Miesiąc: kwiecień 2022

List otwarty Rady Przedsiębiorczości w sprawie skutecznego odcięcia zasilania finansowego reżimu w Moskwie
05 kwietnia 2022

List otwarty Rady Przedsiębiorczości w sprawie skutecznego odcięcia zasilania finansowego reżimu w Moskwie

Powrót

Zbrodnicza wojna prowadzona przez Rosję przeciwko wolnej, niepodległej Ukrainie, musi spotkać się ze zdecydowaną odpowiedzią wolnego świata.

Rada Przedsiębiorczości Rosja

Ważnym działaniem, mającym na celu powstrzymanie agresora, jest uderzenie sankcjami ekonomicznymi w ludzi stanowiących finansowe zaplecze reżimu w Moskwie. Dlatego dobrze, że rząd przygotował projekt ustawy o krajowej liście podmiotów objętych sankcjami, także takich, których do tej pory nie było na listach unijnych – czytamy w liście otwartym Rady Przedsiębiorczości.

Decyzję w sprawie wpisu na krajową listę sankcyjną będzie wydawał minister właściwy ds. wewnętrznych z urzędu lub na uzasadniony wniosek określonego, zamkniętego katalogu wnioskodawców – służb oraz podmiotów nadzorujących rynek. Konsekwencją wpisu na listę będzie zamrożenie i zakaz otrzymywania zasobów finansowych i gospodarczych oraz wykluczenie z postępowań o udzielenie zamówień publicznych podlegających ustawie – Prawo zamówień publicznych.

Przesłanką wpisania na listę będzie stwierdzenie, że osoba lub podmiot dysponują środkami finansowymi, funduszami oraz zasobami gospodarczymi, bezpośrednio lub pośrednio wspierając agresję Rosji na Ukrainę lub są bezpośrednio związane z takimi osobami lub podmiotami lub wobec których istnieje prawdopodobieństwo wykorzystania w tym celu posiadanych przez nie środków finansowych, funduszy i zasobów gospodarczych.

Zwracamy uwagę, że nieostre i szerokie przesłanki wpisu na listę rodzą ryzyko błędnego umieszczenia na liście sankcyjnej. Ryzyko takiego błędu jest tym większe, że projektowana ustawa przewiduje modelowe postępowanie inkwizycyjne. Tymczasem, chociaż wojna w bliskim sąsiedztwie Polski uzasadnia tak radykalne rozwiązania, to wobec poważnych reperkusji wpisu na listę należy zapewnić minimalne gwarancje proceduralne. Jest bowiem jasne, że im bardziej niedookreślone przesłanki decyzji organu, tym większe pole do błędnych decyzji.

Dlatego projektowana ustawa powinna przewidywać możliwość zajęcia stanowiska przez podmiot, który ma być umieszczony na liście, a także procedurę odwoławczą w trybie administracyjnym. Nawet najkrótszy, kilkudniowy, termin umożliwi wykazanie oczywistego błędu. Nadzwyczajne rozwiązania ustawowe nie mogą obejmować przedsiębiorców, którzy nie powinni znaleźć się na liście.

Zamieszczenie na liście o kilka dni później nie osłabi zamierzonych sankcji, a uchroni przed wykorzystaniem ewentualnych nieścisłości i błędów do podważania ich słuszności. Ponadto, mechanizm wysłuchania zainteresowanego pozwoli uchronić podmioty niezaangażowane we wspieranie reżimu w Moskwie przed poważnymi konsekwencjami zarówno samych przedsiębiorców, jak i ich pracowników i kontrahentów.

Nasz apel nie zmienia naszego poparcia dla poszerzenia i wzmocnienia sankcji przez polskie władze, w stosunku do sankcji  już nałożonych przez Unię Europejską.

Radę Przedsiębiorczości tworzą: ABSL, Business Centre Club, Federacja Przedsiębiorców Polskich, Konfederacja Lewiatan, Krajowa Izba Gospodarcza, Polska Rada Biznesu, Pracodawcy RP, Związek Banków Polskich, Związek Rzemiosła Polskiego.

Konfederacja Lewiatan

List otwarty Rady Przedsiębiorczości
Tylko 181 mln euro z EFS na pomoc Ukraińcom
05 kwietnia 2022

Tylko 181 mln euro z EFS na pomoc Ukraińcom

Powrót

Łączne oszczędności z lat 2014-2020 w Europejskim Funduszu Społecznym, które można wykorzystać na pomoc Ukraińcom wynoszą zaledwie 181 mln euro. Zdaniem Konfederacji Lewiatan to kropla w morzu ogromnych potrzeb.

131 mln euro oszczędności znajduje się w programach regionalnych oraz 50 mln euro w programie Wiedza Edukacja Rozwój wdrażanym z poziomu krajowego. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej rekomenduje, by oszczędności z EFS wykorzystać głównie poprzez rozszerzenie obecnie realizowanych projektów o nową grupę odbiorców, czyli obywateli Ukrainy, pozostając w dużej mierze w ramach tych działań, które w projektach były wcześniej przewidziane.

By wsparcie szybko ruszyło ministerstwo zaproponowało kilka zmian w prawie oraz uproszczenie procedur, o których decyduje się z poziomu kraju. Przede wszystkim do obecnie procedowanej w Senacie ustawy wdrożeniowej na lata 2021-2027 zaproponowano przepisy, które rozszerzą działanie tzw. specustawy funduszowej – dotychczas odnoszącej się do pandemii COVID-19 – na sytuację związaną ze skutkami wojny w Ukrainie. Przepisy te powinny wejść w życie w połowie maja, ale mają działać retrospektywnie, od 24 lutego.

– To o tyle niepokojąca sytuacja, że – o ile rozumiemy intencję – przepisy te nie były w żadnej formie poddane konsultacjom społecznym. Analiza ich wpływu na beneficjentów wymaga czasu, którego nam nie dano – komentuje Małgorzata Lelińska, dyrektorka departamentu funduszy europejskich i edukacji cyfrowej w Konfederacji Lewiatan.

Drugie rozwiązanie wzmacniające elastyczność to częściowe zawieszenie wytycznych dotyczących projektów finansowanych z EFS. To także będzie budzić wątpliwości na etapie realizacji projektów, ponieważ zawieszenie wytycznych ma dotyczyć tej części działań, która będzie skierowana do Ukraińców, a nie całości projektu.

– O ile te uproszczenia są krokiem w dobrą stronę, to ich zastosowanie tylko w odniesieniu do części projektu jest niewłaściwym podejściem – ocenia Małgorzata Lelińska. Beneficjenci będą realizować ten sam projekt w oparciu o różne przepisy i ponosić odpowiedzialność za ewentualne nieprawidłowości – dodaje.

Kluczowe jest jednak to, na co będzie można wykorzystać te środki. Na poziomie regionalnym możliwe są działania m.in. w następujących obszarach:

  • edukacja, w tym: tworzenie nowych miejsc w przedszkolach, nauka języka polskiego oraz zajęcia wyrównawcze, pomoc psychologiczna, integracja z lokalną społecznością, staże i praktyki, wsparcie nauczycieli polskich i ukraińskich, zatrudnienie asystenta kulturowego/pomocy dla nauczyciela, transport, dofinansowanie posiłków, doposażenie szkół
  • umiejętności osób dorosłych, w tym: kursy zawodowe, zgodne z potrzebami lokalnego/regionalnego rynku pracy, kursy języka polskiego, wsparcie kompetencji społecznych, przede wszystkim związane z funkcjonowaniem w polskim społeczeństwie, uznawanie kompetencji nabytych w kraju pochodzenia, audyt kompetencji,
  • zdrowie, w tym: usługi zdrowotne, np. rehabilitacja, opieka psychiatryczna dla osób poszkodowanych w wyniku działań wojennych, wsparcie psychologiczne, środowiskowa opieka medyczna długoterminowa w formach dziennych i całodobowych, opieka dla opiekunów osób potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu.

Na poziomie krajowym planowane jest:

  • przygotowanie e-materiałów do nauki języka polskiego jako języka obcego
  • upowszechnienie modelu nauki języka polskiego wśród dorosłych obcokrajowców
  • zwiększenie wartości projektów wdrażających rekomendacje Rad Sektorowych (rozszerzenie grupy odbiorców na pracowników z Ukrainy)
  • zwiększenie wartości projektów w obszarze szkolnictwa wyższego (rozszerzenie grup docelowych o studentów, doktorantów, kadrę z Ukrainy)
  • uruchomienie infolinii w ukraińskim języku migowym dla osób głuchych pochodzących z Ukrainy

Polska mogłaby otrzymać dodatkowe pieniądze z instrumentu REACT-EU, dotychczas skierowanego na działania związane z niwelowaniem skutków pandemii COVID-19. To ok. 161 mln euro, czyli niemal drugie tyle, ile obecnie mamy w postaci oszczędności z EFS. Rząd nie zgadza się jednak na tak niskie kwoty. Oczekuje, że w związku z wyzwaniami związanymi z przyjmowaniem do nas Ukraińców otrzymamy podobne wsparcie jak Turcja w 2015 r. w związku z ówczesnym kryzysem uchodźczym. Wtedy to wsparcie wyniosło 6 mld euro, a wiązało się z przyjęciem przez Turcję 3,6 mln uchodźców. Tymczasem tylko od 24 lutego br. do 29 marca br. do Polski z Ukrainy przyjechało 2,4 mln osób.

           Konfederacja Lewiatan

Kolejna podwyżka stóp procentowych przesądzona
05 kwietnia 2022

Kolejna podwyżka stóp procentowych przesądzona

Powrót

Jutro Rada Polityki Pieniężnej podejmie decyzję o kolejnej podwyżce stóp procentowych.

podwyżka RPP stopy

Komentarz Mariusza Zielonki, eksperta ekonomicznego Konfederacji Lewiatan

Podwyżka jest przesądzona, nie wiemy tylko o ile dokładnie stopy wzrosną. Zdążyliśmy się już przyzwyczaić, że NBP i RPP prowadzą politykę fiskalną z zaskoczenia.

Nasz obecny scenariusz przewiduje wzrost stopy o kolejne 50 punktów bazowych. Tym samym osiągniemy prawdopodobnie poziom 4% dla głównej stopy referencyjnej. NBP dostrzega, że nie jest w stanie zmienić realnej stopy procentowej na dodatnią w średnim okresie, więc mimo wszystko wybierze ostrożnościowe podejście w sytuacji kolejnego szoku makroekonomicznego jakim jest wojna. Zbytnie zacieśnianie polityki monetarnej w tym momencie, bez twardych danych makroekonomicznych o wpływie wojny na polską gospodarkę mogłoby skutkować stagflacją w perspektywie kolejnego półrocza.

Dodatkowo już teraz widać, że ścieżka podwyżek stóp oraz rekomendacje Komisji Nadzoru Finansowego, co do sposobu liczenia zdolności kredytowej, istotnie wpływają na rynek mieszkaniowy. Szacuje się, że w lutym deweloperzy sprzedali o 40% mniej mieszkań niż rok wcześniej i o 7% mniej niż w styczniu. Mieszkalnictwo wykazywało już tendencję spadkową pod koniec ubiegłego roku, ten proces wraz ze wzrostem stóp procentowych będzie postępował. WIBOR 6 – miesięczny przekroczył już 5%, co będzie miało wpływ na raty kredytów blisko 2 mln Polaków.

Konfederacja Lewiatan

Na pomoc Ukraińcom możemy wykorzystać tylko oszczędności
04 kwietnia 2022

Na pomoc Ukraińcom możemy wykorzystać tylko oszczędności

Powrót

W polityce spójności 2014-2020 nie ma ani jednego nowego euro dla Polski z przeznaczeniem na pomoc Ukraińcom.

pomoc UE Ukraina

Dzisiaj ma być opublikowany Pakiet CARE (Cohesion’s Action for Refugee in Europe) i  wejść w życie 8 kwietnia. Zawiera on tylko rozwiązania legislacyjne. Na pomoc uchodźcom możemy wykorzystać wyłącznie oszczędności.

– Polska liczyła na znacznie więcej niż dotychczas zaproponowała Komisja Europejska. Przede wszystkim na zastrzyk pieniędzy, którego w ramach polityki spójności nie ma, ale także na dalej idące uproszenia i elastyczność w procedurach – mówi Małgorzata Lelińska, dyrektorka departamentu funduszy unijnych i edukacji cyfrowej Konfederacji Lewiatan.

Pakiet rozwiązań legislacyjnych CARE zaproponowanych przez Komisję Europejską pozwala na:

– objęcie wsparciem ze środków UE osób, które ucierpiały w związku z wojną w Ukrainie (kwalifikowalność zgodnie z przepisami prawa krajowego)

– 100% finansowanie wsparcia przedsięwzięć skierowanych na pomoc Ukraińcom (bez konieczności wnoszenia wkładu własnego przez państwo członkowskie)

– 100% poziom cross-financingu pomiędzy EFS i EFRR – czyli de facto będzie można finansować to samo z obu funduszy, ale wyłącznie w zakresie ich dotychczasowych obszarów interwencji

– uproszczone procedury sprawozdawcze, ale pod warunkiem wydzielenia oddzielnych osi finansowych w programach (z tej opcji Polska nie skorzysta – nie planujemy wydzielać w programach oddzielnych osi na tym etapie wdrażania perspektywy 2014-2020)

– uproszczone i skrócone procedury wprowadzania zmian w programach

– Rząd zabiegał o dalej idącą elastyczność, ale na wiele rozwiązań Komisja Europejska się nie zgodziła – dodaje Małgorzata Lelińska.

Nie będzie zatem możliwe:

  • wydłużenie okresu programowania 2014-2020 i kwalifikowalności kosztów
  • zmiana zakresu kosztów kwalifikowanych w danym funduszu, np. uwzględnienie w projektach EFS wsparcia na zabezpieczenie socjalno-bytowe dla Ukraińców (w tym dach nad głową, żywność, środki czystości)
  • uproszczenie procedur sprawozdawczych bez konieczności wydzielania odrębnych osi w programach
  • pakiet legislacyjny CARE w ogóle nie obejmuje Funduszu Spójności, a tu Polska ma największe oszczędności, a tym samym potencjalnie największą możliwość oddziaływania na obecny kryzys.

        Konfederacja Lewiatan

Polski Ład. Zmiana w dobrym kierunku, ale nie pozbawiona wad
01 kwietnia 2022

Polski Ład. Zmiana w dobrym kierunku, ale nie pozbawiona wad

Powrót

Polski Ład – podatki w odwrocie. Tak można by nazwać sequel wprowadzonej, w grudniu 2021 r., największej zmiany podatkowej w Polsce po 1989 r. Przekaz jaki jest wysyłany przez rządzących - ma być prościej i ma zostać więcej w kieszeni Polaków. Wydaje się, że zmiana w dobrym kierunku. Niestety nie pozbawiona wad.

podatki Polski Ład

– Osią nowych przepisów będzie zmiana skali podatkowej z 17% do 12%. W sposób istotny zmniejszy się tzw. klin podatkowy. Innymi słowy osoby z dochodami do 16 000 brutto zarobią w 2022 r. więcej. Przedsiębiorcy, głównie mikro, którzy zdecydowali się na opodatkowanie skalą podatkową również zyskają. Nieznacznie na zmianach zyskają także przedsiębiorcy. Problem w tym, że  Polski Ład przygotowywany był na zdecydowanie inny scenariusz makroekonomiczny. Mieliśmy być w punkcie, w którym dynamika inflacji miała maleć z miesiąca na miesiąc. Ekonomiści prognozowali, że stopy procentowe będą maksymalnie na poziomie 4%, a nasz rynek pracy nie będzie musiał przyjąć kilkuset tysięcy pracowników i pracownic z Ukrainy. Nie zamierzaliśmy jeszcze kilka miesięcy temu przeznaczać w najbliższym czasie 3% PKB na obronność – mówi Mariusz Zielonka, ekspert ekonomiczny Konfederacji Lewiatan.

Wszystko to powoduje, że obecne zmiany, mimo że pozytywne, mogą nie być odczuwalne przez obywateli w taki sposób jak oczekuje tego rząd. Szczególnie, że z punktu widzenia ekonomii wprowadzane zmiany to gaszenie pożaru benzyną. Wyższe zarobki Polaków wygenerują kolejny impuls popytowy, a ten przeniesie się na wyższe ceny, a przy braku produktów lub niedostępności usług może oznaczać kolejny odłożony popyt. Jednocześnie przez napływ nowych rąk do pracy wynagrodzenia mogą nie rosnąć już tak szybko, jak pokazywały badania rynku, w tym szybki monitoring NBP.

W zmianach podatkowych zapominamy jeszcze o jednym, kluczowym dla rozwoju Polski aspekcie. Polski Ład w drugiej odsłonie ponownie uszczupla dochody samorządów. Przenosząc ciężar gwarantowanego (podatkowego) finansowania JST, na finansowanie subwencyjne, które już takie pewne nie jest. To minister finansów w drodze ustalania limitów będzie określał wysokość takiej subwencji, więc nie ma żadnej gwarancji, że środki, mimo że obiecane, trafią do samorządów.

– Gdyby założyć identyczny rozkład dochodów JST, w kolejnych latach, jak w 2020 r., wziąć pod uwagę sprawozdania z ustaw budżetowych 2020 i 2021 oraz wprowadzane zmiany w Polskim Ładzie (obu wersjach) to w stosunku do 2021 r. samorządy, w wyniku wprowadzonych rozwiązań finansowych, stracą 8,8 mld zł w jeden rok. W przypadku gdy uwzględnić obiecane przez ministra finansów dodatkowe środki dla samorządów to Polski Ład 2.0 powoduje ubytek 7,7 mld zł dla samorządów. Wygląda to na pierwszy poważny krok do uzależnienia i podporządkowania samorządów władzy centralnej – dodaje Mariusz Zielonka.

Konfederacja Lewiatan

Inflacja przekroczyła 10%. W kwietniu będzie jeszcze wyższa [+MP3]
01 kwietnia 2022

Inflacja przekroczyła 10%. W kwietniu będzie jeszcze wyższa [+MP3]

Powrót

Inflacja, zgodnie z oczekiwaniami, przekroczyła kolejną psychologiczną barierę. Szybki szacunek GUS wskazuje, że w marcu ceny wzrosły o 10,9% w skali roku. To najwyższy wzrost cen w Polsce odnotowany w XXI w.

inflacja marzec paliwa

Wysłuchaj komentarz eksperta

Komentarz Mariusza Zielonki, eksperta ekonomicznego Konfederacji Lewiatan

Nie jest zaskoczeniem, że przyczyną takiego wyniku, jest wzrost cen paliw. W ciągu miesiąca ceny na stacjach wzrosły o blisko 30%. Martwić również może wzrost cen żywności, który swoją miesięczną dynamiką wrócił do poziomów sprzed drugiej tarczy antyinflacyjnej.  Widzimy tutaj efekt wzmożonej konsumpcji związanej z pomocą humanitarną, a także okresem paniki z początku marca, która swoją skalą była porównywalna z tą z początku pandemii.

Zarówno na stacjach i w sklepach nie ma już śladu po działaniach tarczy, choć trzeba oddać, że gdyby nie ona to wzrost cen dziś byłby wyższy o około 2 pkt. proc.

Przy obecnym scenariuszu wydarzeń, w kwietniu wzrost będzie prawdopodobnie jeszcze wyższy i przekroczymy 12,2%. Działania rządu w związku z Polskim Ładem 2.0 dolewają oliwy do ognia wzmacniając stronę konsumpcyjną. W tej sytuacji z uwagą będziemy obserwować działania NBP, który w przyszłym tygodniu podniesie główną stopę referencyjną prawdopodobnie o kolejne 50 pkt bazowych. NBP dostrzega, że nie jest w stanie zmienić realnej stopy procentowej na dodatnią w średnim okresie, więc mimo wszystko wybierze ostrożnościowe podejście w sytuacji kolejnego szoku makroekonomicznego jakim jest wojna.

 

Konfederacja Lewiatan

Przemysł odczuwa skutki wojny
01 kwietnia 2022

Przemysł odczuwa skutki wojny

Powrót

Wskaźnik PMI dla polskiego przemysłu spadł w marcu 2022 roku z 54,7 pkt do 52,7 pkt. To pierwszy spadek tego wskaźnika od kilkunastu miesięcy.

marzec PMI przemysł

Komentarz Mariusza Zielonki, eksperta ekonomicznego Konfederacji Lewiatan

Tego w zasadzie można było się spodziewać. Wszystkie składowe indeksu PMI pogorszyły się w marcu. Kwestią niewiadomą było jak głęboki będzie to spadek i jakich składowych będzie dotyczył. Jest to jednocześnie drugi odczyt danych, po badaniach koniunktury GUS, w którym widoczne są już konsekwencje wojny. Przemysł zwalnia, ale nie oznacza to, że rozpędzona lokomotywa się zatrzyma. Bardzo dużo będzie zależało od tego jak długo potrwa wojna w Ukrainie i jak długo będziemy doświadczać napięć w handlu zagranicznym.

Dobra passa we wszystkich składowych głównego wskaźnika została przerwana po ponad rocznych wzrostach. Spadają nowe zamówienia, zatrudnienie, spada samo tempo produkcji, coraz ciężej jest dostać surowce i półprodukty potrzebne do produkcji.  Do tego dochodzi ponowny wzrost cen na rynkach. PMI pierwszy raz sugeruje również problemy nie tylko ze wzrostem cen nośników energii, ale również ze wzrostem cen stali. To właśnie ten produkt stanowi dużą cześć naszego importu z Rosji i Ukrainy.

W tej sytuacji menedżerowie logistyki decydują się, kolejny raz na pragmatyczne podejście, tj. zaczynają ponownie gromadzić zapasy. Jednocześnie producenci po raz kolejny są zmuszani do przenoszenia podwyższonych kosztów produkcji na cenę końcowego produktu.

Konfederacja Lewiatan