Tag: opakowania

Potrzebujemy takiego modelu ROP, który będzie najlepszy dla środowiska [+MP3]
21 listopada 2023

Potrzebujemy takiego modelu ROP, który będzie najlepszy dla środowiska [+MP3]

Shutterstock
Powrót

Przedsiębiorcy zrzeszeni w Konfederacji Lewiatan apelują o jak najszybsze wdrożenie systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta.

opakowania ROP środowisko

Wysłuchaj komentarza eksperta Lewiatana Piotra Mazurka:

 

Aby był on skuteczny, konieczny jest szeroki dialog wszystkich zainteresowanych, w tym przedsiębiorców i samorządów, by stworzyć trwały społeczny kompromis. Niezbędny jest szczegółowy sposób wyliczania opłat, zasady realizacji obowiązków przez przedsiębiorców wprowadzających produkty w opakowaniach oraz transparentny model przepływu środków finansowych. Nowy model ROP nie może faworyzować żadnej grupy przedsiębiorców, żadnej instytucji czy nawet grupy konsumentów – jego podstawowym beneficjentem powinno być środowisko naturalne.

Odpowiedzialność producentów i zachęty dla nich

Przypomnijmy, że według art. 8a dyrektywy o odpadach, producenci produktów w opakowaniach mają być odpowiedzialni za pokrycie całości kosztów netto selektywnej zbiórki, transportu i przetwarzania odpadów, które powstały z ich produktów. Nowe przepisy powinny też tworzyć zachęty dla producentów, aby odpadów było mniej oraz aby dało się je przetworzyć. Istotne jest takie zaprojektowanie systemu ROP, aby osiągnięcie celów środowiskowych (tj. przywrócenie materiału opakowaniowego do obiegu) mogło następować przy zachowaniu efektywności kosztowej całego łańcucha wartości, jak i równowagi ekonomicznej pomiędzy wszystkimi jego uczestnikami.

Obecnie przedsiębiorcy stoją przed widmem wielu obowiązków związanych z nowelizacjami zarówno polskich, jak i europejskich regulacji. Nowe przepisy będą niebawem obowiązywać dla wprowadzających i sprzedających napoje oraz żywność w opakowaniach czy producentów oraz przetwórców takich opakowań. Niestety z uwagi na brak kompleksowego modelu ROP w naszym kraju, czyli rozsądnie zaplanowanej odpowiedzialności finansowo-organizacyjnej producenta za swój produkt, przedsiębiorcom może być trudno wypełniać te nowe obowiązki. Przedsiębiorcy potrzebują jak najszybciej wiedzieć, jak wypełniać te nadchodzące obowiązki, a zarazem nie stracić wypracowanych łańcuchów wartości, dlatego aby sprostać coraz bardziej ambitnym celom, niezbędne jest jak najszybsze wdrożenie, opartego na wypracowanym z wszystkimi interesariuszami kompromisie, systemu ROP, którego realnym beneficjentem będzie środowisko  – mówi Piotr Mazurek, ekspert Lewiatana ds. Gospodarki Obiegu Zamkniętego.

Wszyscy interesariusze są zgodni co do zasady, że głównym beneficjentem systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta powinno być środowisko naturalne, a nie jedna z grup przedsiębiorców czy budżet państwa.

Co powinien zawierać system ROP

W ocenie ekspertów system ROP powinien zawierać:

  • szczegółowy i sprawiedliwy sposób wyliczania opłat oparty na ekomodulacji,
  • precyzyjnie określone cele dla wszystkich uczestników systemu,
  • przejrzyste zasady dotyczące sposobu realizacji obowiązków przez przedsiębiorców,
  • transparentny model przepływów strumieni finansowych z opłat ROP,
  • narzędzia do efektywnego monitoringu i kontroli zapewniające weryfikację realizacji obowiązków,
  • zasady równego traktowania i niedyskryminacji żadnego podmiotu gospodarki odpadami, w tym również odpowiedzialność administracji.

Termin na wdrożenie mechanizmu ROP do polskiego porządku krajowego minął w styczniu 2023 r. a polski rząd, zaprzestając prace nad pełną implementacją tego mechanizmu, doprowadził do poważnych problemów w branży recyklingu i przetwarzania surowców wtórnych.

Już ponad 3 lata temu w kwietniu 2020, przy okazji pierwszej propozycji zmian zawartych w założeniach do projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (UC81), wdrażającej model Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta w Polsce, powstała w Konfederacji Lewiatan Grupa ds. ROP zrzeszająca ponad 30 firm oraz związków firm z różnych obszarów, reprezentujących szeroki łańcuch wartości w obszarze m.in. gospodarki odpadami.

Naszymi ekspertami w tym zakresie są przedstawiciele wprowadzających produkty i napoje w opakowaniach, producenci żywności czy też kosmetyków, producenci opakowań, a także organizacji odzysku, recyklerów i zakładów przetwarzania oraz firm konsultingowych i kancelarii prawnych.

Zgodnie z zaproponowanymi wówczas założeniami, polski model ROP nie spełniał wymagań europejskich, nie implementował zapisów odpowiednich dyrektyw, ostatecznie odnosił się tylko do niektórych aspektów i wskazanych standardów, a dodatkowo jego funkcjonowanie nie tylko nie gwarantowało efektywnej realizacji celów, ale miało para podatkowy charakter.

Obecnie, w oczekiwaniu na powołanie nowej Rady Ministrów Konfederacja Lewiatan przekazała Donaldowi Tuskowi propozycje rozwiązań regulacyjnych i prawnych dla nowego modelu ROP w naszym kraju. Przedsiębiorcy skupieni wokół Lewiatana wyrażają  przekonanie, że nowy minister rozpocznie rzetelny dialog nad wdrożeniem skutecznego ROP i przyjmie te sprawy jako priorytet do realizacji zaległych zadań.

Pewne jest, że bez efektywnego systemu ROP uwzględniającego potrzeby wszystkich uczestników rynku, w tym np. zachęty ekonomiczne do zmian zarówno dla producentów wykorzystujących recyklaty, jak i dla przetwórców, może nas czekać poważny kryzys w branży odpadów.

Konfederacja Lewiatan

 

Pobierz stanowisko
Lewiatan popiera harmonizację unijnych przepisów dotyczących opakowań
05 maja 2023

Lewiatan popiera harmonizację unijnych przepisów dotyczących opakowań

Powrót

Konfederacja Lewiatan popiera harmonizację przepisów dotyczących opakowań zawartych w unijnym rozporządzeniu w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych.

opakowania rozporządzenie UE

Zwraca jednak uwagę na konieczność zastanowienia się nad szczegółowymi propozycjami w stosunku do tych branż, które mają już uzgodnione cele zapisane w innych strategicznych dokumentach.

Trwają konsultacje projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (Packaging and Packaging Waste Regulation – PPWR). Regulacje dotyczą wszystkich opakowań i obejmują cały cykl ich życia, kładąc nacisk nie tylko na fazę projektowania czy produkcji, ale również na pozostałe etapy życia produktu, jak dystrybucja, użytkowanie czy moment, w którym produkt staje się odpadem.

– Skala oddziaływania tego projektu na polskich przedsiębiorców jest ogromna, ponieważ dotyczy obrotu gospodarczego, który bazuje na towarach w opakowaniach. Bardzo mocno oddziałuje na branżę spożywczą, farmaceutyczną, kosmetyczną, dostawczą i recyklingową. Regulacja ta jest priorytetem w działaniach grupy eksperckiej ds. Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) działającej w Konfederacji Lewiatan od 2020 r. Grupa ta zrzesza ponad 30 firm  oraz związków z różnych obszarów reprezentujących szeroki łańcuch wartości – mówi Piotr Mazurek, ekspert Konfederacji Lewiatan.

Rozporządzenie zastąpi obecnie obowiązującą dyrektywę 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych. Zdaniem Komisji Europejskiej konieczne jest ujednolicenie uregulowań za pomocą rozporządzenia ze względu na mnogość przepisów w tym zakresie w poszczególnych państwach członkowskich, co z kolei powoduje wzrost ilości odpadów opakowaniowych, utrudnienia dla recyklingu i ponownego użycia opakowań.

Celem projektu jest ograniczenie negatywnego wpływu opakowań i odpadów opakowaniowych na środowisko, w tym ograniczenie wytwarzania odpadów opakowaniowych i poprawę ich recyklingu. Mają w tym pomóc zaktualizowane i rozszerzone wymogi w tym zakresie. Jak wynika z opinii przygotowanej przez Biuro Analiz Sejmowych również Rada Ministrów pozytywnie odnosi się do propozycji nowych ram regulacyjnych. Jednakże stwierdza, iż działania te powinna poprzedzić dogłębna analiza, a nowe cele powinny być przede wszystkim realistyczne, mierzalne, wykonalne pod względem technicznym. Zdaniem rządu projekt zmian idzie we właściwym kierunku, ale wymaga dalszych prac.

Konfederacja Lewiatan w pełni popiera jak najdalej idącą harmonizację przepisów dotyczących opakowań, zawartych w rozporządzeniu.

– Warto jednak zastanowić się nad szczegółowymi propozycjami w stosunku do tych branż, które posiadają już uzgodnione cele zapisane w innych strategicznych dokumentach. Ponadto konieczne jest określenie terminów granicznych dla przyszłych aktów wykonawczych i delegowanych do dokumentu. Aktualnie w projektowanych przepisach jest tylko zapowiedź przyszłych aktów delegowanych, co powoduje olbrzymią niepewność, co do ich przyszłego kształtu i terminu publikacji, stwarzając dodatkowe ryzyka biznesowe. Terminy przejściowe dotyczące spełnienia obowiązków przedsiębiorców, do których realizacji niezbędne są przepisy ww. aktów prawa wtórnego powinny być ustalane w odniesieniu do terminów ogłoszenia tych aktów przez Komisję, a nie w stosunku do terminu wejścia w życie rozporządzenia. W przeciwnym razie, opóźnienie publikacji aktów przez Komisję będzie skutkowało skróceniem terminów przejściowych dla przedsiębiorców – dodaje Piotr Mazurek.

          Konfederacja Lewiatan

 

Jakie zmiany wprowadzi nowe unijne Rozporządzenie dot. Opakowań i Odpadów Opakowaniowych?  
28 stycznia 2023

Jakie zmiany wprowadzi nowe unijne Rozporządzenie dot. Opakowań i Odpadów Opakowaniowych?  

fot. European Union
Powrót

Komisja Europejska 30 listopada 2022 roku opublikowała projekt regulacji dot. Opakowań i Odpadów Opakowaniowych (Packaging and Packaging Waste Regulation – PPWR).

Brussels Headlines opakowania rozporządzenie UE

PPWR dotyczy wszystkich opakowań i obejmuje cały cykl ich życia, kładąc obowiązki nie tylko na producencie, ale na każdym uczestniku łańcucha wartości. Obowiązki te dotyczą zrównoważonego rozwoju w zakresie wpływu na środowisko oraz oznakowania warunkującego wprowadzenie na rynek, a także zbiórki, uzdatniania oraz recyklingu odpadów opakowaniowych, a zatem Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta. Projekt ma na celu wsparcie transformacji w kierunku Gospodarki w Obiegu Zamkniętym (GOZ) poprzez wprowadzenie wymogów zgodnych z hierarchią postępowania z odpadami.

Jednym z głównych założeń projektu, mocno osadzonych w idei gospodarki cyrkularnej, jest możliwość poddania opakowań recyklingowi. Od 1 stycznia 2030 r. każde opakowanie powinno być tak zaprojektowane, aby nadawało się do recyklingu, natomiast od 1 stycznia 2035 r. tak, aby mogło być poddane „recyklingowi na skalę”, oznaczającemu zbieranie, sortowanie i recykling za pomocą zainstalowanej najnowocześniejszej infrastruktury i procesów, obejmujących co najmniej 75 % ludności UE. Projekt wprowadza także klasy wydajności, klasyfikujące opakowania według możliwości recyklingu na jednostkę masy: klasa A – powyżej 95%, klasa E – poniżej 70%. Od 1 stycznia 2030 roku opakowanie klasy E nie będzie uznawane za nadające się do recyklingu.

Kolejnymi, bardzo istotnymi z punktu widzenia GOZ, są wymogi dotyczące minimalnej zawartości recyklatu w opakowaniach plastikowych. KE ma do 31.12.2026 r. przyjąć akty wykonawcze ustalające metodykę obliczania i weryfikacji zawartości materiału pochodzącego z recyklingu. Kwestią otwartą pozostaje uznanie recyklingu chemicznego, ponieważ w projekcie brak jest odniesienia
do określenia jego roli w osiąganiu zawartości materiałów pochodzących z recyklingu.

Wprowadzona została definicja opakowania kompostowalnego oraz katalog opakowań, które muszą być kompostowalne, np. torebki bardzo lekkie, opakowania zawierające jedną porcję – np. kapsułki z kawą, etykiety w formie naklejek dołączone do owoców i warzyw oraz bardzo lekkie plastikowe torby.

Projekt odnosi się także mocno do kwestii minimalizacji opakowań zarówno jednostkowych,
jak i zbiorczych. Opakowanie powinno być zaprojektowane w taki sposób, aby jego waga i objętość była ograniczona do minimum niezbędnego do zapewnienia jego funkcjonalności, biorąc pod uwagę materiał, z którego wykonane jest opakowanie, natomiast puste przestrzenie w opakowaniach powinny zostać zmniejszone do minimum – przestrzenie wypełnione materiałami wypełniającymi jak np. ścinki papieru, folia bąbelkowa, wypełniacze gąbkowe, wypełniacze piankowe, styropian uznaje się za pustą przestrzeń.

Wydłużeniu cyklu życia opakowań oraz zapobieganiu powstawania odpadów, które zgodnie
z hierarchią postępowania z odpadami jest najbardziej pożądane, mają pomóc zapisy dotyczące opakowań wielokrotnego użytku, zbiorczych i jednostkowych, w tym ponownego napełniania opakowań. Opakowania transportowe używane przez przedsiębiorcę będą musiały nadawać się do ponownego użycia, jeżeli są używane do transportu produktów między różnymi lokalizacjami jednego operatora lub między dowolnymi miejscami, w których operator prowadzi swoją działalność,
a lokalizacjami każdego innego przedsiębiorstwa powiązanego lub przedsiębiorstwa partnerskiego.

Bardzo istotnym zagadnieniem poruszonym w projekcie jest również ujednolicenie oznakowania pojemników na odpady opakowaniowe, mające dać konsumentom jednoznaczny sygnał, do którego pojemnika odpad powinien trafić, aby mógł zostać odpowiednio zagospodarowany. Do 1 stycznia 2028 r. na wszystkich pojemnikach na odpady opakowaniowe mają zostać umieszczone, wydrukowane lub wygrawerowane w sposób widoczny, czytelny i trwały etykiety umożliwiające selektywną zbiórkę.

Przemysł widzi w projekcie regulacji wiele pozytywnych rozwiązań, wspomagających przejście na gospodarkę cyrkularną, jednakże istnieje także sporo obaw dotyczących praktycznego zastosowania projektowanych przepisów oraz imponującej mnogości aktów delegowanych i wykonawczych przewidzianych w projekcie rozporządzenia. Konfederacja  Lewiatan wysłała już w październiku 2022 roku swoje stanowisko do Komisji Europejskiej, a opublikowany dnia 30.11.2022 r. projekt częściowo uwzględnia zgłoszone przez nas uwagi. Ponadto, monitorujmy na bieżąco status prac nad regulacją.

Polska wersja językowa projektu nie została jeszcze opublikowana (na dzień 25.01.2023), w związku z czym oficjalne konsultacje krajowe nie zostały rozpoczęte.

Marta Całka, ekspertka Lewiatana

Artykuł dla styczniowego wydania Brussels Headlines – europejskiego biuletynu Lewiatana

Firmy chcą oddzielnych systemów kaucyjnych dla opakowań jednorazowych i szklanych butelek wielokrotnego użytku
09 marca 2022

Firmy chcą oddzielnych systemów kaucyjnych dla opakowań jednorazowych i szklanych butelek wielokrotnego użytku

Powrót

Butelki szklane po napojach wielokrotnego i jednorazowego użytku powinny być wyłączone z proponowanego systemu kaucyjnego. Powinien on obejmować wyłącznie butelki jednorazowego użytku po napojach z tworzyw sztucznych PET, a także metalowe puszki po napojach. W odniesieniu do butelek szklanych wielokrotnego użytku powinny być kontynuowane obecnie funkcjonujące systemy dobrowolne – uważa Konfederacja Lewiatan.

butelki kaucja opakowania

Na początku marca upłynął termin na zgłaszanie uwag do projektu zmian do ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach (UC98), który ma na celu wprowadzenie tzw. systemu kaucyjnego.

System kaucyjny ma polegać na tym, że przy sprzedaży napojów w opakowaniach jednorazowego albo wielokrotnego użytku pobierana jest kaucja, która jest zwracana konsumentom w momencie zwrotu opakowań lub odpadów opakowaniowych. Proponowany system kaucyjny ma objąć butelki jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego na napoje o pojemności do 3l oraz butelki szklane wielokrotnego użytku na napoje o pojemności do 1,5l.

Konfederacji Lewiatan podkreśla, że w Polsce powinny funkcjonować oddzielne systemy dla opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych i puszek metalowych po napojach oraz dla opakowań szklanych wielokrotnego użytku. Wynika to z zasadniczych różnic pomiędzy opakowaniami wielokrotnego użytku, a opakowaniami jednorazowego użytku. Różnica polega na własności zebranego opakowania oraz jego przeznaczeniu po zbiórce – butelki wielokrotnego użytku muszą podlegać segregacji i wrócić najszybszą drogą do ich właściciela w celu kolejnego użycia. Opakowania jednorazowe trafiają natomiast do recyklera jako odpady opakowaniowe, aby ten przetworzył je na surowiec do produkcji nowych opakowań. Tymczasem przedstawiony projekt ustawy ustanawiający system kaucyjny próbuje w jednym systemie połączyć odpady po opakowaniach jednorazowego użytku ze szklaną butelką zwrotną wielokrotnego użytku.

– Butelki szklane wielokrotnego użytku powinny być wyłączone z systemu kaucyjnego, który ma wprowadzić projektowana ustawa. Do tego systemu nie powinny także trafić butelki szklane jednorazowego użytku. System powinien obejmować wyłącznie butelki jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych PET po napojach, a także metalowe puszki po napojach – mówi Dorota Zawadzka-Stępniak, dyrektorka departamentu energii i zmian klimatu.

– Butelki szklane wielokrotnego użytku już podlegają zbiórce w ramach działających obecnie systemów zorganizowanych i finansowanych przez producentów używających tych opakowań. Te systemy powinny być kontynuowane, potrzebne jest jedynie zmodyfikowanie istniejących przepisów tak, aby spopularyzować opakowania wielokrotnego użytku wśród podmiotów wprowadzających – podkreśla Agata Bator, ekspertka Konfederacji Lewiatan.

Szklanych butelek jednorazowego użytku, przeciwieństwie do wykonanych z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku, nie da się bezpiecznie skompresować w celu zapewnienia ich efektywnego składowania. Proces odbioru opakowania szklanego od klienta, jego przeniesienia oraz składowania, wiązałby się ze znacznymi utrudnieniami w działalności handlowej (np. z uwagi na ograniczenie powierzchni oraz bezpieczeństwo pracowników i klientów).

Z kolei wprowadzenie puszek metalowych po napojach do systemu dla opakowań jednorazowego użytku zabezpieczy osiągnięcie wymaganych dyrektywami unijnymi poziomów recyklingu, pozwoli wprowadzającym puszki na posiadanie realnego wpływu na ich poziom, jak i wykorzystanie zebranego materiału, a przede wszystkim zmniejszy koszty całego systemu dla operatora.

– System dla opakowań jednorazowego użytku po napojach powinien skutecznie motywować do uczestnictwa w nim. Ważne jest również, żeby podmiot reprezentujący (operator), bez względu na ich liczbę, działał w formule not-for-profit – dodaje Agata Bator.

Konfederacja Lewiatan