Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w listopadzie br. w porównaniu z analogicznym miesiącem ubiegłego roku wzrosły o 4,7%, wobec 5% wzrostu w październiku. W stosunku do poprzedniego miesiąca były wyższe o 0,5% - podał GUS.
2024inflacjalistopad
Wysłuchaj komentarza eksperta:
Komentarz Mariusza Zielonki, głównego ekonomisty Lewiatana
Ceny towarów i usług w listopadzie wzrosły jednak odrobinę szybciej. Inflacja wyniosła 4,7%. To o 0,1 pkt. proc. więcej niż dwa tygodnie temu szacował urząd statystyczny. Wzrost cen usług przekroczył 7% i jest wyraźnie wyższy od tempa wzrostu cen towarów.
Najbardziej medialne w ostatnim czasie masło podrożało o ponad 20%. W ciągu miesiąca płacimy za nie aż o 2,2% więcej. We wrześniu ceny masła na giełdach przekroczyły 8 000 euro za tonę. Obecnie trochę się ustabilizowały, ale to wcale nie musi oznaczać końca podwyżek. Z kolei ceny wszystkich produktów spożywczych rosną w tempie 4,8% w skali roku. Na drugiej stronie skali mamy cukier, który po zeszłorocznych rekordach teraz tanieje o blisko 34%.
Grudzień zapewne nie przyniesie spowolnienia inflacji. Dobije ona do 5%. Wygasną bowiem pewne efekty niższej bazy z grudnia 2023 r.
Nowy rok zaczniemy od odmrożenia cen energii dla przedsiębiorców. W następnej kolejności dotknie to samorządy, a pod koniec trzeciego kwartału wzrost cen energii odczują gospodarstwa domowe. Nadzieja w tym, że ceny rynkowe energii będą zbliżone do tych z okresu ich mrożenia.
Więcej komentarzy ekonomicznych w serwisie społecznościowym X, na profilu naszego eksperta Mariusza Zielonki,https://x.com/MariuszZielon11
Konfederacja Lewiatan
12 grudnia 2024
Pierwszy rok rządu. Brakuje koordynacji polityki gospodarczej
Największym sukcesem rządu w ciągu ostatniego roku było odblokowanie środków z Krajowego Planu Odbudowy. Największą porażką brak koordynacji polityki gospodarczej. Lista zrealizowanych postulatów wyborczych jest bardzo krótka.
ocenypolityka gospodarczarok rządu
Komentarz Mariusza Zielonki, głównego ekonomisty Lewiatana
Mija rok od powołania rządu. Największym sukcesem gabinetu Donalda Tuska było odblokowanie pieniędzy z Krajowego Planu Odbudowy. To był też jeden z głównych naszych postulatów, gdy rząd powstawał. Te pieniądze są szczególnie istotne w kontekście inwestycji w energetykę, infrastrukturę i technologie cyfrowe, które mogą przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności polskich firm. Jednak samo odblokowanie funduszy nie wystarczy – kluczowe będzie, jak efektywnie zostaną one wydatkowane, a tutaj pojawiają się wyzwania związane z tempem realizacji projektów i sprawnością administracji.
Lista zrealizowanych postulatów wyborczych jest jednak bardzo krótka. Do tego pojawiły się nowe pomysły, które najwyraźniej są zarzewiem konfliktu wewnątrzkoalicyjnego. Przywracanie praworządności i rozliczenia poprzedniego rządu idą powoli. Trzeszczy budżet na ochronę zdrowia, nie najlepiej wyglądają finanse publiczne. Nie jest jasne jak realizacja obietnic wyborczych stoi w kontrze z procesem „naprawy gospodarki”. Trudnym decyzjom nie pomaga również rok wyborczy, który jest bardzo istotny z punktu widzenia przyszłości rządu.
Ten rok dobitnie pokazał, że brakuje koordynacji polityki gospodarczej. Nie może być tak, że jeden minister forsuje rozwiązania ze swojego obszaru, podczas gdy kolejny go krytykuje, a opozycja przygląda się temu z niedowierzaniem. Ważne jest powołanie wicepremiera ds. gospodarczych. Jego rola w kształtowaniu wizji gospodarki byłaby kluczowa dla zwiększenia konkurencyjności i inwestycji.
Konieczne jest też powołanie Rady Gospodarczej działającej przy premierze, jako ciała sprawnie przenoszącego opinie środowiska gospodarczego na najwyższy poziom administracji rządowej.
Mimo pewnej, niewielkiej poprawy jakości stanowienia prawa, proces legislacyjny nadal charakteryzuje się pośpiechem i brakiem rzetelnych konsultacji społecznych. Po ośmiu latach rządów PiS i kompletnej deprecjacji partnerów społecznych liczyliśmy na jakościową zmianę. Ona nie nastąpiła i nadal mamy projekty aktów prawnych (np. o dodatkowym dniu wolnym w Wigilię), które całkowicie pomijają zdanie partnerów społecznych. Mimo wszystko mamy jednak poczucie, że poprawił się bezpośredni dialog z rządem i urzędnikami. Liczba uwag Konfederacji Lewiatan do różnych projektów, które są uwzględniane w trakcie konsultacji, wyraźnie wzrosła.
Zaraz po wygranych wyborach, wydawało się że głównym hamulcowym zmian będzie prezydent, ze swoim prawem weta. Tymczasem rok rządów pokazał, że na biurko pierwszej głowy w państwie trafiła niewielka liczba zmian w prawie, a jeszcze mniej przekazanych zostało tych aktów prawnych, które realizowałyby postulaty wyborcze, czy oczekiwania pracodawców.
Kluczowe dla rządu będą wybory prezydenckie, które mogą istotnie wpłynąć na przyszłość koalicji.
Więcej komentarzy ekonomicznych w serwisie społecznościowym X, na profilu naszego eksperta Mariusza Zielonki,https://x.com/MariuszZielon11
Konfederacja Lewiatan
11 grudnia 2024
Przepisy dotyczące przejrzystości płac powinny być wypracowywane z partnerami społecznymi
Posłowie KO złożyli w Sejmie projekt ustawy, który ma wprowadzić jawność wynagrodzeń do Kodeksu pracy. Konfederacja Lewiatan uważa, że takie regulacje powinny być przygotowywane przy współudziale partnerów społecznych oraz rządu.
jawnośćpłaceprojekt ustawy
Projekt poselski przewiduje m.in. obowiązek podawania wysokości wynagrodzenia w ogłoszeniach o pracę, dostępu do informacji na temat płac czy kryteriów progresji wynagrodzeń. Konfederacja Lewiatan uważa, że proponowane zmiany powinny zostać uwzględnione w dyskusji nad nowelizacją przepisów całościowo wdrażających unijną dyrektywę o równości wynagrodzeń (2023/970).
– Naszym zdaniem tryb poselski zgłoszenia projektu ustawy nie jest właściwy, ogranicza w praktyce zakres rozmów. Dotyczy on szczególnie istotnego i złożonego aspektu tj. wynagrodzeń. Z tego względu takie rozwiązania powinny być przedmiotem rozmów z partnerami społecznymi już na etapie opracowywania ich założeń. Przepisy tak ważne dla firm i pracowników powinny być uzgadniane w ramach Rady Dialogu Społecznego – mówi Robert Lisicki, dyrektor departamentu pracy Konfederacji Lewiatan.
Co istotne, projekt poselski nie uwzględnia wszystkich kwestii wynikających z dyrektywy unijnej, w szczególności związanych ze sprawozdawczością firm, a to znaczący obszar powiązany z nowymi obowiązkami przedsiębiorców, przewidzianymi w unijnej dyrektywie. Zresztą szereg rozwiązań zaproponowanych w projekcie poselskim wymaga wyjaśnienia, co do konstrukcji nowych obowiązków i użytych pojęć.
Firmom zależy na tym, aby jak najszybciej rozpocząć prace nad całościowym wdrożeniem dyrektywy o przejrzystości wynagrodzeń. Do końca terminu jej implementacji zostało ok. 1,5 roku, a w tym celu trzeba ustalić tak podstawowe kwestie, jak to, jakie składniki wynagrodzenia będą uwzględniane w informacjach przekazywanych pracownikom i jak będzie ustalane wynagrodzenie dla potrzeb sprawozdawczości. W tej sprawie Lewiatan występował już do rządu.
Obowiązek sprawozdawczy po raz pierwszy będzie realizowany przez największe firmy w połowie 2027 roku. Raporty będą jednak dotyczyły 2026 roku co oznacza, że już w 2025 roku firmy powinny poznać zasady tej sprawozdawczości, aby móc się przygotować do raportowania. W związku z wdrożeniem dyrektywy wiele przedsiębiorstw będzie musiało przeanalizować, dokonać zmian w wewnętrznych regulacjach wynagrodzeń czy w systemach kadrowo-płacowych. To zaś będzie się wiązało z kosztami.
Konfederacja Lewiatan
11 grudnia 2024
Liderzy europejskiego biznesu na konferencji w Warszawie – CoPres 2024 – wideo
Konferencja Prezydentów BusinessEurope (Council of Presidents, CoPres) obradowała 29 listopada 2024 roku w Warszawie na zaproszenie jej polskiego członka, Konfederacji Lewiatan. Na miesiąc przed rozpoczęciem polskiej prezydencji w Radzie UE, uczestnicy podtrzymali swoje silne poparcie dla Ukrainy, jej mieszkańców i ich europejskich ambicji. BusinessEurope przedstawiło również 10 postulatów, które powinny zostać zrealizowane przez instytucje UE podczas polskiej prezydencji.
BusinessEuropeCoPrespolska prezydencja w UE
Zapraszamy do obejrzenia relacji wideo ze spotkania.
Rada Przedsiębiorczości wskazuje na konieczność obrony stabilności polskiego rynku finansowego w zakresie funkcjonowania wskaźnika referencyjnego WIBOR.
apelRada PrzedsiębiorczościWIBOR
Organizacje skupione w Radzie Przedsiębiorczości w trosce o stabilność polskiego systemu finansowego oraz niezakłócony rozwój gospodarki, wyrażają zaniepokojenie wobec działań mających na celu podważenie wiarygodności, rzetelności i zgodności z prawem wskaźnika referencyjnego WIBOR, który od wielu lat pełni kluczową rolę w funkcjonowaniu rynku finansowego. Działania takie nie tylko wpływają na wszystkich uczestników rynku finansowego, ale także podważają stabilność całego rynku finansowego w Polsce.
WIBOR, który zgodnie z przepisami prawa jako wskaźnik referencyjny stanowi podstawę wyliczenia oprocentowania kredytu dla gospodarki (wskaźnik + marża), odnosi się jednocześnie do szerokiego spektrum instrumentów finansowych, których łączna wartość szacowana jest na ok. 9 bilionów złotych (trzykrotność rocznego polskiego PKB) – od kredytów hipotecznych i kredytów konsumenckich poprzez obligacje (skarbowe i nieskarbowe), aż po instrumenty pochodne – czytamy w apelu.
Podejmowanie działań inwestycyjnych (również przez przedsiębiorstwa), zwiększanie innowacyjności polskiej gospodarki, różnorodności i złożoności produkcji – są warunkami sine qua non rozwoju polskiej gospodarki. W tym celu gospodarce potrzebny jest silny sektor bankowy, który będzie w stanie zaangażować się z proces transformacji i modernizacji polskiej gospodarki.
Podważanie WIBOR byłoby destrukcyjne w kontekście rynku polskich obligacji skarbowych – których nabywcami są zarówno inwestorzy detaliczni, jak i profesjonalni, w tym: banki centralne, instytucje publiczne, zakłady ubezpieczeń oraz fundusze emerytalne.
Brak jest jakichkolwiek podstaw prawnych, ani ekonomicznych do negowania prawidłowości wyznaczania tego wskaźnika referencyjnego, co zostało już wielokrotnie potwierdzone przez instytucje publiczne, w tym m.in. organy sieci bezpieczeństwa finansowego, tj KNF, NBP, MF i BFG, jak i cały tzw. Komitet Stabilności Finansowej. Brak podstaw do kwestionowania wskaźnika pojawił się także jednoznacznie w stanowiskach organów odpowiedzialnych za ochronę konsumenta tj. UOKIK i Rzecznik Finansowy.
Rada Przedsiębiorczości apeluje do uczestników rynku finansowego, regulatorów i władz państwowych o aktywne działania na rzecz ochrony rynku finansowego, który jest podstawowym dostarczycielem zewnętrznego finansowania dla przedsiębiorców i tym samym całej gospodarki. Częścią tych działań powinna pozostawać obrona wskaźnika referencyjnego WIBOR, która jest kluczowa dla zapewnienia stabilności finansowej w Polsce i uniknięcia kosztów społecznych oraz gospodarczych, które mogłyby wyniknąć z jego podważenia.
*****
Rada Przedsiębiorczości to forum współpracy przedstawicieli 9 największych organizacji reprezentujących przedsiębiorców i pracodawców w Polsce. Pierwotnie powołana 17 listopada 2003 r., została reaktywowana 24 marca 2020 r. w celu ratowania polskiej gospodarki zagrożonej pandemią i recesją. Rada reprezentuje blisko 330 tysięcy pracodawców zatrudniających ponad 8 mln pracowników. Przewodnictwo w Radzie jest kadencyjne. Aktualnie Radzie przewodniczy Związek Banków Polskich. Członkowie: ABSL, Business Centre Club, Federacja Przedsiębiorców Polskich, Konfederacja Lewiatan, Krajowa Izba Gospodarcza, Polska Rada Biznesu, Pracodawcy RP, Związek Banków Polskich, Związek Rzemiosła Polskiego.
Będą dodatkowe środki z Europejskiego Funduszu Społecznego na przystosowanie firm do zmian związanych z nowymi technologiami. Wsparcie skierowane do przedsiębiorstw i pracowników musi być jednak uruchomione możliwie szybko i być odpowiednio elastyczne – uważa Konfederacja Lewiatan.
#FunduszeEuropejskiefirmynowe technologiepieniądze z UE
W wyniku przeglądu śródokresowego programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego na lata 2021-2027 Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości zdecydowała o zmianach dotyczących wsparcia firm i ich pracowników. W programie pojawi się nowy typ projektu dotyczący przygotowania pracodawców do wprowadzenia i zarządzania zmianami w firmie związanymi z automatyzacją i nowymi technologiami. Na ten cel przeznaczone zostanie 78 mln zł. Pieniądze te pomogą przedsiębiorcom i ich pracownikom zdobyć niezbędną wiedzę i umiejętności m.in. w zakresie: automatyzacji procesów biznesowych oraz integracji nowych technologii w firmie. Dofinansowanie szkoleń i doradztwa poszkoleniowego przyczyni się – w dłuższej perspektywie – do wzrostu wydajności i konkurencyjności MŚP.
Potrzebne szybkie wsparcie
– Taka zmiana w programie FERS jest potrzebna. Ale wsparcie musi zostać uruchomione możliwie szybko i być odpowiednio elastyczne – komentuje Małgorzata Lelińska, dyrektorka departamentu funduszy unijnych i edukacji cyfrowej Konfederacji Lewiatan, reprezentująca organizację w Komitecie Monitorującym.
– PARP nie może ustalić wąskiego zakresu szkoleń czy doradztwa, które potem może okazać się nieadekwatne do potrzeb firm – nie przystawać do ich zróżnicowanych oczekiwań. Należy także wzmocnić bazę dostępnych szkoleń i doradztwa, a także realistycznie oszacować koszty takich usług. Z oczywistych powodów mogą być one droższe niż innego rodzaju szkolenia finansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego. Zakres wsparcia jest z pewnością właściwie zaprojektowany, ale sukces programu będzie uzależniony od sposobu jego wdrożenia – dodaje Małgorzata Lelińska.
Inne zmiany w programie FERS
W programie FERS nastąpią również inne zmiany. Zwiększone zostanie finansowanie działania Bazy Usług Rozwojowych prowadzonej przez PARP o ok. 9 mln zł. Przyczyną tej zmiany jest rozszerzenie funkcjonalności i zadań BUR w związku z nowelizacją ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Przewiduje ona, że od 1 stycznia 2026 r. wszystkie podmioty świadczące usługi rozwojowe zarejestrowane dotychczas w Rejestrze Instytucji Szkoleniowych, będą musiały zarejestrować się w BUR, aby móc świadczyć usługi finansowane ze środków Krajowego Funduszu Szkoleniowego. W związku z przewidywanym wzrostem liczby rejestracji nowych dostawców usług rozwojowych w BUR oraz zwiększeniem liczby publikowanych kart usług i audytów, konieczne jest przeznaczenie dodatkowych środków na rozwój BUR.
Zniknie wsparcie dotyczące procesów zarządzania w podmiotach świadczących usługi rozwojowe zarejestrowanych w Bazie Usług Rozwojowych. W wyniku wewnętrznych analiz przeprowadzonych przez PARP oraz konsultacji ze środowiskiem firm szkoleniowych, okazało się, że jest małe zainteresowanie wśród firm szkoleniowych zarejestrowanych w BUR wsparciem z zakresu zarządzania, w tym zarządzania zasobami ludzkimi. Pierwotnie na ten cel planowano przeznaczyć 18 mln zł.
Harmonogram prac
Zmiany w programie FERS zaakceptował już Komitet Monitorujący. Teraz musi je zatwierdzić rząd, a następnie – najpóźniej do końca marca 2025 – zostaną przekazane do Komisji Europejskiej.
Konfederacja Lewiatan
10 grudnia 2024
Podsumowanie pracy Komitetu Monitorującego POWER na lata 2014-2020
Zakończył pracę Komitet Monitorujący Program Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014-2020. Za nami dekada współpracy członków i członkiń Komitetu na rzecz skutecznego wdrażania tego programu.
fundusze UE
Program Wiedza Edukacja Rozwój to największy program na lata 2014-2020 finansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego w całej Europie.
Praca komitetu w liczbach to:
38 posiedzeń
396 podjętych uchwał
Kluczowe liczby związane z programem:
831 naborów na łączną kwotę 6,5 mld euro
7,9 tys. podpisanych umów
104% środków certyfikowanych w Komisji Europejskiej
9 wersji programu
7939 projektów
76 399 wniosków o płatność
3536 projektów w obszarze rynku pracy
2190 projektów w obszarze szkolnictwa wyższego
3,2 mln uczestników, z czego 62% to kobiety
384,8 tys. osób uzyskało kwalifikacje
654 tys. osób, które dzięki wsparciu programu podjęły pracę.
Z pracą komitetu wiąże się też wiele godzin pracy, dyskusji, tysiące wymienionych maili, łatwe i trudne decyzje, przegrane i wygrane głosowania w sprawie wniosków formalnych.
W podsumowaniu prac tego Komitetu reprezentantka Komisji Europejskiej Joanna Charytonowicz, potwierdziła, że Komisja Europejska z pełnym przekonaniem uznaje realizację tego programu za sukces, a Komitet jest stawiany za wzór w całej Europie.
Lewiatan aktywny w pracach Komitetu
Konfederacja Lewiatan była w tym gremium najbardziej aktywną organizacją pracodawców reprezentując interesy firm, uczelni, ale także podmiotów zaangażowanych w dialog społeczny.
Konsultowaliśmy z naszymi członkami i opiniowaliśmy kryteria wyboru projektów w konkursach skierowanych do firm, ale także projekty wspierające dostęp do zatrudniania, rozwój edukacji, szkolnictwa wyższego, sektor zdrowia, wyrównywanie szans czy niedyskryminację. Spośród wszystkich partnerów spoza administracji w tym gremium zakres naszego zaangażowania był najszerszy.
Reprezentantką Lewiatana w Komitecie była Małgorzata Lelińska, która teraz kontynuuje swoją misję w Komitecie Monitorującym dla programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego na lata 2021-2027, który jest następcą programu POWER.
Dzisiaj Sejm przeprowadza głosowania nad poprawkami i nad całością projektu ustawy budżetowej na 2025 r. Zakłada ona ogromny deficyt.
2025budżetdeficyt
Komentarz Mariusza Zielonki, głównego ekonomisty Lewiatana
W czasie sejmowej dyskusji nad przyszłorocznym budżetem przewijał się temat rosnącego deficytu i zadłużenia państwa. Deficyt ma wynieść aż 289 mld zł. Finanse publiczne wyglądają coraz gorzej. Polska została objęta unijną procedurą nadmiernego deficytu. W nadchodzących latach zarządzanie finansami publicznymi będzie więc stanowiło nie lada wyzwanie, tym bardziej że rząd nie wycofuje się z obietnic wyborczych i zapewnia, że kwota wolna od podatku w wysokości 60 tys. zł zostanie wprowadzona w tej kadencji.
Rząd zobowiązał się do redukcji deficytu poniżej 3% do 2028 r. Obrał jednak dużo mniej realną ścieżkę realizacji tego celu, tj. zwiększania dochodów a utrzymywania wydatków na zbliżonym poziomie. Liczyliśmy, że rząd zdecyduje się mimo wszystko zredukować wydatki. Wybrał jednak zwiększenie dochodów poprzez m.in. podniesienie podatków.
W dyskusji o przyszłorocznym budżecie nie można zapomnieć o nowelizacji tegorocznego budżetu. Jego ostatnia aktualizacja pokazuje możliwą skalę „przestrzelenia” założeń dla budżetu na 2025 r. Istnieje duże ryzyko, że dochody nie zostaną wykonane i na nic się wtedy zda kreatywna księgowość ministra finansów.
Więcej komentarzy ekonomicznych w serwisie społecznościowym X, na profilu naszego eksperta Mariusza Zielonki,https://x.com/MariuszZielon11
Konfederacja Lewiatan
06 grudnia 2024
O priorytetach podatkowych polskiej prezydencji na spotkaniu Grup Podatkowych Business Europe
Rozmawialiśmy na wiele tematów, szczególnie istotnych i absorbujących przedstawicieli biznesu, związanych z unijną legislacją i dotyczących projektów podatkowych.
Business EuropeMinisterstwo Finansówpodatkipolska prezydencjaspotkanie
Przedstawiciele Grup Podatkowych Business Europe – Tax Policy Working Group, VAT Working Group, Green Taxation Working Group oraz Konfederacji Lewiatan spotkali się 5 grudnia br. w siedzibie Ministerstwa Finansów z przedstawicielami resortu, aby porozmawiać na temat priorytetów związanych ze zbliżającą się prezydencją Polski w Radzie Unii Europejskiej.
W spotkaniu udział wzięli podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Jarosław Neneman oraz dyrektorzy departamentów podatkowych: Cezary Krysiak, dyrektor Departamentu Międzynarodowej Polityki Podatkowej, Jakub Jankowski oraz Łukasz Kuśmierz – zastępcy dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych, Maja Kowalewska – zastępca dyrektora Departamentu Podatku od Towarów i Usług.
Polska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej będzie miała szczególny charakter, gdyż będzie pierwszą w nowym cyklu instytucjonalnym w UE, z nową Komisją Europejską i nowym Parlamentem Europejskim. Na ten okres przypadnie opracowanie strategicznych dokumentów nt. kierunków rozwoju UE w najbliższych latach.
Priorytety Ministerstwa Finansów
Priorytetem Ministerstwa Finansów będzie odpowiedź na potrzeby i wyzwania bieżącej sytuacji gospodarczej i finansowej UE oraz uproszczenie przeregulowanych przepisów.
Podczas spotkania poruszyliśmy wiele tematów szczególnie istotnych i absorbujących przedstawicieli biznesu, związanych z unijną legislacją dotyczących takich projektów podatkowych jak:
propozycja dyrektywy w zakresie zapobiegania wykorzystywaniu spółek nieposiadających wystarczającego substratu majątkowo-osobowego (tzw. dyrektywa Unshell),
dyrektywa TP dot. cen transferowych,
dyrektywa Rady zmieniająca dyrektywę 2011/16/UE w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania (tzw. dyrektywa DAC9),
dyrektywa w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania krajowych i międzynarodowych grup kapitałowych (tzw. dyrektywa Pillar 2),
unijny pakiet zmian w VAT – „VAT in the Digital Age” (ViDA),
projekt dyrektywy w sprawie opodatkowania energii (The Energy Taxation Directive), stanowiąca integralną część pakietu Fit for 55.
Przedstawiciele Ministerstwa Finansów podkreślali, że współpraca z przedstawicielami przedsiębiorców oraz organizacjami zrzeszającymi biznes jest dla rządu bardzo istotna, zwłaszcza gdy celem jest zwiększenie konkurencyjności gospodarki państw członkowskich UE. Ponadto, przedstawiciele Business Europe spotkali się z dużym zrozumieniem ze strony Ministerstwa Finansów w kwestii kształtowania przyszłej polityki podatkowej przez Komisję Europejską.
W obliczu największego od lat kryzysu wymiaru sprawiedliwości, arbitraż powinien zyskiwać na znaczeniu i stać się pierwszym wyborem przedsiębiorców poszukujących efektywnych metod rozwiązywania sporów.
arbitrażlewiatanregulamin
Z raportu Najwyższej Izby Kontroli, dotyczącego funkcjonowania sądownictwa powszechnego w Polsce w latach 2013-2023, wynika że wymiar sprawiedliwości znajduje się w największym od 1989 roku kryzysie. Mając na względzie stale wydłużające się postępowania oraz rosnącą liczbę skarg na przewlekłość procesów, przedsiębiorcy powinni rozważyć arbitraż jako skuteczne narzędzie służące rozstrzyganiu ich sporów.
Potrzebny zapis na sąd polubowny
– Aby wyłączyć się spod jurysdykcji sądu powszechnego i tym samym zdecydować na arbitraż, przedsiębiorca musi zrobić tylko jedną rzecz – zawrzeć w umowie ze swoim kontrahentem zapis na sąd polubowny – tzw. klauzulę arbitrażową. Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta mają moc prawną na równi z wyrokiem sądu lub ugodą zawartą przed sądem po ich uznaniu przez sąd albo po stwierdzeniu przez sąd ich wykonalności. Ponadto, wyroki arbitrażowe mogą być egzekwowane na całym świecie, co nabiera kluczowego znaczenia w dobie globalizacji i międzynarodowej działalności gospodarczej. Polska jest stroną Konwencji Nowojorskiej z 1958 roku, co ułatwia uznawanie i wykonywanie zagranicznych orzeczeń arbitrażowych w ponad 160 krajach i tworzy korzystne warunki dla przedsiębiorców dążących do egzekwowania swoich praw poza granicami kraju – mówi Agnieszka Siedlecka-Andrychowicz, dyrektorka Sądu Arbitrażowego przy Konfederacji Lewiatan.
Zalety arbitrażu
Arbitraż oferuje wiele zalet, które zwiększają jego atrakcyjność jako metody rozwiązywania sporów w porównaniu z sądownictwem powszechnym:
Szybkość i efektywność: Arbitraż zwykle prowadzi do szybszego zakończenia spraw w porównaniu z tradycyjnym postępowaniem sądowym, co jest niezwykle cenne dla przedsiębiorców pragnących uniknąć długotrwałych procesów.
Poufność: Procesy arbitrażowe są niejawne, co chroni tajemnice handlowe oraz inne wrażliwe informacje, zapewniając stronom większe poczucie bezpieczeństwa.
Ekspercka wiedza: Strony mają możliwość wyboru arbitrów o odpowiednich kwalifikacjach i doświadczeniu, co wpływa na merytoryczną ocenę spraw. Mogą również współdecydować o doborze ekspertów czy biegłych, co pozwala na wykorzystanie fachowych opinii.
Elastyczność procedur: Procedury arbitrażowe mogą być dostosowane do specyfiki danego sporu, co jest przeciwieństwem sztywnych ram postępowania sądowego. Arbitraż wiąże się także z mniejszą liczbą formalności, przepływ dokumentacji jest ułatwiony, a to przyspiesza proces.
Praktycznie wszystkie najczęściej występujące w biznesie spory można skutecznie rozstrzygać za pomocą arbitrażu. Co więcej nawet gdy strony już rozpoczęły postępowanie przed sądem powszechnym, mogą skorzystać z instytucji konwersji, która pozwala przejść z postępowania przed sądem powszechnym na postępowanie przed sądem arbitrażowym. (Art. 11611 § 1 kpc – W sprawie zawisłej przed sądem strony mogą poddać spór pod rozstrzygnięcie sądu polubownego aż do momentu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd). Warto także podkreślić, że arbitraż może być stosowany również w sporach z zakresu prawa pracy. Warunkiem jest jednak, że zapis na sąd polubowny może być sporządzony dopiero po powstaniu sporu. Pracodawca nie ma zatem możliwości wprowadzenia klauzuli arbitrażowej do umowy o pracę.
Arbitraż korzystniejszy niż postępowanie przed sądem
W wielu przypadkach arbitraż okazuje się bardziej korzystny niż tradycyjne postępowanie przed sądem powszechnym, zwłaszcza w złożonych sprawach wymagających szczególnej uwagi i wiedzy eksperckiej. Właściwie dobrany zespół orzekający, starannie zorganizowane postępowanie znacznie zwiększają efektywność arbitrażu. W zależności też od sprawy, arbitraż może okazać się również rozwiązaniem bardziej korzystnym finansowo niż prowadzenie sprawy przed sądem powszechnym. W zależności od wartości przedmiotu sporu, opłaty w polskich sądach arbitrażowych potrafią być niższe niż opłaty w sądach powszechnych. Istnieje też możliwość zasądzenia od drugiej strony pełnej kwoty rzeczywiście poniesionych kosztów postępowania. W postępowaniu przed sądem powszechnym natomiast koszty zastępstwa są zryczałtowane i ograniczone do niewielkich kwot.
W odpowiedzi na dynamiczne zmiany w praktyce arbitrażu oraz rosnące oczekiwania i potrzeby zarówno arbitrów, jak i użytkowników arbitrażu stałe sądy polubowne (sądy arbitrażowe) zmieniają/unowocześniają swoje regulaminy – starając się dostosować je do międzynarodowych standardów. Przykładem jest tutaj Sąd Arbitrażowy przy Konfederacji Lewiatan, który zarządzeniem prezydenta Konfederacji Lewiatan od 1 stycznia 2025 roku wprowadza w życie nowy regulamin i taryfę opłat.
Nowy regulamin
– W nowym regulaminie wśród wielu zmian, przewidziano m. in. możliwość wszczęcia postępowania również poprzez wezwanie na arbitraż. Zespołowi Orzekającemu przyznano nowe uprawnienia, które umożliwiają uwzględnianie kosztów związanych z finansowaniem postępowania przez podmioty trzecie, a także koszty zastępstwa procesowego uzależnione od wyniku sprawy (success fee). Dodatkowo, zwiększono wartość przedmiotu sporu dla spraw, które mogą być prowadzone w trybie przyspieszonym do 200 000 zł, a procedury nominacji zastępczej arbitrów zostały jeszcze bardziej usprawnione – dodaje Agnieszka Siedlecka-Andrychowicz.
![Inflacja trochę niższa, ale nie na długo [+MP3]](https://lewiatan.org/wp-content/uploads/2024/12/iStock-2169717305.jpg)
