Konfederacja Lewiatan wyraża poparcie dla przedstawionych założeń komponentu, które z znacznym stopniu są zbieżne z postulatami zgłaszanym przez KL.

W zakresie C1. Poprawa dostępu do szybkiego Internetu

KL docenia przedstawione kierunki dalszego rozwoju nowoczesnych, szybkich sieci szerokopasmowych, a także możliwość partycypowania w nim przedsiębiorców telekomunikacyjnych.

W zakresie celu C1 Poprawa dostępu do szybkiego Internetu należałoby doprecyzować, że celem inwestycji powinny być to inwestycje w infrastrukturę, która pozwoli na dalszy skokowy wzrost parametrów usługowych mierzonych w gigabajtach. Wydaje się, że aktualnie takie cele najlepiej adresuje technologia światłowodowa, która może być wykorzystana nie tylko do zapewnienia stacjonarnego dostępu, ale także do rozwoju sieci 5G.

Warte uwagi jest również to aby w ramach projektów mogły być podłączane nie tylko gospodarstwa domowe, ale również jednostki publiczne np. Gminne Ośrodki Kultury, biblioteki, siedziby Urzędów Gmin, szkoły. Takie podejście jest uzasadnione z punktu wodzenia obniżenia średnich kosztów budowy sieci, a także ze względu na niezrozumienie społeczne kształtu projektów POPC, w ramach których nie można podłączyć urzędów gminy czy bibliotek, pomimo tego, że infrastruktura znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie takich budynków.

Jeżeli chodzi o inwestycje w infrastrukturę telekomunikacyjną, widzimy jednak szereg barier regulacyjno-prawnych, które wciąż hamują docieranie do klientów z usługami internetowymi, tak ważnymi w trakcie pandemii. Postulujemy likwidację istniejących barier legislacyjnych dla procesu inwestycyjnego w sieci szerokopasmowe, by przyspieszyć i zwiększyć dostępność dostępu do szerokopasmowego Internetu.

Zwracamy uwagę na efektywność energetyczną sieci telekomunikacyjnych – jak wiemy coraz intensywniej korzystamy z usług on-line, więc to wyzwanie dla nas wszystkich, żeby zapewnić, że większe zużycie nie generuje proporcjonalnie dużego zużycia energii – wszystkie działania zmierzające do wprowadzenia takich pro-ekologicznych rozwiązań powinny być wspierane.

Uważamy, że na rozwój IoT – lepsze zarządzanie wodą, energią, odpadami przez miasta, wsie, samorządy – musi być zapewniona odpowiednia pula pieniędzy.

Odnośnie komponentu C2. Rozwój e-usług

KPO wielokrotnie wspomina m.in. o „tworzeniu warunków dla rozwoju zastosowań przełomowych technologii cyfrowych w sektorze publicznym”, nie mówi jednak nic na temat procesu zakupowego takich technologii.

Od niedawna w Polsce funkcjonuje system Zapewniania Usług Chmurowych – ZUCH, który ma za zadanie ułatwić instytucjom publicznym zakup usług chmurowych. Nie jest on jednak powszechnie stosowany. Warto, aby został on uwzględniony w KPO jako narzędzie pozwalające na przyspieszenie transformacji sektora publicznego w oparciu o zastosowanie przełomowych technologii cyfrowych.

Odnośnie C3. E-kompetencje

Zwracamy uwagę na konieczność zwiększenia puli środków na podnoszenie kompetencji cyfrowych wykorzystywanych w pracy zawodowej i skierowanie tych pieniędzy na programy realizowane przez przedsiębiorstwa, w tym także duże firmy.

W zakresie wsparcia kompetencji na rynku pracy wskazano, że będzie ono skierowane do pracowników MŚP oraz osób poszukujących pracy. Przy tak sformułowanym katalogu beneficjentów wsparcia, z możliwości podnoszenia kompetencji cyfrowych wykluczeni zostaną przedsiębiorcy (także prowadzący jednoosobowe działalności gospodarcze czy zatrudniający kilka/kilkanaście osób) oraz osoby świadczące usługi na podstawie umów cywilnoprawnych. Takie zróżnicowanie wydaje się bezpodstawne, wskazane byłoby zatem odpowiednie poszerzenie obecnego zakresu podmiotów mogących korzystać ze wsparcia kompetencji na rynku pracy.

W kontekście planów KPO dotyczących wsparcia edukacji w zakresie cyfrowym, zwracamy uwagę na brak analogicznego wsparcia dla uczelni wyższych. Wnioskujemy włącznie do KPO projektu „Uczelnie cyfrowe” jako odpowiedzi na potrzeby uczelni wyższych w kontekście światowych wyzwań związanych z cyfryzacją.

 Aleksandra Musielak, ekspertka Konfederacji Lewiatan

Konfederacja Lewiatan

W bieżącym roku priorytetowe będą zagadnienia związane z kryzysem gospodarczym spowodowanym COVID-19, a także z cyfrowymi i zielonymi ambicjami UE dot. jednolitego rynku.

Będą to przede wszystkim:

Sprawy cyfrowe

1. Rozporządzenie ramowe w sprawie sztucznej inteligencji (2021)
2. Dyrektywa w sprawie odpowiedzialności cywilnoprawnej za sztuczną inteligencję (2021)
3. Pakiet usług cyfrowych (Jednolity Akt Cyfrowy i Rynkowy Akt Cyfrowy, przedstawione przez Komisję Europejską w 2020 r.)
4. Prawo o danych prywatnych  (III kw. 2021 r.)

Towary

1. Strategia standaryzacji w UE  (I. Kw. 2021 r.)
2. Przegląd dyrektywy w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (2021 r.)
3. Ocena „nowych ram prawnych dotyczących produktów” (2021)

Transport

1. Przegląd dyrektywy w sprawie inteligentnych systemów transportowych (ITS), w tym inicjatywy w zakresie biletów multimodalnych (III kw. 2021 r.)
2. Przegląd rozporządzenia w sprawie transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) (III kw. 2021 r.)

Ustrój

1. Komunikat w sprawie lepszego stanowienia prawa (IV kw. 2021 r.)

Warte uwagi jest studium opublikowane przez Parlament Europejski w lutym br., w którym zbadano wpływ pandemii COVID-19 na jednolity rynek. Okazuje się, że stanowi ona największy wstrząs dla gospodarki światowej od czasów II wojny światowej. Międzynarodowy Fundusz Walutowy szacuje, że w 2020 r. gospodarka światowa skurczy się o 3,5%, co jest znacznie gorsze niż stagnacja po globalnym kryzysie finansowym w 2009 r. Szok gospodarczy dla gospodarki europejskiej jest również znacznie większy niż szoki naftowe z lat 1973 i 1979. W najbardziej dotkniętych pandemią Hiszpanii i Włoszech PKB ma spaść kolejno o 12,4 i 9,9 %.

Pandemia spowodowała na początku wstrząs zarówno w produkcji, jak i konsumpcji. Produkcja spadła w pierwszych miesiącach pandemii, ale później w znacznym stopniu powróciła do normy. Transgraniczny wewnątrzunijny handel towarami uległ ogromnemu spadkowi podczas pierwszej fali pandemii, ale następnie latem 2020 r. powrócił do niemal normalnego poziomu. Zmniejszyła się konsumpcja, częściowo dlatego, że niektórzy pracownicy (ale nie wszyscy) zarabiają mniej, a częściowo ponieważ w czasie zamknięcia gospodarki jest mniej okazji do wydawania pieniędzy.

Zakrojone na szeroką skalę programy utrzymania miejsc pracy zapobiegły wzrostowi bezrobocia, ale liczba przepracowanych godzin zmniejszyła się w czasie pierwszego zamknięcia gospodarki. Wstrząs dla gospodarki był większy w Europie Południowej niż w Europie Północnej i Wschodniej. Niektóre sektory są silnie dotknięte, w tym turystyka, transport lotniczy, zakwaterowanie, restauracje i rozrywka. Wiele innych funkcjonuje w niemal normalnym tempie. Przejście do usług cyfrowych (w tym handlu elektronicznego i wideokonferencji), a wraz z nimi do pracy zdalnej, znacznie złagodziło skutki pandemii. Usługi i sieci cyfrowe w UE ogólnie dobrze sobie radziły.

Pandemia przyspieszyła także już wcześniej mający miejsce proces stopniowego rozmontowywania globalnych łańcuchów dostaw i przestawiania się na bardziej lokalną produkcję, na czym mogłyby potencjalnie stracić nie tylko takie kraje jak Chiny, ale także wiele europejskich i amerykańskich firm, które mają tam fabryki.

W tym kontekście warto zapoznać się z raportem przygotowanym przez Europejską Izbę Handlową w Chinach we współpracy z MERICS (największy europejski instytut badawczy skupiający się wyłącznie na badaniu Chin, z siedzibą w Berlinie), który analizuje ten proces bardzo szczegółowo dzieląc go na kategorie – handlową, finansową, cyfrową (dane, telekomy), badań i innowacji. Jedną z głośniejszych jest na pewno ta dotycząca handlu.

Kiedy Chiny po raz pierwszy zamknęły się na początku 2020 roku razem z dostawcami 70% importowanych aktywnych składników farmaceutycznych (API), które są niezbędne dla indyjskiego przemysłu farmaceutycznego, produkującego większość leków generycznych na świecie, stworzyło to problem niedoborów leków w UE. Doskonałym przykładem jest także to jak chińscy producenci samochodów mogli przekonać się, czym mogą skutkować zakłócenia w dostawach krytycznych czynników produkcji, takich jak półprzewodniki. Wahania podaży i popytu związane z pandemią doprowadziły do niedoboru niektórych półprzewodników wymaganych w elektronicznych jednostkach sterujących, które tworzą „komputer” pojazdu. W rezultacie producenci wstrzymali większość produkcji do czasu uzupełnienia braków, co ma potrwać do dziewięciu miesięcy. Te przykłady świetnie pokazują jakim systemem naczyń połączonych są globalne łańcuchy dostaw i jakie skutki może przynosić ich nagłe przerwanie.

Mogłoby wydawać się, że są one częścią najnowszej historii, która rozpoczęła się w 2018 r., kiedy to administracja Trumpa nałożyła pierwszą rundę ceł na chiński import do USA. W rzeczywistości jednak źródła obecnych zawirowań tkwią w znacznie bardziej długotrwałej tendencji, która sięga najwcześniejszych dni otwarcia się na świat i reform w Chinach. Poprzez dostęp do rynku i inne bariery Chiny przez długi czas zarządzały swoją współzależnością z gospodarką światową w wysoce strategiczny i ograniczony sposób: selektywne podłączanie się tam, gdzie potrzebowały zagranicznej technologii lub konkurencji, jak w przypadku szybkiej kolei i sektora finansowego,  przy jednoczesnym pozostawaniu niepodłączonym w sektorach zarezerwowanych dla chińskich, często państwowych, narodowych liderów.

Przez ponad 15 lat chińscy przywódcy prowadzili również szeroko zakrojoną politykę przemysłową, starając się osiągnąć samowystarczalność w zakresie kluczowych technologii i dominację w branżach o wysokiej wartości dodanej. Ciesząca się obecnie złą sławą inicjatywa China Manufacturing 2025 (CM2025), której celem jest zastąpienie globalnych konkurentów w dziesięciu strategicznych technologiach, była tylko najbardziej widocznym przejawem głęboko zakorzenionego i rozbudowanego systemu wsparcia, który chroni wschodzących czempionów Chin.

To właśnie ta mieszanka chińskiego sprzężenia warunkowego łańcuchów dostaw, rozległego aparatu pomocy państwowej i protekcjonizmu rozciągniętego na narodowych czempionów oraz pewności siebie Pekinu związanej z brakiem konwergencji z normami i zasadami Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) napędza obecny „kryzys współzależności” Europy i USA z Chinami. Administracja Trumpa na pewno dodała iskry, ale beczka prochu, którą stworzyły Chiny, musiała w końcu wybuchnąć.

 Adam Dorywalski, ekspert ds. UE, Biuro Konfederacji Lewiatan w Brukseli

Konfederacja Lewiatan

Inicjatorem konferencji o przyszłości Europy był prezydent Emmanuel Macron. Przewodnicząca von der Leyen poparła ją i włączyła do swojego programu. Stworzyła nawet osobne portfolio, które objęła  wiceprzewodnicząca Dubravka Šuica. Pomysł Macron’a polegał na tym, aby umożliwić obywatelom wypowiedzenie się na temat przyszłego kierunku rozwoju Unii oraz wspólnie z Europejczykami znaleźć rozwiązania umożliwiające skuteczniejsze zarządzanie instytucjami UE (np. procesem wyłaniania Spitzenkandidaten oraz wprowadzenie międzynarodowych list w wyborach do Parlamentu Europejskiego). Innym ważnym tematem miała być dyskusja o zmianie traktatów w obszarach, w których jest to potrzebne dla przyspieszenia procesu decyzyjnego.

Konferencja jest wspólną inicjatywą Komisji Europejskiej, Rady oraz Parlamentu Europejskiego i instytucje te biorą na siebie odpowiedzialność za jej rezultat. 10 marca 2021r., szefowie unijnych instytucji podpisali wspólną deklarację, która głosi, że celem konferencji jest „zwiększenie roli obywateli w kształtowaniu przyszłych polityk i ambicji Unii, równocześnie zwiększając jej odporność na kryzysy”. W ramach konferencji planowany jest cykl wydarzeń w Brukseli oraz w regionach, podczas których obywatele będą mieli okazję wyrazić swoje poglądy na ważne dla nich tematy, m. in. poprzez krajowe panele obywatelskie. W organizacji debat pomoże interaktywna wielojęzyczna platforma cyfrowa, na której będą publikowane relacje i analizy z poszczególnych wydarzeń. Państwa członkowskie oraz instytucje regionalne i lokalne mogą również wnieść wkład w przebieg konferencji, organizując wydarzenia dedykowane tematom ważnym z punktu widzenia danej społeczności.

Dyskusje będą przebiegać w ramach wytyczonych przez zakres kompetencji UE lub „w których działanie UE przyniosłoby korzyści obywatelom Europy”. To ostatnie zdanie było kompromisem, aby pozostawić uchylone drzwi dla dyskusji o zmianie traktatów, czemu większość państw jest niechętnych. Podczas Konferencji poruszone zostaną na pewno priorytetowe tematy unijne, czyli zielona i cyfrowa transformacja, wpływ pandemii na społeczeństwa i gospodarkę, jak również zdrowie publiczne. Dodatkowo, interesariusze będą mogli zgłaszać inne, ważne dla nich kwestie.

Struktura zarządzania Konferencją o przyszłości Europy przedstawia się następująco:

1. Wspólne przewodnictwo, WP (Przewodniczący: Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego oraz Rady),

2. Zarząd składający się z przedstawicieli unijnych instytucji (każda z nich będzie miała po trzech przedstawicieli oraz maksymalnie czterech obserwatorów). W charakterze obserwatorów zapraszani będą przedstawiciele Komitetu Regionów oraz Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, a „w stosownych przypadkach” także przedstawiciele innych organów UE oraz partnerzy społeczni. Zarząd podlega bezpośrednio WP a decyzje ma podejmować w drodze konsensusu. 18 marca Parlament Europejski wyznaczył swoich przedstawicieli do Zarządu. Jednym z jego członków będzie Zdzisław Krasnodębski (EKR). Komisję Europejską reprezentować będzie wiceprzewodnicząca Dubravka Šuica, Maroš Šefčovič i Věra Jourová, a Radę – ambasadorzy Trojki,

3. Wspólny Sekretariat, który ma wspierać prace Zarządu,

4. Sesja plenarna konferencji będzie się odbywać co najmniej raz na sześć miesięcy. Będą w niej uczestniczyć przedstawiciele Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji Europejskiej, a także wszystkich parlamentów narodowych oraz obywateli. Reprezentowani będą także Komitet Regionów, EKES, partnerzy społeczni i społeczeństwo obywatelskie. Jej celem będzie zapewnienia, aby zalecenia krajowych i europejskich paneli obywatelskich, pogrupowane według tematów, były omawiane i analizowane bezstronnie, w jak najszerszym zakresie.

Konferencja o przyszłości Europy zostanie oficjalnie zainaugurowana 9 maja 2021 r. Inauguracyjna sesja plenarna mogłaby się odbyć tuż przed wakacjami, druga pod koniec 2021 r., a ostatnia wiosną 2022 r., czyli podczas francuskiej Prezydencji w Radzie UE, na czym bardzo zależy prezydentowi Macron. Końcowy wynik Konferencji zostanie przedstawiony w raporcie dla szefów unijnych instytucji. Państwa członkowskie będą musiały uzgodnić wówczas kolejne kroki, szczególnie jeśli jego zalecenia będą wymagały zmian traktatowych.

Cieszy nas, że partnerzy społeczni zostali wymienieni we Wspólnej deklaracji aż trzykrotnie. Na mocy Deklaracji otrzymaliśmy także możliwość realnego wpływy na proces decyzyjny. To doskonała okazja, aby podejmować tematy ważne dla biznesu, zarówno w Brukseli, jak i w Polsce. Według ostatniego badania Eurobarometru, Europejczycy uważają gospodarczy, przemysłowy i handlowy potencjał UE za jej główny atut na arenie globalnej, obok demokracji i praw człowieka.

Kinga Grafa, Dyrektorka biura Konfederacji Lewiatan w Brukseli

Konfederacja Lewiatan