Cztery debaty odnosiły się do przyjętych opinii:

• „Rola miast i obywateli w zakresie odporności i odbudowy w kontekście asymetrycznych i nieprzewidzianych kryzysów”, z udziałem Ivana Bartosa, czeskiego wicepremiera ds. cyfryzacji, w związku z opiniami ECO/588: Partnerstwa tematyczne w ramach porozumienia lublańskiego I ECO/576 W sprawie „Fast-Care”;
• „Skuteczna, dostępna i dostosowana do potrzeb polityka w zakresie zdrowia i opieki w UE”, z udziałem Margaritisa Schinasa, wiceprzewodniczącego KE, w związku z opiniami SOC/720: Strategia w zakresie pracowników sektora zdrowia i opieki dla przyszłej Europy i INT/990: Europejska przestrzeń danych dotyczących zdrowia;
• „MŚP w Europie – wyzwania i perspektywy” z udziałem Davida Clarinvala, belgijskiego wicepremiera i ministra ds. klasy średniej, samozatrudnionych, MŚP, rolnictwa, reform instytucjonalnych i odnowy demokratycznej Belgii, Isabelle Schomann, sekreatrz ETUC i Veronique Willems, sekretarz generalnej SMEunited, w związku z opiniami INT/979: przenoszenie własności przedsiębiorstw… i INT/979: MŚP…_Gotowi na Fit for 55;
• „Godna praca na całym świecie” z udziałem Wernera Kollera, dyrektora regionalnego MOP dla Europy i Azji Środkowej, w związku z opinią SOC/727: Godna praca na całym świecie.

Główne rekomendacje wybranych opinii:

• ECO/577 – Ocena Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych 2.0:

Komitet uważa, że należy wspierać zaangażowanie partnerów społecznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego w uruchamianie i wdrażanie unijnych programów inwestycyjnych, w szczególności InvestEU poprzez ustanowienie komitetów konsultacyjnych składających się z organizacji reprezentujących partnerów społecznych i społeczeństwo obywatelskie, właściwe organy, EBI i instytucje finansowe, wzmocnienie zdolności technicznych administracji publicznej, dopilnowanie by inwestycje były ukierunkowane na osiągnięcie celów Zielonego Ładu i transformacji cyfrowej, w warunkach sprawiedliwej transformacji oraz wzmocnienie spójności społecznej, wzmocnienie komplementarności i synergii między InvestEU a innymi programami inwestycyjnymi UE. Komitet uważa, że należy wprowadzić instrumenty pozwalające ocenić wpływ programów na warunki pracy i życia poszczególnych osób i społeczności oraz na konwergencję między regionami. Wskazuje, że organizacje społeczeństwa obywatelskiego zgodziły się, iż pierwszeństwo w dostępie do finansowania z InvestEU należy przyznać MŚP i przedsiębiorstwom gospodarki społecznej. Należy rozwijać zdolność tych przedsiębiorstw do pełnego uczestnictwa w najważniejszych dziedzinach inwestycji wspieranych przez UE. Kluczowe znaczenie ma jednorodna definicja na szczeblu europejskim pojęć MŚP, spółek o średniej kapitalizacji i przedsiębiorstw gospodarki społecznej, co uprości formalności i zmniejszy obciążenia administracyjne spoczywające na mniejszych przedsiębiorstwach.

• SOC/728 – Test wpływu polityki UE na młodzież:

Komitet uważa, że brakuje demokratycznej reprezentacji młodych ludzi oraz perspektyw dla niej. Tradycyjna polityka młodzieżowa to stanowczo za mało. Edukacja jest jednym z najskuteczniejszych sposobów dotarcia do młodych ludzi i poinformowania ich wszystkich możliwych formach uczestnictwa oraz o wartościach, jakie reprezentuje projekt europejski. Uwzględnianie perspektywy młodzieży w każdym obszarze polityki, zaangażowanie młodych w procesy polityczne i decyzyjne może pomóc w lepszym stanowieniu prawa i kształtowaniu polityki. Należy udostępnić odpowiednie zasoby, aby to umożliwić. Test wpływu polityki UE na młodzież nie może zastępować konstruktywnego zaangażowania młodych ludzi i powinien uzupełniać istniejące mechanizmy uczestnictwa. EKES zwiększy wewnętrzne zaangażowanie młodych ludzi i organizacji młodzieżowych w swe prace oraz rozważy możliwe sposoby zastosowania koncepcji testu wpływu polityki UE na młodzież w celu opracowania spójnego podejścia do zaangażowania młodzieży w Komitecie.

• NAT/859 – Transformacja energetyczna i cyfrowa na obszarach wiejskich

Komitet ocenił, że bliźniaczej transformacji energetycznej i cyfrowej na obszarach wiejskich nie poświęcono tyle uwagi i wsparcia, ile należy. Podkreśla, że aby unijne lub krajowe plany odbudowy i zwiększania odporności mogły w pełni korzystać z wkładu obszarów wiejskich, konieczne jest zapewnienie szybkiej łączności internetowej na całym terytorium, w tym na obszarach słabo zaludnionych. Władze publiczne i operatorzy muszą opracować przyjazne dla użytkownika aplikacje, dostosowane do realiów stylu życia i działalności na obszarach wiejskich. Zastosowanie tych technologii może np. zmniejszyć ślad węglowy rolnictwa (rolnictwo precyzyjne) i przyczynić się do poprawy dostępności obszarów oddalonych (drony). Niezależnie od wieku użytkownicy na obszarach wiejskich muszą mieć możliwość odpowiedniego szkolenia i podnoszenia kwalifikacji, aby móc korzystać z nowych technologii cyfrowych. Inkluzywność na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania musi również umożliwiać dostęp do wymaganych urządzeń poprzez wspólne użytkowanie lub dotację państwową. Skoro 30% ludności UE mieszka na obszarach wiejskich, sprawiedliwa transformacja energetyczna na obszarach wiejskich jest kluczowym elementem sprawiedliwej transformacji w kierunku neutralnej dla klimatu, zrównoważonej i dobrze prosperującej Unii Europejskiej, zgodnie z agendą terytorialną 2030. Komisja zaproponowała, aby 20% środków z NextGenerationEU zostało zainwestowanych w technologie cyfrowe. EKES z kolei zaleca, by każde z państw członkowskich przeznaczyło co najmniej połowę tych funduszy na technologie cyfrowe na obszarach wiejskich i to bez nadmiernej biurokracji.

• SOC/717 – Przeciwdziałanie ubóstwu energetycznemu a odporność UE: wyzwania z perspektywy gospodarczej i społecznej:

Zapewnienie równego dostępu do energii i bezpieczeństwa dostaw energii po przystępnych kosztach musi być najwyższym priorytetem Unii Europejskiej i państw członkowskich. Należy przyjąć pilne środki w celu zapobiegania ubóstwu energetycznemu, z którym borykają się obywatele i konsumenci w UE, oraz zwalczania tego zjawiska. Miarą odporności UE będzie jednak dopiero sposób, w jaki UE i państwa członkowskie sprostają najważniejszym wyzwaniom społecznym, środowiskowym i gospodarczym, z którymi borykają się obywatele i przedsiębiorcy.

Wzywa do utworzenia szerokiej i ambitnej koalicji politycznej w celu przeanalizowania kwestii ubóstwa energetycznego i zaradzenia mu z zastosowaniem całościowego podejścia, tak aby do 2030 r. w jak największym stopniu ograniczyć zasięg ubóstwa energetycznego, a w długim okresie całkowicie je wyeliminować. Działania koalicji należy nadal rozwijać w ramach unijnej strategii zwalczania ubóstwa energetycznego. Zwraca się Komisji, by zachęcała państwa członkowskie do opracowywania krajowych planów lub polityk mających na celu wyeliminowanie ubóstwa energetycznego, łącząc wszystkie instrumenty polityki i finansowania na szczeblu unijnym i krajowym i zapewniając ich spójność. Wzywa UE do promowania wspólnego podejścia do ubóstwa energetycznego, które umożliwi konkretne i wspólne zrozumienie ubóstwa energetycznego oraz gromadzenie danych statystycznych, z uwzględnieniem różnic i specyfiki państw członkowskich.

SOC/720 – Strategia dotycząca pracowników sektora zdrowia i strategia w dziedzinie opieki:

Komitet wzywa do przyjęcia transformacyjnego podejścia do opieki nad ludźmi, ich praw i potrzeb, obejmującego ich udział we wszelkich stosownych dyskusjach, konsultacjach i decyzjach, które przyczyniłaby się do spójności i pozytywnej konwergencji w dziedzinie opieki zdrowotnej i opieki długoterminowej między państwami członkowskimi oraz w państwach członkowskich. Proponuje zainicjowanie Europejskiej gwarancji opieki, aby zapewnić każdemu mieszkańcowi UE dostęp przez całe życie do wysokiej jakości i przystępnych cenowo usług opieki zdrowotnej i usług opiekuńczych. Ten instrument mógłby także zaradzić deficytom w zakresie opieki oraz promować godne warunki pracy dla pracowników sektora opieki, a także dla opiekunów nieformalnych. Wzywa Unię Europejską do zapewnienia opartej na solidarności komplementarności i równowagi między publicznymi i prywatnymi podmiotami świadczącymi usługi opieki, do zachęcania do inwestycji w gospodarkę społeczną oraz do wspierania tych inwestycji. Proponuje aktualizację planu działania dotyczącego pracowników sektorów opieki i zdrowia w Unii Europejskiej, w tym^[1] zintegrowane planowanie i prognozowanie dotyczące pracowników opieki zdrowotnej oraz dostosowanie umiejętności zawodowych pracowników opieki długoterminowej, zwłaszcza pod kątem możliwości oferowanych przez cyfryzację. Apeluje o ustanowienie europejskich służb monitorowania zasobów pracy w sektorze zdrowia, które pomagałyby państwom członkowskim w tworzeniu i utrzymywaniu struktur planowania oraz koordynacji transgranicznych aspektów planowania. Byłoby to także związane ze swobodą przemieszczania się pracowników sektora zdrowia;

INT/990 – Europejska przestrzeń danych dotyczących zdrowia:

Komitet uznaje za bardzo ważne wykorzystanie możliwości oferowanych przez innowacje i cyfryzację w celu zwiększenia dobrobytu obywateli i poprawy jakości usług zdrowotnych oraz wskazuje na potrzebę zajęcia się różnymi poziomami umiejętności cyfrowych w poszczególnych państwach członkowskich UE. Wniosek dotyczący europejskiej przestrzeni danych dotyczących zdrowia stanowi doskonałą okazję do wzmocnienia pozycji osób fizycznych w zakresie dostępu do ich danych osobowych w dziedzinie zdrowia i ich kontroli. Popiera przeprowadzenie szeroko zakrojonej kampanii komunikacyjnej, która przyczyniłaby się do budowania zaufania wśród obywateli. Obywatele muszą być świadomi korzyści związanych z procesem udostępniania danych. Europejska przestrzeń danych dotyczących zdrowia będzie miała znaczący pozytywny wpływ na prawa podstawowe w zakresie ochrony danych osobowych i swobodnego przepływu. Podkreśla potrzebę wyjaśnienia obywatelom kwestii wykorzystywania danych pierwotnych i wtórnych. Obywatele muszą mieć zaufanie do systemu, aby mogli współpracować i rozumieć korzyści zarówno dla jednostek, jak i dla całej społeczności. Należy koniecznie wyraźnie wyjaśnić przeznaczenie danych, ograniczenia, a także to, jaki organ będzie kontrolował i zatwierdzał dane oraz jakie sankcje będą obowiązywać w przypadku nieprzestrzegania przepisów. W związku z tym zaleca przegląd bezwzględnego zakazu wykorzystywania danych wtórnych przez ubezpieczycieli. Uważa, że należy zachęcać do ubezpieczania poprzez lepsze zrozumienie danych naukowych do celów badań i innowacji w sektorze, który, choć często nie jest tak postrzegany, ma ogromne znaczenie dla konsumentów. Wzywa Komisję do konsekwentnego inwestowania w systemy cyberbezpieczeństwa, które mogą zapobiec ogromnym problemom we wszystkich państwach członkowskich.

INT/982 – Przenoszenie własności przedsiębiorstw:

EKES uważa, że przenoszenie własności przedsiębiorstw jest ważnym procesem strategicznym, zapewniającym ciągłość działalności przedsiębiorstw i ochronę zatrudnienia. Dlatego też EKES sugeruje, by w polityce Unii Europejskiej’ i państw członkowskich na rzecz odbudowy i wzrostu dużą rolę odgrywało wspieranie przenoszenia własności przedsiębiorstw. Rozwój dobrze funkcjonujących ekosystemów przenoszenia własności przedsiębiorstw oraz usług wsparcia ma zasadnicze znaczenie dla zachowania źródeł utrzymania i gospodarki na obszarach wiejskich i monoprzemysłowych. Należy to uwzględnić w realizacji długofalowej wizji UE dotyczącej obszarów wiejskich oraz w planie działania na rzecz obszarów wiejskich. Wzywa również państwa członkowskie do wprowadzenia i dalszego rozwijania mechanizmów wczesnego ostrzegania dla MŚP w celu wspierania odporności, rentowności i ostatecznie możliwości przeniesienia własności przedsiębiorstwa. Apeluje o opracowanie zachęt do przenoszenia własności małych firm na młodych przedsiębiorców. Zachęty takie mogłyby obejmować podnoszenie świadomości, usługi doradcze, mentoring i dostęp do finansowania. Ponadto można jeszcze bardziej pogłębić wiedzę młodych przedsiębiorców na temat dialogu społecznego, aby zapewnić wszystkim przedsiębiorcom udane przenoszenie własności. Zaleca, by państwa członkowskie utworzyły krajowe fora zainteresowanych stron zajmujących się przenoszeniem własności przedsiębiorstw, reprezentujące zarówno podmioty publiczne, jak i prywatne. Fora przenoszenia własności przedsiębiorstw oferują systematyczne i długofalowe podejście do promowania przenoszenia własności przedsiębiorstw. Stanowią również przestrzeń nieustannego dialogu między ekspertami krajowymi i pozwalają na bardziej efektywne wykorzystanie zasobów.

SOC/737 – Wytyczne dotyczące polityki zatrudnienia państw członkowskich:

Komitet uważa, że proponowane wytyczne dotyczące polityki zatrudnienia państw członkowskich są odpowiednie, ponieważ dotyczą najpilniejszych kwestii na rynku. Zwraca uwagę na obecną coraz bardziej niepewną sytuację geopolityczną. Oczekuje się, że jej wpływ na przyszły popyt oddziała na decyzje inwestycyjne przedsiębiorstw i bezpieczeństwo zatrudnienia oraz opóźni realizację planów inwestycyjnych zarówno przez sektor prywatny, jak i publiczny. Tym bardziej konieczne jest zapewnienie konkurencyjnej bazy dla zrównoważonych inwestycji. Państwa członkowskie powinny działać na rzecz prawdziwie zintegrowanego jednolitego rynku i pomóc MŚP w zwiększeniu skali działalności.  Podkreśla, że należy podjąć kroki w celu wzmocnienia zarówno roli partnerów społecznych, jak i ich udziału w opracowywaniu i wdrażaniu reform zatrudnienia, reform społecznych i gospodarczych oraz polityki w tych dziedzinach, w tym poprzez budowanie ich zdolności.  Zwraca uwagę, że w związku z ponownym wzrostem niedoboru siły roboczej należy wdrożyć skuteczne środki w celu zachęcenia partnerów społecznych do pracy nad zapotrzebowaniem na umiejętności na szczeblu krajowym, przy czym działania powinny być dostosowane do poszczególnych sektorów i sytuacji. Uważa, że dla ograniczenia ubóstwa pracujących potrzebne jest łączenie działań w ramach różnych instrumentów politycznych i środków negocjowanych przez partnerów. Wskazuje, że ukierunkowane wsparcie jest szczególnie ważne dla długotrwale bezrobotnych lub biernych zawodowo, ponieważ zwiększa ich szanse na wejście (powrót) na rynek pracy i jest ważnym czynnikiem utrzymania miejsca pracy. W związku z tym, że pandemia szczególnie mocno dotknęła osoby młode, kluczowe znaczenie mają środki z zakresu polityki dostosowane do potrzeb osób młodych, sprzyjające włączeniu społecznemu i przyszłościowe, aby zagwarantować osobom młodym, że nie pozostaną w tyle. Podkreśla, że aby obniżyć wskaźnik bierności zawodowej, należy podjąć działania na rzecz powrotu na rynek pracy osób bardziej od niego oddalonych.  Zauważa, że nadal ważne są działania mające na celu zlikwidowanie luki płacowej między kobietami a mężczyznami, dlatego należy zająć się podstawowymi przyczynami tego problemu. Dyskutowany właśnie wniosek Komisji Europejskiej dotyczący dyrektywy w sprawie przejrzystości wynagrodzeń powinien pomóc w zapewnieniu mężczyznom i kobietom równego wynagrodzenia za pracę o równej wartości – jego brak jest wciąż przyczyną luki płacowej między kobietami a mężczyznami.

Lech Pilawski, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan, członek EKES

Artykuł dla wrześniowego wydania Brussels Headlines, newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan