Przyszły rok upłynie pod hasłem wychodzenia z koronakryzysu. Wzrost gospodarczy wyniesie 3,6%. Za odbicie odpowiadać będzie przede wszystkim eksport (wzrost o 6%) oraz konsumpcja (wzrost o 3,5%). Raczej nie należy się spodziewać ożywienia inwestycji. Inflacja osiągnie 2,5% – prognozuje Konfederacja Lewiatan.

Komentarz dr Sonii Buchholtz, ekspertki ekonomicznej Konfederacji Lewiatan

Doświadczenia biznesu z zimowego lockdownu – brak spójnej strategii oraz ogromna niepewność legislacyjna – nie pozwalają wierzyć, że dynamika PKB pozwoli nam nadrobić straty z 2020 roku. Prognozujemy 3,6% wzrost realnego PKB w 2021 roku. Za odbicie odpowiadać będzie przede wszystkim eksport polskich dóbr i usług (6% r/r) – przy czym zakładamy, że dla ostatecznego skutku Brexitu większą rolę odegrają preferencje konsumentów aniżeli początkowy kształt umowy. Polska skorzysta z relokacji działalności do Europy oraz impulsu środków europejskich (w 2021 roku głównie kanałem popytowym).

W 2021 r. nie spodziewamy się jeszcze odbicia inwestycji. Niewiele firm będzie dokonywać dużych inwestycji, większość (zwłaszcza mniejszych, w mniej rozwiniętych regionach, zmonopolizowanych lub schyłkowych gałęziach) będzie je wciąż odraczać w oczekiwaniu na lepsze warunki gospodarowania i stabilniejsze ramy instytucjonalno-prawne. Inwestycje sektora publicznego oraz gospodarstw domowych (zakup mieszkań) nie będą w stanie ich zrównoważyć. Stąd na 2021 r. prognozujemy dalszą korektę in minus inwestycji (-2 % r/r).

Konsumpcja będzie kontrybuować do wzrostu gospodarczego proporcjonalnie (3,5% r/r), co stanowi pochodną ograniczenia strumienia transferów publicznych oraz bardzo zróżnicowanej sytuacji na rynku pracy – deficyty zasobów pracy o poszukiwanych kompetencjach będą współwystępować z redukcjami zatrudnienia wynikającymi z relatywnie wysokich kosztów pracy, trwale niższego popytu w wybranych branżach czy kończącego się okresu ochronnego zatrudnienia po tarczach antykryzysowych.

Dla konsumentów w przyszłym roku jedne zagrożenia zastąpią inne. Prognozujemy średnioroczną inflację na poziomie 2,5% r/r. Wiele podwyżek z 2020 r. miało charakter jednorazowy. Wzrosną jednak ceny energii, paliw, produktów słodzonych i energetyzowanych. Odczujemy też konsekwencje podatku handlowego. Przyjmujemy przy tym, że ceny usług nie będą rosły już w takim tempie jak w 2020 r., oraz zakładamy brak anomalii pogodowych.

Konfederacja Lewiatan

• Wsparcie udzielone przedsiębiorcom w drugiej połowie roku, skierowane do branż, które wciąż odczuwają negatywne skutki epidemii Covid-19, jest niewystarczające i nie do końca dobrze adresowane – uważa Konfederacja Lewiatan.
• Wiele firm nie skorzystało z pomocy z powodu kontrowersyjnego katalogu numerów PKD, które uprawniają do różnych form wsparcia.
• Pracodawcy proponują, aby warunkiem udzielenia pomocy nie był numer PKD, lecz znaczący spadek przychodów firmy.

Powszechna pomoc udzielona przedsiębiorcom w pierwszej połowie roku, w ramach tzw. tarczy antykryzysowej oraz tarczy finansowej PFR, umożliwiła kontynuowanie prowadzonej działalności i utrzymanie miejsc pracy. Wsparcie udzielane firmom w drugiej połowie roku miało zostać skierowane tylko do branż, które wciąż odczuwają negatywne skutki epidemii. Założenie to jest słuszne, ale przyjęte zasady udzielania pomocy już błędne.

Dlaczego kryterium PKD nie działa?

– Kierowanie się biurokratycznym kryterium PKD oznacza pozostawienie wielu firm faktycznie dotkniętych kryzysem bez wsparcia. Co istotne, numer PKD może w praktyce w niewielkim stopniu odzwierciedlać sytuację firm o charakterze wielobranżowym. Wskazanie kodu przeważającej działalności ma często charakter deklaratywny – przedsiębiorca musi po prostu wskazać jakiś jeden kod spośród wielu dotyczących jego działalności. Problem dobrze obrazuje następujący przykład z handlu. Wiele przedsiębiorstw prowadzących działalność w galeriach, np. na zasadach franczyzy, nie zostanie objętych pomocą, chociaż bez wątpienia ich punkty sprzedaży zostały zamknięte. Bez pomocy pozostały polskie firmy produkujące i sprzedające głównie w centrach handlowych np. odzież, bieliznę czy obuwie – mówi Grzegorz Baczewski, dyrektor generalny Konfederacji Lewiatan.

Jakie zasady przyznawania pomocy się sprawdzą?

– Dlatego proponujemy, aby zrezygnować z numeru PKD jako kryterium przyznania pomocy. O wsparciu powinien decydować znaczący spadek przychodów firmy w okresie dłuższym niż jeden miesiąc. Wysokość pomocy powinna być natomiast uzależniona od skali tego spadku – dodaje Robert Lisicki, dyrektor departamentu pracy Konfederacji Lewiatan.

Pomocy nie otrzyma wiele małych przedsiębiorstw usługowych czy produkcyjnych, które pracują głównie na rzecz zamkniętych z powodu lockdownu sklepów w centrach handlowych, hoteli, restauracji, klubów fitness. 90% firm branży targowej, które uzyskują przychody głównie z działań na rzecz targów, też nie może liczyć na wsparcie z tarczy 6.0 czy tarczy finansowej PFR 2.0. Branża apeluje więc o rozszerzenie pomocy na inne przedsiębiorstwa, bez których nie ma możliwości zorganizowania żadnej imprezy targowej oraz wprowadzenie jasnych kryteriów wsparcia.

Jak zatem firmy oceniają pomoc rządu?

Z badania, które dla Konfederacji Lewiatan zrealizował w grudniu br. Indicator, wynika, że 69% przedsiębiorców negatywnie ocenia pomoc rządu w czasie pandemii. Jednak wśród firm dużych 62% ocenia pomoc pozytywnie.

Konfederacja Lewiatan

• Gospodarka i firmy potrzebują nadzwyczajnych rozwiązań gospodarczych i społecznych, które ograniczą skutki pandemii, a równocześnie pozwolą gospodarce na transformację i szybki powrót na ścieżkę rozwoju po pandemii.
• Zarząd i Rada Główna Konfederacji Lewiatan apelują o prace nad paktem społecznym między rządem i partnerami społecznymi, który pozwoli na ratowanie firm, efektywne wykorzystanie Krajowego Planu Odbudowy oraz naprawę finansów publicznych.

Zdaniem Konfederacji Lewiatan kluczowe są działania w trzech obszarach:
– ratowanie firm, którym na skutek pandemii grozi upadłość, ale mają szanse przetrwania i rozwoju;
– wykorzystanie Krajowego Panu Odbudowy jako najważniejszego instrumentu przekształcenia gospodarki zgodnie z unijnym programem zielonego ładu i cyfryzacji, wspieranego przez unijne fundusze;
– przygotowanie programu odbudowy finansów publicznych, by powrócić do racjonalnej równowagi.

Wszystkie te kwestie wymagają porozumienia rządu i partnerów społecznych, a najlepszą płaszczyzną do jego wypracowania jest Rada Dialogu Społecznego. Jednocześnie utrzymanie obecnego poziomu życia i stworzenie szans na dalszą poprawę i rozwój społeczny wymaga przede wszystkim inwestycji w gospodarkę, utrzymanie miejsc pracy i zdolności do generowania dochodu narodowego. To oznacza więcej odpowiedzialności po stronie rządu i zdolność do kompromisów po stronie partnerów społecznych – przedsiębiorców i związków zawodowych.

– Polska potrzebuje śmiałego i mądrego programu gospodarczego, który pozwoli rozwijać się w takim tempie, żeby spłacać zadłużenie i budować trwałe podstawy wzrostu. Musimy mądrze i racjonalnie wykorzystać znaczące środki finansowe płynące z UE do zbudowania gospodarczych przewag na dziesięciolecia, bo to szansa na jakościowy i technologiczny przełom w naszej gospodarce. Tylko taki kształt paktu społecznego, który zagwarantuje rozwój może być korzystny dla wszystkich stron dialogu społecznego, a dla kraju i obywateli oznaczać będzie szybki powrót do normalności we wszystkich jej wymiarach – podkreśla prof. Jacek Męcina.

Konfederacja Lewiatan