Najważniejszą zmianą w ustawie o Radzie Dialogu Społecznego powinno być przeciwdziałanie złym praktykom w konsultacjach projektów aktów prawnych przez stronę rządową oraz uregulowanie obowiązku i procedury konsultacji projektów poselskich.
Na plenarnym posiedzeniu RDS, z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy, prof. Jacek Męcina, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan, członek Rady Dialogu Społecznego, który w ostatnich latach koordynował prace nad zmianami w ustawie, przedstawił kluczowe kierunki proponowanej przez partnerów społecznych nowelizacji ustawy o RDS i innych instytucjach dialogu społecznego.
– Najważniejszą przesłanką do zmian zaproponowanych w ustawie było przeciwdziałanie złym praktykom w konsultacjach projektów aktów prawnych przez stronę rządową, a w jeszcze większym stopniu uregulowanie obowiązku i procedury konsultacji innych projektów, w szczególności poselskich, których procedowanie w ostatnich latach w rzeczywistości pozbawiało RDS i organizacje reprezentatywne możliwości faktycznego udziału w procesie legislacyjnym. Takie praktyki naruszają zasady dialogu społecznego, jako ważnego elementu państwa prawa, mogą również świadczyć o niekonstytucyjności procesu legislacyjnego. Na takie zagrożenia zwracał niedawno uwagę w orzeczeniu Trybunał Konstytucyjny. Taki wątek przewijał się również w raportach i dokumentach instytucji europejskich. Dlatego zaproponowana zmiana ma istotne znaczenie dla dialogu społecznego i zapewnienia realizacji obowiązku konsultacji wszystkich projektów aktów prawnych – mówi prof. Jacek Męcina.
Ważną zmianą proponowaną przez wszystkie reprezentatywne organizacje pracodawców i związków zawodowych jest zapewnienie RDS realnych warunków dla systematycznej i merytorycznej działalności, dzięki powołaniu urzędu Generalnego Dyrektora ds. Dialogu Społecznego. Problemy z monitorowaniem i konsultacjami projektów aktów prawnych, których każdego roku RDS rozpatruje kilkaset, w tym negocjacje minimalnego wynagrodzenia, płac w sferze budżetowej i wskaźnika waloryzacji, wreszcie opiniowanie ustawy budżetowej oraz wielu kluczowych dokumentów programowych i strategicznych – to zadania merytoryczne i eksperckie, które realizowane są obecnie przy bardzo skromnym wsparciu zespołu pracowników administracyjnych CPS Dialog, przez ekspertów związkowych i organizacji pracodawców. To na partnerach społecznych spoczywa cały ciężar zadań związanych z monitorowaniem, konsultowaniem i opiniowaniem projektów legislacyjnych.
Dlatego, biorąc pod uwagę szczodre finansowanie wielu innych organizacji i instytucji, partnerzy społeczni głośno upominają się o finansowanie na właściwym poziomie ważnych zadań publicznych jakimi są dialog społeczny, w tym konsultacje społeczne. Efektem zmian będzie wzmocnienie i profesjonalizacja działań RDS, a także niektórych zadań realizowanych bezpośrednio przez partnerów społecznych.
W projekcie znalazły się także przepisy dotyczące zasad funkcjonowania RDS, uregulowanie poszerzania jej składu oraz powoływania przewodniczącego, a więc kwestii, które w przeszłości stwarzały problemy i utrudniały funkcjonowanie Rady. W projekcie znajdą się też przepisy regulujące obowiązek lustracyjny członków Rady Dialogu Społecznego.
Kolejną zmianą proponowaną w projekcie jest dookreślenie mechanizmów rozpatrywania opinii i stanowisk Wojewódzkich Rad Dialogu Społecznego (WRDS) przez RDS oraz organy i instytucje powołane do ich merytorycznego rozpatrywania. Ta zmiana ma zapewnić realny wpływ dialogu regionalnego, na kwestie o znaczeniu horyzontalnym, rozpatrywane i zgłaszane przez WRDS.
Pracodawcy przygotowują też zmiany w ustalaniu zasad reprezentatywności w tym znalezienia formuły ich złagodzenia w stosunku do samorządu rzemiosła, które reprezentując prawie wyłącznie mikrofirmy ma problemy z wypełnianiem zasad reprezentatywności odnoszących się do pozostałych organizacji. Kwestie te wymagają jeszcze dalszych uzgodnień w gronie pracodawców i konsultacji ze związkowcami.
– Zmiany zasad funkcjonowania dialogu społecznego są gwarantem przywrócenia skutecznych procedur zarządzania publicznego i realizacji zobowiązań państwa w zakresie dialogu społecznego z partnerami społecznymi. Powinny też wpłynąć na poprawę jakości procesu legislacyjnego i stanowionego prawa – dodaje prof. Jacek Męcina.
Konfederacja Lewiatan
