Długo oczekiwana strategia migracyjna ma wady
27 listopada 2024

Długo oczekiwana strategia migracyjna ma wady

Przedsiębiorcy oczekują efektywnych procedur administracyjnych i polityki migracyjnej, która umożliwia sprawną oraz uczciwą rekrutację pracowników zarówno do prac prostych, jak i specjalistycznych. Strategia migracyjna przyjęta przez rząd w niewystarczającym stopniu odpowiada na realne potrzeby rynku pracy – uważa Nadia Winiarska, ekspertka Konfederacji Lewiatan.

W czasie ostatniego wysłuchania obywatelskiego o strategii migracyjnej Polski padło wiele ważnych głosów. Konfederacja Lewiatan od dawna przekonuje, że migranci zarobkowi pełnią komplementarną rolę na rynku pracy nie wpływając negatywnie na sytuację lokalnych pracowników. Potwierdzają to dostępne analizy, również ekspertów uczestniczących w tworzeniu strategii migracyjnej. Cudzoziemcy od lat wypełniają luki w strategicznych sektorach gospodarki, w których brak pracowników ogranicza bezpośrednio możliwości rozwoju firm.  Co więcej zasilają nasze finanse publiczne. W ubiegłym roku, jak wynika z badań firmy Deloitte, podatki wpłacone przez samych uchodźców z Ukrainy wyniosły od 15 do 20 miliardów złotych.  Cudzoziemcy pracując w Polsce legalnie i odprowadzając składki, wspierają też system zabezpieczeń społecznych.

Nietrafione jest twierdzenie jakoby liberalna polityka migracyjna hamowała modernizację i automatyzację gospodarki. W rzeczywistości, możliwość rekrutacji pracowników zagranicznych zwiększa konkurencyjność firm, nie wpływając negatywnie na te procesy. Robotyzacja i automatyzacja są do pewnego stopnia rozwiązaniem, ale są to procesy długotrwałe i kosztowne, na które większość małych i średnich przedsiębiorstw obecnie nie stać, co pokazuje również niski poziom inwestycji w sektorze prywatnym.  Poza tym nie w każdym sektorze możliwe jest zastąpienie ludzkiej pracy robotami.

– Zgadzamy się z tym, że imigracja zarobkowa nie jest jedynym sposobem radzenia sobie z negatywnymi skutkami zmian demograficznych, ale w ostatnich latach przy braku odpowiedniej strategii demograficznej imigracja pozostaje najskuteczniejszym narzędziem łagodzenia negatywnych skutków kurczących się zasobów pracy. Z danych Polskiego Instytutu Ekonomicznego wynika, że Polska jest najbardziej narażonym na brak pracowników krajem w całej UE. Posiadamy najmniejszy rezerwuar niewykorzystanej siły roboczej. Według prognoz w ciągu najbliższych 10 lat liczba pracowników zmniejszy się o ponad 2 miliony. Brak reakcji na te wyzwania grozi spadkiem PKB. Jedynie przez kurczącą się liczbę pracujących w przemyśle wartość PKB będzie niższa nawet o 8 % – dodaje Nadia Winiarska.

Nie oznacza to jednak, że migracja powinna być niekontrolowana. Rozumiemy potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa i wzmocnienia kontroli. Konieczna jest eliminacja nadużyć oraz zwiększenie efektywności organów odpowiedzialnych za kontrolę zatrudnienia cudzoziemców w firmach, które z nielegalnego ich zatrudnienia uczyniły podstawę swojego działania. Niestety, strategia nie uwzględnia postulowanego od lat systemu weryfikacji pracodawców, który umożliwi wiarygodnym firmom uzyskanie zezwoleń na pracę, a cudzoziemcom w nich zatrudnionych – dokumentów pobytowych w ramach przyspieszonej ścieżki (tzw. Fast tracku).

Konfederacja Lewiatan

Polityka migracyjna powinna być elastyczna i dostosowana do rynku pracy
16 października 2024

Polityka migracyjna powinna być elastyczna i dostosowana do rynku pracy

Rząd przyjął strategię migracyjną, której celem jest odzyskanie kontroli nad procesami migracyjnymi. Konfederacja Lewiatan uważa, że dla pracodawców ważne jest bezpieczeństwo, ale też możliwość rekrutacji pracowników z zagranicy.

Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie dokumentu „Odzyskać kontrolę. Zapewnić bezpieczeństwo. Kompleksowa i odpowiedzialna strategia migracyjna Polski na lata 2025-2030”. Projekt strategii jeszcze nie został udostępniony publicznie, ale główne jej założenia zostały przedstawione na stronie KPRM.

Zasady wjazdu i pobytu cudzoziemców

Pozytywnie należy ocenić stworzenie strategicznego dokumentu regulującego priorytety polityki migracyjnej.  Konfederacja Lewiatan od lat apeluje o rozpoczęcie dyskusji nad planem, który by całościowo i spójnie ujmował kwestie koordynacji procesami migracyjnymi.

Rząd zapowiada stworzenie systemu opartego na selektywnym podejściu do polityki migracyjnej, który szczegółowo będzie regulował zasady wjazdu i pobytu cudzoziemców, także w celach ekonomicznych.

– Niewątpliwie państwo powinno mieć kontrolę nad tym, kto uzyskuje zezwolenie pobytowe i przyjeżdża do Polski. Z perspektywy dostępu do rynku pracy ważne jest, aby selektywność polegała na uproszczeniu zasad powierzenia pracy i legalizacji pobytu pewnym grupom, nie ograniczając przy tym dostępu do zwykłych procedur legalizujących pobyt innym cudzoziemcom m.in. ze względu na kraj pochodzenia lub brak określonych kwalifikacji. – zauważa Nadia Winiarska, ekspertka Konfederacji Lewiatan.

Kryteria doboru pracowników z zagranicy

W dokumencie zawarto kryteria dostępu pracowników cudzoziemskich do rynku pracy, tak aby uzupełniali oni niedobory w zawodach deficytowych, a jednocześnie nie kreowali potencjalnych nowych wyzwań dla stabilnego zatrudnienia.

– Podczas gdy większość wydawanych zezwoleń na pracę rzeczywiście dotyczy zawodów deficytowych, problem niedoboru występuje w coraz większej liczbie branż. Polityka migracyjna powinna być elastyczna i pozwalać na dostosowanie się do zmieniających się potrzeb rynku pracy – dodaje ekspertka.

Aby bardziej efektywnie wykorzystać kwalifikacje migrantów ekonomicznych na rynku pracy należy zapewnić szybkie i bardziej przejrzyste procedury uznawania kwalifikacji zawodowych i dyplomów zagranicznych. W założeniach strategii brakuje uproszczenia formalności w zakresie uznawalności kwalifikacji cudzoziemców.

Ważne jest ograniczenie nadużyć

Autorzy projektu wskazują na ryzyka związane ze składaniem wniosków o wydanie dokumentów legalizujących pracę tylko dla pozoru, celem ułatwienia wjazdu do Polski i strefy Schengen. Niewątpliwie należy ograniczać nadużycia i wyeliminować z rynku firmy działające głównie w celu ułatwienia cudzoziemcom wjazdu do Polski, natomiast tym, którzy pracują u nas  legalnie, należy zapewnić skuteczny system legalizacji pobytu i pracy. Przewlekłość postępowań zarówno w urzędach konsularnych, jak i wojewódzkich pozostaje poważnym utrudnieniem. Czas oczekiwania na zezwolenie na pobyt czasowy i pracę w niektórych województwach wynosi nawet kilka lat.

Brak fast tracku

Proponowane zmiany nie uwzględniają postulatu pracodawców dotyczącego możliwości uzyskania przez rzetelne, sumienne podmioty zatrudniające cudzoziemców statusu, umożliwiającego sprawniejsze uzyskanie dokumentów legalizujących zatrudnienie. Brakuje także propozycji alternatywy dla programu Poland. Business Harbour, który od stycznia 2024 r. jest zawieszony.

Z niektórych doniesień medialnych wynika, że do końca 2025 r. ma nastąpić rewizja listy państw, których obywatele mogą świadczyć pracę w ramach uproszczonej procedury, polegającej na wpisaniu do ewidencji oświadczenia pracodawcy o powierzeniu pracy cudzoziemcowi. Konfederacja Lewiatan od 2022 roku postuluje rozszerzenie tej listy. Pełnoskalowa inwazja Rosji na Ukrainę i represje Łukaszenki na Białorusi ograniczyły rekrutację pracowników z tych krajów, tymczasem zapotrzebowanie na pracowników cudzoziemskich będzie dalej rosło.

 Konfederacja Lewiatan

 

Dla pracodawców ważne jest bezpieczeństwo, ale też dostęp do pracowników z zagranicy
12 października 2024

Dla pracodawców ważne jest bezpieczeństwo, ale też dostęp do pracowników z zagranicy

Premier Donald Tusk przedstawił założenia wieloletniej strategii migracyjnej. Jej celem ma być zredukowanie nielegalnej migracji do minimum oraz przyspieszenie powrotów Polaków i ludzi polskiego pochodzenia z diaspory za granicą.

Premier rządu przekonywał, że strategia pozwoli odzyskać kontrolę nad procesami migracyjnymi, zapewnić bezpieczeństwo. Konfederacja Lewiatan z zadowoleniem przyjmuje rozpoczęcie merytorycznej dyskusji nad kwestią migracji do naszego kraju. Od wielu lat ten temat był pomijany w publicznej dyskusji. Strategia migracyjna obejmuje wiele wątków, jak warunki przyjazdu do naszego kraju, integrację, dostęp do rynku pracy itd. Najważniejsze jest uwzględnienie spraw bezpieczeństwa,  ale przy jednoczesnym zapewnieniu przedsiębiorcom przejrzystych i efektywnych warunków dostępu do pracowników przybywających z państw trzecich. 

– Od strategii migracyjnej oczekiwalibyśmy uwzględnienia aktualnej sytuacji gospodarczej. Przedsiębiorcy od dawna sygnalizują, że mają ogromne problemy z zatrudnianiem nowych pracowników, których po prostu brakuje. W tym kontekście zapotrzebowanie na migrantów zarobkowych, zarówno wykwalifikowanych specjalistów, jak i wykonujących prace proste, będzie dalej rosło – komentuje Nadia Winiarska, ekspertka Konfederacji Lewiatan.

Migranci zarobkowi od lat skutecznie wypełniają luki kadrowe na rynku pracy, również w branżach determinujących rozwój poszczególnych regionów Polski. W obliczu kurczących się zasobów siły roboczej pracodawcy coraz częściej decydują się na pozyskiwanie pracowników  z zagranicy. W ciągu ostatniej dekady liczba cudzoziemców legalnie pracujących w Polsce i odprowadzających z tego tytułu składki i podatki wzrosła ponad 10-krotnie. W 2023 r. w ZUS ubezpieczonych było 1 124 245 cudzoziemców.

Jak podkreślił Donald Tusk, migracja nie może zagrażać poczuciu bezpieczeństwa. Państwo jest od tego, aby do Polski trafiali ludzie, którzy chcą pracować, integrować się, uczyć się na prawdziwej uczelni.

– Niewątpliwie należy zwalczać nielegalne praktyki i nadużycia. Jednocześnie tym, którzy chcą przyjechać do naszego kraju, żeby legalnie podjąć pracę, należy zapewnić skuteczny system legalizacji pobytu i pracy. Przewlekłość postępowań zarówno w urzędach konsularnych, jak i wojewódzkich pozostaje poważnym utrudnieniem zarówno dla cudzoziemców, jak i pracodawców ich zatrudniających – dodaje Nadia Winiarska.

Projekt strategii migracyjnej ma zostać przedstawiony 15 października na posiedzeniu rządu.

Konfederacja Lewiatan

Rozmowy o strategii migracyjnej z wiceszefem MSWiA
28 marca 2024

Rozmowy o strategii migracyjnej z wiceszefem MSWiA

Dobre zarządzanie migracjami zarobkowymi umożliwiające skuteczne pozyskiwanie wykwalifikowanych pracowników z zagranicy ma istotne znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego Polski. Temu zagadnieniu poświęcone było spotkanie z wiceministrem Maciejem Duszczykiem.

W siedzibie Lewiatana odbyło się spotkanie przedstawicieli i członków naszej organizacji z Maciejem Duszczykiem, podsekretarzem stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Uczestnicy omawiali między innymi kwestie:

  • prac resortu nad nową strategią migracyjną
  • roli pracodawców w zarządzaniu migracją zarobkową do Polski
  • zmian dotyczących obywateli Ukrainy korzystających z ochrony czasowej w Polsce.

Przed nami szereg wyzwań dotyczących integracji cudzoziemców w Polsce, dostosowania systemu administracyjnego do aktualnej sytuacji migracyjnej oraz usprawnienia procedur legalizujących pobyt cudzoziemców. Z perspektywy pracodawców kluczowym jest stworzenie efektywnych mechanizmów, które umożliwią szybkie reagowanie na zmieniające się potrzeby rynku pracy i rekrutacje specjalistów zza granicy w przypadku braków kadrowych w określonych sektorach – mówi Nadia Kurtieva, ekspertka ds. zatrudnienia w Konfederacji Lewiatan.

MSWiA pracuje nad nową strategią migracyjną Polski

Z wiceministrem Maciejem Duszczykiem rozmawialiśmy o tych wyzwaniach. Tematem rozmowy była też przyszła strategia migracyjna Polski, nad którą aktualnie pracuje resort i jej założenia. W kontekście migracji zarobkowej kluczowe jest, aby dostępne mechanizmy umożliwiały monitorowanie zapotrzebowania na pracowników w określonych sektorach.

Zanim natomiast otworzymy polski rynek pracy na pracowników zagranicznych i nowe kierunki migracji zarobkowej, powinniśmy przywrócić kontrolę nad procesem legalizacji pobytu cudzoziemców w Polsce. Obecnie jednym z największych wyzwań jest długość oczekiwania na uzyskanie zezwolenia na pobyt oraz zróżnicowanie wymagań urzędów wojewódzkich co do dokumentów w zależności od lokalizacji.

Jak zapowiedział wiceminister, nowy elektroniczny system obsługi cudzoziemców powinien znacznie skrócić czas oczekiwania na decyzję i zautomatyzować proces legalizacji pobytu.

Dialog społeczny i migracja – spotkanie Unii na rzecz Regionu Morza Śródziemnego
24 listopada 2023

Dialog społeczny i migracja – spotkanie Unii na rzecz Regionu Morza Śródziemnego

Rozwój dialogu społecznego w 43 krajach członkowskich, inkluzywny rynek pracy i ochrona społeczna, procesy migracyjne – to tematy dyskusji podczas V Forum Dialogu Społecznego Unii na rzecz Regionu Morza Śródziemnego.

W dniach 21-22 listopada 2023 r. w Marsylii odbyło się V Forum Dialogu Społecznego UfM (Union for the Mediterranean – Unii na rzecz Regionu Morza Śródziemnego). W spotkaniu wzięli udział m.in. przedstawiciele organizacji pracowników i pracodawców z krajów Unii Śródziemnomorskiej, instytucji unijnych oraz eksperci z różnych dziedzin ekonomii.

Celem konferencji jest rozwój silnego, niezależnego i efektywnego dialogu społecznego w 43 krajach członkowskich. Przedstawiciele organizacje pracodawców i pracowników spotkali się w ramach Forum po raz piąty.

Tegoroczne obrady były oparte na 5. Deklaracji Partnerów Społecznych podjętej na poprzednim spotkaniu parterów społecznych ze stroną ministerialną w Marrakeszu 18 maja 2022 r.

Tematy V Forum Dialogu Społecznego w Marsylii

Dyskusje toczyły się wokół 5 priorytetowych obszarów:

  • dobre praktyki dotyczące dialogu społecznego;
  • zielona i cyfrowa transformacja;
  • inkluzywny rynek pracy i ochrona społeczna;
  • procesy migracyjne i drenaż mózgów;
  • polityki i programy skierowane do partnerów społecznych.

Jak podkreślili przedstawicieli organizacji Business Europe i BusinessMed (Unia Konfederacji Przedsiębiorstw Morza Śródziemnego) dialog społeczny powinien być budowany w atmosferze wzajemnego zaufania oraz uwzględniać aktualne wyzwania gospodarcze i kontekst społeczny.

Forum Dialogu Społecznego było doskonałą okazją do przyjrzenia się sytuacji w krajach spoza Unii Europejskiej i nawiązania relacji z partnerami społecznymi z regionu Morza Śródziemnego. W spotkaniu wzięła udział przedstawicielka Konfederacji Lewiatan – Nadia Kurtieva, ekspertka Departamentu Pracy.

Gospodarka potrzebuje cudzoziemców i polityki migracyjnej
04 lipca 2023

Gospodarka potrzebuje cudzoziemców i polityki migracyjnej

W najbliższych latach potrzebujemy co roku 200 - 400 tysięcy pracowników z całego świata, aby nie załamał się system ubezpieczeń społecznych, a gospodarka mogła się szybko rozwijać. Konieczne jest rozpoczęcie dyskusji nad długofalową polityką migracyjną i integracyjną – uważa Konfederacja Lewiatan.

– Coraz większy deficyt pracowników na naszym rynku pracy stanowi poważną barierę w rozwoju przedsiębiorstw. Z roku na rok tysiące osób opuszczają rynek pracy. Brak pracowników doskwierać zaczyna szczególnie w takich branżach  jak budowlana, przemysłowa, medyczna, transportowa, czy IT.  Niedobór pracowników jest również skutkiem niekorzystnych zmian demograficznych, czyli starzenia się społeczeństwa. Maleje liczba osób w wieku produkcyjnym, co będzie hamowało rozwój firm i gospodarki – mówi Nadia Kurtieva, ekspertka Konfederacji Lewiatan.

Od wielu lat cudzoziemcy skutecznie wypełniają luki kadrowe w różnych gałęziach gospodarki – zarówno w zawodach nie wymagających kwalifikacji, jak i  w tych, gdzie potrzebne są wyspecjalizowane umiejętności (m.in. kierowcy, pracownicy produkcji, informatycy). Z badania przeprowadzonego przez Polski Instytut Ekonomiczny i BGK wynika, że co czwarta firma w Polsce zatrudnia cudzoziemców niebędących obywatelami UE. Żeby sprostać  wyzwaniom demograficznym i negatywnym zjawiskom społeczno-gospodarczym wynikającym z kurczących się zasobów pracy, skala emigracji powinna być znacznie większa niż dotychczas.

W ciągu ostatniej dekady w Polsce ubyło ponad 2,2 mln osób w wieku produkcyjnym, rośnie także współczynnik obciążenia demograficznego rozumiany jako stosunek liczby osób w wieku nieprodukcyjnym do liczby osób w wieku produkcyjnym. Zgodnie z wyliczeniami ZUS, aby zahamować wzrost tego współczynnika, który negatywnie oddziałuje na utrzymanie systemu zabezpieczeń społecznych, w kilku najbliższych latach liczba cudzoziemców w wieku produkcyjnym musiałaby corocznie przyrastać o 200-400 tys. (w stosunku do poprzedniego roku),  tzn. kilkakrotnie więcej niż w ostatnich latach.

– Wyzwaniem jest nie tylko pozyskiwanie pracowników zza granicy, ale również ich utrzymanie i skuteczna integracja. Tymczasem w Polsce do tej pory nie powstała długofalowa strategia migracyjna.  Prace nad takim dokumentem na lata 2021-2022 zostały wstrzymane. Konfederacja Lewiatan od lat apeluje o rozpoczęcie dyskusji nad planem działań, który całościowo  uregulowałby koordynację polityki migracyjnej. W tej chwili nie mamy strategii, co w obliczu przybywających wyzwań, może mieć fatalne konsekwencje gospodarcze i społeczne – dodaje Nadia Kurtieva.

Konfederacja Lewiatan