Na zmianach, zapowiedzianych w Polskim Ładzie, najbardziej stracą polscy przedsiębiorcy prowadzący biznesy w formie jednoosobowych działalności gospodarczych. Jest to kilkaset tysięcy firm produkcyjnych, handlowych, usługowych, które stanowią o sile naszej gospodarki i przedsiębiorczości.

Komentarz Przemysława Pruszyńskiego, doradcy podatkowego, eksperta Konfederacji Lewiatan
Polski Ład to m.in. propozycje zmian w systemie podatkowym, których celem jest zmniejszenie degresywności klina podatkowego. Założeniem reformy jest, aby wraz ze wzrostem dochodów rosły także obciążenia podatkowo-składkowe. Cel ten ma zostać zrealizowany poprzez:

• zwiększenie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł,
• podniesienie progu podatkowego z obecnych 85 tys. zł do 120 tys. zł,
• uniemożliwienie odliczenia składek zdrowotnych od podatku,
• zastąpienie zryczałtowanej stawki płaconej przez przedsiębiorców 9 proc. składką liniową naliczaną od dochodu.

Na reformie zyskają osoby zatrudnione na umowie o pracę z miesięcznym dochodem do ok. 6 tys. zł brutto, nie stracą pracownicy z dochodami pomiędzy 6 tys. zł a 13 tys. zł brutto w związku z zastosowaniem dodatkowego mechanizmu w postaci ulgi korygującej. Pozostali będą musieli ponieść większe obciążenia sięgające nawet 45% wynagrodzenia. Zastąpienie zryczałtowanej składki zdrowotnej dla przedsiębiorców (obecnie 381,81 zł), 9 proc. składką liniową i nie podlegającą odliczeniu od podatku spowoduje, że dla pracowników osiągających wyższe dochody i już dzisiaj płacących 32 proc., przechodzenie na tzw. samozatrudnienie i świadczenie pracy w ramach działalności gospodarczej opodatkowanej 19 proc. podatkiem liniowym nie będzie już takie atrakcyjne.

Niemniej na proponowanych zmianach najbardziej stracą polscy przedsiębiorcy prowadzący swoje biznesy w formie jednoosobowych działalności gospodarczych. Jest to kilkaset tysięcy firm produkcyjnych, handlowych, usługowych, które stanowią o sile naszej gospodarki i przedsiębiorczości. Są to firmy budowane przez lata, duże zakłady zatrudniające wielu pracowników. Przedsiębiorcy, którzy ponoszą pełne ryzyko biznesowe związane z utrzymaniem zamówień, produkcji, zatrudnienia i koniecznością ciągłego rozwoju (inwestycji) w celu utrzymania konkurencyjności na rynku krajowym i międzynarodowym.

Tego typu przedsięwzięcia to nie umowa o pracę czy kontrakt B2B z tytułu, którego na koniec miesiąca wypłacane jest wynagrodzenie, wiąże się ze wszelkimi ryzykami, które mogliśmy obserwować w momencie wybuchu epidemii Covid-19. Firmy te korzystają z 19% proc. stawki podatkowej, ale w okresie kiedy ponoszą straty, muszą z wypracowanych nadwyżek utrzymać zatrudnienie i ponieść stałe koszty przedsiębiorstwa (utrzymać budynki i maszyny, zapłacić kredyty, leasingi i usługi obce). Przedsiębiorcy ci muszą odprowadzić podatek także od przychodów, których nie otrzymali, np. w wyniku opóźnień w płatności od kontrahenta czy w przypadku zakwestionowania zgodności albo jakości wyprodukowanego towaru. W reszcie to oni ponoszą odpowiedzialność za przedsiębiorstwo całym swoim majątkiem.

Obciążenie ich podatkami i składkami w wysokości 28%, a łącznie z daniną solidarnościową 32% jest szczególnie niesprawiedliwe i nieuzasadnione. Ich obciążenie będzie praktycznie zrównane albo wyższe niż firm działających w formie kapitałowej, w których odpowiedzialność wspólników jest ograniczona. Firmy te w okresie koniunktury i wysokich dochodów zapłacą bardzo wysoki podatek, zostaną wydrenowane z kapitału tak potrzebnego na dalszy rozwój tj. inwestycje, zwiększanie produkcji, zatrudnienie pracowników oraz zabezpieczenie przyszłości przedsiębiorstwa w czasach kryzysu i mniejszych zamówień. W końcu to oni na reformie stracą podwójnie raz na drastycznej podwyżce płaconych przez siebie podatków, dwa poprzez konieczność zabezpieczenia (wypracowania) dochodów pozwalających na zapłatę wyższych (ponieważ wyżej opodatkowanych) dochodów zatrudnionych pracowników.

Uważamy, że przedstawione propozycje istotnie ograniczą rozwój polskich firm budowanych przez ostatnie 30 lat, zmniejszą ich potencjał, co przełoży się na powolną utratę ich przewag konkurencyjnych i osłabienie gospodarki.

Konfederacja Lewiatan

• Różnego rodzaju obciążenia, zwłaszcza parapodatkowe, stanowią główną barierę rozwoju odnawialnej energetyki z instalacji bądź na własne potrzeby.
• Rada OZE Konfederacji Lewiatan apeluje o pilne usunięcie barier, które spowalniają wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych.
• Zahamowanie rozwoju rozproszonego wytwarzania energii w źródłach odnawialnych przyczyni się do niższego wzrostu gospodarczego.

Obecny system prawny nie nadąża za dynamicznymi zmianami technologicznymi, ekonomicznymi, a także percepcją społeczną związaną z przeobrażeniami klimatu. Krajowe przepisy nadal stanowią główną barierę rozwoju odnawialnej energetyki z dedykowanych instalacji bądź na własne potrzeby.

– Apelujemy o jak najszybsze usunięcie barier rozwoju energetyki z OZE oraz wprowadzenie rozwiązań umożliwiających efektywne funkcjonowanie umów typu cPPA (umowa sprzedaży energii elektrycznej zawierana pomiędzy wytwórcą a odbiorcą, z pominięciem spółki obrotu), budowy linii bezpośredniej, z zachowaniem właściwego podziału kosztów funkcjonowania pomiędzy użytkownikami systemu. Bez uzgodnienia i wdrożenia nowych ram prawnych istnieje ryzyko partykularnych działań, które zahamują lub zastopują rozwój zeroemisyjnej, rozproszonej energetyki i konkurencyjnej polskiej gospodarki w erze transformacji energetycznej – mówi Dorota Zawadzka-Stępniak, dyrektorka departamentu energii i zmian klimatu Konfederacji Lewiatan.

Do zwiększenia konkurencji na rozproszonym rynku przyczyni się także wspieranie usług obniżenia poboru energii (DSR – demand side response) oraz jej magazynowania, a także cyfryzacja, stanowiąca jeden z głównych trendów technologicznych w energetyce. Legislacyjny pakiet unijny wspiera ten kierunek z uwagi na korzyści dla rozwoju elastycznego i rozproszonego rynku, a także dla aktywizacji postaw konsumentów energii.

Coraz częściej projekty gospodarcze i modele biznesowe oparte będą na dostawach odnawialnej energii pozyskiwanej z rynku o zupełnie nowym kształcie, z kluczowym udziałem niezależnych, rozproszonych źródeł odnawialnych.

– Ten nowy model doprowadzi wkrótce do stabilizacji cen energii i ciepła na poziomie niższym od tego, jaki wynikałby z ceny paliw kopalnych. Dlatego też utrzymanie dotychczasowego centralnego rynku wytwarzania, przesyłania i dystrybucji energii elektrycznej, wbrew megatrendom światowym i regulacjom unijnym, jest skazane na porażkę. I może doprowadzić do załamania lub spowolnienia gospodarki i znacznego opóźnienia rozwoju kraju – dodaje Dorota Zawadzka-Stępniak.

Konfederacja Lewiatan

• Podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł, zaproponowane w Polskim Ładzie, zachęci do legalnej pracy osoby, które obecnie wykonują zajęcia niskopłatne, często dorywcze w szarej strefie.
• Może również zmotywować do szukania pracy osoby bierne zawodowo, utrzymujące się głównie ze świadczeń społecznych – uważa Konfederacja Lewiatan.

„Wielkim nieobecnym” programu Polski Ład jest demografia, która staje się jednym z najważniejszych wyzwań – liczba osób wchodzących na rynek pracy jest znacząco niższa niż liczba tych, którzy z tego rynku schodzą z uwagi na uzyskanie uprawnień do emerytury. Niewątpliwie nie pomogło – wbrew trendom europejskim – obniżenie wieku emerytalnego. Mimo zapowiedzi nie widać też, aby program 500+ znacząco poprawił dzietność Polek – dzieci rodzi się zbyt mało, aby pominąć ten fakt w prognozach dotyczących rynku pracy. Powroty Polaków z emigracji, nie rozwiążą problemów jakie od kilku lat podnoszą specjaliści od polityki ludnościowej.

Podwyższenie kwoty wolnej dobre dla rynku pracy
– Pozytywnie oceniamy podniesienie kwoty wolnej od podatku. To ruch od dawna postulowany. Jest szansa, że pozwoli to przejść do pracy legalnej osobom, które obecnie wykonują prace niskopłatne, często dorywcze w szarej strefie. Może to również być bodźcem do podejmowania zatrudnienia przez osoby obecnie bierne zawodowo, utrzymujące się głownie ze świadczeń społecznych. Pozytywną ocenę inicjatywy umniejszają inne towarzyszące jej zmiany prowadzące od zwiększania obciążeń części osób na rynku pracy – mówi Monika Fedorczuk, ekspertka ds. rynku pracy Konfederacji Lewiatan.

Konieczna reforma urzędów pracy
Reforma publicznych instytucji rynku pracy w celu wsparcia zatrudnienia jest jedną z tych zmian, której potrzebę wprowadzenia środowisko przedsiębiorcy, ale też osoby zatrudnione w publicznych służbach zatrudnienia zgłaszali od kilku lat.

– Należy odejść od „urzędu dla bezrobotnych” na rzecz stworzenia „centrum zatrudnienia”, które będzie świadczyło wsparcie osobom, które utraciły pracę, pracującym, którzy chcą podnieść kwalifikacje lub zmienić dotychczasową ścieżkę kariery i – co ważne – pracodawcom poszukującym pracowników. Jeśli zabraknie tego ostatniego elementu nadal będziemy mieli „pośredniak” tylko z nową nazwą i nowym logo – podkreśla Monika Fedorczuk.

Patrząc na trendy demograficzne niezwykle istotne, jest aby nowe centra zatrudnienia miały możliwości i środki na objęcie swoimi działaniami osób bez statusu bezrobotnego a biernych zawodowo, którzy do tej pory pozostawali poza zainteresowaniem urzędów pracy. Polska bez przywrócenia na rynek dodatkowych zasobów pracowników, w coraz większym stopniu będzie borykać się z deficytem rąk do pracy, co może stanowić istotną barierę hamującą możliwości rozwoju firm.

Za mało uwagi poświęcono podnoszeniu kwalifikacji
Istotną zapowiedzą w programie reformy wsparcia zatrudnienia jest stworzenie możliwości rozwoju zawodowego i osobistego dla wszystkich chętnych. Jest to szczególnie ważne, z uwagi na fakt, iż Polska jest raczej w końcówce stawki krajów jeśli chodzi o udział Polaków w kształceniu ustawicznym. Konieczność podnoszenia i zmiany kwalifikacji jest oczywistością w świecie coraz szybszych zmian, również technologicznych. Dostęp do środków na edukację osób dorosłych powinien być łatwy i na przejrzystych zasadach, a oferta szkoleń musi być kształtowana przez popyt, a nie podaż ze strony instytucji szkoleniowych. W Polskim Ładzie zbyt mało uwagi poświęcono kwestiom podnoszenia jakości kwalifikacji pracowniczych, jako czynnika który w najbliższych latach może decydować o możliwości konkurowania polskich firm.

Jak pogodzić pracę z życiem rodzinnym?
Ułatwienie godzenia pracy z życiem rodzinnym powtarzane od lat stało się pewnego rodzaju sloganem. Interesujące jest promowanie zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy przez administrację i spółki skarbu państwa. Warto jednak więcej uwagi poświęcić temu jak wygląda dostępność i jakość usług publicznych w zakresie wsparcia opieki nad dzieckiem, nie tylko w wieku żłobkowym, ale również przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Kwestie usług publicznych – obiadów w szkole, zapewnienia opieki i oferty zajęć wspierających rodziców nie tylko w opiece ale również wyrównywaniu szans edukacyjnych przez świetlice szkolne, zostały pominięte milczeniem. A przecież zorganizowanie pracy i życia rodzinnego, szczególnie w sytuacji, gdy w rodzinie jest więcej niż jedno dziecko, niejednokrotnie jest na tyle karkołomne, że ogranicza możliwości z reguły kobiet podjęcia pracy np. w pełnym wymiarze godzin.

Kontrowersyjna ulga na powrót z emigracji
Ulga na powrót z emigracji, zaproponowana w Polskim Ładzie, budzi mieszane uczucia. Z jednej strony zrozumiała jest zachęta do powrotu do kraju, szczególnie osób o poszukiwanych kwalifikacjach. Z drugiej strony, dla wielu Polaków może być to ocenione jako niesprawiedliwe – dlaczego osoba, która w ostatnich latach płaciła podatki poza Polską ma być korzystniej traktowana niż pracownik którego dochody były pomniejszane przez płacone w kraju podatki? Nie ulgi, a odpowiednie warunki zatrudnienia (wysokość wynagrodzenia), rozwoju, wsparcia rodziny skłaniają do powrotu. Tutaj widzimy sprzeczność w związku z zamiarem podniesienia obciążeń osób lepiej zarabiających, a więc w dużym stopniu tych powracających z emigracji.

Brak konkretów o kontrakcie na pracę
– Mało miejsca poświęcono omówieniu temu, co autorzy dokumentu rozumieją pod hasłem ograniczenie „umów śmieciowych”, poza pełnym oskładkowaniem umów zleceń. Abstrahując od pejoratywnego określenia na dopuszczalne prawem umowy, brakuje doprecyzowania na czym ma polegać wprowadzanie jednego kontaktu na pracę. Czy będzie to kwestia tylko wyrównania obciążeń publiczno-prawnych czy również zrównania warunków współpracy? Często wybór podstawy współpracy wynika z inicjatywy zatrudnianego, podyktowany jest okolicznościami w jakich współpraca ma być prowadzona. Przy dzisiejszym tempie zmian i specyfice poszczególnych sektorów, zawodów trudno sprowadzać wszytko do jednego mianownika – dodaje Monika Fedorczuk.

Praca zdalna do uregulowania
Dobrze, że Polski Ład dostrzegł rosnącą powszechność pracy zdalnej. Niemniej jednak zapowiedzi wypłaty ekwiwalentu dla pracowników wykonujących pracę zdalnych, służących pokryciu kosztów, zdają się nie dostrzegać faktu, iż to właśnie oni są często beneficjentami tej zmiany. Zasady stosowania pracy zdalnej mogą się różnić w zależności od jej charakteru (stała forma współpracy a sporadyczne świadczenie pracy w tej formie) i musi to znaleźć odzwierciedlenie w przyszłych rozwiązaniach

Konfederacja Lewiatan

Przeczytaj o najważniejszych zmianach dla przedsiębiorców, które znalazły się „Polskim Ładzie”, programie reform społeczno- gospodarczych na najbliższe lata, m.in. niższych obciążeniach podatkowych dla mikrofirm, uldze podatkowej zmniejszającej koszty wejścia na giełdę, czy uldze na automatyzację. Sprawdź jakie zmiany nastąpią w opłacaniu składki zdrowotnej.

• Nowe propozycje dla małych przedsiębiorstw
• Korzystne rozwiązania dla średnich przedsiębiorstw
• Propozycje ważne dla dużych firm
• Co się zmieni dla osób prowadzących indywidualną działalność gospodarczą
• Inne istotne zmiany dla biznesu

Nowe propozycje dla małych przedsiębiorstw
• Niższe podatki dla mikrofirm
Dzięki reformie wprowadzającej wysoką kwotę wolną od podatków w wysokości 30 tys. zł, obniżone zostaną obciążenia dla 500 tys. firm, które mają dochody do 6 tys. zł miesięcznie. Najmniejsze firmy zaoszczędzą 2 tys. złotych rocznie.
• Podwyżka progu podatkowego do 120 tys. zł
Nastąpi też pierwsza od 12 lat podwyżka progu podatkowego z 85 528 zł do 120 000 zł, co będzie korzystne dla firm rozliczających się według skali podatkowej.
• Ulga na prototypy
Celem ulgi jest podatkowe wsparcie przedsiębiorców w tworzeniu prototypów. Konstrukcja prototypu to często niezbędny, a jednocześnie bardzo kosztowny warunek pomyślnej komercjalizacji produktu. Rozwiązanie bazuje na koncepcji funkcjonującej we Francji.
• Umożliwienie zakładania fundacji rodzinnych
Z myślą o polskich firmach rodzinnych wprowadzone zostanie rozwiązanie prawne dotyczące planowania i realizacji sukcesji, pozwalające budować silne polskie marki. Powstaną fundacje rodzinne, wzorowane na ich zagranicznych odpowiednikach. Mają one służyć zapewnieniu wielopokoleniowej sukcesji biznesu i akumulacji rodzimego kapitału. Będą także sprzyjać nowym inwestycjom oraz profesjonalizacji. Dodatkowo, pozwolą zabezpieczyć materialne potrzeby członków rodzin fundatorów, a nawet wspomagać organizacje pożytku publicznego. Nowe przepisy umożliwią tworzenie fundacji rodzinnych odpowiadającym indywidualnym potrzebom zarówno w sferze biznesu, jak i w sferze prywatnej oraz oddzielenie spraw gospodarczych od rodzinnych.
• 2 mln euro ryczałtu ewidencjonowanego
Od 2021 r. weszły w życie zmiany, które zwiększyły limit przychodów uprawniających do płacenia ryczałtu. Do tej pory wynosił on 250 tys. euro. Zmiany objęły większą grupę wolnych zawodów, m.in. prawników, lekarzy, księgowych, inżynierów i tłumaczy.
• Wprowadzenie ulgi konsolidacyjnej
Firmy potrzebują impulsu do szybkiego przeprowadzenia procesów konsolidacyjnych i zwiększania przewagi konkurencyjnej. Efekt ten zostanie osiągnięty przez ulgę w podatku CIT.
• Ryczałt dla przychodów zagranicznych
To rozwiązanie jest adresowane do nierezydentów i dotyczy dochodów zagranicznych. Jeśli nierezydent zdecyduje się przenieść swoją rezydencję podatkową do Polski, to od dochodów zagranicznych zapłaci stały ryczałt.
• Specjalny program powrotu kapitału
To program dla Polaków, którzy mają majątek lub ukryte dochody za granicą. W jego ramach będzie można powrócić z majątkiem i dochodami bez obaw o wszczęcie postępowań w sprawie unikania opodatkowania.

Korzystne rozwiązania dla średnich przedsiębiorstw
• Ulga na automatyzację i robotyzację
Wsparcie podatkowe będzie impulsem, który pobudzi przedsiębiorców do inwestycji w bardziej efektywne, długoterminowe projekty rozwojowe.
• Podatkowe wsparcie ekspansji zagranicznej
Chociaż bezpośrednie wsparcie ekspansji nie jest możliwe, system podatkowy może uwzględniać wiele kosztów pośrednich tak, by firmy mogły się rozwijać na innych rynkach.
• Ulga na IPO, czyli wejście na giełdę
Wejście na rynek publiczny pozwala na szybki rozwój przedsiębiorstw. Firmy na giełdzie papierów wartościowych stanowią trzon krajowej gospodarki. Ulga podatkowa ma wpłynąć na zmniejszenie kosztów wejścia na giełdę.
• Symultaniczna ulga IP-BOX I B+R
Integralne wsparcie działalności innowacyjnej musi przekładać się na możliwość jednoczesnego wykorzystania preferencji podatkowych na kolejnych etapach procesu.
• Estoński CIT dla większej liczby firm
Estoński model opodatkowania dochodów polega na przesunięciu momentu opodatkowania zysków spółki do czasu ich wypłaty. Reforma weszła w życie w 2021 r. i będzie kontynuowana z perspektywą jej rozszerzenia. Dzięki temu tylko w 2021 r. w portfelach firm zostanie aż 5,6 mld zł.
• Łatwiejszy dostęp do finansowania Venture Capital
Dla zwiększenia zaangażowania venture capital na polskim rynku zostaną wyeliminowane istniejące bariery podatkowe, a także wdrożone rozwiązania, które w tym zakresie funkcjonują np. we Francji i Wielkiej Brytanii.

Propozycje ważne dla dużych firm
• Interpretacje 590, czyli pewność opodatkowania w pierwszych latach inwestycji
Przedsiębiorcy uzyskają wiążącą interpretację podatkową. To odpowiedź na potrzeby potencjalnych inwestorów, którzy potrzebują dokumentu wiążącego administrację podatkową.
• Powołanie Centrum obsługi podatkowej inwestora
W Ministerstwie Finansów powstanie specjalne biuro odpowiedzialne za kontakty z inwestorami strategicznymi.
• Wprowadzenie uproszczeń w zakresie cen transferowych
Wprowadzone zostaną uproszczenia w rozliczaniu cen transferowych dla holdingów inwestujących w Polsce.
• Wsparcie zatrudnienia innowacyjnych pracowników
Rozwiązanie nawiązuje do konstrukcji stosowanej we Włoszech, gdzie koszty zatrudnianych naukowców można odliczać od podatku.
• Rozliczenia wewnątrz grup kapitałowych bez VAT
Rozliczenia wewnątrz grup kapitałowych nie będą objęte podatkiem VAT, co oznacza dla nich oszczędność finansową, niższe koszty obsługi, a przy tym uproszczenie działalności analitycznej Krajowej Administracji Skarbowej.
• Opcja opodatkowania VAT dla instytucji finansowych
Możliwość opodatkowanie VAT dla instytucji finansowych ma zachęcić sektor finansowy do inwestycji w Polsce. Rozwiązanie to funkcjonuje w wielu krajach Unii Europejskiej.
• Ustawowe uregulowanie akcjonariatu pracowniczego
W skali makro chodzi o stworzenie mechanizmu sprzyjającego budowie silnej klasy średniej i unikaniu bądź ograniczaniu alokacji bogactwa jedynie w rękach nielicznych oligarchów. Natomiast w skali mikro – zwiększenie możliwości inwestycyjnych i rozszerzenie źródeł pozyskania kapitału na cele rozwojowe spółek, polepszenie ich wyników ekonomicznych w rezultacie zwiększonej lojalności i motywacji do pracy zatrudnionych w nich współwłaścicieli, a także zabezpieczenie spółek przed wrogim przejęciem czy likwidacją zakładu pracy.

Co się zmieni dla osób prowadzących indywidualną działalność gospodarczą?
• Inny sposób opłacania składki zdrowotnej

Zniknie ryczałtowa składka zdrowotna. Wprowadzone zostaną takie same zasady opłacania składki zdrowotnej dla działalności gospodarczej, jak w przypadku umów o pracę, czyli proporcjonalnie do dochodu. Nie będzie jej można odliczyć od podatku.

Inne istotne zmiany dla biznesu
• Uregulowanie pracy zdalnej

Pracę będzie można świadczyć z dowolnego miejsca, wykorzystując sprzęt zapewniony przez pracodawcę. Pracownikom będzie przysługiwał ryczałt na pokrycie kosztów pracy w domu, wypłacany przez pracodawcę.

• Rozszerzenie ochrony podwykonawców
Problem braku terminowego regulowania należności przez generalnych wykonawców inwestycji drogowych stwarza poważne zagrożenie dla płynności finansowej podwykonawców. Ostatnie zmiany skutecznie chronią podwykonawców przed nieuczciwymi praktykami. Pakiet ochronny zostanie rozszerzony przez utworzenie rachunku powierniczego, na który inwestor będzie wpłacał środki zabezpieczające wypłaty dla podwykonawców.
• Większe kompetencje kontrolne dla Rad Nadzorczych
Ze względu na niewystarczający dotychczas stopień kontroli sprawowanej przez podmiot dominujący nad grupą spółek, Rady Nadzorczej otrzymają narzędzie do skutecznego sprawowania swojej funkcji kontrolnej.
• Skuteczne odzyskiwanie mienia od przestępców
Skuteczna walka z poważną przestępczością wymaga stosowania radykalnych środków. Dlatego wprowadzona zostanie możliwość konfiskowania wykorzystanego do przestępstw mienia, które należy do osób trzecich.

Źródło: www.biznes.gov.pl

Konfederacja Lewiatan

Zjednoczona Prawica przedstawiła dzisiaj Polski Ład, czyli nowy program społeczno-gospodarczy na okres pocovidowy.

Komentarz Macieja Wituckiego, prezydenta Konfederacji Lewiatan
Polska gospodarka przeszła przez koronakryzys relatywnie dobrze dzięki śmiałemu programowi ochrony przedsiębiorstw i miejsc pracy, ale też dzięki odpowiedzialności i zaangażowaniu pracowników i pracodawców, którzy włożyli ogromny wysiłek współpracując w celu utrzymanie firm.

Udało się względnie szybko wrócić na ścieżkę wzrostu jednocześnie ograniczając do minimum wzrost bezrobocia. Ten sukces jest jednak na kredyt. Żeby z niego wyjść potrzebujemy impulsu rozwojowego, który przyniesie nadzwyczajny zwrot, a jednocześnie pozwoli zbudować konkurencyjność i stabilność gospodarki na lata.

To dobrze, że Polski Ład został w końcu ogłoszony. To już najwyższy czas żeby ustalić, jakie reformy i inwestycje są konieczne, aby w najbliższych latach nasza gospodarka mogła wyjść z kryzysu i szybciej się rozwijać. Aby jednak w pełni wykorzystać potencjał wynikający ze szczególnego momentu wychodzenia z kryzysu, program ten powinien być zrównoważony w części społecznej i gospodarczej, a przedsięwzięcia dotyczące rozwoju gospodarczego i warunków prowadzenia biznesu powinny zostać skonsultowane, a nawet wypracowane z pracodawcami i przedsiębiorcami.

W trakcie prezentacji Polskiego Ładu przedstawiono dziesiątki propozycji zmian wartych miliardy złotych. Ale nie poinformowano, kto zapłaci za te wszystkie obietnice. A zapłacą lepiej zarabiający Polacy i przedsiębiorcy, bo odprowadzą wyższe podatki. Kolejny raz podwyżkę podatków nazywa się podniesieniem opłat, obciążeń. Czerwony dywan dla przedsiębiorców, który zapowiedziano w czasie prezentacji programu, oznacza w rzeczywistości podwyżkę podatków.

Propozycje dotyczące zmian wysokości składki zdrowotnej, która będzie płacona od całości zarobków, niezależnie od tego czy ktoś prowadzi firmę, czy jest na umowie o pracę, oznaczają de facto wzrost podatków dla przedsiębiorców i samozatrudnionych. Więcej zapłacą osoby lepiej zarabiające czyli specjaliści, eksperci. A Polska właśnie teraz potrzebuje jeszcze większej przedsiębiorczości, innowacyjności, rozwoju kapitału intelektualnego i ludzkiego. Potrzebuje inżynierów, informatyków, naukowców, programistów, lekarzy itp. Nie możemy sami podkopywać sobie podstaw rozwoju wypychając tych fachowców do pracy za granicę, gdzie wynagrodzenia na rękę okażą się dla nich korzystniejsze. Mówiliśmy to już przy okazji, na szczęście nieudanej, próby likwidacji tzw. limitu 30-krotności. Nie nakładajmy na firmy i ludzi, którzy wykorzystują swój potencjał rozwojowy i reformatorski dodatkowych obciążeń. Chcielibyśmy zobaczyć pełne wyliczenie kosztów i przychodów reformy podatkowej, ale i otrzymać zapewnienie, że nie będzie ona „wspierana” w przyszłości dodatkowymi daninami, o których dzisiaj nie wspomniano.

Każda reforma podatkowo-składkowa wymaga głębokiego przemyślenia i szerokich konsultacji. Polski nie stać na błędy, zwłaszcza w takim momencie. Okres wychodzenia z kryzysu to nie czas na podnoszenie podatków, kiedy inne kraje je raczej obniżają. Jak wszyscy lubiłem oglądać Janosika w telewizji, ale zabieranie „bogatym”, żeby dać biedniejszym bez odpowiedniego przygotowania i w tak specyficznej sytuacji może się źle skończyć. Polityka gospodarcza i góralskie legendy rzadko idą w parze.

Polski Ład zakłada znaczące zaangażowanie państwa w gospodarkę. Należy jednak pamiętać, że naprawdę silne i konkurencyjne gospodarki światowe są budowane w oparciu o sektor prywatny (o Chinach nie rozmawiajmy, bo to wyjątek potwierdzający regułę). Polska gospodarka nie będzie w stanie osiągnąć pełnego rozwoju jeżeli nie wykorzysta potencjału sektora prywatnego. Ogłoszenie nowego programu bez wcześniejszych uzgodnień z prywatnym biznesem na pewno nie pomoże w budowie zaufania do państwa – tak ważnego dla potencjalnych inwestorów.

Dlatego po ogłoszeniu program, który ma reformować Polskę, powinien być pilnie i dogłębnie skonsultowany ze stroną społeczną, pracodawcami, związkami zawodowymi. Mamy zapowiedź dyskusji o Polskim Ładzie na posiedzeniu Rady Dialogu Społecznego 20 maja br. Mam nadzieję na regularny i realny dialog podczas prac nad ustawami, które będą wprowadzały poszczególne rozwiązania. Chciałbym taką deklarację od premiera usłyszeć. My jesteśmy gotowi zaangażować potrzebne środki, żeby włączyć się w proces uzdrowienia, a właściwie zbudowania jak najlepszej formy dla polskiej gospodarki.

Konfederacja Lewiatan

• Płaca minimalna musi, pełniąc funkcję ochronną, uwzględniać realia gospodarcze. W okresie gdy gospodarka wychodzi z kryzysu spowodowanego pandemią Covid-19 podwyżka minimalnego wynagrodzenia powinna brać pod uwagę kondycję firm, które z trudem radzą sobie z utrzymaniem biznesu.
• Każdy znaczący wzrost kosztów działalności, a koszty pracy mają dla firm newralgiczne znaczenie, może oznaczać trudności z utrzymaniem zatrudnienia – uważa Konfederacja Lewiatan.

– Na podstawie obowiązującego prawa i ustawowego wskaźnika wzrostu, płaca minimalna w przyszłym roku powinna wynieść 3002 zł (w tym roku wynosi 2800 zł). To duży wzrost w pierwszym roku wychodzenia gospodarki z kryzysu, w czasie dużej niepewności w gospodarce, ale i otoczeniu prawnym, w tym podatkowym. Z tej perspektywy nie są to dobre wiadomości dla biznesu – podkreśla prof. Jacek Męcina, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan i przewodniczący Zespołu ds. budżetu, wynagrodzeń i świadczeń socjalnych w RDS.

Nowa metoda wyliczania płacy minimalnej
Konfederacja Lewiatan zaproponowała, aby zmienić dotychczasową metodę ustalania wzrostu płacy minimalnej tak, aby była ona określana jako 50% przeciętnego wynagrodzenia i podwyższana automatycznie tylko do tego poziomu. Gwarancją byłby zatem poziom płacy minimalnej – 50% przeciętnego wynagrodzenia. Ewentualny dalszy wzrost w warunkach wzrostu PKB oraz zakładając rosnącą inflację, byłby już przedmiotem uzgodnień pomiędzy pracodawcami i związkami zawodowymi w Radzie Dialogu Społecznego.

– W ten sposób wzmacnialibyśmy negocjacje partnerów społecznych, uzależniając od ich decyzji ostateczny wzrost płacy minimalnej na kolejny rok. To ograniczałoby możliwości jednostronnych decyzji polityków, którzy na koszt pracodawcy fundują pracownikom wzrosty minimalnego wynagrodzenia – dodaje prof. Jacek Męcina.

Dziś wzrost płacy minimalnej jest funkcją ustawowego mechanizmu, w którym bierze się pod uwagę wysokość prognozowanej inflacji, a dodatkowo w przypadku nieosiągnięcia relacji płacy minimalnej 50% przeciętnego wynagrodzenia, wzrasta ona o 2/3 prognozowanego wzrostu PKB. Ponieważ zgodnie z ostatnimi danymi GUS jesteśmy poniżej progu 50% (2800 zł = 49,3% x 5680 zł], więc algorytm uwzględni w 2022 roku 2/3 wzrostu PKB. Czyli ostatecznie płaca minimalna z 2021 roku z poziomu 2800 zł, przy prognozowanej inflacji w 2022 – 103,4% oraz wzroście PKB w 2022 roku (2/3 x 4,3% prognozowanego PKB) x* (współczynnik wyrównujący 103,4/102,5) wzrośnie w 2022 do około 3001,60 zł. Oznacza to wzrost na poziomie ok. 7 %, czyli wyżej od planowanego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce w 2022 roku na poziomie 6,2%.

Wysoka podwyżka zmniejszy zatrudnienie
Biorąc pod uwagę, że rozkłady minimalnego wynagrodzenia wskazują, że występuje ono częściej w sektorze mikro i małych przedsiębiorstw i sektorach najmocniej dotkniętych skutkami pandemii (gastronomia, hotele, administrowanie nieruchomościami, handel) skutki już takiej podwyżki będą mocno odczuwalne i mogą przełożyć się na trudności z utrzymaniem zatrudnienia lub wzrost szarej strefy. Dlatego w trakcie negocjacji, który odbyły się w RDS pracodawcy od początku wskazywali na problem obowiązujących regulacji i w tych warunkach opowiedzieli się za minimalnym ustawowym wzrostem, a stanowisko Konfederacji Lewiatan jest zbieżne z innymi organizacjami pracodawców. Natomiast po stronie związkowej widać oczekiwanie jeszcze wyższego wzrostu nawet o 500 zł. Tak duże rozbieżności pomiędzy związkowcami i pracodawcami oznaczają, że ostateczna decyzja dotycząca skali wzrostu należeć będzie do rządu, a skala podwyżki oznacza wzrost co najmniej do poziomu ok. 3002 zł.

Jak Polski Nowy Ład wpłynie na wynagrodzenia?
Partnerzy społeczni podczas dyskusji w Radzie Dialogu Społecznego podkreślali też, że mają wiele wątpliwości w sprawie przedstawionych wskaźników makroekonomicznych. Nie uwzględniona została informacja o potencjalnym wpływie programu „Polski Nowy Ład”. Ma on fundamentalnie zmienić strukturę obciążeń PIT, co powinno przełożyć się na m.in. bazę podatkową, dochody z podatków pośrednich przez skłonność do konsumpcji uboższych gospodarstw domowych, stopę oszczędności, aktywność zawodową i politykę transferową państwa. Jeśli więc uwzględnienie wpływu konkretnych zmian nie jest możliwe, powinna się znaleźć informacja o kierunkach zmian i jakościowa analiza wrażliwości. Wieloletnie planowanie musi opierać się o prawdopodobne scenariusze i rzetelne założenia, a w obecnych warunkach czynników ryzyka jest bardzo wiele, na co zwracano uwagę podczas dyskusji.

– Partnerzy społeczni podkreślali swoje wątpliwości, a wskazane uwagi i zastrzeżenia skłaniają do postulatu powrotu do dyskusji o wskaźnikach po ogłoszeniu „Polskiego Nowego Ładu”, gdzie zapowiedziano szereg nowych rozwiązań związanych m.in. z klinem podatkowym dla najniżej zarabiających, co znacząco zmieni perspektywę liczenia płacy minimalnej w układzie netto i brutto – podkreśla prof. Jacek Męcina.

Konfederacja Lewiatan