Polityka handlowa od dziesięcioleci odgrywa kluczową rolę we wspieraniu konkurencyjności UE oraz wpływa na decyzje inwestycyjne w Europie. Dlatego powinniśmy zintensyfikować nasze zaangażowanie na rzecz polityki handlowej, która musi uzupełniać inne polityki unijne, m. in. w zakresie klimatu, spraw cyfrowych, innowacji i przemysłu.
Nasze kluczowe cele to: zwiększenie odporności poprzez dywersyfikację importu; tworzenie możliwości rynkowych dla firm europejskich; poprawa bezpieczeństwa i łagodzenie ryzyka geopolitycznego; promowanie bardziej zrównoważonych norm i zapewnianie równych warunków działania.
Nie może być strategicznej autonomii bez otwartości. Unia powinna współpracować ze swoimi partnerami handlowymi i wspólnie odnowić zobowiązanie do ustanowienia porządku handlowego opartego na zasadach. UE powinna nadal realizować pozytywny program handlowy, którego celem jest zwiększenie dostępu do rynku w krajach trzecich. Umowy handlowe z Nową Zelandią, Chile, Meksykiem i Mercosurem powinny jak najszybciej wejść w życie, a trwające negocjacje z Australią, Indiami i krajami ASEAN muszą zostać przyspieszone.
Większy nacisk należy położyć na zapewnienie skutecznej realizacji już obowiązujących umów, w tym na lepsze ich wykorzystanie przez przedsiębiorców. Istniejące umowy handlowe powinny pozostać skuteczne i wytrzymać próbę czasu, dlatego muszą być dostosowane do wyzwań związanych z dekarbonizacją i cyfryzacją gospodarki oraz przeciwdziałać nakładaniu barier handlowych w przyszłości. UE powinna pilnie podjąć działania na rzecz obniżenia kosztów prowadzenia biznesu z USA i zapewnienia zrównoważonych stosunków z Chinami, uwzględniających rosnące ryzyko przy jednoczesnym utrzymaniu zaangażowania.
Przed wprowadzeniem dodatkowych ograniczeń eksportowych na niektóre towary i kluczowe technologie, Unia powinna ocenić ich wpływ na konkurencyjność. Ograniczenia eksportowe powinny być przyjmowane indywidualnie dla każdego przypadku. Należy zapewnić koordynację między państwami członkowskimi i kluczowymi sojusznikami międzynarodowymi, a także konsultacje z sektorem prywatnym, aby uniknąć fragmentacji i zapewnić firmom pewność prawa. UE musi określić sposoby zwiększenia europejskiej i międzynarodowej koordynacji oraz wymiany informacji na temat kontroli wywozu, aby uniknąć nie tylko fragmentacji rynku, ale także przekierowania handlu i potencjalnej przewagi konkurencyjnej dla tych krajów, które przyjęły mniej rygorystyczne środki. Ramy prawne dotyczące monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych mogą być dobrym punktem odniesienia w tym zakresie.
W związku z obecnym kontekstem geopolitycznym, UE powinna przystępować do nieformalnych sojuszy z krajami, które podzielają nasze cele w kwestiach, w których nie jest możliwe wypracowanie globalnych zasad. Nieformalne sojusze powinny być otwarte dla krajów rozwijających się, gdzie nacisk na wyższe standardy szedłby w parze ze wsparciem budowania potencjału i programami finansowymi, które mogłyby ułatwić krajom osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju.
UE powinna przeprowadzić ocenę mechanizmów monitorowania inwestycji na poziomie unijnym i krajowym przed rozważeniem przyjęcia bardziej rygorystycznych warunków monitorowania napływających bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Należy dać czas na dokładne zastosowanie i przetestowanie już istniejących instrumentów, zanim zostaną zaproponowane nowe mechanizmy kontroli. Co więcej, BusinessEurope z zasady nie popiera wprowadzania ograniczeń dla inwestycji wychodzących. Tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy faktycznie udowodni się poważne obawy dotyczące bezpieczeństwa, może to być środek ostateczny. Apelujemy o konsultacje z sektorem prywatnym, aby przyjęte środki sprzyjały konkurencyjności.
Unia powinna nadal promować cele zrównoważonego rozwoju, łącząc liberalizację rynku ze spełnieniem określonych kryteriów. Powinniśmy nadal wspierać wielostronny system oparty na zasadach, korzystając w indywidualnych i stosownych przypadkach z elastyczności przewidzianej w ramach zasad WTO.
UE powinna wspierać europejską gospodarkę opartą na innowacjach poprzez a) promowanie skutecznej ochrony własności intelektualnej zarówno w stosunkach dwustronnych, jak i wielostronnych oraz b) przyjmowanie ambitnych polityk w zakresie handlu cyfrowego, które promują legalny i bezpieczny przepływ danych przez granice, a także przeciwdziałają protekcjonizmowi cyfrowemu.
Kinga Grafa, dyrektorka Przedstawicielstwa Lewiatana w Brukseli
Artykuł dla kwietniowego wydania Brussels Headlines, newslettera europejskiego Lewiatana
