18 grudnia 2023
Miesiąc: grudzień 2023
15 grudnia 2023
Ukraina coraz bliżej UE. Przedsiębiorcy zadowoleni
- Bardzo się cieszymy, że Rada Europejska, z udziałem premiera Donalda Tuska, podjęła decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Ukrainą i Mołdawią. Był to jeden z naszych postulatów. Martwi brak porozumienia w sprawie pakietu pomocowego dla Ukrainy – komentuje ustalenia szczytu UE Kinga Grafa, zastępczyni dyrektora generalnego ds. europejskich Konfederacji Lewiatan.
Rozszerzenie UE jest geostrategiczną inwestycją w pokój, bezpieczeństwo, stabilność i dobrobyt Europy. Jednak brak porozumienia w sprawie pakietu pomocowego dla Ukrainy w wysokości 50 mld euro to bardzo zła wiadomość.
– Za naszą wschodnią granicą wciąż trwa wojna i konieczna jest zarówno pomoc humanitarna, jak i wsparcie funkcjonowania państwa. Jest to ważne, zwłaszcza w okresie zimowym, kiedy zapotrzebowanie na energię dla gospodarstw domowych i firm wzrasta. Rozwiązywanie pilnych potrzeb ukraińskiej gospodarki powinno iść w parze z planowanym procesem odbudowy, który musi być zgodny z unijnymi i międzynarodowymi standardami. Jest to szczególnie istotne w obszarze zamówień publicznych – mówi Kinga Grafa.
Maciej Witucki, prezydent Konfederacji Lewiatan jest specjalnym wysłannikiem BusinessEurope ds. współpracy z Ukrainą. Odpowiada za relacje między biznesem europejskim i ukraińskim oraz współpracuje z organizacjami ukraińskich pracodawców, także w kontekście integracji Ukrainy ze strukturami Unii Europejskiej.
Skuteczna polityka rozszerzenia zależy od konkretnych działań, m. in. w zakresie jednolitego rynku. UE potrzebuje środowiska regulacyjnego, które stymuluje innowacje i inwestycje w Europie, redukuje koszty prowadzenia działalności na jednolitym rynku i umożliwia firmom realne korzystanie z możliwości biznesowych wynikających z zielonej i cyfrowej transformacji.
– Mamy nadzieję, że przygotowywany przez Enrico Lettę raport nt. przyszłości rynku UE pomoże opracować plan działań w tym zakresie, z uwzględnieniem polityki rozszerzenia – dodaje Kinga Grafa.
Przegląd Wieloletnich Ram Finansowych na lata 2021-2027 musi koncentrować się na stymulowaniu wzrostu, inwestycji i tworzeniu miejsc pracy, a także wspieraniu państw członkowskich w realizacji reform. Na przykład ewentualne cięcia w programie Horizon Europe, kluczowym programie finansowania UE dla badań i innowacji, osłabiłyby cel poprawy konkurencyjności Europy poprzez innowacje. Unijni przywódcy muszą pamiętać, że konkurencyjna gospodarka to kluczowy warunek, aby UE była bardziej odporna na kolejne kryzysy i silna na arenie międzynarodowej.
Konfederacja Lewiatan
15 grudnia 2023
Akt w sprawie leków krytycznych pilnie potrzebny – opinia EKES
fot. National Cancer Institute / Unsplash
Zdrowie i życie europejskich pacjentów nie może dłużej zależeć od importu API i podstawowych leków z innych regionów świata. Unia Europejska musi przywrócić i odbudować ich wytwarzanie w różnych regionach UE - to główne przesłania opinii EKES.
Dostęp do substancji czynnych i leków podstawowych staje się „bronią” w rozgrywkach geopolitycznych. UE musi być niezależna w produkcji tych strategicznych zasobów. Bardzo lekkomyślnie zdecydowaliśmy się lata temu, z powodu niższych kosztów produkcji i reżimów ochrony środowiska, na import leków i substancji czynnych z krajów poza europejskich, głównie azjatyckich.
Budżety państw zaoszczędziły, ale straciliśmy własny potencjał produkcyjny, doświadczone kadry, ośrodki badawcze i bezpieczeństwo lekowe. Czas COVID-u i po-COVID-owy wyraźnie to pokazał. Nie potrafiliśmy zapewnić nawet medycznych środków ochronnych. Outsourcing produkcji farmaceutycznych składników czynnych (API) i leków gotowych do Azji przyczynił się do zakłóceń w farmaceutycznym łańcuchu dostaw, gdyż kraje z silnym lokalnym przemysłem farmaceutycznym spychają popyt zagraniczny na dalszy plan. W rzeczywistości złożone, zglobalizowane, lecz niedostatecznie zróżnicowane łańcuchy produkcji i dostaw farmaceutyków mają już negatywny wpływ na Europę i będą go miały w przyszłości.
Rosnąca niestabilność stosunków międzynarodowych tylko potęguje to zagrożenie. Do połowy lat 90. Europa i Stany Zjednoczone dostarczały 90 % substancji wykorzystywanych w produkcji farmaceutycznej na całym świecie. Dziś to tylko 20 %. Ponadto, pozaeuropejskie zdolności wytwórcze dotyczące API i materiałów związanych z API są skoncentrowane w jednym regionie i w kręgu zaledwie kilku zakładów produkcyjnych. W 2019 r. 40 % światowych API było importowanych z Chin, a ponad 50 % światowych API było produkowanych przez mniej niż pięciu producentów posiadających certyfikat zgodności z monografiami Farmakopei Europejskiej (CEP). Co gorsze, różnica w kosztach produkcji między UE a Azją jeszcze się zwiększa, ze względu na rosnące w UE ceny energii i surowców.
Coraz większa liczba przedsiębiorstw zmniejsza swoje zdolności produkcyjne, co może mieć wpływ na produkcję farmaceutyczną. Aby wzmocnić europejski przemysł farmaceutyczny, trzeba zmniejszyć zależność od Azji i USA, zwiększyć atrakcyjność inwestycyjną, stymulować wysiłki badawczo-rozwojowe, dokonać przeglądu polityki cenowej, a także stworzyć wsparcie finansowe i instytucjonalne w celu przywrócenia w UE produkcji substancji czynnych i leków podstawowych, tj. leków generycznych (przy wykorzystaniu HERA i MEA). Europejska przestrzeń danych dotyczących zdrowia pozwala lepiej planować potrzeby. Wyzwaniem jest marnotrawstwo leków. Musimy lepiej zarządzać dostępnością produktów leczniczych, promować mechanizmy opieki farmaceutycznej przez apteki. Ramy własności intelektualnej nie powinny utrudniać rozwoju i wprowadzania na rynek leków generycznych/biopodobnych i tym samym – konkurencji cenowej. Kluczowe staje się uczciwe ustalanie cen oraz przejrzystość kosztów badań i rozwoju leków. UE jest drugim co do wielkości rynkiem farmaceutycznym na świecie. Niestety, w ciągu ostatnich dwóch dekad luka inwestycyjna między USA a UE wzrosła do 25 mld EUR.
Co robić?
Aby wzmocnić europejski sektor farmaceutyczny, konieczne jest zapewnienie wsparcia finansowego i instytucjonalnego (z wykorzystaniem HERA i MEA) na rzecz produkcji w UE substancji czynnych i leków podstawowych, większa liczba partnerstw publiczno-prywatnych, dotacje i zwiększone wsparcie dla badań i rozwoju, stworzenie realnych ram prawnych (np. Critical Medicines Act), wspieranie przedsiębiorców, ustalanie cen na produkty „made in Europe”, uwzględnianie zapisów o lokalizacji produkcji w zamówieniach publicznych, wykazywanie przejrzystości, poddawanie łańcuchów dostaw testom odporności, tworzenie rezerw strategicznych i ich uzupełnianie produktami z Unii Europejskiej, tworzenie atrakcyjnego środowiska dla naukowców, pracowników i przedsiębiorstw.
Trzeba pamiętać, że innowacją, zgodnie z definicją OECD, są także produkty przynoszące istotne korzyści społeczno-gospodarcze. Wprowadzenie do obrotu równoważnego (generycznego i biopodobnego) produktu leczniczego zmienia strukturę tego rynku, czyniąc terapię bardziej przystępną cenowo i przyspieszając wzrost gospodarczy kraju. Innowacją są również nowe formy podania produktu leczniczego lub łączenia w jednym produkcie kilku substancji leczniczych. Poprawia to jakość życia pacjentów i zwiększa zgodność z zaleceniami medycznymi. Konieczne są konkretne inwestycje, aby przywrócić produkcję API i leków gotowych w Europie na skalę wymaganą do zapewnienia bezpieczeństwa leków w UE. Koszt wdrożenia produkcji pojedynczej substancji czynnej, w zależności od wymaganej technologii syntezy, szacowany jest na 50–180 mln EUR, a czas wdrożenia to od 3 do 6 lat.
Lech Pilawski – sprawozdawca opinii
Grzegorz Rychwalski – ekspert, wiceprezes PZPPF
Tekst dla grudniowego wydania Brussels Headlines
15 grudnia 2023
Grudniowy szczyt Rady Europejskiej – postulaty biznesu
fot. European Council
Przywódcy państw członkowskich UE spotkali się w Brukseli na ostatnim w tym roku szczycie Rady Europejskiej, aby omówić m.in. dalsze wsparcie dla Ukrainy, rozszerzenie Unii, a także rewizję wieloletnich ram finansowych 2021–2027.
Rozszerzenie i wsparcie Ukrainy
Bardzo się cieszymy, że grudniowa Rada Europejska, z udziałem Premiera Tuska, podjęła decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Ukrainą i Mołdawią. Był to jeden z postulatów Lewiatana. Tak, jak podkreślili przywódcy, rozszerzenie jest geostrategiczną inwestycją w pokój, bezpieczeństwo, stabilność i dobrobyt Europy. Jednak brak porozumienia w sprawie pakietu pomocowego dla Ukrainy w wysokości 50 mld euro to bardzo zła wiadomość. Za naszą wschodnia granicą wciąż trwa woja i konieczna jest zarówno pomoc humanitarna, jak i wsparcie funkcjonowania państwa. Jest to krytycznie ważne zwłaszcza w okresie zimowym, kiedy zapotrzebowanie na energię dla gospodarstw domowych i firm wzrasta.
Rozwiązywanie pilnych potrzeb ukraińskiej gospodarki powinno iść w parze z planowanym procesem odbudowy, który musi być zgodny z unijnymi i międzynarodowymi standardami. Jest to szczególnie istotne w obszarze zamówień publicznych.
Skuteczna polityka rozszerzenia zależy od konkretnych działań, m. in. w zakresie jednolitego rynku. UE potrzebuje środowiska regulacyjnego, które stymuluje innowacje i inwestycje w Europie, redukuje koszty prowadzenia działalności na jednolitym rynku i umożliwia firmom realne korzystanie z możliwości wynikających z zielonej i cyfrowej transformacji. Mamy nadzieję, że przygotowywany przez Enrico Lettę raport nt. przyszłości rynku UE pomoże przygotować plan działań w tym zakresie, z uwzględnieniem polityki rozszerzenia.
WRF 2021-2027
Przegląd Wieloletnich Ram Finansowych na lata 2021-2027 musi koncentrować się na stymulowaniu wzrostu, inwestycji i tworzeniu miejsc pracy, a także wspieraniu państw członkowskich w realizacji reform. Na przykład ewentualne cięcia w programie Horizon Europe, kluczowym programie finansowania UE dla badań i innowacji, osłabiłyby cel poprawy konkurencyjności Europy poprzez innowacje. Unijni przywódcy muszą pamiętać, że konkurencyjna gospodarka to kluczowy warunek, aby UE była bardziej odporna na kolejne kryzysy i silna globalnie.
Inwestycje i umowy o wolnym handlu
W miarę wzrostu ryzyka i niepewności na arenie międzynarodowej, firmy coraz bardziej potrzebują prawodawstwa, które równoważy troskę o bezpieczeństwo z potrzebą stymulowania wzrostu gospodarczego. Środki wprowadzane przez państwa członkowskie, aby wesprzeć firmy, powinny być proporcjonalne i ukierunkowane, aby firmy mogły ze sobą konkurować na równych warunkach. UE musi eliminować bariery w handlu i inwestycjach na jednolitym rynku. Ponadto, europejskie firmy potrzebują umów handlowych, które otworzą nowe możliwości rynkowe i inwestycyjne w dynamicznie rozwijających się regionach świata, a także zapewnią dostęp do surowców i materiałów, które są kluczowe dla wsparcia zielonej i cyfrowej transformacji. W tym kontekście, umowy z Mercosurem, Meksykiem i Chile są szczególnie ważne.
Braki pracowników i migranci
Wiele europejskich firm doświadcza problemów rekrutacyjnych z powodu braków pracowników i umiejętności. Musimy dostosować programy nauczania do potrzeb firm oraz podejmować działania mające na celu aktywizację osób bezrobotnych i nieaktywnych zawodowo. W pełni zgadzamy się co do konieczności podjęcia niezbędnych działań przeciwko nielegalnej migracji, nie powinniśmy jednak tracić z oczu potrzeby stworzenia ram legislacyjnych dla przyciągania talentów z państw trzecich. Konieczne jest również podjęcie działań w kierunku uznawania umiejętności i kwalifikacji obywateli państw trzecich w UE. W tym kontekście niedawno opublikowany pakiet dot. mobilności umiejętności i talentów to krok we właściwym kierunku.
Kinga Grafa, zastępczyni Dyrektora Generalnego Konfederacji Lewiatan ds. Europejskich
Tekst dla grudniowego wydania newslettera Brussels Headlines
15 grudnia 2023
Spotkanie D9+ i B9+ w Brukseli – dyskusja wokół wyzwań cyfrowych UE
fot. Unsplash / Shahadat Rahman
4 grudnia br. odbyło się spotkanie D9+/B9+ (czołowych organizacji biznesu z udziałem resortów cyfryzacji/przedstawicieli administracji rządowej z Polski, Belgii, Czech, Estonii, Danii, Finlandii, Irlandii, Luksemburga, Holandii, Słowenii, Hiszpanii, Portugalii i Szwecji). Gospodarzem spotkania był rząd belgijski we współpracy z belgijskimi organizacjami biznesu.
Na spotkaniu plenarnym, w formule okrągłego stołu, przedstawiciele biznesu B9+ wezwali przedstawicieli grupy D9+ do prac nad pogłębieniem współpracy administracji i biznesu na rzecz zorientowanej na zewnątrz, bezpiecznej, konkurencyjnej, innowacyjnej i pro-przedsiębiorczej UE. Wspólnie zastanawialiśmy się jak promować otwartą i ambitną agendę handlu cyfrowego UE, wzmocnić zdolności i warunki, które umożliwią realizację ambitnych celów Cyfrowej Dekady.
Dalsza część spotkania odbywała się w grupach roboczych.
Pani Prezes Jolanta Jaworska uczestniczyła w dyskusji na temat infrastruktury cyfrowej, moderowanej przez rząd belgijski, koncentrując się na infrastrukturze telekomunikacyjnej, przyszłości telekomunikacji i jej potrzebach, a także bezpieczeństwie ekonomicznym 5G/6G.
W toku dyskusji zwrócona została uwaga na potrzebę zdefiniowania krytycznych technologii, które wzmocnią konkurencyjność UE i wesprą rozwój oraz znalezienia obszarów niszowych dla przyszłej współpracy UE / D9+ przy wsparciu ze strony nauki i biznesu w zakresie badań i rozwoju, zwłaszcza w dziedzinie sztucznej inteligencji / kwantowej, chipów, a także komercjalizacji i wdrażania. Podkreślona została potrzeba współpracy z podobnie myślącymi krajami z państw trzecich (like-minded countries) w takich obszarze jak chmura, sztuczna inteligencja, bezpieczeństwo i cyberbezpieczeństwo.
Z kolei p. Aleksandra Musielak wzięła udział w dyskusji poświęconej omówieniu wyzwań związanych z cyfryzacją usług publicznych. Dyskusja koncentrowała się wokół wyzwań w rozwoju Portfela Tożsamości Cyfrowej. Jedną z najważniejszych kwestii poruszonych podczas spotkania było to, jak zapewnić wysoki poziom bezpieczeństwa Cyfrowego Portfela i chronić prywatność użytkowników, dając im jednocześnie kontrolę nad ich danymi. Uczestnicy debaty wskazywali na brak wspólnych standardów związanych tak z bezpieczeństwem, jak i wspólną architekturą techniczną oraz ramami odniesienia w pracach nad przyszłymi rozwiązaniami (tzw. „toolbox”).
Rozporządzenie regulujące eWallet ma zostać opublikowane wkrótce, a państwa członkowskie UE mają tylko 2 lata na zintegrowanie własnych aplikacji z Portfelem, począwszy od publikacji rozporządzenia.
Aleksandra Musielak, dyrektorka Departamentu Rynku Cyfrowego
Tekst dla grudniowego wydania newslettera Brussels Headlines
15 grudnia 2023
Projekt rozporządzenia PPWR już na ostatniej prostej
fot. EP
Niebawem rozpoczną się negocjacje trójstronne ws. PPWR, a więc ostatni etap prac nad projektem rozporządzenia dotyczącego opakowań i odpadów opakowaniowych. Zdaniem Lewiatana przepisy te są potrzebne, ale niektóre szczegóły projektu nadal budzą obawy, głównie ze względu na brak oceny skutków i ryzyko negatywnego ich wpływu na środowisko, zdrowie ludzi i bezpieczeństwo żywności.
Pod koniec listopada po gorącej debacie swoje stanowisko w tej sprawie przyjął Parlament Europejski i jest gotowy do rozpoczęcia rozmów z rządami państw na temat ostatecznego kształtu rozporządzenia. W grudniu swoje stanowisko przedstawiła Rada UE – czekamy, więc już tylko na rozpoczęcie negocjacji trójstronnych.
Parlament Europejski wprowadza zmiany do projektu
Niektóre przepisy zawarte w projekcie rozporządzenia budzą nasze obawy. Głównie chodzi o brak kompleksowej oceny skutków. Doceniamy natomiast pozytywne zmiany przyjęte w stanowisku zaproponowanym przez PE obejmujące m.in. harmonizację przepisów w zakresie oznakowania opakowań, czy wprowadzenie zapisów o uwzględnieniu recyklingu chemicznego podczas opracowania dalszych przepisów dotyczących recyklowalności. Bardzo ważne jest również utrzymanie zmienionego podejścia do wyliczania współczynnika pustej przestrzeni, czy do zawartości recyklatów w opakowaniach, czyli w odniesieniu do średniej masy wszystkich opakowań z udziałem tworzyw sztucznych wprowadzonych na rynek, a nie w odniesieniu do jednostkowego opakowania jak było to zaproponowane w pierwotnym projekcie Komisji.
Bardzo istotne jest również zachowanie spójności pomiędzy projektem rozporządzenia dotyczącego opakowań i odpadów opakowaniowych a przepisami branżowymi oraz pozostałymi realizowanymi i planowanymi inicjatywami. Dodatkowo, konieczne jest wyznaczenie dat obowiązywania przepisów, jak również okresów przejściowych w taki sposób, aby zapewnić europejskim przedsiębiorcom możliwość dostosowania się do ich realizacji.
Zwiększenie inwestycji
Wiąże się to z koniecznością zwiększonych inwestycji, m.in. w infrastrukturę związaną z gospodarką odpadami i ich recyklingiem, tak aby przyspieszyć dojście do gospodarki obiegu zamkniętego (realizację celów Zielonego Ładu). Będzie to możliwe przy zrozumieniu roli poszczególnych interesariuszy. Bez wsparcia organów UE i państw osiągnięcie założonych celów nie będzie możliwe.
Polski biznes popiera urealnienie celów
Przedsiębiorcy zrzeszeni w Konfederacji Lewiatan popierają stanowisko podpisane już przez kilkanaście krajów, w którym proponowane jest m.in. urealnienie obowiązkowych celów w zakresie ponownego użycia opakowań zawartych w artykule 26 przedmiotowego rozporządzenia, poprzez wprowadzenie wyjątków w przypadku, gdy opakowania jednorazowego użytku nadające się do recyklingu wykazują najlepszy ogólny wynik środowiskowy zgodnie z analizą cyklu życia opakowania (LCA – Life Cycle Assessment). Chodzi o to, aby ponowne użycie i recykling były uzupełniającymi się rozwiązaniami służącymi osiągnięciu celu jakim powinno być zapobieganie powstawaniu odpadów i dążenie do gospodarki obiegu zamkniętego, a wybór danej metody nie był z góry ustalony ale poparty badaniami naukowymi. Ponadto, aby zapobiec rozdrobnieniu rynku wewnętrznego UE należy w każdym przypadku unikać ustalania minimalnych celów dotyczących ponownego użycia. Dlatego rekomendujemy, aby nasz rząd również przystąpił do tego porozumienia.
Jako przedsiębiorcy wprowadzający produkty w opakowaniach czujemy odpowiedzialność, jaka ciąży na nas w kontekście rosnącej ilości odpadów opakowaniowych, dlatego bardzo zależy nam na wprowadzeniu nowych zharmonizowanych przepisów formie rozporządzania. Musimy jednak pamiętać, aby nie wylać dziecka z kąpielą, czyli aby cele zawarte w nowych przepisach były możliwe do wykonania i aby ich głównym zadaniem było zmniejszenie ilości odpadów i dążenie do ponownego wykorzystywanie surowców.
Rozporządzenie zamiast dyrektywy
Rozporządzenie PPWR ma zastąpić obecnie obowiązującą dyrektywę 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych. Zdaniem Komisji Europejskiej konieczne jest ujednolicenie regulacji za pomocą rozporządzenia ze względu na mnogość przepisów w tym zakresie w poszczególnych państwach, co z kolei powoduje wzrost ilości odpadów opakowaniowych, utrudnienia dla recyklingu i ponownego użycia opakowań.
Głównym celem projektowanych przepisów jest ograniczenie negatywnego wpływu opakowań i odpadów opakowaniowych na środowisko, w tym ograniczenie wytwarzania odpadów opakowaniowych i poprawę ich recyklingu. Mają w tym pomóc zaktualizowane i rozszerzone wymogi w tym zakresie.
Piotr Mazurek, ekspert Lewiatana
Tekst dla grudniowego wydania newslettera Brussels Headlines
![Inflacja się zatrzymała [+MP3]](https://lewiatan.org/wp-content/uploads/2023/12/iStock-1414982888.jpg)
15 grudnia 2023
Inflacja się zatrzymała [+MP3]
Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w listopadzie br. w porównaniu z analogicznym miesiącem ub. roku wzrosły o 6,6%. W stosunku do poprzedniego miesiąca były wyższe o 0,7% - podał GUS.
Wysłuchaj komentarza eksperta:
Komentarz Mariusza Zielonki, eksperta ekonomicznego Lewiatana
Jednak mniejsze zaskoczenie niż przy szybkim odczycie inflacji sprzed dwóch tygodni. Inflacja nie zmieniła się w stosunku do października i w listopadzie wyniosła 6,6%. Przewidywaliśmy nawet jej wzrost w tym miesiącu w związku z nadzwyczajną wyborczą obniżką cen paliw.
Ale to nie paliwa są tą kategorią produktów, które tanieją najbardziej. Widać wyraźnie, że ta nadzwyczajnie szybka obniżka inflacji, którą chwalił się prezes NBP, wynika między innymi z ponad 20% spadku cen opału. To oznacza, że zeszłoroczna panika i kryzys na rynku energii „napompowały’ nam inflację. Teraz najwyraźniej unikniemy kolejnej powtórki z zeszłego roku jeśli chodzi o ceny opału.
Oczywiście, spadek cen paliw też zrobił swoje. Cieszy na pewno kontynuacja obniżki w skali roku cen podstawowych produktów, chodzi tłuszcze, mięso czy mąkę. W skali miesiąca nadal ceny rosną o 0,7% – bez zmian w stosunku do szybkiego szacunku. Benzyna na stacjach podrożała aż o 8,8%, a diesel o ponad 10%. To oczywiście efekt wyborczy orlenowskiego cudu cenowego.
Nic już spektakularnego nie powinno się wydarzyć z inflacją w najbliższych miesiącach, choć nadal utrzymuje się duża niepewność co do rozwiązań antyinflacyjnych poprzedniego rządu.
Konfederacja Lewiatan
15 grudnia 2023
Decyzja Rady Europejskiej o rozpoczęciu negocjacji z Ukrainą
fot. European Union
W dniu 14 grudnia 2023 Rada Europejska zatwierdziła konkluzje w sprawie rozszerzenia UE z dnia 12 grudnia 2023 r.
Na podstawie przygotowanego przez Komisję pakietu rozszerzeniowego z 8 listopada 2023 r. Rada Europejska podjęła decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Ukrainą (i Mołdową), po przyjęciu przez Radę odpowiednich ram negocjacyjnych, najprawdopodobniej do końca 1go kwartału 2024. Informuje o tym Konkluzje Rady Europejskiej z 15 grudnia 2023.
15 grudnia 2023
Cele zdrowotne prezydencji belgijskiej w Radzie Unii Europejskiej
fot. Unsplash / CDC
Od 1 stycznia 2024 r. Belgia przejmie prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Zgodnie z zapowiedziami celem prezydencji w ochronie zdrowia będzie wzmocnienie odporności UE na przyszłe zagrożenia dla zdrowia. Żeby go zrealizować nacisk zostanie położony na: wzmocnienie zarządzania kryzysowego, wspieranie systemów opieki zdrowotnej i poprawę bezpieczeństwa dostaw leków.
Cele prezydencji belgijskiej odpowiednio wpisują się w potrzeby państw członkowskich. Doświadczenia ostatnich lat unaoczniły, że sprawne zarządzanie kryzysowe w obszarze zdrowia publicznego jest niezbędne dla opanowania pandemii. Kwestią czasu jest pojawienie się nowych patogenów mogących spowodować kolejną pandemię, a wtedy sprawne zarządzanie kryzysowe połączone z wydajnymi systemami opieki zdrowotnej i szerokim dostępem do leków będzie kluczowe. Także starzejące się społeczeństwa unijne są uzasadnieniem dla tak postawionych celów.
Cele te są także spójne z działaniami podejmowanymi przez Belgię na poziomie unijnym.
W maju br. wtedy przyszła prezydencja belgijska przy wsparciu 18 państw członkowskich, w tym Polski, wezwała Komisję Europejską do pilnych zmian legislacyjnych wspierających produkcję substancji czynnych do leków w Europie. Po stronie europejskiego przemysłu farmaceutycznego są nadzieje na to, że prezydencja belgijska doprowadzi do stworzenie dedykowanego europejskiego aktu legislacyjnego zawierającego zachęty finansowe i regulacyjne do utrzymania i przenoszenia produkcji substancji czynnych i leków gotowych do Europy. W ten sposób wzmocnione zostanie bezpieczeństwo dostaw leków.
Taki akt prawny powinien być powiązany z unijną listą leków krytycznych. Pierwsza wersja unijnego wykazu leków o krytycznym znaczeniu została opublikowana w grudniu br. Jest to narzędzie, które może pomóc uniknąć potencjalnych niedoborów leków w UE. Na liście znajdują się substancje czynne o szerokim zakresie terapeutycznym. Przegląd przeprowadzono przy udziale wszystkich państw członkowskich UE, a także organizacji pacjentów i pracowników służby zdrowia oraz stowarzyszeń branżowych.
Z kolei cel wzmocnienia zarządzania kryzysowego wpisuje się także w plan prac programu EU4Health na 2024 r., który Komisja Europejska przyjęła na początku grudnia br. Cały budżet programu wynosi 752 miliony euro, z których 485 milionów zostanie przeznaczone na wzmocnienie Europejskiego Urzędu ds. Gotowości i Reagowania na Kryzysy Zdrowotne (HERA), żeby sprawniej reagował na wyzwania takie jak pandemia COVID, czy agresja Rosji na Ukrainie.
Wydaje się, że cele zaprezentowane przez prezydencję belgijską mają szanse na szerokie poparcie zarówno wśród państw członkowskich, jak i instytucji unijnych. Są dobrze przemyślane i ich realizacja wzmocni zarówno unijne systemy ochrony zdrowia, jak i gospodarkę europejską.
Kacper Olejniczak, ekspert Lewiatana
Tekst dla grudniowego wydania newslettera Brussels Headlines
15 grudnia 2023
Belgijska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej – czego możemy się spodziewać?
fot. EC - Audiovisual Service
Rok 2024 rozpocznie się objęciem przez Belgię prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Przypada ona na kluczowy moment dla UE – w okresie wyborów do Parlamentu Europejskiego i uzgadniania nowych priorytetów politycznych unijnej wspólnoty na kolejne lata. Jakie priorytety przyjęła Belgia na czas swojego przewodnictwa?
Dn. 1 stycznia 2024 r. prezydencję w Radzie Unii Europejskiej obejmie Belgia, która będzie kierowała jej pracami do 30 czerwca 2024 r. Kraj ten będzie przewodniczyć w Radzie UE już po raz trzynasty.
Należy przypomnieć, że najważniejszym obowiązkiem kraju przewodniczącego w Radzie jest zapewnienie ciągłości prac UE poprzedniej prezydencji (Hiszpania) przed przekazaniem kolejnej prezydencji (Węgry). Głównym praktycznym zadaniem prezydencji jest nadanie impulsu pracom legislacyjnym Rady, przy jednoczesnym zachowaniu ciągłości programu UE oraz zapewnieniu sprawnego przebiegu procesu legislacyjnego i dobrej współpracy pomiędzy państwami członkowskimi.
Państwa członkowskie, które sprawują prezydencję po sobie, ściśle współpracują w grupach po trzy i każda z nich ustala długofalowe cele i przygotowuje wspólny program spraw, którymi Rada będzie się zajmować przez 18 miesięcy. Na podstawie tego programu każde z trzech państw opracowuje własny, bardziej szczegółowy program 6-miesięczny.
Większość działań, które są prowadzone w czasie prezydencji wynikają z kalendarza prac Unii Europejskiej, niemniej jednak państwo obejmujące przewodnictwo w Radzie UE ma możliwość definiowania priorytetów prezydencji, co umożliwia mu skoncentrowanie uwagi innych państw członkowskich na sprawach istotnych z punktu widzenia interesów kraju przewodniczącego.
Jakie priorytety zatem wyznaczyła Belgia?
Priorytety prezydencji belgijskiej
Belgia wyznaczyła sześć priorytetów na okres swojej prezydencji w Radzie UE:
- Obrona praworządności, demokracji i jedności.
Obrona zasad demokracji, praworządności i praw podstawowych ma być istotnym elementem prac belgijskiej prezydencji. Jak wskazali Belgowie, ich celem będzie wzmocnienie pozycji obywateli i ich zaangażowania, zwłaszcza młodzieży, a także prace nad europejskim obszarem edukacji, jakością edukacji, uczeniem się przez całe życie, mobilnością i sportem.
Belgia zapowiedziała również, że będzie zaangażowana we wsparcie krajów kandydujących w ich wysiłkach na rzecz przystąpienia do Unii. Jak wskazano, kluczowe będzie też w tym kontekście przygotowanie polityki, zasobów i struktur decyzyjnych Unii pod kątem przyszłego rozszerzenia.
- Wzmocnienie konkurencyjności Europy.
W świetle zmieniających się realiów geopolitycznych i szybkiego rozwoju nowych technologii, takich jak sztuczna inteligencja, UE musi nadać priorytet swojej długoterminowej polityce konkurencyjności i polityce przemysłowej. Belgowie podkreślili, że UE musi zapewnić przedsiębiorstwom, zwłaszcza MŚP, równe warunki działania, umożliwiając im uczciwe konkurowanie zarówno w Europie, jak i na arenie światowej.
Prezydencja belgijska będzie działać na rzecz wzmocnienia rynku wewnętrznego i przyszłości przemysłu UE oraz będzie kontynuować prace nad dokończeniem tworzenia unii rynków kapitałowych i unii energetycznej. Szczególna uwaga ma zostać poświęcona zwiększeniu bezpieczeństwa gospodarczego, ograniczeniu szkodliwych zależności i promowaniu wiodącej pozycji technologicznej Europy w sektorach krytycznych.
- Dążenie do zielonej i sprawiedliwej transformacji.
Prezydencja planuje umieścić transformację energetyczną i klimatyczną w centrum swoich priorytetów. Belgowie mają skupić się m.in. na wzmocnieniu unijnej gospodarki o obiegu zamkniętym, a także promować zrównoważoną gospodarkę wodną.
- Wzmocnienie programu społecznego i zdrowotnego Europy.
Opierając się na europejskim filarze praw socjalnych, prezydencja belgijska zamierza wyposażyć UE w ambitny program społeczny, a także wzmocnić dialog społeczny oraz wymiar społeczny europejskiego semestru.
Ponadto, prezydencja będzie działać na rzecz przygotowania oceny gotowości UE na wypadek kryzysu, a także wzmacniania bezpieczeństwa dostaw leków w Europie.
- Ochrona ludzi i granic.
Prezydencja zamierza zająć się wszystkimi dossier legislacyjnymi związanymi z nowym europejskim paktem w sprawie migracji i azylu. W okresie tej prezydencji ma zostać położony nacisk na wzmocnienie europejskiej bazy technologicznej i przemysłowej sektora obronnego, w tym zbadanie możliwości opracowania strategii europejskiego przemysłu obronnego.
- Promocja Europy jako aktora globalnego.
System wielostronny i porządek międzynarodowy oparty na zasadach stają w obliczu coraz większych wyzwań, w tym powrotem otwartej wojny na kontynencie europejskim. Prezydencja ma kontynuować wysiłki UE mające na celu wzmocnienie jej odporności i autonomii oraz obronę jej interesów i wartości.
Czego możemy się spodziewać?
Belgia będzie przewodniczyła Radzie Unii Europejskiej tuż przed końcem obecnego cyklu instytucjonalnego, więc jej priorytetem będzie sfinalizowanie projektów legislacyjnych, które są już procedowane. Obecnie na stole negocjacyjnym jest ponad 150 propozycji, więc okres belgijskiej prezydencji będzie bardzo pracowity. Jak wskazują Belgowie, w czasie ich prezydencji odbędzie się ponad 530 nieformalnych i około 2000 formalnych spotkań (tj. spotkania przygotowawcze i nieformalne spotkania przedstawicieli krajowych w grupach roboczych Rady, a także spotkania i szczyty ministerialne aż do poziomu głów państw i przywódców rządów).
Co więcej, Belgia poprowadzi dyskusje na temat programu strategicznego UE na lata 2024–2029, który ma zostać przyjęty w czerwcu przyszłego roku. Co pięć lat unijni przywódcy uzgadniają polityczne priorytety UE, w których określają przyszłe kierunki rozwoju i działania wspólnoty. Rozpoczną się również rozmowy na temat programu reform UE, które mają wzmocnić jej zdolność do działania, zwłaszcza w kontekście jej rozszerzenia.
Europejski biznes – postulaty
W listopadzie 2023 r. prezydenci federacji pracodawców będących członkami BusinessEurope podpisali deklarację brukselską, w której zdefiniowali postulaty europejskiego biznesu. Wśród nich znalazł się apel o zmniejszenie obciążeń regulacyjnych na dobrze zintegrowanym jednolitym rynku europejskim, znalezienie równowagi pomiędzy bezpieczeństwem a wsparciem gospodarki europejskiej, a także powiązanie Zielonego Ładu z odnowioną strategią przemysłową. Z deklaracją brukselską można się zapoznać tutaj: https://lewiatan.org/deklaracja-brukselska-apel-do-unijnych-instytucji/.
Luana Żak, ekspertka Lewiatana ds. UE, Przedstawicielstwo Lewiatana w Brukseli
Tekst dla grudniowego wydania newslettera Brussels Headlines