogu społecznego przez stronę pracodawców” (Improved social dialogue in Poland: a model for initiating social dialogue by employer organisations) realizowanego przez Konfederację Lewiatan, w ramach Grantu Norweskiego – Godziwa Praca (Norway Grants – Decent Work) nr 2019/101979.

Konfederacja Lewiatan

W poniedziałek 13.09. br. odbyło się spotkanie online Grupy eksperckiej/roboczej ds. Polityki Przemysłowej działającej w ramach Rady ds. Zielonej Transformacji Konfederacji Lewiatan, poświęcone motywacjom Polaków do przeprowadzenia renowacji budynków na podstawie wyników raportu, zamieszczonego w najnowszym wydaniu Barometru zdrowych domów, wykonanego na zlecenie firmy Velux. 

Spotkanie prowadzone było przez Panią Agnieszkę Kamińską, Menadżer ds. Komunikacji Grupy Velux.

Główne wnioski płynące z omawianego raportu to:

• Zdrowie i komfort życia rodziny są dla 75 proc. badanych najważniejszym czynnikiem decydującym o podjęciu prac remontowych.
• Co szósty obywatel UE (co liczbowo odpowiada dwukrotności populacji Polski) zgłasza, że mieszka w domu zawilgoconym, ciemnym, zbyt zimnym lub zbyt ciepłym, co bezpośrednio niesie za sobą negatywne skutki zdrowotne.
• Kluczowym czynnikiem decydującym o przeprowadzeniu remontu przez Polaków, w ciągu ostatnich pięciu lat, była poprawa komfortu życia rodziny. Równie ważne są aspekty wizualne, natomiast co trzeci badany zdecydował się na remont w celu obniżenia rachunków za energię.
• Jak wynika z badania ochrona środowiska jest ważna dla Polaków, co zadeklarowało 88 proc. respondentów.
• Miasta odpowiadają za 75 proc. globalnych emisji CO2. Oznacza to, że globalna dekarbonizacja opiera się na decyzjach prezydentów i burmistrzów miast, ale także na indywidualnych wyborach konsumentów mieszkających w miastach.

Po prezentacji, Uczestnicy dyskutowali na temat możliwości zmiany formy publicznego wsparcia renowacji budynków, a także jaka forma zachęty dla mieszkańców budynków (głównie jednorodzinnych) byłaby najbardziej skuteczna, biorąc przede wszystkim pod uwagę ograniczenie związanej z nią biurokracji i bardzo długim czasem oczekiwania na decyzję.

Podkreślony został również fakt, że w nowej perspektywie finansowej UE także zaplanowane są środki na termomodernizację budynków, więc jest to ważny aspekt dla wszystkim mieszkańców Wspólnoty.

Zachęcamy Państwa do zapoznania się z pełną wersją raportu dostępną na stronie: www.velux.pl/zdrowedomy.

Rada ds. Zielonej Transformacji to Rada o charakterze horyzontalnym składająca się z członków Konfederacji Lewiatan pracująca nad inicjatywami regulacyjnymi i strategicznymi w ramach Europejskiego Zielonego Ładu. Rada składa się z Prezydium Rady oraz Rady Członkowskiej.

Celem pracy Rady jest:

• Przekazywanie członkom Konfederacji Lewiatan aktualnych informacji nt. poszczególnych inicjatyw w ramach EZŁ mających bezpośredni lub pośredni wpływ na prowadzenie działalności gospodarczej
• Opiniowanie i konsultowanie regulacji oraz strategii wchodzących w skład EZŁ, w tym przygotowywanie ekspertyzy merytorycznej
• Wypracowywanie stanowisk, opinii do regulacji i strategii wchodzących w skład EZŁ
• Aktywna współpraca z administracją publiczną nad ostatecznym kształtem proponowanych rozwiązań
• Organizacja spotkań, konferencji itd. w obszarze EZŁ w Warszawie i Brukseli.

W ramach Rady Członkowskiej powołanych zostało 5 grup roboczych/eksperckich:

• Ambicje klimatyczne – Polityka klimatyczna: jak ambitne cele EU i PL, jakie strategiczne warunki ich przyjęcia z punktu widzenia biznesu, inne;
• Regulacje – Legislacja/regulacje w obszarze klimat-energia;
• Polityka przemysłowa – Strategia przemysłowa UE, integracja sektorowa, Innowacje technologiczne, inne;
• Zrównoważona mobilność – Strategia na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności, Infrastruktura paliw alternatywnych i transeuropejska sieć transportowa, inne;
• Zrównoważone finansowanie – Odnowiona Strategia Zrównoważonego Finansowania, polityka podatkowa, inne.

• Pandemia Covid-19 stała się istotnym czynnikiem stresogennym dla pracowników. Niepokojowi o stan zdrowia swojego i bliskich szybko zaczął towarzyszyć strach o możliwość utraty pracy i dochodu.
• Zmęczenie i frustrację niemożnością pogodzenia pracy zawodowej i życia rodzinnego odczuwają zwłaszcza kobiety, matki małych dzieci.

– Praca świadczona zdalnie (nie zawsze w komfortowych warunkach) przy konieczności godzenia z opieką nad dziećmi, które nie mogły korzystać z instytucji opiekuńczych, wywoływała wielokrotnie zmęczenie i frustracje związane z niemożnością pogodzenia sfery zawodowej i rodzinnej – mówi Monika Fedorczuk, ekspertka Konfederacji Lewiatan.

Z badań Eurofound (2021) wynika, że kobiety (a zwłaszcza matki małych dzieci) systematycznie odczuwają to obciążenie częściej bez względu na sposób świadczenia pracy. Analogiczne wnioski płyną z wcześniejszych fal badania (Eurofound 2020) – rodzice małych dzieci częściej martwią się o pracę, kiedy nie pracują, trudniej im się skoncentrować na pracy zawodowej i poświęcić jej odpowiednio dużo czasu. Jednocześnie to na kobiety spada wyraźnie więcej godzin pracy.

Zbyt zmęczeni, by po pracy zająć się obowiązkami domowymi – UE-27 (czerwiec 2021)

Ryzyko depresji według wieku i fali badania

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurofound (2021)

Nieliczne badania na temat kondycji psychicznej w pandemii wskazują, że wiosenna fala zakażeń pogłębiła negatywne uczucia obywateli UE. Rok ograniczeń, coraz trudniejsza sytuacja gospodarcza, a często doświadczenia indywidualne (utrata bliskich, odosobnienie, bezrobocie) powodują, że ryzyko depresji wzrosło. W UE wyraźnie największe ryzyko dotyczyło najmłodszej grupy respondentów (18-34 lata) i spadało z wiekiem. Nic dziwnego, dla wielu z nich to drugi taki „kryzys stulecia”, a w krajach południa Europy konsekwencje tego pierwszego (2008-2009) nadal obciążają ścieżki zawodowe młodych.

W świetle badania, wyraźnie najczęściej odczuwane jest napięcie (28-52%), przygnębienie i samotność deklaruje 23-40% osób. Prawdopodobnie, jeśli pandemiczne restrykcje utrzymają się, będzie to oznaczać potrzebę intensyfikacji wsparcia psychologicznego, przede wszystkim z powodów zdrowotnych, ale z perspektywy pracodawców istotne znaczenie może mieć również zdolność do powrotu na rynek pracy i pełnej produktywności.

Wykorzystano dane zebrane w ramach projektu: „Wzmocnienie dialogu społecznego w Polsce – model inicjowania dialogu społecznego przez stronę pracodawców” (Improved social dialogue in Poland: a model for initiating social dialogue by employer organisations) realizowanego przez Konfederację Lewiatan, w ramach Grantu Norweskiego – Godziwa Praca (Norway Grants – Decent Work) nr 2019/101979.

Konfederacja Lewiatan

Rada Przedsiębiorczości zdecydowanie krytycznie ocenia projektowane zmiany w zakresie minimalnego podatku dochodowego proponowane w ustawie podatkowej Polskiego Ładu.

Stanowisko Rady Przedsiębiorczości znajdziesz tutaj

Konstrukcja tego podatku jest wadliwa – sprawia ona, że podatek ten będą płacić firmy, które nie stosują schematów agresywnej optymalizacji podatkowej, lecz osiągają niski dochód ze względu na specyfikę branży, w której funkcjonują lub z powodu wahań poziomu rentowności związanych z cyklem koniunkturalnym.

Aby firma została obciążona nowym podatkiem wystarczy, że w danym roku podatkowym będzie miała stratę lub dochód nieprzekraczający 1% sumy przychodów. Podstawa opodatkowania nową daniną uwzględnia nie tylko tzw. wydatki pasywne, potencjalnie mogące mieć związek z działaniami optymalizacyjnymi, lecz również 4% przychodów przedsiębiorstwa. Oznacza to, że podatek minimalny obciąży firmy mające stratę niezależnie od przyczyny jej powstania.

Wbrew zapewnieniom strony rządowej, minimalny podatek nie będzie daniną obciążającą wyłącznie wielkie, globalne korporacje, ponieważ nie został określony próg kwoty obrotu, po przekroczeniu którego firma może zostać objęta dodatkowym podatkiem. Jedynym kryterium różnicującym jest struktura własnościowa spółki, jednak ze względu na rygorystyczne kryteria, wiele małych i średnich polskich przedsiębiorstw również znajdzie się w grupie obciążonych nową daniną.

W praktyce więc eliminowany jest mechanizm automatycznego stabilizatora koniunktury w polskim systemie podatkowym. Do tej pory, firmy których dochód spadał lub ponosiły stratę, automatycznie płaciły niższy podatek, co stabilizowało ich kondycję finansową i pomagało wyjść z kryzysu. Po wprowadzeniu planowanych zmian, system podatkowy w Polsce nie będzie miał już takiego bezpiecznika. Dlatego też proponowany mechanizm podatku minimalnego będzie zwiększał ryzyko obrotu gospodarczego w Polsce oraz podnosił prawdopodobieństwo upadłości firm, które ponoszą straty.

Sami autorzy projektu, który powstał w Ministerstwie Finansów, musieli przyznać, że opracowane przez nich rozwiązanie jest wadliwe – w związku z czym już po przekazaniu projektowanej ustawy do Sejmu, została zgłoszona autopoprawka. Zgodnie z ostatnimi zmianami proponowanymi przez Ministerstwo Finansów, z podatku mają zostać wyłączone branże, w których ceny są regulowane na podstawie przepisów ustaw oraz firmy z sektora górnictwa oraz transportu lotniczego
i morskiego.

Zgodnie z przedstawionym uzasadnieniem do autopoprawki, zwolnienie tych branż z podatku jest konieczne ze względu na fakt, iż poziom ich rentowności zależy od polityki regulacyjnej państwa oraz podlegających dużym wahaniom cen na światowych rynkach. To samo można jednak powiedzieć również o szeregu innych branż – nie tylko górnictwie, energetyce i przewozach lotniczych, lecz również sektorze handlowym, usługowym i produkcyjnym. Gdyby proponowany system miał być dalej korygowany, konieczne byłoby mnożenie branżowych włączeń z podatku oraz dalsze komplikowanie mechanizmu ustalania podstawy wymiaru podatku. Ponadto, aby podatek w równym i sprawiedliwym stopniu obciążał poszczególne branże, cechujące się różnym poziomem rentowności, konieczne byłoby wprowadzenie przynajmniej kilkunastu różnych stawek podatku przychodowego.

W związku z powyższym, zamiast w dalszym ciągu usiłować poprawiać wadliwy mechanizm podatku przychodowego, strona rządowa powinna odstąpić od wprowadzania tego rozwiązania, które zostało dodane do projektu ustawy Polskiego Ładu bez konsultacji z partnerami społecznymi oraz środowiskami eksperckimi – z wyjątkiem jednej organizacji, czyli Związku Przedsiębiorców i Pracodawców, jak wyraźnie wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy. Wbrew deklaracjom Ministerstwa Finansów, proponowane rozwiązanie nie jest wzorowane na najlepszych praktykach systemów podatkowych krajów rozwiniętych, w tym m.in. USA, ponieważ rozwiązania zachodnie nie powodują opodatkowania firm ponoszących stratę niezależnie od przyczyny jej powstania. Nie kwestionujemy potrzeby wprowadzania rozwiązań zapobiegających unikaniu opodatkowania w Polsce – wprost przeciwnie, są one konieczne. Rozwiązania te nie mogą jednak zniekształcać procesów ekonomicznych i zwiększać poziomu ryzyka obrotu gospodarczego dla firm nie unikających opodatkowania. Apelujemy do rządu
o wycofanie projektowanych przepisów w tym zakresie oraz rozpoczęcie procesu szerokich konsultacji rozwiązań uszczelniających podatek CIT.

Radę Przedsiębiorczości tworzą: ABSL, Business Centre Club, Federacja Przedsiębiorców Polskich, Konfederacja Lewiatan, Krajowa Izba Gospodarcza, Polska Rada Biznesu, Pracodawcy RP, Związek Banków Polskich, Związek Rzemiosła Polskiego.

Konfederacja Lewiatan

Konfederacja Lewiatan we współpracy z Uniwersytetem Warszawskim, ABSL i Adecco Polska przygotowała ankietę „Badanie planów transformacyjnych związanych z robotyzacją i automatyzacją”. To element badania zainicjowanego przez prof. Jacka Męcinę, doradcę zarządu Konfederacji Lewiatan. Odpowiedzi można wysyłać do 20 września.

Celem ankiety jest zebranie informacji i argumentów na rzecz wsparcia programów cyfryzacji, robotyzacji i automatyzacji. Anonimowe odpowiedzi posłużą do opracowania raportu i wniosków, które zostaną przekazane do Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w celu przygotowania przyjaznych dla biznesu programów wsparcia tych procesów.

Ankietę można wypełnić na stronie internetowej: research.net/r/AutomationStudy. 

Formularz jest połączony z urządzeniem, z którego wypełniania jest ankieta. Można ją wypełniać w kilku etapach, z przerwami (bez utraty dotychczasowych odpowiedzi).

Konfederacja Lewiatan