System kaucyjny na opakowania po napojach jedyną szansą realizacji poziomów zbiórki
11 marca 2024

System kaucyjny na opakowania po napojach jedyną szansą realizacji poziomów zbiórki

1 stycznia 2025 roku Polska stanie się kolejnym krajem w Europie, który ma szanse na uruchomienie systemu kaucyjnego na niektóre opakowania po napojach.

Zgodnie z ustawą z 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi systemem tym objęte będą:

  • jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych o pojemności do 3 l
  • szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 l
  • metalowe puszki o pojemności do 1 l.

Cel: poprawa selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych

Kaucja pobierana będzie we wszystkich jednostkach handlowych, w których będą sprzedawane napoje w takich opakowaniach, niezależnie od ich powierzchni. Natomiast zwrot kaucji wraz z pustym opakowaniem będzie obowiązkowy w jednostkach handlowych o powierzchni powyżej 200 m2. Mniejsze punkty będą mogły dołączyć do systemu dobrowolnie.

Najważniejszym celem wprowadzenia systemu kaucyjnego w naszym kraju jest poprawa selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych. Przypomnijmy, że zgodnie z obowiązującymi przepisami wprowadzający produkty w opakowaniach (producenci, importerzy i właściciele marek) będą zobowiązani do osiągnięcia minimalnych poziomów selektywnej zbiórki opakowań.

Te poziomy to:

  • 77% za 2025 r.
  • 81% za 2026 r.
  • 84% za 2027 r.
  • 87% za 2028 r.
  • 90% za 2029 r. i następne lata.

Prawo przewiduje wielu operatorów systemu

Najważniejszą i budzącą chyba najwięcej emocji cechą naszego ustawodawstwa jest jego wielooperatorowość. Innymi słowy, nasz polski system będzie działał w oparciu o więcej niż jeden podmiot reprezentujący (tzw. operator systemu).

Jednym z nich będzie założona przez Fundację Odzyskaj Środowisko „PolKa”, operator systemu kaucyjnego not for profit S.A. Fundacja od 13 lat działa w branży recyklingu w Polsce, wspierając świadomą edukację ekologiczną. Jak podkreśla Marcel Rakowski, prezes „PolKa”, oferuje sklepom, hurtowniom, producentom, jak i importerom napojów objętych systemem kaucyjnym gotowe rozwiązania niezbędne do szybkiego i sprawnego wdrożenia systemu kaucyjnego.

„PolKa” zajmie się kompleksową organizacją procesów składających się na system kaucyjny (end-to-end solution). Nawiązała współpracę ze znanymi polskimi firmami o zasięgu krajowym i międzynarodowym, które działają w zakresie m.in. logistyki pierwszej i środkowej mili, centrów liczenia czy przetwarzania odpadów opakowaniowych. W ramach powstałego modelu oferuje również finansowanie, instalację oraz serwisowanie maszyn RVM (tzw. zwrotomatów) renomowanych producentów.

Nasza firma działa ponad podziałami, łącząc interesy wszystkich kluczowych uczestników systemu kaucyjnego. „PolKa” zapewni optymalne koszty oraz umożliwi osiągnięcie celów selektywnej zbiórki w 2025 r. Z kolei skuteczna zbiórka zagwarantuje uczestnikom systemu właściwą jakość materiału, a system IT efektywne zarządzanie procesami (w tym rozliczeniami kaucji i materiału). Szeroki asortyment zwrotomatów (maszyn do automatycznej zbiórki) i transparentna sprawozdawczość oraz efektywne raportowanie przyczynią się do efektywności systemu kaucyjnego prowadzonego przez „PolKa” – mówi Marcel Rakowski.

Więcej o działaniach naszej nowej firmy członkowskiej www.polskakaucja.pl.

Projekt rozporządzenia PPWR już na ostatniej prostej
15 grudnia 2023

Projekt rozporządzenia PPWR już na ostatniej prostej

fot. EP

Niebawem rozpoczną się negocjacje trójstronne ws. PPWR, a więc ostatni etap prac nad projektem rozporządzenia dotyczącego opakowań i odpadów opakowaniowych. Zdaniem Lewiatana przepisy te są potrzebne, ale niektóre szczegóły projektu nadal budzą obawy, głównie ze względu na brak oceny skutków i ryzyko negatywnego ich wpływu na środowisko, zdrowie ludzi i bezpieczeństwo żywności.

Pod koniec listopada po gorącej debacie swoje stanowisko w tej sprawie przyjął Parlament Europejski i jest gotowy do rozpoczęcia rozmów z rządami państw na temat ostatecznego kształtu rozporządzenia. W grudniu swoje stanowisko przedstawiła Rada UE – czekamy, więc już tylko na rozpoczęcie negocjacji trójstronnych. 

Parlament Europejski wprowadza zmiany do projektu

Niektóre przepisy zawarte w projekcie rozporządzenia budzą nasze obawy. Głównie chodzi o brak kompleksowej oceny skutków. Doceniamy natomiast pozytywne zmiany przyjęte w stanowisku zaproponowanym przez PE obejmujące m.in. harmonizację przepisów w zakresie oznakowania opakowań, czy wprowadzenie zapisów o uwzględnieniu recyklingu chemicznego podczas opracowania dalszych przepisów dotyczących recyklowalności. Bardzo ważne jest również utrzymanie zmienionego podejścia do wyliczania współczynnika pustej przestrzeni, czy do zawartości recyklatów w opakowaniach, czyli w odniesieniu do średniej masy wszystkich opakowań z udziałem tworzyw sztucznych wprowadzonych na rynek, a nie w odniesieniu do jednostkowego opakowania jak było to zaproponowane w pierwotnym projekcie Komisji.

Bardzo istotne jest również zachowanie spójności pomiędzy projektem rozporządzenia dotyczącego opakowań i odpadów opakowaniowych a przepisami branżowymi oraz pozostałymi realizowanymi i planowanymi inicjatywami. Dodatkowo, konieczne jest wyznaczenie dat obowiązywania przepisów, jak również okresów przejściowych w taki sposób, aby zapewnić europejskim przedsiębiorcom możliwość dostosowania się do ich realizacji. 

Zwiększenie inwestycji

Wiąże się to z koniecznością zwiększonych inwestycji, m.in. w infrastrukturę związaną z gospodarką odpadami i ich recyklingiem, tak  aby przyspieszyć dojście do gospodarki obiegu zamkniętego (realizację celów Zielonego Ładu). Będzie to możliwe przy zrozumieniu roli poszczególnych interesariuszy. Bez wsparcia organów UE i państw  osiągnięcie założonych celów nie będzie możliwe.

Polski biznes popiera urealnienie celów

Przedsiębiorcy zrzeszeni w Konfederacji Lewiatan popierają stanowisko podpisane już przez kilkanaście krajów, w którym proponowane jest m.in. urealnienie obowiązkowych celów w zakresie ponownego użycia opakowań zawartych w artykule 26 przedmiotowego rozporządzenia, poprzez wprowadzenie wyjątków w przypadku, gdy opakowania jednorazowego użytku nadające się do recyklingu wykazują najlepszy ogólny wynik środowiskowy zgodnie z analizą cyklu życia opakowania (LCA – Life Cycle Assessment). Chodzi o to, aby ponowne użycie i recykling były uzupełniającymi się rozwiązaniami służącymi osiągnięciu celu jakim powinno być zapobieganie powstawaniu odpadów i dążenie do gospodarki obiegu zamkniętego, a wybór danej metody nie był z góry ustalony ale poparty badaniami naukowymi. Ponadto, aby zapobiec rozdrobnieniu rynku wewnętrznego UE należy w każdym przypadku unikać ustalania minimalnych celów dotyczących ponownego użycia. Dlatego rekomendujemy, aby nasz rząd również przystąpił do tego porozumienia.

Jako przedsiębiorcy wprowadzający produkty w opakowaniach czujemy odpowiedzialność, jaka ciąży na nas w kontekście rosnącej ilości odpadów opakowaniowych, dlatego bardzo zależy nam na wprowadzeniu nowych zharmonizowanych przepisów formie rozporządzania. Musimy jednak  pamiętać, aby nie wylać dziecka z kąpielą, czyli aby cele zawarte w nowych przepisach były możliwe do wykonania i aby ich głównym zadaniem było zmniejszenie ilości odpadów i dążenie do ponownego wykorzystywanie surowców.

Rozporządzenie zamiast dyrektywy

Rozporządzenie PPWR ma zastąpić obecnie obowiązującą dyrektywę 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych. Zdaniem Komisji Europejskiej konieczne jest ujednolicenie regulacji za pomocą rozporządzenia ze względu na mnogość przepisów w tym zakresie w poszczególnych państwach, co z kolei powoduje wzrost ilości odpadów opakowaniowych, utrudnienia dla recyklingu i ponownego użycia opakowań.

Głównym celem projektowanych przepisów jest ograniczenie negatywnego wpływu opakowań i odpadów opakowaniowych na środowisko, w tym ograniczenie wytwarzania odpadów opakowaniowych i poprawę ich recyklingu. Mają w tym pomóc zaktualizowane i rozszerzone wymogi w tym zakresie.


Piotr Mazurek, ekspert Lewiatana

Tekst dla grudniowego wydania newslettera Brussels Headlines