• Rząd zaostrza lockdown na terenie całego kraju. Od 27 marca zamknięte będą m.in. duże sklepy meblowe i budowlane, salony fryzjerskie i kosmetyczne.
• Rząd wciąż podejmuje ważne decyzje dotyczące pandemii bez uprzednich rozmów z biznesem. Kolejny lockdown obniży tempo wzrostu gospodarczego w tym roku.

– Trzeci już lockdown to zła informacja dla przedsiębiorców. Osłabi wzrost PKB w tym roku. Negatywnych następstw zamknięcia gospodarki nie zrekompensują stosunkowo dobra kondycja przemysłu, który pozostaje odporny na skutki pandemii czy kwitnący handel internetowy.

Nowe obostrzenia jeszcze bardziej pogłębią trudną sytuację w turystyce, hotelarstwie czy gastronomii. Część branż jest właściwie zamknięta od kilku miesięcy. Nie jesteśmy w stanie przewidzieć, jak po wprowadzeniu kolejnych restrykcji będzie kształtował się popyt czy jakie bariery administracyjne napotka jeszcze biznes. Nie wiemy, czy na tym obostrzenia się zakończą. To bardzo ogranicza możliwości inwestowania, składania zamówień u podwykonawców. To wspólny problem małych i dużych firm. Mamy nadzieję, że to już ostatni taki lockdown. Niestety, rząd po raz kolejny podejmuje ważne decyzje dotyczące pandemii bez uprzednich rozmów z biznesem – mówi Maciej Witucki, prezydent Konfederacji Lewiatan.

Przedsiębiorcy, szczególnie z najbardziej zagrożonych branż, oczekują w najbliższych tygodniach wsparcia i działań osłonowych. Od tego zależy przyszłość wielu firm i tysięcy miejsc prac.

Konfederacja Lewiatan

52% polskich małych i średnich przedsiębiorstw planuje po zakończeniu pandemii jeszcze bardziej korzystać z narzędzi cyfrowych. W Europie odsetek ten wynosi 50 proc.

Pandemia Covid-19 bardzo przyspieszyła cyfrową transformację polskich małych i średnich przedsiębiorstw. Masowe przejście na pracę zdalną tylko zmobilizowało właścicieli firm do technologicznej rewolucji.

– 82% polskich MŚP zwiększyło wykorzystanie narzędzi cyfrowych podczas pandemii, w porównaniu z 80% w całej Europie. 66% MŚP w naszym kraju czuło się komfortowo z nowymi technologiami już przed pandemią, w Europie odsetek firm wynosił 61% – takie najnowsze dane przedstawił Maksim Belitski, profesor nadzwyczajny, wykładowca przedsiębiorczości i innowacji na Uniwersytecie w Reading, który był gościem specjalnym konferencji „Wpływ aktu o rynkach cyfrowych na gospodarkę cyfrową w Europie i wsparcie MŚP”, zorganizowanej przez Konfederację Lewiatan.

W Polsce mamy też ponadprzeciętną liczbę zaawansowanych technologicznie MŚP, o 5% więcej w stosunku do średniej w Europie. Większość firm uważa, że nie ma powrotu do tego, co było w przeszłości. Pandemia zlikwidowała wiele barier, które wcześniej spowalniały cyfryzację procesów biznesowych.

31% naszych MŚP nie ma jednak pewności co do zwrotu z inwestycji w narzędzia cyfrowe. Ten pogląd podziela 30% firm w całej Europie.

Uczestnicząca w konferencji Lucilla Sioli dyrektorka ds. Sztucznej Inteligencji i Przemysłu Cyfrowego w Dyrekcji Generalnej ds. Sieci Komunikacyjnych, Treści i Technologii (DG CONNECT), w Komisji Europejskiej podkreśliła, że Covid-19 pokazał, że musimy przyspieszyć transformację cyfrową, a Europa musi wykazać się większym cyfrowym przywództwem. Łączność cyfrowa i technologie cyfrowe stały się ważniejsze niż kiedykolwiek dla utrzymania życia gospodarczego i społecznego.

– Zasoby dostępne w ramach Wieloletnich Ram Finansowych i NextGenerationEU są znaczne, ale teraz musimy się upewnić, że są dobrze skoordynowane w kluczowych obszarach związanych ze strategiczną autonomią UE i celami określonymi w dekadzie cyfrowej, aby zmobilizować jak najwięcej dodatkowych inwestycji – dodała.

Konfederacja Lewiatan

• Spółki inwestujące w nieruchomości (REIT-y), które przynoszą dochód z najmu, nie powinny być podwójnie opodatkowywane, a 80-90% corocznego zysku finansowego, po zapłaceniu podatku i z uwzględnieniem wyjątków dotyczących ograniczenia dywidendy, powinny wypłacać inwestorom.
• Należy im umożliwić inwestowanie w różne rodzaje nieruchomości, także komercyjne. Najlepszą formą prawną dla takich podmiotów byłyby spółki akcyjne lub komandytowo-akcyjne.
• W REIT-y mogliby inwestować inwestorzy indywidualni i korporacyjni, zarówno krajowi, jak i zagraniczni – proponuje Konfederacja Lewiatan.

To kolejna próba wprowadzenia do polskiego systemu prawnego tych specjalnych podmiotów gospodarczych (spółek lub funduszy) inwestujących w najem nieruchomości. Poprzedni projekt ustawy, określający REIT-y, jako FINN-y (Firmy Inwestujące w Najem Nieruchomości), zakończył się na etapie Sejmu i nie został uchwalony.

Konfederacja Lewiatan przedstawiła rządowi stanowisko dotyczące założeń projektu ustawy o REIT-ach. Jest to odpowiedź na zainicjowanie przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii prac nad uregulowaniem tematyki REIT-ów.

Aby REIT-y mogły działać sprawnie, transparentnie i być atrakcyjne w oczach inwestorów, musi zgrać się kilka zagadnień z różnych obszarów, od aspektów korporacyjnych po podatkowe. W tym sensie to puzzle; każdy element – grupy aktywów i zakres inwestorów, forma działalności, tematyka dywidendy, czy aspekty podatkowe – powinien do siebie pasować.

– Istotny jest zarówno szeroki zakres rodzajów nieruchomości stanowiących aktywa REIT- ów m.in. nieruchomości biurowe, usługowe, handlowe czy mieszkaniowe na wynajem, jednak za wyłączeniem nieruchomości rolnych, jak również ważne jest umożliwienie inwestowania w REIT-y inwestorom indywidualnym, korporacyjnym, krajowym i zagranicznych – mówi mec. Adrian Zwoliński, ekspert Konfederacji Lewiatan.

Te dwa czynniki wyznaczą skalę działalności REIT-ów, a przez to będą miały wpływ na ekonomiczne skutki projektu. Tutaj ważna jest też elastyczność tj. dopuszczenie szerokiego wachlarza REIT-ów, tak specjalistycznych, koncentrujących się na jednym typie aktywów np.: REIT biurowy, jak i tych posiadających różne typy nieruchomości. To istotne z perspektywy strategii inwestora np.: wyboru strategii ograniczania ryzyka przez dywersyfikację portfela, czy też koncentracji inwestycyjnej na jednym typie aktywów.

– Jeśli chodzi o formę prawną, wskazaliśmy na spółki akcyjne lub spółki komandytowo-akcyjne, jako te, które najlepiej realizowałyby zadania REIT-ów. Opcjonalnie dopuszczamy także wymóg, aby REIT-y były notowane na giełdzie, co przyczyniłoby się np.: do transparentności ich funkcjonowania w formie spółek akcyjnych. Wśród ograniczeń uważamy, że istotne będzie to kompetencyjne tj. spółkę powinien reprezentować zarząd z odpowiednim, określonym w ustawie, doświadczeniem na rynku nieruchomości – dodaje Adrian Zwoliński.

Ważnym zagadnieniem jest też tematyka dywidend. Najbardziej efektywny wariant to taki, w którym co najmniej 80-90% corocznego zysku finansowego REIT powinno zostać wypłacone inwestorom, po odpowiednim pomniejszeniu podatkowym np.: o podatek obciążający dochody REIT w przypadku gdy spółka byłaby podatnikiem CIT. Tutaj możliwe są też inne wymogi dotyczące polityki dywidendowej, jednakże kluczowym jest również druga strona medalu, czyli wprost określone okoliczności ograniczające wypłatę dywidendy. Przykładowo, zysk finansowy do wypłaty z REIT nie powinien uwzględniać zysku wynikającego z przeszacowań nieruchomości, który nie jest zyskiem wypracowanym z działalności operacyjnej REIT.

Aby inwestycje w spółki typu REIT spotkały się z zainteresowaniem inwestorów indywidualnych i instytucjonalnych należy wzorem innych krajów (Finlandii, Niemiec, Włoch czy Francji) wprowadzić preferencyjne zasady opodatkowania takich podmiotów.

– Chcemy, aby korzystały one ze zwolnienia podmiotowego z CIT pod warunkiem wypłacania odpowiednio wysokiej dywidendy (zysku) do inwestorów. Natomiast podatek od dywidendy, płacony przez inwestorów, nie powinien być wyższy niż 8,5%, zarówno CIT w przypadku inwestorów instytucjonalnych, jak i PIT w przypadku inwestorów indywidualnych – mówi Przemysław Pruszyński, doradca podatkowy, ekspert Konfederacji Lewiatan.

Już dzisiaj przychody osób fizycznych z najmu nieruchomości najczęściej są opodatkowywane stawką 8,5 % ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, i z takim poziomem opodatkowania powinniśmy mieć do czynienia w przypadku zainwestowania oszczędności w spółkę typu REIT.

Konfederacja Lewiatan

Bezrobocie na koniec lutego 2021 roku wyniosło 6,5 %. Oznacza to, że wartość tego wskaźnika nie zmieniła się w stosunku do poprzedniego miesiąca – podał GUS.

Komentarz Moniki Fedorczuk, ekspertki Konfederacji Lewiatan

W powiatowych urzędach pracy było zarejestrowanych 1099,5 tys. osób, czyli o 9,1 tys. więcej niż miesiąc temu. Podobny poziom bezrobocia notowany był w marcu 2018 roku.
Najwyższa wartość stopy bezrobocia została odnotowana dla województw; warmińsko – mazurskiego (10,7%, wzrost o 0,1 pkt proc. w stosunku do stycznia), podkarpackiego (9,4%, bez zmian) oraz kujawsko – pomorskiego (9,3%, bez zmian). Najniższa zaś dla województwa wielkopolskiego (4%, wzrost w stosunku do stycznia br. o 0,1 pkt proc.), śląskiego (5,2%, wzrost o 0,1 pkt proc.) i mazowieckiego (5,4%, wzrost o 0,1 pkt proc.).

Zróżnicowanie na poziomie powiatów jest o wiele większe. Najwyższą stopę bezrobocia mają powiaty, które od wielu lat przekraczają znacząco wartość krajowego wskaźnika: powiat szydłowiecki 25,1%, kętrzyński 20,1% czy braniewski 20%. Na przeciwległym biegunie są te tereny, które również od dłuższego czasu charakteryzują się dużym popytem na pracę, a co za tym idzie i niską stopą bezrobocia (m. Katowice – 1,8%, m. Warszawa – 1,9%, kępiński – 2,0%).

W ciągu roku zmagania się z pandemią i jej skutkami (w porównaniu z lutym ubiegłego roku) w skali całego kraju bezrobocie wzrosło o 1 pkt proc., a liczba bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy o 179,6 tys.

Dane pokazują przede wszystkim bardzo duże zróżnicowanie rynku pracy, co wydaje się być jego cechą stałą. Obok powiatów (przede wszystkim dużych miast) o bardzo niskiej stopie bezrobocia są takie, które od lat, niezależnie od sytuacji gospodarczej w kraju, wykazują wysokie bezrobocie. To dowód na słabość wskaźnika opisującego poziom bezrobocia – w powiatowych urzędach pracy zarejestrowane są zarówno osoby, które faktycznie są gotowe do podjęcia pracy, jak i takie, które świadczą pracę nierejestrowaną czy są bierne zawodowo, a jedynym powodem rejestracji jest związane z tym ubezpieczenie zdrowotne.

Okres malejącego bezrobocia, jaki mieliśmy przed epidemią Covid-19, był dobrym czasem na przeprowadzenie reformy rynku pracy. Niestety, te zamierzenia nie zostały zrealizowane. Obecne zapowiedzi resortu pracy dotyczące zmian w funkcjonowaniu publicznych służb zatrudnienia są bardzo oczekiwane przez wiele firm. Wśród wyzwań, z którymi należy się zmierzyć są: ustalenie kryteriów przyznawania statusu bezrobotnego, aby oddzielić osoby, które de facto nie są zainteresowane poszukiwaniem pracy, wzmocnienie funkcji związanych z pośrednictwem pracy świadczonych przez instytucje rynku pracy. Ważne jest także zmniejszenie różnic pomiędzy poszczególnymi regionami, poprzez wspieranie mobilności wewnątrz kraju oraz, co chyba najważniejsze – z uwagi na odczuwane przez firmy trudności w pozyskaniu pracowników i wzmocnienie potencjału rozwoju polskiej gospodarki – podniesienie aktywności zawodowej Polaków przy jednoczesnym stałym wzroście ich kompetencji, odpowiadających potrzebom nowoczesnej gospodarki.

Kolejne miesiące pokażą na ile zatrudnienie w firmach jest stabilne, bez wsparcia środków publicznych. Zapowiedzi płynące ze strony administracji wskazują, że przedsiębiorcy raczej nie mogą liczyć na kolejne tarcze bezpośrednio wspierające utrzymanie zatrudnienia. Przy obostrzeniach wynikających z sytuacji epidemicznej, które właściwie uniemożliwiają działanie całych branż gospodarki, należy się liczyć ze zwolnieniami. Od możliwości przekwalifikowania się i sprawnego pośrednictwa pracy (świadczonego również przez podmioty niepubliczne) zależy na ile pracownicy z branż ograniczających zatrudnienie będą mogli znaleźć nowe zajęcie.

Konfederacja Lewiatan

Utrzymanie lub obniżenie w tym roku, w stosunku do 2020 r., cen referencyjnych energii elektrycznej wytwarzanej w 33 typach projektów OZE nie wpłynie mobilizująco na inwestorów. W przypadku dużych elektrowni wiatrowych może spowodować dalsze ograniczenie rozwoju tych projektów – ostrzega Konfederacja Lewiatan.

– Propozycja dalszego obniżenia ceny referencyjnej prądu dla wiatru na lądzie większej niż 1 MW prawdopodobnie spowoduje, że zamiast części projektów wiatrowych, większe szanse na uzyskanie wsparcia będą mieć projekty fotowoltaiczne, dostarczające energię w znacznie wyższej cenie. Nie wydaje się to efektem zamierzonym ani korzystnym z punktu widzenia odbiorców energii, jak również kosztów funkcjonowania systemu wsparcia – mówi Katarzyna Balcerowicz, ekspertka w departamencie energii i zmian klimatu Konfederacji Lewiatan.

Ponadto stanowić będzie kolejną – obok ustawy odległościowej – barierę w rozwoju tego typu projektów. Rozwój wiatraków w Polsce jest bowiem nadal ograniczony zasadą 10H. W aukcji w 2021 r. wystartować będą mogły w zasadzie jedynie projekty posiadające decyzje budowlane procedowane jeszcze w 2016 r. bądź niewielkie i znacznie oddalone od sieci, w przypadku których zaproponowana cena może oznaczać brak rentowności.

Natomiast w przypadku dużych instalacji fotowoltaicznych spadek ceny referencyjnej wynoszący ok. 6% rok do roku następuje szybciej niż spadek kosztu wytwarzania energii elektrycznej w tych źródłach (według naszych szacunków wynosi on ok. 3-4%).

Na niezmienionym poziomie pozostały ceny referencyjne dla elektrowni wodnych i biogazowni składowiskowych. Nie odzwierciedlają one – podobnie jak w przypadku wiatru i fotowoltaiki – wzrostu cen pracy, materiałów i usług. Konfederacja Lewiatan zwraca także uwagę na to, iż w aukcji w 2020 r. elektrownie wodne i biogazownie składowiskowe w ogóle nie wzięły udziału.

Konfederacja Lewiatan