W systemie kaucyjnym będą zmiany, ale wejdzie w życie w 2025 roku [+MP3]
08 marca 2024

W systemie kaucyjnym będą zmiany, ale wejdzie w życie w 2025 roku [+MP3]

Resort klimatu i środowiska zapowiedział wprowadzenie zmian do ustawy kaucyjnej. Nowe przepisy mają obowiązywać od 2025 roku. Podwyższono m.in. wysokość kaucji z 0,5 do 1 zł na butelki szklane wielokrotnego użycia, o co zabiegała Konfederacja Lewiatan.

Wysłuchaj komentarz eksperta:

Kaucja za butelkę 1 zł

– Podniesienie wysokości kaucji z 0,5 zł do 1 zł w przypadku wielorazowych butelek szklanych to jeden z postulatów, o które zabiegaliśmy wspólnie z naszymi członkami. Ta stawka wynika z doświadczenia producentów piwa, którzy aktualnie prowadzą takie systemy zwrotu, gdzie kaucja wynosi właśnie 1 zł.  Zmniejszenie jej o połowę stanowiłoby realne zagrożenie dla poziomu  zwrotu tych butelek, który obecnie jest na bardzo wysoki. Dlatego cieszymy się że ministerstwo wsłuchało się w głos przedsiębiorców – komentuje Piotr Mazurek, ekspert ds. gospodarki obiegu zamkniętego Konfederacji Lewiatan.

Zwolnienie z VAT

Pracodawcy z zadowoleniem przyjęli też zapewnienie o zwolnieniu kaucji z VAT zarówno dla opakowań jednorazowych, czyli butelek plastikowych i puszek, jak i dla butelek szklanych wielorazowego użytku. Decyzję ma jeszcze potwierdzić resort finansów. Pozytywne jest również zachowanie obecnego modelu zwrotu opakowań szklanych wielokrotnego użytku w każdym sklepie, w którym sprzedawane są takie opakowania.

Bardzo cieszy nas rozpoczęty dialog społeczny w tak ważnej kwestii jaką jest system kaucyjny. Szkoda tylko, że ministerstwo nie chce wysłuchać najważniejszego postulatu branży, aby dać więcej czasu na przygotowanie całego systemu i uruchomić go rok później, czyli w 2026 r. Powinniśmy wyciągać wnioski z doświadczeń innych krajów – na Węgrzech w styczniu tego roku uruchomiono system kaucyjny, który de facto nie działał bo nie wszyscy zdążyli z wydrukowaniem odpowiednich opakowań i oznaczeń oraz automaty do zwrotu butelek na początku nie współpracowały z całym systemem. Przykład ten pokazuje, że lepiej poczekać niż uruchamiać niedopracowany system – dodaje Piotr Mazurek.

Apel o wdrożenie ROP

Przedsiębiorcy zrzeszeni w Konfederacji Lewiatan wspólnie z innymi organizacjami, a także samorządami cały czas jednym głosem apelują o jak najszybsze wdrożenie systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP). System kaucyjny bez przemyślanego i sprawiedliwego modelu ROP, a co za tym idzie odpowiedniego skierowania strumienia finansowego może okazać się katastrofalnym w skutkach i doprowadzić do wzrostu kosztu gospodarowania odpadami przez mieszkańców.

Najważniejsze zmiany jakie zaproponowało Ministerstwo  Klimatu i Środowiska:

  • Zwolnienie kaucji z VAT (zarówno dla opakowań jednorazowych, jak i dla wielorazowych)
  • Pobieranie kaucji na każdym etapie sprzedaży
  • Zwiększenie kaucji do 1 zł na butelki szklane wielokrotnego użycia
  • Utrzymanie niskiej opłaty produktowej za niezrealizowanie wymaganych poziomów zbiórki w pierwszym roku funkcjonowania systemu kaucyjnego (w 2025 r. jest to 77%)
  • Możliwość zwracania szklanych opakowań wielorazowego użytku wszędzie tam, gdzie są sprzedawane
  • Przesunięcie na 2026 r. zbiórki opakowań po mleku i produktach mlecznych w ramach systemu kaucyjnego
  • Utrzymanie poza systemem jednorazowych opakowań szklanych (m.in. małpki, soki, alkohole)
  • Włączenie do systemu kaucyjnego standardowych opakowań szklanych (butelki różnego typu i słoiki) stopniowo od 2026 r.
  • Minimum jeden punkt zbiórki w każdej gminie
  • Bez zmiany pozostaje termin, czyli ma on działać od 1 stycznia 2025 r

Najważniejsze postulaty Konfederacji Lewiatan dotyczące  zamian w systemie kaucyjnym:

  1. Przesunięcie wdrożenia systemu kaucyjnego na 1 stycznia 2026 r.,
  2. Ujednolicenie minimalnych poziomów selektywnej zbiórki butelek szklanych wielokrotnego użytku oraz puszek z unijnymi przepisami,
  3. Umożliwienie przejściowej realizacji poziomów zbiórki w obecnym systemie zbiórki selektywnej w odniesieniu do opakowań wprowadzonych w ramach systemu kaucyjnego,
  4. Wprowadzenie okresu przejściowego 6 miesięcy na możliwość wyprzedaży zapasów produktu nieoznaczonego symbolem graficznym bez kaucji oraz obliczanie wymaganych poziomów zbiórki wyłącznie w odniesieniu do opakowań produktów objętych kaucją,
  5. Umożliwienie – w ramach systemu kaucyjnego – dalszego funkcjonowania już istniejących i efektywnie działających systemów stworzonych przez wprowadzających butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra,
  6. Doprecyzowanie obowiązkowego zakresu umów między operatorami, (m.in. terminów dotyczących wzajemnych rozliczeń w zakresie kaucji oraz odpadów), wraz z sankcjami za brak tego rodzaju współpracy,
  7. Pobieranie kaucji na każdym etapie obrotu produktem,
  8. Oznakowanie systemu kaucyjnego bez wysokości kaucji (tylko symbol graficzny),
  9. Usunięcie z systemu kaucyjnego opakowań produktów mlecznych,
  10. Konieczność wyłączenia z opłaty opakowaniowej (przeznaczonej na pokrycie kosztów tzw. uprzątania, transportu i przetwarzania odpadów wprowadzonych do obrotu), dla opakowań jakie zostaną zebrane w ramach systemu kaucyjnego. To spowoduje uniknięcie podwójnego obciążania tych samych opakowań z dwóch różnych tytułów prawnych,
  11. Wyłączenie kaucji opakowań jednorazowego użytku objętych systemem kaucyjnym z opodatkowania VAT oraz usunięcie regulacji nakładających de facto sankcyjny VAT na wprowadzających napoje w wielorazowych butelkach szklanych i prowadzenie przez nich dodatkowych ewidencji,
  12. Wprowadzenie możliwości transportu / magazynowania opakowań i odpadów kaucyjnych dla transportu zwrotnego, magazynów i centrów dystrybucyjnych,
  13. Wprowadzenie obowiązku odbioru opakowań wielokrotnego użytku przez każdy podmiot sprzedający produkty w takim opakowaniu wraz z ograniczeniem wyłącznie do opakowań produktów, które są oferowane w danym punkcie sprzedaży,
  14. Jednoznaczne ustanowienie możliwości wnioskowania o DPR, przez Podmiot reprezentujący do Recyklera (póki co nie istnieją jednoznaczne zapisy umożliwiające rozliczenie odpadów opakowaniowych przekazanych do recyklingu, w ramach nadal ciążącego na wprowadzających obowiązku dokumentowania recyklingu).

             Konfederacja Lewiatan

 

 

 

Kaucja za butelkę powinna wynosić 1 zł [+MP3]
27 grudnia 2023

Kaucja za butelkę powinna wynosić 1 zł [+MP3]

Podniesienie wysokości kaucji dla butelek szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra z 0,5 zł do 1 zł – proponuje Konfederacja Lewiatan.

Wysłuchaj komentarza eksperta:

 

W projekcie rozporządzenia ministra klimatu i środowiska w sprawie wysokości kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań zaproponowano, aby wynosiła ona 0,5 zł.

– Taka stawka kaucji w przypadku butelek szklanych wielokrotnego użytku jest za niska biorąc pod uwagę, że powinna ona zachęcać do zwracania pustych opakowań. Nie bierze pod uwagę obecnie stosowanej na rynku kaucji na butelki wielokrotnego użytku w wysokości 1 zł.  Wyższa kaucja skutecznie zachęci konsumentów do zwracania opakowań i przyczyni się do niezaśmiecania środowiska oraz wzrostu poziomu ponownego wykorzystania tych opakowań. To kwota łatwa do zapamiętania i akceptowana społecznie. Przy obecnym wzroście cen i płac nie jest na tyle wysoka, aby ludzie mieli odmawiać sobie zakupu napojów. 1 złoty to kwota prosta w operacjach finansowych i zapisie w materiałach informacyjnych systemu. W placówkach handlowych zarówno wpłata, jak i wypłata kaucji nie będzie wymagała dodatkowego rozmieniania pieniędzy i posiadania dużych ilości bilonu do realizacji operacji związanych z odbiorem kaucji  – mówi Piotr Mazurek, ekspert ds. gospodarki obiegu zamkniętego Konfederacji Lewiatan.

Na rynku polskim kaucja w wysokości 0,5 zł była stosowana zanim dotknęła nas wysoka inflacja. W  ostatnich dwóch latach jej realna  wartość  znacząco się obniżyła, co wpłynęło na zmniejszenie motywacji do zwrotu butelek, a przedsiębiorstwa oferujące takie butelki zaczęły notować spadek poziomu zwrotów. Po podjęciu decyzji o podwyżce kaucji do 1 zł trend się odwrócił i obecnie obserwujemy wzrost zwrotu pustych opakowań. Proponowana wysokość kaucji będzie obowiązywać od roku 2025 i w latach późniejszych, a więc jej realna wartość (w odniesieniu do cen rynkowych) jeszcze bardziej się obniży.

Ustalenie wysokości kaucji na butelki szklane wielokrotnego użytku na niższym poziomie niż obecnie, może prowadzić do  nadużyć, w których opakowania objęte nowym systemem kaucyjnym będą zwracane jako opakowania objęte dotychczasowymi systemami w celu uzyskania zwrotu wyższej kaucji.

Może też doprowadzić  do znaczącego utrudnienia rozliczeń pomiędzy uczestnikami systemu kaucyjnego w okresie przejściowym od 1 stycznia do 31 grudnia 2025 r., w którym na rynku będą dostępne opakowania objęte dotychczasowymi systemami pobierania i zwracania kaucji, a także opakowania objęte nowym systemem kaucyjnym. Zróżnicowanie wysokości kaucji za tego samego rodzaju opakowania wprowadzone do obrotu przed i po 1 stycznia 2025 roku może wymagać wprowadzenia dodatkowego systemu ich sortowania przez przedsiębiorców prowadzących jednostki handlu detalicznego lub hurtowego.

System kaucyjny ma zostać uruchomiony w Polsce w 2025 roku i ma obejmować:

  • opakowania jednorazowe z tworzyw sztucznych po napojach o pojemności do 3 l.
  • butelki szklane wielokrotnego użytku po napojach o pojemności do 1,5 l.
  • puszki metalowe po napojach o pojemności do 1 l.

Kaucja będzie zwracana bez okazywania paragonu, obowiązkowo w sklepach o powierzchni powyżej 200 m2, pozostałe sklepy będą mogły przystąpić do systemu dobrowolnie.

Przedsiębiorcy zrzeszeni w Konfederacji Lewiatan są zgodni, że wprowadzenie systemu kaucyjnego to dobre rozwiązanie. Jednak, aby udało się wypełnić ambitne cele dotyczących zbiórki odpadów opakowaniowych wynikających z dyrektywy Single Use Plastics (77% w 2025 r. i 90% w 2029 r. potrzebne są kompleksowe zmiany, na których skorzystają zarówno uczestnicy tego systemu jak i konsumenci.

Konfederacja Lewiatan

 

Firmy chcą oddzielnych systemów kaucyjnych dla opakowań jednorazowych  i szklanych butelek wielokrotnego użytku
09 marca 2022

Firmy chcą oddzielnych systemów kaucyjnych dla opakowań jednorazowych i szklanych butelek wielokrotnego użytku

Butelki szklane po napojach wielokrotnego i jednorazowego użytku powinny być wyłączone z proponowanego systemu kaucyjnego. Powinien on obejmować wyłącznie butelki jednorazowego użytku po napojach z tworzyw sztucznych PET, a także metalowe puszki po napojach. W odniesieniu do butelek szklanych wielokrotnego użytku powinny być kontynuowane obecnie funkcjonujące systemy dobrowolne – uważa Konfederacja Lewiatan.

Na początku marca upłynął termin na zgłaszanie uwag do projektu zmian do ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach (UC98), który ma na celu wprowadzenie tzw. systemu kaucyjnego.

System kaucyjny ma polegać na tym, że przy sprzedaży napojów w opakowaniach jednorazowego albo wielokrotnego użytku pobierana jest kaucja, która jest zwracana konsumentom w momencie zwrotu opakowań lub odpadów opakowaniowych. Proponowany system kaucyjny ma objąć butelki jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego na napoje o pojemności do 3l oraz butelki szklane wielokrotnego użytku na napoje o pojemności do 1,5l.

Konfederacji Lewiatan podkreśla, że w Polsce powinny funkcjonować oddzielne systemy dla opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych i puszek metalowych po napojach oraz dla opakowań szklanych wielokrotnego użytku. Wynika to z zasadniczych różnic pomiędzy opakowaniami wielokrotnego użytku, a opakowaniami jednorazowego użytku. Różnica polega na własności zebranego opakowania oraz jego przeznaczeniu po zbiórce – butelki wielokrotnego użytku muszą podlegać segregacji i wrócić najszybszą drogą do ich właściciela w celu kolejnego użycia. Opakowania jednorazowe trafiają natomiast do recyklera jako odpady opakowaniowe, aby ten przetworzył je na surowiec do produkcji nowych opakowań. Tymczasem przedstawiony projekt ustawy ustanawiający system kaucyjny próbuje w jednym systemie połączyć odpady po opakowaniach jednorazowego użytku ze szklaną butelką zwrotną wielokrotnego użytku.

– Butelki szklane wielokrotnego użytku powinny być wyłączone z systemu kaucyjnego, który ma wprowadzić projektowana ustawa. Do tego systemu nie powinny także trafić butelki szklane jednorazowego użytku. System powinien obejmować wyłącznie butelki jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych PET po napojach, a także metalowe puszki po napojach – mówi Dorota Zawadzka-Stępniak, dyrektorka departamentu energii i zmian klimatu.

– Butelki szklane wielokrotnego użytku już podlegają zbiórce w ramach działających obecnie systemów zorganizowanych i finansowanych przez producentów używających tych opakowań. Te systemy powinny być kontynuowane, potrzebne jest jedynie zmodyfikowanie istniejących przepisów tak, aby spopularyzować opakowania wielokrotnego użytku wśród podmiotów wprowadzających – podkreśla Agata Bator, ekspertka Konfederacji Lewiatan.

Szklanych butelek jednorazowego użytku, przeciwieństwie do wykonanych z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku, nie da się bezpiecznie skompresować w celu zapewnienia ich efektywnego składowania. Proces odbioru opakowania szklanego od klienta, jego przeniesienia oraz składowania, wiązałby się ze znacznymi utrudnieniami w działalności handlowej (np. z uwagi na ograniczenie powierzchni oraz bezpieczeństwo pracowników i klientów).

Z kolei wprowadzenie puszek metalowych po napojach do systemu dla opakowań jednorazowego użytku zabezpieczy osiągnięcie wymaganych dyrektywami unijnymi poziomów recyklingu, pozwoli wprowadzającym puszki na posiadanie realnego wpływu na ich poziom, jak i wykorzystanie zebranego materiału, a przede wszystkim zmniejszy koszty całego systemu dla operatora.

– System dla opakowań jednorazowego użytku po napojach powinien skutecznie motywować do uczestnictwa w nim. Ważne jest również, żeby podmiot reprezentujący (operator), bez względu na ich liczbę, działał w formule not-for-profit – dodaje Agata Bator.

Konfederacja Lewiatan