Ursula von der Leyen, szefowa Komisji Europejskiej zapowiedziała dzisiaj, że w przyszłym tygodniu zostanie uwolnione 137 mld euro dla Polski z Funduszu Odbudowy i Funduszu Spójności.
KPOpieniądzeUE
– To bardzo dobra informacja dla Polski, gospodarki, przedsiębiorców. Te pieniądze są niezbędne do dalszego rozwoju kraju. Pozwolą przyspieszyć wzrost gospodarczy, zwiększyć inwestycje, stworzyć tysiące nowych miejsc pracy. Na te pieniądze czekali z niecierpliwością polscy przedsiębiorcy – mówi Maciej Witucki, prezydent Konfederacji Lewiatan.
– Środki z UE umożliwią większe inwestycje w innowacje, politykę klimatyczną, energetykę, edukację, cyfryzację, zdrowie, a także w budowę nowych dróg.
Z naszych badan wynikało, że prawie 70 proc. przedsiębiorców była przekonanych, że rządowi uda się doprowadzić do szybkiego uzyskania wszystkich pieniędzy przeznaczonych dla Polski. I dzisiaj to właśnie się stało – dodaje.
Bezrobocie drugi raz z rzędu w Polsce wzrosło. W styczniu stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła 5,4%. Oznacza to, że liczba bezrobotnych przekroczyła granicę 800 tys.
Taki wynik ostatni raz widzieliśmy w marcu ubiegłego roku. Rynek pracy jest silnie sezonowy i widzimy tego oczywisty efekt. Kluczowe jednak będą kolejne trzy miesiące. Może się okazać, że wzrost bezrobocia to wynik reakcji rynku pracy na spowolnienie z minionego roku, choć patrząc po zmianach w zatrudnieniu wydaje się, że takiej reakcji ostatecznie nie będzie.
Początek roku to także pewna niewiadoma na rynku pracy, ponieważ możemy być również świadkami oddziaływania wzrostu wynagrodzenia minimalnego. To zdaje się mieć większy wpływ w czasach dekoniunktury. Najniższe wynagrodzenie w styczniu wzrosło o ponad 20%, tj. zapewne znacznie wyżej niż produktywność pracowników oraz blisko dwukrotnie więcej niż wzrost przeciętnego wynagrodzenia w firmach.
Nie unoście się emocjami, nie poddawajcie się manipulacjom, porzućcie barbarzyński pomysł zamykania granicy z Ukrainą - ona potrzebuje naszego wszechstronnego wsparcia! Polska jest krajem cywilizowanym i musi szanować umowy międzynarodowe, z korzyścią dla wszystkich – apeluje do protestujących rolników Kongres Kobiet.
apelkongres kobietrolnicy
Kobiety zgromadzone w Kongresie Kobiet wyrażają swoje najwyższe oburzenie i niezgodę na formę, jaką przybierają protesty rolnicze w Polsce. Potępiamy skandaliczne hasła i symbole wymierzone w polską suwerenność, w polską demokrację, w wizerunek Polski na arenie międzynarodowej, w Ukrainę i w Unię Europejską.
Apelujemy o solidarność i odpowiedzialność! Rozumiemy trudną sytuację rolników związaną ze stratami, jakie ponoszą w związku z dopuszczeniem na rynki żywności ukraińskiej, jednak straty finansowe są niczym w porównaniu do strat, które ponosi walcząca i krwawiąca Ukraina. Giną ludzie, cierpią kobiety i dzieci, kraj jest w zapaści a mimo to broni swojej suwerenności chroniąc zarazem suwerenności Europy. Względy ekonomiczne, związane z stratami nie powinny przesłaniać względów moralnych związanych z obroną wartości najbardziej podstawowych jakimi są ludzkie życie, wolność i bezpieczeństwo. A o to walczy Ukraina.
Przypominamy też, że problemy rolników narosły głównie z powodu bezczynności i zaniedbań poprzedniej ekipy rządzącej. A obecne protesty i roszczenia uderzają w obecną władzę, która stara się przywrócić demokratyczny ład i elementarne standardy praworządnego państwa. Nie niszczmy tych starań!
Dlatego domagamy się od strajkujących rolników odpowiedzialnego dialogu z władzą, a od władzy poważnego potraktowania tych roszczeń rolników, które nie pogłębiają tragicznej sytuacji, w jakiej obecnie znajduje się Ukraina. Rozumiemy opór znaczącej części rolników związany z koniecznością wprowadzenia europejskiego Zielonego Ładu, ale nie rozumiemy ataków na całą Unię Europejską.
Przypominamy też, że dzięki członkostwu Polski w UE do rolnictwa trafiło blisko 80 mld euro, a w ramach polityki spójności – dalsze blisko 160 mld euro. Przypominamy, że już w 2023 poziom dopłat bezpośrednich zbliżył się do 260 euro/ha i był wyższy niż średnio w UE, oraz że dochody rolnicze w około 40% podtrzymywane są przez transfery w ramach Wspólnej Polityki Rolnej.
Apelujemy o spokój, rozsądek i odpowiedzialność, pamiętając że niedługo będziemy obchodzić drugą tragiczną rocznicę wojny, której stawką jesteśmy my wszyscy, Europejczycy i Europejki, nasza wolność, życie i bezpieczeństwo.
Wypracowanie katalogu dobrych praktyk w obszarze transformacji cyfrowej w miejscu pracy oraz przygotowanie do wdrożenia Porozumienia Ramowego Europejskich Partnerów Społecznych w sprawie cyfryzacji na poziomie krajowym to główne cele projektu EFAD przygotowującego do procesu transformacji cyfrowej rynku pracy.
cyfryzacjakompetencjepraca zdalnaprojektrynek pracy
Jak przygotować miękkie lądowanie dla rynku pracy w okresie transformacji? Jak zapewnić, by sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe były rozwiązaniami technologicznymi, które pracują dla ludzi? Jaki jest charakter umiejętności wymaganych w czwartej rewolucji przemysłowej? Odpowiedzi na te pytania szukają eksperci i uczestnicy projektu “Inicjowanie działań wdrażających Porozumienie Ramowe Europejskich Partnerów Społecznych w sprawie cyfryzacji” przygotowujący partnerów społecznych z Polski, Włoch, Rumunii, Litwy oraz Macedonii Płn. do procesu transformacji cyfrowej rynku pracy, którego liderem jest Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”.
Konfederacja Lewiatan jest partnerem projektu.
Dobre praktyki w projekcie
Dotychczas w ramach projektu zebrano i opisano 30 przykładów dobrych praktyk z 5 krajów europejskich.
– Jak łatwo się domyślić, studia przypadków pokazały zróżnicowanie stopnia zawansowania procesów cyfryzacji na rynkach pracy w poszczególnych państwach biorących udział w projekcie – komentuje Barbara Surdykowska z Biura Eksperckiego KK NSZZ „Solidarność”. Niestety pokazały też, że nie wszędzie związki zawodowe są zaangażowane w te procesy – dodaje. Zebrane praktyki będą porównane i poddane analizie oraz ocenie w raporcie końcowym z projektu.
Partnerzy projektu mają ambitne cele – w tym stworzenie warunków do opracowania Krajowych Planów Działań przygotowujących do implementacji porozumienia w kraju, w tym wdrożenia prawa do odłączenia poprzez niezbędne analizy istniejącego stanu prawnego i faktycznego oraz wypracowanie katalogu dobrych praktyk.
Prawo do odłączania – co to jest
Projekt ma także na celu wzrost wiedzy partnerów społecznych na temat poprawy warunków pracy w kontekście prawa do odłączania, umiejętności korzystania z narzędzi cyfrowych oraz łączenia życia prywatnego z zawodowym poprzez działania szkoleniowe i upowszechniające.
– Cyfrowa transformacja rynku pracy wymaga podniesienia świadomości liderów związkowych w zakresie konieczności nabycia nowych umiejętności w celu zachowania miejsc pracy w przyszłości. Zaplanowane działania oraz wypracowane produkty i rezultaty projektu w postaci m.in. nowego modułu szkoleniowego, spotkań eksperckich, szkoleń oraz dokumentów strategicznych służą realizacji tego celu i będą dostępne na stronie projektu do pobrania – komentuje Karol Nosal, Kierownik projektu z Biura Programów Europejskich KK NSZZ „Solidarność”.
Obecnie prawo do odłączenia (prawo do bycia off-line lub z ang. right to disconnect) jest bardzo dużym wyzwaniem. Wszyscy zauważyliśmy, że rozwój nowych technologii komunikacyjnych w tym wszelkiego rodzaju czatów powoduje, że pracownicy pozostają po godzinach pracy dostępni dla swoich przełożonych i współpracowników. Prowadzi to niestety bardzo często do przemęczenia, wypalenia zawodowego i odbija się na dobrostanie psychicznym pracownika i jego bliskich.
Prawo do odłączenia jest jednym z tematów europejskiego Porozumienia o cyfryzacji, nie udało się jednakże w tym porozumieniu ustalić wiążących rozwiązań. W tej sytuacji w czerwcu 2022 r. trzy europejskie organizacje pracodawców podpisały program prac w ramach dialogu społecznego z Europejską Konfederacją Związków Zawodowych (EKZZ), który obejmował zobowiązanie do wynegocjowania prawnie wiążącego porozumienia w sprawie pracy zdalnej, które miałoby zostać wdrożone w formie dyrektywy. Niestety, po ponadrocznych negocjacjach, w listopadzie 2023 r, dwie organizacje pracodawców nie przedstawiły żadnych propozycji dotyczących tekstu porozumienia i wycofały się negocjacji.
Ze względu na rozwój sytuacji, EKZZ skierowała apel do Komisji Europejskiej, w którym podkreśliła konieczność wypełnienia luki legislacyjnej poprzez przedstawienie dyrektywy, która zagwarantuje prawa pracujących zdalnie, obejmujące m.in. równe traktowanie i wynagradzanie telepracowników i pracujących stacjonarnie, prawo do prywatności i odłączenia, ochronę przed nadmierną kontrolą oraz zaangażowanie związków zawodowych w kształtowanie i realizację pracy zdalnej.
W tym celu konieczne jest wypracowanie planów działań i promowanie takich praktyk jak:
ustawianie autoresponderów w służbowych skrzynkach pocztowych wskazujących:
że pracownik korzysta z urlopu wypoczynkowego,
do kogo z zespołu współpracowników należy się zwrócić w kwestiach pilnych,
na godziny pracy pracownika i możliwość odpowiedzi w ramach godzin pracy,
szkolenia kierowników/ogółu pracowników w zakresie poszanowania prawa podwładnych/ współpracowników do niezakłóconego odpoczynku,
spotkania z psychologiem/doradcą zawodowym poświęcone konieczności stosowania w życiu zawodowym i prywatnym przerw od permanentnej obecności online w mediach społecznościowych czy komunikatorach.
Cele projektu partnerów społecznych w sprawie cyfryzacji
Projekt finansowany ze środków własnych oraz Unii Europejskiej koncentruje się na wyzwaniach, korzyściach i ryzykach dotyczących narzędzi cyfrowych w miejscu pracy. Działania eksperckie i szkoleniowe skierowane są do partnerów społecznych z 5 krajów europejskich, a głównym celem Projektu jest ułatwienie wdrożenia w tych krajach Porozumienia europejskich partnerów społecznych w sprawie cyfryzacji (EFAD) podpisanego 22 czerwca 2020 r. poprzez dialog społeczny.
Jest to już siódme autonomiczne porozumienie europejskich partnerów społecznych, którego wdrażanie z poziomu europejskiego inicjuje Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” za pośrednictwem środków projektowych. Jednym z celów jest wzmacnianie dialogu społecznego zarówno na poziomie krajowym jak i europejskim.
Projekt przyczynia się do pogłębiania wiedzy partnerów społecznych na temat obecnych i przyszłych trendów na rynku pracy, co jest niezbędne, aby wypracować polityki potrzebne do zapewnienia sprawiedliwej i sprzyjającej włączeniu społecznemu transformacji.
Fot. Florencja, 15-16 czerwca 2023, międzynarodowe warsztaty i II spotkanie grupy sterującej projektu
Projekt 101051759 Inicjowanie działań wdrażających Porozumienie Ramowe Europejskich Partnerów Społecznych w sprawie cyfryzacji dofinansowany ze środków Unii Europejskiej
Sprzedaż detaliczna w cenach stałych zaczęła rok z wysokiego „c” i wzrosła o 3% rok do roku. Konsensus rynkowy wynosił 1,4%. Nadal na topie jest motoryzacja ze wzrostami sprzedaży przekraczającymi 20%. Ogólny wynik podbijają również paliwa, gdzie sprzedaż wzrosła o ponad 13%. Na drugiej stronie szali mamy tekstylia, odzież, meble oraz AGD i RTV, gdzie sprzedaż nie jest już tak mocna.
Dane o sprzedaży detalicznej wyraźnie korelują, kolejny miesiąc z rzędu, z tym co dzieje się w przemyśle. Tam odnajdziemy wzrosty w tych samych kategoriach.
Dane o sprzedaży detalicznej w styczniu mogą być zapowiedzią dłuższego odbicia w konsumpcji. Jednocześnie jest to również pokłosie poprawiających się nastrojów w społeczeństwie. Nie bez znaczenia jest też wyraźny realny wzrost wynagrodzeń Polek i Polaków.
Wydaje się, że głównymi motorami napędowymi polskiej gospodarki będą teraz inwestycje oraz konsumpcja.
Konfederacja Lewiatan
21 lutego 2024
Gorzej oceniamy przyszłość. Dalej boimy się inflacji
Nastroje w społeczeństwie w lutym są dokładnie takie same jak w styczniu. Bieżący wskaźnik ufności konsumenckiej zatrzymał się na -12,6 pkt. Wartości ujemne oznaczają przewagę pesymistów nad optymistami. Z kolei w przyszłość zaczęliśmy patrzeć odrobinę gorzej niż jeszcze przed miesiącem.
Obecne możliwości oszczędzania pieniędzy oceniamy słabo, ale to co pokazuje przyszłość napawa optymizmem. Te miękkie dane korelują również z realnym wzrostem wynagrodzeń. Można zatem oczekiwać, że jednak pierwsze miesiące 2024 r. dają promyk nadziei, że konsumpcja odbije w tym roku i podniesie nasze PKB do tych zakładanych 2,3-2,5%.
Niemniej jednak to inflacja nadal psuje najbardziej nastroje. Mimo ostatnich wyraźnych spadków wskaźnika inflacji Polacy oceniają, że ceny rosną w bardzo szybkim tempie (ponad 50% odpowiedzi to odczucia dotyczące wzrostu cen). Z kolei ponad 30% uważa, że ceny będą rosły w najbliższych miesiącach w podobnym tempie co w ciągu ostatniego roku.
Dzisiaj Rada Ministrów zajmuje się projektem ustawy dotyczącym wakacji kredytowych. Konfederacja Lewiatan uważa, że to rozwiązanie niepotrzebne.
lewiatanwakacje kredytowezbędne ryzyko
Najlepszym wyjściem byłaby rezygnacja z wakacji kredytowych i wprowadzenie zmian w Funduszu Wsparcia Kredytobiorców.
W przypadku uznania przez rząd potrzeby długofalowego zwiększenia bezpieczeństwa kredytobiorców, to właśnie Fundusz Wsparcia Kredytobiorców powinien być podstawowym narzędziem pomocowym. Stąd też główną propozycją Konfederacji Lewiatan jest rezygnacja z wakacji kredytowych i wprowadzenie zmian w FWK wskazanych w projekcie ustawy. W przypadku odrzucenia tego postulatu, proponowane są różne rozwiązania które zmniejszą negatywne skutki wakacji kredytowych.
Wakacje kredytowe kosztują
– Kluczowe są trzy kwestie. Należałoby zacząć od tego, że czy to wakacje nad Bałtykiem, czy te kredytowe, żadne nie są za darmo. Przykładowo, wakacje kredytowe to możliwy koszt dla emerytów i oszczędzających poprzez ich negatywny wpływ na akcjonariuszy, to ryzyko przerzucenia części kosztu na klientów przez banki, czy efekt proinflacyjny. Trudno też uznać, żeby wakacje kredytowe miały pozytywny wpływ na moralność finansową: według raportu ZPF z 2023 ,,Moralność Finansowa Polaków” opracowanego przez prof. A. Lewicką – Strzałecką już 49,6% respondentów uważa, iż można usprawiedliwić kogoś – czasem, często lub zawsze – gdy zaciąga kredyt, nie zapoznając się dokładnie z warunkami spłaty. Nie jest to więc rozwiązanie darmowe. Po drugie, czy kredytobiorcy pozostawieni są sami sobie? Nie, w trudnej sytuacji pojawia się Fundusz Wsparcia Kredytobiorców. W końcu po trzecie, czy istnieje potrzeba nadzwyczajnego środka czyli wakacji kredytowych? Z danych BIK-u wynika, że w styczniu tego roku wskaźnik przeterminowań w portfelu kredytów mieszkaniowych w zł powyżej 30 dni był na poziomie ok. 3,6% i powyżej 90 dni na poziomie ok. 3,2% jeśli chodzi o wartość, a w wymiarze liczbowym wskaźnik był na poziomie ok. 1,8% powyżej 30 dni oraz ok. 1,4% powyżej 90 dni. Oznacza to w kontekście opóźnień, że obecnie sytuacja jest lepsza niż w 2018 roku. Pogorszyła się ona od końcówki 2021 roku, ale nie jest to sytuacja wyjątkowo niepokojąca. W ujęciu makroekonomicznym okoliczności z jednej strony nie uzasadniają wakacji kredytowej (poprawa płac realnych, niskie bezrobocie, zeszłoroczne obniżki stóp procentowych), z drugiej dalej są takie obszary – jak wbrew pozorom wcale jeszcze nie ujarzmiona inflacja – którym lepiej nie dolewać oliwy do ognia – mówi Adrian Zwoliński, dyrektor departamentu rynku finansowego i prawa korporacyjnego Lewiatana.
Różne rozwiązania ograniczające skutki wakacji kredytowych
Konfederacja Lewiatan zdecydowała się przedstawić całą paletę możliwych rozwiązań ograniczających skutki wakacji kredytowych. Przykładowo albo łatwiejszy dostęp do FWK zgodnie z projektem ustawy i dodatkowe warunki dla wakacji kredytowych (wskaźnik RdD 40%, dodanie progu kwotowego kredytu tj. od 500 tys. zł dla osoby samotnej oraz od 600 tys. zł dla osób prowadzących wspólne gospodarstwo domowe oraz wykluczenie kredytów na stałą stopę) albo wyłączenie możliwości skorzystania z wakacji kredytowych jeżeli konsument kwalifikuje się do przyznania wsparcia z FWK. Oba te rozwiązania mają wspólne zalety (minimalizacja negatywnych skutków wakacji kredytowych), jak i indywidualne np.: dodatkowe warunki zwiększają realizację celu wakacji kredytowych jakim jest adresowanie instrumentu do osób w trudniejszej sytuacji finansowej, a przyznanie pierwszeństwa FWK sprzyja spójności systemu.
Zbędne ryzyko
– Z naszej analizy wynika, że wakacje kredytowe są dzisiaj zbędnym ryzykiem. To nadzwyczajne rozwiązanie na nadzwyczajne okoliczności a tych po prostu nie ma. Należy je odłożyć na półkę albo przynajmniej ograniczyć do takiej formuły, która faktycznie będzie rozwiązaniem nadzwyczajnym adresowanym do ludzi w wyjątkowo trudnej sytuacji. Choćby wprowadzenie odpowiedniego progu kwotowego kredytu jest ważne dlatego że sam wskaźnik RdD rozwiązuje tylko część problemu. Dobry przykład podał M. Kisiel z Bankier.pl: pierwsza rodzina dysponuje dochodem 6 tys. zł, płaci ratę 2106 zł i pozostaje jej ok. 3900 zł, druga rodzina dysponuje dochodem 15 tys. zł, płaci ratę 5265 zł i pozostaje jej ok. 9700 zł, ale obie rodziny mają ten sam RdD i mogą skorzystać z wakacji kredytowych. Za odpowiedni próg uważamy ten który nawiązuje do progu przy kredycie 2% tj. skoro takie są progi pomocy ze strony państwa, to tym bardziej nie powinny być wyższe, kiedy koszt ponoszą przedsiębiorcy czyli banki oraz de facto częściowo gospodarstwa domowe. Z całą pewnością wakacje kredytowe nie powinny być wakacjami all inclusive albo inną formą socjalizmu dla zamożnych – dodaje Adrian Zwoliński.
Konfederacja Lewiatan
20 lutego 2024
Przemysł tylko na małym plusie. Rozczarowujący początek roku [+MP3]
W styczniu br. produkcja sprzedana przemysłu była wyższa o 1,6% w porównaniu ze styczniem ub. roku, natomiast w porównaniu z grudniem ub. roku wzrosła o 2,3% – podał GUS.
W ciągu roku odnotowujemy wzrost tylko o 1,6%. Szybki rzut oka w szczegółowe dane ujawnia jednak nadal dość słabą kondycję naszej głównej lokomotywy gospodarczej. Ten roczny wzrost zawdzięczamy w zasadzie tylko i wyłącznie wyraźnemu ożywieniu na szeroko rozumianym rynku motoryzacyjno-transportowym. Choć rekordowy, w styczniu, wzrost dotyczy usług naprawy, konserwacji i instalacji sprzętu. Tu wzrost w ciągu roku przekracza ponad 30%. Ta kategoria jednak nie ma znaczącego udziału w całości sprzedaży. Największy udział ma produkcja żywności (blisko 17%) i ta w skali roku odnotowuje ponad 10% wzrost.
Tylko dzięki produkcji żywności i pojazdów, przetwórstwo przemysłowe ogółem zalicza jakikolwiek wzrost 1,6%. Próżno szukać branż, które notowałyby dwucyfrowy wzrost. Bardzo jednak łatwo jest znaleźć, te które są pod kreską. Największy minus dotknął produkcję urządzeń elektrycznych, bo ponad 26%.
Przemysł nie wspiera również zmienna dynamika cen producenckich. W styczniu przedsiębiorstwa płaciły średnio o 9% mniej niż przed rokiem. Firmy nadal schodzą ze stanów magazynowych z poprzedniego roku, gdzie zapewne dokonywały zakupów po wyższych cenach i nie mają skłonności do gromadzenia zapasów. To sprowadza do wniosku, że jesteśmy jeszcze dalecy od przełożenia niższych kosztów produkcji na niższe ceny dla konsumentów.
W styczniu br. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w porównaniu ze styczniem 2023 r. było niższe o 0,2%. Wynagrodzenie zaś wzrosło nominalnie o 12,8% i wyniosło 7768,35 zł brutto – podał GUS.
Wzrost wynagrodzeń zdecydowanie przewyższył styczniową inflację. 12,8% wzrost płac oznacza, że mamy przed sobą okres ożywienia konsumpcji. Rzeczywistość może być jednak bardziej ponura. Po pierwsze, część tak silnego wzrostu płac może wynikać z podwyżki wynagrodzenia minimalnego, a nie z większej wydajności pracowników, czy nawet z samej presji płacowej. Jeśli nawet Polacy zdecydują się więcej wydawać, to nie ma co liczyć, że będzie to wyraźny wzrost wydatków. Taki, który byłby w stanie podratować nasz przemysł.
W danych bardziej szczegółowych widać, że np. rynek IT dochodzi powoli do maksimum możliwości podwyżek. Średnie wynagrodzenie w tej branży to ponad 12 tys. zł brutto. Przy czym dynamika wzrostu od kilku miesięcy jest poniżej średniej. Poza tym większość branż notuje ponad 10% wzrosty płac.
Z kolei w miesięcznych dynamikach wzrostów lub raczej powinno się napisać spadków, widać skalę wypłat nagród rocznych lub dodatkowych 13-stych pensji. Tylko w samym górnictwie lub leśnictwie spadki miesięczne z tego tytułu przekraczają 40%.
Nie ma przesłanek do tego, żeby wynagrodzenia przestały tak dynamicznie rosnąć.Przy zastoju w konsumpcji, handlu zagranicznym przedsiębiorcy będą ponownie poddawani presji płacowej.
W drugiej zmiennej rynku pracy – zatrudnieniu widać nadal marazm. Zatrudnienie w skali roku spada o 0,2%, co przy miesiącach zimowych nie jest wielkim zaskoczeniem. Rynkowi pracy nie będzie pomagać spowolnienie, ale nadal jest to najsilniejsza część naszej gospodarki.
Konfederacja Lewiatan
20 lutego 2024
Komitet Monitorujący KPO – rewizja i plany inwestycyjne na 2024 rok
Podczas drugiego posiedzenia KM KPO Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, ministra funduszy i polityki regionalnej, zapowiedziała drugą rewizję Krajowego Planu Odbudowy. Zmiany są konieczne, żeby Polska mogła złożyć kolejne wnioski o płatność.
fundusze UEKPOposiedzenie
W Krajowym Planie Odbudowy po rewizji z zeszłego roku jest 55 inwestycji i 55 reform, do których przypisano 314 mierników. Łączny budżet KPO to 59,818 mld euro – to niektóre ze statystyk przedstawionych na drugim posiedzeniu KM KPO.
Komisja Europejska wypłaciła państwom członkowskim 221,59 mld EUR (z 723,8 mld EUR) w formie zaliczki lub na podstawie wniosków opłatność. To ponad 30% całego budżetu Instrumentu Odbudowy i Odporności, który finansuje KPO.
Gdzie jesteśmy – statystyki KPO
19 państw dostało refundacje
23 złożyło wnioski o płatność
10 państw złożyło tylko jeden wniosek o płatność, w tym Polska
4 państwa nie złożyły żadnego wniosku o płatność (Węgry, Szwecja, Holandia
Polska uruchomiła 29 z 55 inwestycji, przy czym uruchomienie oznacza w większości przypadków rozpoczęcie formalnego procesu, na przykład przygotowanie projektu kryteriów wyboru projektów, a nie faktyczną realizację inwestycji (np. prace budowlane)
W KPO podpisano umowy na kwotę 29 mld zł (ok 25% budżetu KPO), a PFR wypłacił 6,2 mld zł.
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej zapowiada szybką rewizję KPO, czyli:
taką, którą da się zamknąć, łącznie z konsultacjami krajowymi i negocjacjami z Komisją Europejską, do lipca 2024 roku
ograniczoną tylko do tego co zmienić trzeba – chodzi przede wszystkim o usunięcie lub przesunięcie najbardziej zagrożonych reform i inwestycji, których nie uda się zrealizować w pierwotnym terminie lub w ogóle.
Ta pozornie mało ambitna strategia, która nie do końca koresponduje z głosami, że program wymaga gruntownych i głębokich zmian, wynika przede wszystkim z kalendarza KPO.
Reformy i inwestycje KPO muszą się zakończyć do sierpnia 2026 roku, a to za mało czasu, żeby zaprojektować i wdrożyć totalną rewolucję i zupełnie nowe przedsięwzięcia.
Warto zrobić jedno ważne zastrzeżenie – w KPO zakończenie reform i inwestycji nie zawsze musi oznaczać ich wdrożenie/ realizację. W programie inwestycją zakończoną może być też taka, w której podpisano zaplanowaną liczbę umów z beneficjentami, o ile tak zdefiniowano jej wskaźnik, nawet jeśli nie zaczęła się w praktyce (beneficjenci nie rozpoczęli żadnych prac). Tak na przykład wygląda sytuacja inwestycji A.2.5.1 dla przemysłów kreatywnych czy G3.1.4 Wsparcie krajowego systemu energetycznego (Fundusz Wsparcia Energetyki).
W inwestycjach, w których właśnie tak zdefiniowano mierniki, wystarczy przygotowanie ram formalnych (np. opracowanie kryteriów wyboru projektów, organizacja naboru) i doprowadzenie do podpisania umów. Ich faktyczna realizacja może wykraczać poza sierpień 2026 rok. Więcej tutaj.
Drugi ważny powód to kwestie proceduralne:
w trakcie procesu rewizji KPO państwo które zgłosiło do KE taką propozycję, nie można składać wniosków o płatność. Tymczasem MFiPR, żeby zapewnić płynność programu planuje w tym roku złożyć aż 4 takie wnioski: po dwa w lipcu i grudniu. Czyli najpierw rewizja, potem – praktycznie od razu – wnioski o płatność nr 2 i 3, a następnie w grudniu 4 i 5.
specyfiką KPO jest to, że wnioski o płatność mają sztywny zakres (czyli mierniki: kamienie milowe lub wskaźniki) i terminy realizacji ustalone i zapisane w programie. Państwo musi zrealizować cały zakres z danego wniosku o płatność, żeby taki wniosek został przyjęty i oceniony przez KE. Co więcej państwa muszą składać wnioski w ustalonej kolejności – na przykład nie można złożyć wniosku 3 przed 2. Tymczasem we wnioskach o płatność 2,3,4 i 5 jest łącznie 95 mierników, z czego 41 mierników zostało zrealizowanych, a 54 są opóźnione. Żeby Polska mogła te wnioski złożyć, trzeba usunąć lub przesunąć na kolejne okresy mierniki, które nie mają szans na realizację.
Mierniki zagrożone z 2 i 3 wniosku o płatność, których najpewniej będzie dotyczyć (między innymi) rewizja to:
C21G Wejście w życie znowelizowanych przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa, wdrażająca dyrektywę NIS oraz ustanawiająca kompleksowe podstawy prawne i organizacyjne cyberbezpieczeństwa dla krajowego systemu cyberbezpieczeństwa
D1G Wejście w życie ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitali
D9G Wejście w życie aktu prawnego w sprawie wykazu dokładnych kryteriów kwalifikujących szpitale do poszczególnych kategorii, aby pomóc w określeniu potrzeb inwestycyjnych wynikających z reformy
B4G Wejście w życie znowelizowanego rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie norm jakościowych dla paliw stałych
E1G Wejście w życie ustawy wprowadzającej od 2025 r. obowiązek zakupu wyłącznie autobusów niskoemisyjnych i zeroemisyjnych w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców;
D6L Wejście w życie aktu prawnego w sprawie zapewnienia bezpieczeństwa dostaw leków, w tym rozwiązania problemu niedoborów leków i najważniejszych słabych punktów w łańcuchach dostaw.
Co się wydarzy w 2024 roku
Inwestycje, które są planowane do uruchomienia w 2024 roku:
Część dotacyjna
A2.3.1 Rozbudowa i wyposażenie centrów kompetencji (specjalistyczne ośrodki szkoleniowe, wsparcia wdrożeń, centra monitorowania) oraz infrastruktura do zarządzania przemysłem pojazdów bezzałogowych, jako Ekosystem Innowacji)
B1.1.3 Termomodernizacja szkół
B2.1.1 Inwestycje w technologie wodorowe, wytwarzanie, magazynowanie i transport wodoru
B3.1.1 Inwestycje w zrównoważoną gospodarkę wodno-ściekową na terenach wiejskich
C2.1.3 E-kompetencje
D1.1.1 Rozwój i modernizacja infrastruktury centrów opieki wysokospecjalistycznej i innych podmiotów leczniczych
D1.1.2 Przyspieszenie procesów transformacji cyfrowej ochrony zdrowia poprzez dalszy rozwój usług cyfrowych w ochronie zdrowia
D3.1.1 Kompleksowy rozwój badań w zakresie nauk medycznych i nauk o zdrowiu
E2.1.3 Projekty intermodalne
G1.1.3 Systemy magazynowania energii.
G1.1.4 Wsparcie dla instytucji wdrażających reformy i inwestycje w ramach REPowerEU.
G1.2.3 Rozwój sieci przesyłowych, inteligentna infrastruktura elektroenergetyczna.
G1.2.4 Budowa lub modernizacja sieci dystrybucyjnych energii elektrycznej na obszarach wiejskich w celu umożliwienia przyłączenia nowych odnawialnych źródeł energii.
Część pożyczkowa
A2.5.1 Program wspierania działalności podmiotów sektora kultury i przemysłów kreatywnych na rzecz stymulowania ich rozwoju
A2.6.1-1/2 Rozbudowa krajowego systemu serwisów monitoringowych, produktów, narzędzi analitycznych i usług i towarzyszącej infrastruktury wykorzystujących dane satelitarne (częściowo uruchomiona)
B1.2.1 Efektywność energetyczna i OZE w przedsiębiorstwach – inwestycje o największym potencjale redukcji gazów cieplarnianych
B3.2.1 Inwestycje w neutralizację ryzyka i rekultywację wielkoobszarowych terenów poprzemysłowych i Morza Bałtyckiego
B3.3.1 Inwestycje w zwiększanie potencjału zrównoważonej gospodarki wodnej na obszarach wiejskich
B3.4.1 Inwestycje na rzecz zielonej transformacji miast
C2.2.1 Wyposażenie szkół/instytucji w odpowiednie urządzenia i infrastrukturę ICT w celu poprawy ogólnej wydajności systemów edukacji
C4.1.1 Wsparcie transformacji cyfrowej przedsiębiorstw z wykorzystaniem chmury obliczeniowej
D1.2.1 Rozwój opieki długoterminowej poprzez modernizację infrastruktury podmiotów leczniczych na poziomie powiatowym
D3.2.1 Rozwój potencjału sektora leków i wyrobów medycznych – inwestycje związane z produkcją w Polsce API
E1.2.1 Zeroemisyjny transport zbiorowy w miastach (tramwaje)
G3.1.4 Wsparcie krajowego systemu energetycznego (Fundusz Wsparcia Energetyki).
G3.1.5 Budowa morskich farm wiatrowych (Fundusz na rzecz morskiej energetyki wiatrowej).
G3.2.1 Budowa infrastruktury gazu ziemnego w celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego.
G3.3.1 Systemy magazynowania energii.
Na które inwestycje KPO powinni zwrócić uwagę przedsiębiorcy
A1.2.1 Inwestycje dla przedsiębiorstw w produkty, usługi i kompetencje pracowników oraz kadry związane z dywersyfikacją działalności (MFiPR) – nabór planowany na początku II kwartału 2024 r.
A2.2.1 Inwestycje we wdrażanie technologii i innowacji środowiskowych, w tym związanych z gospodarką o obiegu zamkniętym (MRiT) – nabory planowane 03/04/2024
A2.5.1 Program wspierania działalności podmiotów sektora kultury i przemysłów kreatywnych na rzecz stymulowania ich rozwoju (MKiDN)
B.1.1 Inwestycje w źródła ciepła w systemach ciepłowniczych (MKiŚ)- w przygotowaniu
B1.2.1 Efektywność energetyczna i OZE w przedsiębiorstwach – inwestycje o największym potencjale redukcji gazów cieplarnianych (MAP) nabór planowany od 01/05/2024
B2.1.1 Inwestycje w technologie wodorowe, wytwarzanie, magazynowanie i transport wodoru (MKiŚ) – w przygotowaniu
C3.1.1. Cyberbezpieczeństwo – CyberPL, infrastruktura przetwarzania danych i dostarczania usług cyfrowych oraz optymalizacja infrastruktury służb państwowych odpowiedzialnych za bezpieczeństwo – komponent IPCEI – wybór projektów dotyczących chmury obliczeniowej nowej generacji oraz opracowane rozwiązań w zakresie przetwarzania danych dotyczących infrastruktury krajowej/usług (MC) – nabór uruchomiony – aktualnie trwa nabór krajowy organizowany przez NCBiR, przeznaczony tylko dla podmiotów wymienionych w decyzji notyfikacyjnej KE Zakończenie naboru dla podmiotów typu Direct Partners: 23 lutego 2024 Zakończenie naboru dla podmiotów typu Indirect Partners: 22 marca 2024
C4.1.1 Wsparcie transformacji cyfrowej przedsiębiorstw z wykorzystaniem chmuryobliczeniowej (MC) – w przygotowaniu
C1.1.1 Zapewnienie dostępu do bardzo szybkiego internetu na obszarach białych plam, (MC) – planowany 3 nabór
D3.1.1 Kompleksowy rozwój badań w zakresie nauk medycznych i nauk o zdrowiu (MZ) w przygotowaniu
D3.2.1 Rozwój potencjału sektora leków inwestycje związane z produkcją w Polsce API (MRiT)
G1.1.2 Instalacje OZE realizowane przez społeczności energetyczne (MRiT) nabór uruchomiony od 11.12.2023 r. do 29.02.2024 r.
G1.2.3 Rozwój sieci przesyłowych, inteligentna infrastruktura elektroenergetyczna (MKiŚ) – w przygotowaniu
G1.2.4 Budowa lub modernizacja sieci dystrybucyjnych energii elektrycznej na obszarach wiejskich w celu umożliwienia przyłączenia nowych odnawialnych źródeł energii (MKiŚ) – w przygotowaniu
G3.1.4 Fundusz Wsparcia Energetyki (MKiŚ) w przygotowaniu
G3.1.5 Budowa morskich farm wiatrowych (Fundusz Morskiej Energetyki Wiatrowej) (MAP)
G3.2.1 Budowa infrastruktury gazowej w celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego (MKiŚ).
W posiedzeniu udział wzięła przedstawicielka Konfederacji Lewiatan, Marzena Chmielewska, zastępczyni Dyrektora Generalnego ds. rozwoju projektów. Spotkanie odbyło się 16 lutego.
![Sezonowy wzrost bezrobocia [+MP3]](https://lewiatan.org/wp-content/uploads/2024/02/iStock-1482199765-1.jpg)
![Podnosimy się z konsumpcyjnego dołka [+MP3]](https://lewiatan.org/wp-content/uploads/2024/02/iStock-1198532577.jpg)
![Przemysł tylko na małym plusie. Rozczarowujący początek roku [+MP3]](https://lewiatan.org/wp-content/uploads/2024/02/iStock-156642859-3.jpg)
![Płace rosną znacznie szybciej niż inflacja [+MP3]](https://lewiatan.org/wp-content/uploads/2024/02/iStock-1468055912.jpg)
